Akaryakıt ve LPG İstasyonlarının Planlanması, Ruhsatlandırılması vb. İşlemler:

1. Akaryakıt ve LPG İstasyonlarının Planlanması, Ruhsatlandırılması vb. İşlemler: İşlerliği – Sorunlar - Öneriler Sunum: Arife Delikan PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

2. Bu çalışmada yararlanılan kaynaklar: • www.trafik.gov.tr/mevzuat/karayollari_trafik_kanunu.asp • www.trafik.gov.tr/.../karayollari_trafik_yonetmeligi.asp • İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi • Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik • 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu • 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu 1 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

3. Akaryakıt istasyonu:Esas itibariyle karayolunda seyreden araçların akaryakıt, yağ, basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının sağlandığı ve taşıtlarla ilgili bazı basit teçhizat parçaları ile hizmetlerin verildiği yerlerdir. • Servis İstasyonu : Karayolunda seyreden araçların bakım - onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerin yapıldığı tesislerdir. Bu istasyonların akaryakıt sağlayacak şekilde düzenlenmiş olanları akaryakıt istasyonu sayılır ve akaryakıt istasyonu ile ilgili hükümler uygulanır. • Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) İkmal İstasyonları : Sıvılaştırılmış petrol gazlarının sabit tanklarda depolandığı, yakıt olarak sıvılaştırılmış petrol gazlarını kullanan sabit depolu karayolu taşıtlarına ikmal hizmetlerinin verildiği istasyonlardır. GİRİŞ 2 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

4. MADDE 36 - Bu Yönetmelikte adı geçen tesislerin belediye ve mücavir alan sınırları içindeki karayolları kenarında yapılması ve açılması için, • İlgili Belediye Başkanlığından Geçiş Yolu İzin Belgesi alınması, • İlgili Belediye Başkanlığının da trafik güvenliği bakımından, bu Yönetmelikte belirtilen şartların yerine getirilmesini sağlamaları, zorunludur. • İzinsiz olan tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulur. Bu Yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden Geçiş Yolu İzni verilemez. İzinsiz olarak yapılmakta olan veya işletilen veya izin alınmasına rağmen İzin Belgesinde ve bu Yönetmelikte belirtilen şartlara aykırı durumda olduğu anlaşılan tesislere ait geçiş yolları, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan kaldırılır. • Geçiş Yolu İzin Belgesi Nedir? • Karayolu kenarında yapılacak ve açılacak tesisler için, karayoluna bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden Geçiş Yolu İzin Belgesi alınması zorunludur. • Bu belge sadece yol ve trafik güvenliğinin sağlanması ile ilgilidir. Bir tesisin yapılması ve işletilebilmesi için, bu belgeden başka ilgili kuruluşlardan; yapı izni, yapı kullanma izni, lisans, işletme izni vb. gerekli izinlerin alınması zorunludur. YÖNETMELİK NE DİYOR? 3 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

5. Kavşak Mesafesi • MADDE 37 - Karayolu kenarında yapılacak ve açılacak tesislere ait geçiş yolu ekseninin taşıt yolu kenar çizgisi ile kesiştiği noktanın kavşak başlangıcına mesafesi; Karayolları Genel Müdürlüğünün bakım ağına dahil, bölünmüş devlet ve il yolları ile aynı yönde birden fazla şeridi olan iki yönlü devlet yollarında en az 100 metre, diğer devlet ve il yollarında en az 75 metre, Karayolları Genel Müdürlüğünün bakım ağındaki karayollarının diğer yollar ile teşkil etmiş olduğu kavşakların diğer yollardan yaklaşımında en az 50 metredir. • Belediye Sınırları İçerisindeki Tesislere İlişkin Geçiş Yollarının Kaplanması • MADDE 38 – Devlet yolları kenarındaki tesislere ait geçiş yolları ve uzantıları ile park yerleri ve tesisin taşıt trafiğine açık diğer alanlarının, karayolu sınır çizgisinden itibaren, mücavir alanlarda en az 30 metre, belediye sınırları içinde en az 15 metrelik mesafe içinde, karayolunun kaplama cinsine uygun olarak (Stabilize yollar dışında parke, taş, asfalt veya beton) kaplanması zorunludur. YÖNETMELİK NE DİYOR? 4 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

6. Karayolları Genel Müdürlüğünün Uygun Görüşü • MADDE 39 - İlgili Belediye Başkanlıklarının, Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayolları kenarında yapılacak ve açılacak tesislere Geçiş Yolu İzin Belgesi verilmesinden önce tesise ait onaylı vaziyet planının bir örneğini de eklemek suretiyle Karayolları Genel Müdürlüğünün ilgili Bölge Müdürlüğünden uygun görüş almaları zorunludur. Yapılmak istenilen tesis yerinin incelemeye alınabilmesi için yolun trafiğe açılmış olması şarttır. Projeleri onaylanarak kesinleşmiş, kamulaştırma işlemleri tamamlanmış, ancak inşaatı bitirilip tamamı trafiğe açılmadığı halde, başkaca bir alternatifi olmadığı için yöresel trafiğin zorunluluk nedeniyle kullandığı karayolu kenarında yapılmak istenen tesis başvuruları da incelemeye alınır. Bu Yönetmelik gereğince verilen Geçiş Yolu İzin Belgesinin bir örneği Karayolları Genel Müdürlüğünün ilgili Bölge Müdürlüğüne gönderilir. Bu tesislerin yapılması ve işletilmesinin, verilen izne ve bu Yönetmelik şartlarına uygunluğu, ilgili belediyeler ve Karayolları Genel Müdürlüğü yetkililerince denetlenir. YÖNETMELİK NE DİYOR? 5 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

7. Cephe Genişlikleri • MADDE 40 - Devlet ve il yolları kenarında yapılacak ve açılacak tesisler için cephe genişliği; • a) Devlet ve il yolları kenarındaki akaryakıt istasyonları ile yolcu terminalleri için en az 40 metre. • b) Devlet ve il yolları kenarındaki diğer tesisler için münferit geçiş yolu talep edilmesi halinde enaz 20 metredir. • c) Devlet ve il yolları kenarındaki tesislere ait geçiş yolu ile adalar; • Akaryakıt istasyonları ile yolcu terminallerinde devlet ve il yolunun bölünmüş veya iki yönlü olma durumuna göre Ek-7 veya Ek-8 deki proje örneğine, • Diğer tesislerde devlet ve il yolunun bölünmüş veya iki yönlü olma durumuna göre Ek-9 veya Ek-10 daki proje örneğine, • Uygun olarak düzenlenir. Cephe genişliğinin tahkikinde, mülkün karayolu sınır çizgisine kesintisiz olarak çakışan ortak uzunluğu esas alınır. YÖNETMELİK NE DİYOR? 6 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

8. Yapı Yaklaşma Mesafesi • MADDE 41 - Tesisler bünyesindeki yapıların cephe hattı ile karayolu sınır çizgisi arasındaki mesafe; • Tesisler bünyesinde yapılacak olan yer üstü akaryakıt, sıvılaştırılmış gaz ve diğer tehlikeli madde depoları için en az 50 metre, • Her türlü yer altı depoları ile akaryakıt ve (LPG/CNG) istasyonları, akaryakıt ve sıvılaştırılmış gaz dolum istasyonları, umuma açık park yerleri ve garajlar, yolcu ve yük terminalleri, atölye, fabrika, işhanı, çarşı, pazar yerleri, ticari bina, sinema, tiyatro, gazino, gibi eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, müstakil olarak yapılan otel-motel lokanta ve kahvehaneler, araç bakım ve onarım yerleri, araç teşhir ve satış yerleri, hububat, fındık, tütün, pamuk, pancar vb. tarım ürünlerinin muhafaza edildiği kapalı depolar, sürücü kurs yerleri, toptancı hal, üretme-besi çiftliği ve ahırlar, maden ve petrol şantiye, ocak ve tesisleri, havuzlar, sabit kantarlar, eğitim, sağlık, dini ve kültürel vb. kamu ve özel yapılar ile yukarıda sayılan tesislere ait her türlü ana binalar ve sundurmalar için en az 25 metre, • Her türlü tarım ürünlerinin depolandığı, yıkama, kurutma yükleme ve boşaltma işlemlerinin yapıldığı açık sahalar, bekçi kulübesi, akaryakıt pompaları, sıvılaştırılmış gaz pompa ve kaideleri, mekanize hale getirilmemiş yükleme ve boşaltma rampaları, büfe vb. ikinci derece yapılar ve meskenler için en az 5 metredir. YÖNETMELİK NE DİYOR? 7 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

9. Temel kullanım amacı mesken olmakla birlikte; meskenler bünyesinde yer alan ve alanı mesken normal kat alanını geçmeyen bakkal, manav, kasap, lokanta, kahvehane, muayenehane, büro, eczane gibi ticari faaliyetlerin yapıldığı yerler ile mescit, sendika, dernek, vakıf vb. kuruluşların faaliyetlerinin yürütüldüğü bölümleri bulunan yapılar bu maddenin uygulanmasında mesken gibi değerlendirilir. • Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce onaylanmış ve yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında yer alan yapı yaklaşma mesafelerine ilişkin hükümler saklıdır. • Devlet ve İl Yolları Dışındaki Yollara Bağlantı Yapılması • MADDE 42 -Belediye ve mücavir alan sınırları içinden geçen devlet ve il yolları kenarında, karayolu sınır çizgisinden itibaren her iki tarafta 50 metre mesafe içinde yer alan ve geçiş yolları yönünden devlet ve il yolu dışındaki yollara bağlantı yapmak isteyen tesisler için bu Yönetmeliğin 5, 8, 9, 10, 37 ve 41 inci madde hükümleri aynen uygulanır. YÖNETMELİK NE DİYOR? 8 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

10. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 8. Maddesi ve bu Kanun’a bağlı olarak çıkarılan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 45. Maddesi gereğince; • -iki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasında, aynı yönde olmak üzere, • şehirlerarası yollarda 10 kilometre, • şehir içi yollarda 1 kilometre mesafe olması gerekmektedir. • Kanunların ve Yönetmeliklerin Amacı: • Akaryakıt istasyonlarının ve sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) ile çalışan motorlu taşıtlar için ikmal istasyonlarının kurulması, emniyet kuralları, kontrol altına alınması, ruhsatlandırılması ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. YÖNETMELİK NE DİYOR? 9 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

11. Yeni Kurulacak istasyonlarda Akaryakıt ve LPG ruhsat talebi için öncelikle ilgili bulunduğu belediyeler Çalışma Ruhsatı talebinde bulunulur. Parselin 1/1000’lik ve 1/5000’lik planlardaki konumu parsel akaryakıt sahasında değilse, parselin 1/5000’lik planlara işlenebilmesi için Büyükşehir Belediye Başkanlığı Planlama Müdürlüğüne başvurur. Planlama Müdürlüğü konuyu inceler ve ilgili mercilerden (Ruhsat ve Denetim Md., Deprem ve Zemin İnceleme Md., Ulaşım Koordinasyon Md., Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Md., Elektrik İdaresi Genel Md., İtfaiye Destek Hizmetleri Md.,İGDAŞ, BOTAŞ…) ister. Planlama Müdürlüğü, gelen görüşler doğrultusunda hazırladığı raporu, 1/5000’lik plan kararı alınmak üzere Büyükşehir Belediye Meclisine sunar. 1/5000’lik plan teklifi, Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından uygun bulunursa; planın bağlı bulunduğu ilçeye, 1/1000’lik plan yapılması için gönderilir. İlgilisi, parselin 1/1000’lik planlarda “Akaryakıt İstasyonu” sahasına alınması için bağlı bulundukları İlçe / İlk Kademe Belediyesi’nin imar birimine başvurur. İlçe / İlk Kademe Belediyesinin İmar birimi, görüşleri toplayarak konuyu İlçe / İlk Kademe Belediye Meclisine sunar. RUHSATLANDIRMA İŞLEMİ 10 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

12. İlçe / İlk Kademe Belediye Meclisi 1/1000’lik plan teklifini uygun bulursa; onay için Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderir. Başkan onayladıktan sonra plan yürürlüğe girer. İlgilisi, parsel 1/1000’lik ve 1/5000’lik plana işlendikten sonra yer seçimi tesis izni için Büyükşehir Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne başvurur. Parselakaryakıtsahasında ise yukarıdaki başvurular yapılmadan ilgilisi, parsel 1/1000’lik ve 1/5000’lik plana işlendikten sonra yer seçimi tesis izni için Büyükşehir Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne başvurur.Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü konuyu dosyasıyla birlikte mahallinde inceler, uygun bulursa dosyayı Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğüne gönderir. Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü, dosyayı Ulaşım ve Trafik açısından inceleyerek Ulaşım ve Trafik Komisyonu (UTK) Kararı alır.UTK Kararı olumlu ise; Yer Seçimi-Tesis İzni Kararı verilmek üzere dosya Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünce Gayri Sıhhi Müesseseler İnceleme Kuruluna sunulur. GSMİ Kurulu tarafından verilen Yer Seçimi-Tesis İzni Kararı olumlu ise, Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünce “İtfaiye onaylı Avan Proje” Gayri Sıhhi Müessese Mevzuatına göre onaylanır, YER SEÇİMİ-TESİS İZNİ düzenlenir. RUHSATLANDIRMA İŞLEMİ 11 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

13. Yer Seçimi-Tesis İzni alan istasyon, inşaat izni (İNŞAAT RUHSATI) almak için mimari ve tesisat projeleri, zemin emniyeti ile ilgili raporlarla birlikte bağlı bulundukları İlçe / İlk Kademe Belediyelerinin imar birimine başvurur. İlçe / İlk Kademe Belediye Başkanlığı İmar Mevzuatı açısından konuyu inceler. Mimari proje ve tesisat projesini onaylayıp inşaatın kurulmaya başlaması için “İnşaat İzni” verir.İnşaat İzni alan İstasyon ilgilileri mimari projeye göre inşaatı tamamlarlar ve “Yapı Kullanma İzni – İskan Belgesi” almak için İlçe / İlk Kademe Belediyeye başvururlar. İlgilisi, GSM ruhsatı için Yapı Kullanma İzni ve diğer belgelerle Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne başvurur.Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü, işyerini Gayri Sıhhi Müessese Mevzuatı açısından Mahallinde tetkik ederek, Çalışma Ruhsatı verilip verilmeyeceği hususunda karar alınmak üzere dosyayı Gayri Sıhhi Müessese İnceleme Kuruluna sunar. Kurul kararı olumlu ise Gayri Sıhhi Müessese Kurul kararı sonucu Kurul Kararının yazılması, Çalışma Ruhsatının Düzenlenmesi ve Makine Yerleşim Projesi onay işlemlerinin yapılması Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünce yürütülür. Olumlu olmaması durumunda gerekçesi ile birlikte bildirilir. RUHSATLANDIRMA İŞLEMİ 12 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

14. Bütün bu anlatılanlardan görüleceği üzere, LPG istasyonlarının ruhsatlandırılması ve denetimi sorunu da 3030 sayılı yasa kapsamında imar konularında yaşanan karmaşa ve uyuşmazlıklara takılmaktadır. Çok yönlü denetimin getireceği sağlıklı işleyiş, yetki artırımı endişesiyle gündeme gelen yaklaşımlar ve mukabil direnç ile zedelenmekte, bu çatışma da iyi niyetli olmayan fırsatçı yaklaşımlara zemin hazırlamaktadır. Çözüm yolunda atılması gereken en önemli ve öncelikli adım, gerek 1/5000 gerekse 1/1000’lik planların acilen hazırlanması suretiyle, tartışma için daha dar alan bırakmak ve esas olarak kamu yararı ve şehircilik ilkeleri çerçevesinde konuyu bütüncül planlar ve bütüncül işlemler ile belirginleştirmektir. Böylece “geçicilik” savunusuna dayandırılan yasa dışı husus da tümüyle kaçak konuma düşecek ve yargısal ve idari bakımdan daha dayanaksız kalacaktır. Çünkü plan yapımının gecikmesi, diğer yasal mücadeleyi de güçleştiren bir durumdur. Aksi takdirde sağlıklı işleyişin temini için sürekli bir hız ve telaş içerisinde kaçma-tutma sarmalında, aksamalar, geç kalınmışlıklar yaşanacaktır. • Bir önemli karar da yasal düzenlemelerde af beklentisini körükleyecek her tür yaklaşımdan kaçınılmasına azami duyarlılığın gösterilmesidir. Esas olarak bu sorun daha büyük bir sorunun küçük bir parçası olarak kalacaktır. Nitekim Ulusal Deprem Konseyi’nin “Deprem Zararlarını Azaltma Ulusal Stratejisi” raporunda, “imar affının Anayasal düzenleme ile yasaklanması” istenmektedir. Radikal sorunlar radikal çözümleri gerektirmeden müdahale edebilmenin en etkin yöntem olduğu kuşkusuzdur. SONUÇ 13 PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011

15. TEŞEKKÜRLER… PLN 4444Mesleki Uygulama Esasları - 2011