200 likes | 352 Views
ЮХМА МИШШИ - ача-п=ча ёыравёи. /ёе пурн=ёлакан: Етрне районн Палтайри в=там шкулта 8-мш класра вренекен Анисова Анна
E N D
ЮХМА МИШШИ - ача-п=ча ёыравёи /ёе пурн=ёлакан\: Ет\рне район\н Палтайри в=там шкулта 8-м\ш класра в\ренекен Анисова Анна Ертъёи: Ет\рне район\н Палтайри в=там шкултач=ваш ч\лхипе литературине в\рентекен Серебрякова Надежда Валериановна К\сье телефон\: 89276668948 Килти телефон: 8(83547) 61-0-69
Михаил Николаевич Ильин • Ч=ваш Республикин, Тутарстан=н, Мари Эл\н, Удмурт Республикинтаватив\ёл\ \ёчен\, • П\рлешълл\ Нацисен Организаций\н П\т\м т\нчери академий\н член\, • Ч=ваш Республикинчи наук=па искусств=н наци академий\н хисепл\ член\, • ют ё\р-шывсен, П\т\м т\нчери, П\т\м Союзри, Россий=ри, Республик=сенчи литература тата т\рл\-т\рл\ премисен тата хисепл\ ятсенлауреч\.
Юхма Мишши, т\нчипе палл= ёыравё=, х=й\н пултарул=х\пе ача-п=ча литературинче те палл= й\р х=варн=. Хам=н т\пчевре Ильин Михаил Николаевич (Юхма Мишши) ача-п=ча ёыравёи пулнине \нентересш\н. Ун=н 75 ёулхи юбилей\ т\лне ку \ё пит\ выр=нл= тата пир\н, ёит\нсе пыракан =р=в=н, ч=вашсен пултарулл= ёыннисем ёинчен п\лмеллех. /ё\н с=нав обекч\: Юхма Мишшин ача- п=ча хайлав\сем Т\ллев\сем: 1) Юхма Мишши – ача – п=ча ёыравёи пулнине \нентересси 2) ача-п=ча валли ёырн= литератур=на тишкересси 3) т\сл\хсемпе ёир\плетесси /ёе пурн=ёлан= май тухса т=н= йыв=рл=хсем: Хам=р т=р=хри вулав=шсенче ытларах выр=сла ёырн= хайлавсем упранни /ёе пурн=ёлан= чух ус= курн= меслетсемпе майсем: 1)Ет\рне хулинчи ача – п=ча библиотекине, Палтай ял\нчи, Палтай шкул\ ёум\нчи библиотекисене ёитсе материал пухни 2)Интернет ресурссенче Юхма Мишши ёинчен ёырнине тишкерни 3)Т\рл\ литератур=на тишкерни /ё\н ыр= ен\сем: Юхма Мишшин ача-п=ча валли ёырн= к\некисене п\р ё\ре пухса тишкерни Хам=н т\пчевпе Юхма Мишши – ача-п=ча ёыравёи пулнине ёир\плетесч\.
ЮХМА МИШШИ – т\нчипепалл= ёыравё= Ашш\ - Микула, Шетериктус\пе С=к=т п=лхавне (Лашмансен п=лхав\) хутш=нн= Ам=ш\ - Марине (Марина Васильевна),Упипатт=р й=х\нчен Аслам=ш\ - =ста Наётук - Ементей («Ылт=нпик» эпос упраса х=варн=) поэт й=х\нчен
I тапхăр: вĕренÿ, литература çулĕ çине тухни Ёемьери лару-т=ру В\рен\в\ П\ррем\ш ут=мсем 1944 –м\ш ёулхи ав=н уй=х\н 1-м\ш\ С=к=три 8 ёул в\ренмелли шкула кайма пуёлать. Асл= пичч\ш\сен пул=ш=в\пе в\ренъре ёир\пленет, в\сем пекех учитель пулма \м\тленет. 1951 ёулта Пат=рьел\нчи в=там шкул=н саккк=рм\ш классне в\ренме куёать • 1946 ёул «Салтак килет» ятл= п\ррем\ш с=вви • 1947 ёул-«Х\рл\ ялав» колхоз хаёат\нче п\ррем\ш заметк=сем • 1950 ёул-п\ррем\ш калав\сем: «/м\т пурн=ёланч\», «Ик\ юлташ», «Задача», • «Тим\р тыл=» поэма т=р=х сценари ёырса ялти клубра спектакль лартн= • 1951ё.- «Антун» ятл= п\ррем\ш калав 1941-1945-м\ш ёулсем – Асл= Аттел\х в=рёи. Ёыравё= ашш\ Польша ё\р-шывнеир\ке к=ларн= чухне пуёхурать. Асл= пичч\ш\ Пет\р те в=рё=ра. В=рё= в=х=т\нче ё=к=р тутинемансакаяёё\. Вил\мрен ё=л=нсаюлма \ненъ, шанч=к пул=шать.
1961 «Оксана» ятл= п\ррем\ш к\некитухать Литератур=ри \ё\-х\л\ 1960 ёултаГорькийяч\лл\ библиотека ёум\нче лит-ра п\рлеш\в\н ертъёи • 1955 ёул-«Ч=хпаКашта» юптару п\ррем\ш хут «Ялав» журналта кун ёутикурн= • 1956 ёул - «Ч=ваш юман\» п\ррем\ш романа ёырмапуёлать • 1959 ёул – «Х\вел туса пан= патт=р» ятл= калав\ п\ррем\ш хут «Ялав» журналтапичетленн\ 1959 ёулта ЧАССР Краеведени музей\н =сл=л=х сотрудник\ 1957 ёулта ЧАССР писательсен союз\ ёум\нчистудентсемпе \ёлекен лит-ра п\рлеш\в\н ертъёи 1954 ёулта Ч=ваш патшал=х университетне в\ренме к\рет
Михаил Николаевич Юхмаачасемвалли в=т=раях=н к\некепичетлесе к=ларн=. В\сем т\рл\ жанрл=: юмахсем, калавсем, повеёсем, с=в=сем, поэм=сем, тупмаллиюмахсем, пьес=сем, халапсем. • К\некисентемине кура т\рл\ ъс\мри ачасемваллиушк=нламапулать: • чи п\ч\ккисемвалли • в=там ъс\мри ачасемвалли
«С=пка юррисем» к\неке 1998 ёулта пичетленсе тухн=. Кунта чи п\ч\ккисем валли с=в=сем кун ёути курн=. К\некене т\рл\ с=р=семпе илемлетни те п\ч\ккисене тытк=на илет. Ку к\некере т=ван таврал=хпа, эпир юратакан ч\р чунсемпе, ч\в\л-ч\в\л юрлакан \ёчен кай=к-к\ш\кпе паллашма пулать. Ёав=н пекех автор п\ч\ккисене аслисене хисеплеме, \ёе юратма,тър\ чунл= пулма в\рентсе ёырать. (Шупашкар : Чăваш АССР кĕнеке изд-ви, 1984. )
Юхма Мишшши – Ч=ваш пукане театр драматургине пуёарса яракан\сенчен п\ри. 1971 –м\ш ёулта Юхма Мишши ёырн= «Пърнескепе ун=н тус\сем» юмах т=р=х виё\ серилл\ «Пърнескепе М=к=ньпи» пукане телеспектакль инсценировк=лан=. «Пърнескепе М=к=ньпи» – чи =н=ёл= \ё\сенчен п\ри. 1976 – м\ш ёултан Михаил Николаевич Ч=ваш пукане театр\н драматург\ пулса т=рать. ЮхмаМишшиёырн= пуканепьесисенепрофессиллепукане театр\нче к=на мар, республик=ришкулсенчипукане театр\н кружок\сенче те хап=лласалартаёё\. Геннадий Кириллов
Ч=ваш патшал=х пукане театр\ лартн= пьес=сем
Юхма Мишши хайлав\сене т\рл\ ч\лхепе вулама пулать: … Х=й\н чылай к\некине выр=сла х=ех куёарн= в=л, х=ш\сене выр=сла к=на ёырн= та. Ёав=н пекех ун=н с=в= к\некисене выр=ссен палл= поэч\сем те куёарн=: Э. Котляр, Л. Яхнин, О. Савельева, А. Горбунова и Л. Симонова «Домик на небе», 2001 «Собрала Эльби гостей» с=в= пуххинче ч\р чунсем – т\п с=нарсем. В\сем ёынсем пекех калаёма пултараёё\. Ку п\ч\ккисене тытк=на илет. Ёут= х\веле тусл=хпа, ыр=л=хпа к\тсе илме в\рентет автор. Элпи тус\сем юмахри чи ыр= с=нарсем – Х\л мучипе Юрпике. Элпи с=нар\ - п\ч\ккисемш\н ыр= т\сл\х 1984
В+тамъс/мри ачасемвалли Ёутёантал=к «Ёилёунат», 1976 «Ват= хурма в=ртт=нл=х\»,1980 «Шурсямга, молодой волк», 1996 П Р О З Р И Т Е М А Т И К А Колхозсем й\ркеленн\ в=х=три ч=ваш ял\н пурн=ё\ «Шур ак=ш т\к\», 1984 «Пал=к»,1964 «Х=лат юмах\сем», 1965 «Элпи чечек\сем», 1969 «К=вак ё\мрен», 1971 («Голубая стрела»), 1989) «Узоры на сурбанах», 1990 «Песнь о Чувашии», 1995 «Древние чувашские боги и герои», 1996 «Древние чуваши», 2001 Ч=ваш хал=х\н авалл=х\, историй\, ул=п\сем Космос А.Г.Николаевахалаллан= к\некесем «Белые ключи», 1988 «В=рмантиуяв», 2001 Ч=ваш ё\р-шыв\
«Шур ак=ш т\к\» к\неке теми – колхозсем й\ркеленн\ в=х=т, Пилешкасси ял\нчи п\ррем\ш пионер ушк=нне й\ркелениёинчен. Т\п с=нарсем – Пинер, Сенти, Евлен х\рача В\сен асл= тус\ - Юман 1984
Чуна тытк=нлан= хайлавсем «Сенкер тут=р» хайлав теми – в=рё=. Ку калава автор в=рё=ра пуё хун= ашш\не, Николай Ильича халаллан=. Т\п с=нар – Марине. Сенкер тут=р – хайлав символ\. В\рё=ра юн т=кса ёап=ёкан юратн= м=ш=рне ё\лма пултаракан символ. Анчах салтак ёул\ тертл\ те х\н-хурл=, м=ш=р\ в=рё=ран тавр=наймасть. Совет ёыннин патт=рл=х\, таса ёут= \м\ч\ с=нланать ку хайлавра. 1969 ёулта пичетленсе тухн= «Элпи чечек\сем» к\неке вара Юхма Мишши ятне вышкайс=р ёълелле ё\клет. К\некери калавсемпе легенд=сем, преданисемпе мифсем ч=ваш хал=х историне, ул=пла патт=р\сене, ч=ваш хал=х с=махл=хне туллин ёутатса параёё\. Кунта т=ван ё\р-шыв ир\кл\х\ш\н х=й\н п\ртен-п\р ыв=лне шеллемен Сайраслу-пике, вил\мс\р =счах Ахматей, Кармал патт=р, Элпи юр=ё= - авалхипе хальхине пир\н пата ёитерме пултарн=.
2011 ёул – Космос ёул\ Анриян Григорьевич Николаева - Т\нчеуёл=х\н патт=рневиё\ к\некехалаллать 1975 1965 1965
3. Юхмас=вви – юрри С=р ёий\н ян=рать Ет\рнериача-п=чабиблиотекинче Эп\ - Ет\рне район\нчиПалтай ял\нчен Чи вулакан хайлавсем ЮХМА – Пат=рьел район\нчи С=к=т ял\нчен
Ет\рнери ача-п=ча библиотекинче Михаил Николаевич ачасемпе т\л пулу ирттерни ёинчен Ет\рне район сайт\нче 2009 ёулхи к=рлач уй=х\н 6-м\ш\нчи хыпартан (http://www.yadrin.ru/?act=news&view=7870) Путешествие в мир библиотеки. Встреча с писателем Группа развития и подготовки к школе «Малышок» при МОУ «СОШ №3 с углубленным изучением отдельных предметов» г.Ядрин побывала в гостях в Ядринской детской библиотеке. Настоящим сюрпризом для детей стала встреча с народным писателем Михаилом Юхма, который рассказал о детстве, о своих книгах «Древние чуваши», «Белые ключи». Вместе с писателем дети познакомились с презентацией книги его внучки Анастасии Николаевой «Настина Азбука».
ПАЛТАЙ ял\нчи библиотек=ра ЮХМА МИШШИНЕ Ёуралн=ранпа 75 ёул тултарн= май Юхма Мишши – ч=н-ч=н ёыравё=. Историк те, хастар калавё=. Поэт в=л, драматург, юмахё=… П\р с=махпа, \ёчен =счахё=. К\некисен ун ёукк= шуч\. Ёырма епле ёитет-ши хуч\?.. К=с=кланса вуцлать кашни. Эс-аксакал – Юхма Мишши. Юратн= тус ача-п=чаш=н. Тавах, сана, хитре юмахш=н! Ч\ре таппи-с=ввусенче. Санпа халь т\л\нет т\нче! Тапать ё=л куё пек пултару. Ёамка ёичен юхать тару… К\ёех кун кур\ ё\н роман,- Юхма нихёан та аптраман… Юхмана халаллан= к\неке выставки ум\нчи т\л пулу Валерий Муравьев
ЮХМА МИШШИ – АЧА-П+ЧА ЁЫРАВЁИ 2000 ёулта «С=пака юррисем» к\некиш\н Ача-п=ча к\некиен\пе \ёлекен п\т\м т\нчериканаш=ш хисепл\ дипломнетив\ё пулн= 2002 ёултаАча-п=чаписател\сен П\т\м т\нчериконкрес\н преми-дипломне парса чыслан= Ача-п=чаваллиёырн= литература К\некисемача-п=чаиздательствисенче тухни Ача-п=ча библиотеки