KATALUNIA

1. KATALUNIA KATALUNIA Marta Marina Larrañaga Amaia Lahidalga Etxeberria Andrea Pérez Azkue 3.B Nagore Gisasola Zufiaurre

3. KATALUNIAKO BANDERA

4. ANTOLAKONTZA POLITIKOA ANTOLAKUNTZA POLITIKOA Kataluniako Generalitatea (Generalitat de Catalunya) Espainiako Kataluniako Autonomia Erkidegoaren gobernu autonomoa da. Kataluniako Parlamentua Gobernuaren funtzioak eta legeak eratzen dituen erakundea da. Generalitateko presidentea (president) parlamentuak aukeratzen du eta Espainiako erregeak izendatu.

5. LURRALDE ANTOLAKUNTZA

6. TARRAGONA TARRAGONA Tarragona Kataluniako hegoaldean kokatutako hiri bat da, Tarragonès eskualdeko hiriburua, baita Tarragonako probintziakoa ere. 2009an 140.323 biztanle zituen hiriak. 2000. urtean UNESCOk hiriko arkeologia multzoa Gizateriaren Ondaretzat izendatu zuen. Iparraldean, Constanti, Els Pallaresos, El Catllar eta La Riera de Gaia udalerriekien egiten du muga, ekialdean Altafulla herriarekin, hegoaldean Mediterraneo itsasoarekin egiten du topo, eta bukatzeko, mendebaldean • Tarragona Kataluniako hegoaldean kokatutako hiri bat da, Tarragonès eskualdeko hiriburua, baita Tarragonako probintziakoa ere. • 2009an 140.323 biztanle zituen hiriak. • 2000. urtean UNESCOk hiriko arkeologia multzoa Gizateriaren Ondaretzat izendatu zuen. Iparraldean, Constanti, Els Pallaresos, El Catllar eta La Riera de Gaia udalerriekien egiten du muga, ekialdean Altafulla herriarekin, hegoaldean Mediterraneo itsasoarekin egiten du topo, eta bukatzeko, mendebaldean Vila-seca eta Reusekin egiten du muga. Hiria Mediterraneo itsasoko kostaldean dago kokatua, Costa Daurada izeneko zatian, eta Francolí ibaiaren itsasadarraren ezkerrean, hain zuzen ere. Udalerria eskualdeko handiena eta jendetsuena da. Tarracoko arkeologia multzoa antzinako hiri erromatarraren aztarnak dira, gaur egungo hirian eta inguruko udalerri batzuetan daudenak. Interes historiko eta artistiko handikoak izanik, UNESCOk mundu mailan ezagutarazi du. Vila-seca eta Reusekinegiten du muga. HiriaMediterraneoitsasokokostaldeandagokokatua, Costa Dauradaizenekozatian, eta Francolí ibaiarenitsasadarrarenezkerrean, hainzuzen ere. Udalerriaeskualdekohandiena eta jendetsuena da. Tarracokoarkeologiamultzoaantzinakohirierromatarrarenaztarnakdira, gauregungohirian eta ingurukoudalerribatzuetandaudenak. Intereshistoriko eta artistikohandikoakizanik, UNESCOkmundumailanezagutarazi du.

7. BARTZELONA BARTZELONA Bartzelona Espainiako probintzia bat da, herrialdearen ipar-ekialdean kokatua dagoena, Kataluniako erkidegoan. Tarragona probintziarekin egiten du muga hego-mendebaldean, Lleidarekin ipar-ekialdean, Gironarekin ipar-ekialdean eta Mediterraneo itsasoarekin hego-ekialdean. Bere hiriburua Bartzelona da, non probintzia osoko 5.309.404 biztanleen herena bizi den. Probintziak 7.733 km²-ko zabalera du.

8. GIRONA GIRONA Girona Espainiako probintzia bat da, Kataluniako autonomia erkidegoan kokatuta dagoena. 2005. urtean, probintziak 663.793 biztanle zituen. Hiriburua Girona hiria da. Iparraldean Ekialdeko Pirinioak, ipar-mendebaldean Andorra eta Lleida, hego-mendebaldean Bartzelona eta ekialdean Mediterraneo itsasoa mugakide ditu.

9. Lleida Kataluniako mendebaldean dagoen hiria da, izen bereko probintziako eta Segria eskualdeko hiriburua, eta erkidegoko hirugarren hiririk garrantzitsuena eta jendetsuena. 135.919 biztanle zituen 2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera eta 200.000 biztanle inguru gune metropolitarrean. LERIDA

10. BIZTANLERIA Kataluniaren dentsitatea 233,92 biz/km²-koa da. * 7.442.420 biztanle ditu. *Jaiotze-tasa 84.849 umekoa da. *Bataz besteko haur kopurua emakumeko 1,47 umekoa da. *Guztira adin taldeak 3.678.546 gizon eta 3.763.874 emakume dira. Guztira 7.442.420 pertsona.

11. Kataluniako biztenleria grafikoak

12. LEHEN SEKTOREA Lanaren %3 bereganatzen du. Subsektore potenteak ditu (Cava, ardoa eta arakintza-eratorriak). Kataluniako %50 zitrikoak Montsiako komarkan egiten dira eta Espainiako %75-en zitrikoak.

13. BIGARREN SEKTOREA Eraldaketa industria da printzipala (ehungintza gehieneki) Oso garrantzitsua 70. hamarkadan biztanleria aktiboaren %40-rekin.

14. HIRUGARREN SEKTOREA Kataluniakomunitatetertziaritatua da, biztanleriaaktiboarengehiena 3. sektoreanegiten du lan. Turismoaindustriarekin eta zerbitzuekin batera dirasektorenagusiak. • *Kataluniako Generalitatea (Generalitat de Catalunya) Espainiako Kataluniako Autonomia Erkidegoaren gobernu autonomoa da. • *Kataluniako Parlamentua Gobernuaren funtzioak eta legeak eratzen dituen erakundea da. *Generalitateko presidentea (president) parlamentuak aukeratzen du eta Espainiako erregeak izendatu.

15. HISTORIA Kataluniako lehen gizakiaren hondakinak Bañolas-en aurkitu ziren homo espezie ezezaguna zena eta 66.000 urte inguru zuena. Neolitoko aztarnategi garrantzitsuenak: Fontmajor kobazuloa, Toll-eko kobazuloa eta Gran i Fredako kobazuloak. Katalunia den gaur egungo lurraldea eta Ipar Katalunia delakoa 1659an banandu zituzten, Piriniotako Hitzarmenaren bidez. Historia garaikidea, berriz, 1716. urteak markatzen du, lurraldeak ordura arteko autonomia galdu zuenean "Decrets de Nova Planta" dekretuen bidez. XX. mendean, Kataluniak autonomia berreskerutau zuen garai labur batez, Espainiako Bigarren Errepublikaren garaian, Frankismoak bertan behera laga zuena. Azkenik, 1979an Autonomia Estatutua ezarri eta 2006an berriztatu zuten. Mende horretan ere 1992 urte gakoa izan zen, Bartzelona hiriak Olinpiar Jokoak antolatu baitzituen.

16. PATRIMONIO KULTURALA • Lehenengoak izan ziren Antonio Gaudí-ren obra batzuk, era modernokoak zirenak: Güel Parkea, Casa milá, la fachada del Nacimiento y la cripta de la Sagrada Familia, la Casa Vicens, la Casa Batlló eta Colonia Güell. Beste hauek ere oso ezagunak dira kataluniako kulturan:Monsaterio de Poblet, palau de la Musica Catalana. • Castells: CastellerKatalunian tradizionala eta bertakoa den kultura agerpen baten pertsona edo kidea da. Bertan, giza dorre bat sortzen dute, colla castellera izenekoa edo casteller taldea, elkarri lotutako hamarka edo ehundaka pertsonek osatutakoa, bederatzi edo hamar mailaraino iritsiz.