می شرکت نمایید

1. می شرکت نمایید دسترسی رایگان به کتاب های الکترونیکی علمی و دانشگاهی شاید کتاب شما انتخاب شود کتابهای الکترنیکی (پی دی اف و پاورپوینت) خود را برای ما بفرستید و در جشنواره بهترین کتاب های الکترونیکی علمی مادسیج شرکت کنید. همچنین از جوایز علمی که شامل دسترسی به کتاب های مختلف الکترونیکی به صورت رایگان و...می باشد بهرمند شوید. ebook@madsg.com

2. مقدمه ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی تالیف دکتر علی تقی پور ظهیر ارائه دهنده: سید عباس شکروئیshekaroi@ut.ac.ir دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه تهران

3. معرفی کتاب : گرایش تنظیم شده در این کتاب ،گرایش بیشتر به سوی برنامه ریزی درسی بوده است ، گرچه برنامه ریزی آموزشی هم به فراخور نیاز مورد توجه بوده است .این کتاب مشتمل بر هشت فصل اصلی است که عبارتند از::فصل اول - برنامه ریزی آموزشی و درسی ( مفاهیم و نظریات)فصل دوم - منابع اطلاعات برای برنامه ریزی درسی ( مبانی برنامه ریزی درسی)فصل سوم - اطلاعات درباره جامعه فصل چهارم - مبانی فلسفی برنامه ریزی درسیفصل پنجم - اطلاعات درباره معرفت و دانش بشریفصل ششم - طرح ریزی برنامه های درسیفصل هفتم - انواع طرح های برنامه درسیفصل هشتم - ارزشیابی برنامه های درسی

4. فصل اول - برنامه ریزی آموزشی و درسی ( مفاهیم و نظریات) برنامه ریزی: کار برنامه ریزی هم چنانکه یان تین برگن، مؤلّف کتاب«برنامه ریزی مرکزی» متذکّر شده است ، مشتمل است بر : 1ـ پیش بینی و آینده نگری است، و بنابراین سازمان برنامه ریزی باید به ابزارهای پیش بینی مجهز گردد. 2ـ مشخص کردن هدف ها و یاددادن محتوا به هدف هاست. 3ـ مشخص کردن هربرنامه ریزی مستلزم هماهنگی میان ابزارها ،عوامل ووسایل مختلف اجرای سیاست است. برنامه: مدرک یا سندی است شامل مجموعه از ارقام مربوط به هم که مطلوبترین توسعه را در طول یک دورۀ معین در آینده پیش بینی می کند. به این اعتبـــار ، هدف برنامه ریزی آموزش و پرورش گسترش کمّی و کیفی آموزش و پرورش در طول یک دورۀ معیّن در آینده است .

5. برنامه ریزی به عنوان یک نظام (سیستم): درونداد فرایند برونداد بازخورد

6. تحلیل نظام ها تکنولوژی تحقیق عملیات نظام های عقلانی برنامـه ریـــزی آموزش وپرورش به عنوان یک نظــام عقلانـــی متضمّن طرح تصریح شده ای است که دربرگیرندۀ ترکیبی ازفعالیّتهای تحلیل نظام ها ، تحقیق عملیّات (که گاهی تحلیــل عملیـــات نیز نامیــده می شود)، و تکنولوژی است .

7. مبانی (متغیرات خارجی) مراحل برنامه ریزی درسی هدف های کلی و عینیو حیطه های برنامه ارزشیابی برنامه های درسی : تصمیمات دربارۀ شیوه های ارزشیابی برای تعیین پیشرفت فراگیران به وسیله معلمان اتخاذ میشود. تصمیمات درباره شیوه های ارزشیابی رای ارزشیابی برنامه های درسی به وسیله گروه برنامه ریزان گرفته میشود نتایج ارزشیابی اساس برنامه ریزی بعدی قرار می گیرد . اجرای برنامه های درسی (آموزش) تصمیمات دربارۀ شیوه های آموزش به وسیلۀ معلمان مسئول اتخاذ می شود . در این مورد ، شقوق مختلف استفادهاز منابع وسایل ارتباط جمعی و غیره پیشنهاد می گردد . انعطاف پذیری و تشویق با آزادی بیشتری رای معلم و شاگرد وجود دارد . طراحی برنامه های درسی: تصمیمات درباره طراحی به وسیله گروه های مسئول برنامه ریزی اتخاذ می شود ، عوامل سیاسی ، و اجتماعی تصمیمات متخذه و طرح نهایی را محدود می سازند . بازخورد

8. فصل دوم - منابع اطلاعات برای برنامه ریزی درسی ( مبانی برنامه ریزی درسی) منابع اطلاعات مورد لزوم برای برنامه ریزی درسی : 1ــ یادگیرندگان ، که آموزش و پروش آنان مطرح است . 2ــ جامعه ، که مدرسه را به منظور تسهیل آموزش و پرورش کودکان ، جوانان ، و بزرگسالان به وجود آورده است . 3ــ طبیعت ، و ویژگی فرآیند یادگیری . 4ــ معرفت سازمان یافته و دسترس برای آموزش و پرورش . منابع فرعی: 1ــ قوانین و مقررات ، که مدارس مطابق ا آنها ایجاد می شوند و عمل می کنند . 2ــ منابع و وسایل مورد لزوم برای اجرای برنامه ها 3ــ نتایج تحقیقات و نظر مشورتی افراد مطلع و «حرفه ای» مانند ، معلمان ، و استادان که اطلاعاتی دربارۀ روان شناسی ، جامعه ـــ شناسی ، فلسفه ، تاریخ ، ادبیات و غیره دارند و در اختیار برنامه ریزان قرارمی دهند .

9. 1ــ یادگیرندگان به عنوان منبع اصلی برای برنامه ریزان • برنامه ریزان درباره یادگیرندگان به دو نوع اطلاعات نیاز دارند : • (1) اطلاعات کمّی • الف ــ اطلاعات کمّی درباره یادگیرندگان نوعا شامل پیش بینی (ازطرق الگوهای پیش بینی و روندیابی) • ب ــ منابع موجود برای کسب اطلاعات یاد شده • پ ــ موارد استفاده از اطلاعات دست آمده • (2) اطلاعات کیفی • اطلاعات درباره ی نیازهای جسمانی و روانی یعنی نیازهای اساسی یادگیرندگان • اطلاعات دربارهی ویژگی های اخلاقی ، ارزش ها و نگرش های آن ها • اطلاعات درباره ی رشد و نمو و ویژگی های آنان در مراحل مختلف رشد • اطلاعات درباره ی چگونگی یادگیری مفاهیم ، تعمیم ها ،ارزش ها و... • اطلاعات درباره ی تعیین هدف های آموزش و پرورش • اطلاعات درباره ی تعیین و توالی برنامه های درسی و محتوای آن ها • ...

10. فصل سوم - اطلاعات درباره جامعه(مبانی جامعه شناختی برنامه ریزی درسی ) از نظر تاریخی ، مدارس بوسیله و خواست گروههای جامعه برای انجام دادن وظایف یا نقش های زیر بوجود آمده اند : 1- شرکت در جامعه پذیرکردن کودکان 2- انتقال فرهنگ 3- شرکت در آماده کردن کودکان برای زندگی بزرگسالی 4- کمک به حفظ یکپارچگی جامعه 5- یاری به رشد شخصی افراد اجتماع

11. دوازده مقوله از مسائل امروزی را باید هستۀ مرکزی برنامۀ درسی قرار داد : این مفاهیم اساسی از این قرار هستند : 1- ماهیت تغییر . 2- توسعۀ جمعیت وتحرک اجتماعی . 3- دانش ، تکنولوژی ، وخود کاری 4- وابستگی های متقابل . 5- نقش دولت . 6- روابط میان گروهی . 7- روابط بین المللی . 8- ستیز ایدئولوژیکی 9- فرهنگ وتغییرات فرهنگی 10- محافظت ومراقبت از منابع 11- رفتار انسان ورشد شخصی . 12- ستیز ارزشها .

12. فصل چهارم - مبانی فلسفی برنامه ریزی درسی ارتباط حوزه های فلسفه با آموزش وپرورش 1- متافیزیک وآموزش وپرورش بیشترین ارزش متافیزیک برای آموزش وپرورش آن باشد که متافیزیک امکان بحث هوشیارانه دربارۀ سؤالات ومسائلی را فراهم می آورد که برای آنها ، حداقل در زمان حال ، پاسخ های اثبات شدۀ علمی نداریم . 2- معرفت شناسی وآموزش وپرورش معرفت شناسی بخشی از فلسفه است که با منابع ، انواع وچگونگی کسب معرفت سروکار دارد . فلاسفه معمولاً یک یا چند مورد منابع قابل قبول معرفت ، مانند معرفت ایحایی ، شهودی ، عقلانی ، تجربی ، واجتهادی را پذیرفته اند . 3- ارزش شناسی وآموزش وپرورش مطالعۀ کلی ارزشها ، که شامل اخلاق وزیبایی شناسی است ، ارزش شناسی نامیده می شود . الف ) اخلاق مطالعۀ رفتار وکردار آدمی در حوزۀ ارزشها ، علم اخلاق نامیده می شود . ب) زیبایی شناسی بررسی ارزشها در رابطه با زیبایی وهنر ، زیبایی شناسی نامیده می شود .

13. 4- منطق وآموزش وپرورش • منطق ، یعنی علم درست اندیشیدن ، منظم فکر کردن • قیاس : • استدلال قیاسی عبارت از استنتاج موارد جزئی ازیک یا چند بیان مقدماتی است . • استدلال استقرایی : • استدلال استقرایی نتیجه تعمیم یا پیش بینی است که از امور معین جزئی استنباط می شوند • مکاتب فلسفی و آموزش و پرورش: • ایده آلیسم ( Idealism ) • * مشخصات عمده برنامۀ ایده آلیسم به طور خلاصه از این قرار است : • 1ــ موضوع های ثابت واجباری • 2ــتوجه به تفاوتهای فردی • 3ــ انتخاب اخلاقیات • 4ــ توسعۀ فرهنگ • 5ــ سازمان موضوع درسی از ساده به مشکل • 6ــ ارزشیابی یادگیرنده به طور ذهنی است نه عینی

14. رئالیسمRealism) ) به طور کلی از نظر رئالیسم ، هدف غائـی آموزش و پرورش ، عبارت است از هدایت یادگیرنده برای شناخت جهانی که در آن زندگی می کند . برنامه درسی معمولا بر علوم ، ریاضیات ، و زبانهای خارجی به عنوان عناصر اصلی آموزش و پرورش تأکید دارد . موضوع و محتوای درسی ، که به وسیله اقتدار سنتی تعیین می شوند ، از منطق و ترتیب قابل پیش بینی پیروی می کنند . از ساده شروع و به مشکل و پیچیده پیشرفت می کنند . معلم نقشی در تعیین محتوا ندارد . ارزشیابی باید به طور عینی و به صورت علمی تر و دقیق تر انجام گیرد . • پراگماتیسم ( Pragmatism ) • در رابطه با آموزش و پرورش ، پنج موضوع اصلی در این فلسفه مورد توجه قرار می گیرند ، ه از این قرار هستند : • 1ــ واقعیت تغییر • به این معنا که تنها واقعیت ، «تغییر» است . • هدف آموزش و پرورش باید تأمین رشد طبیعی ، تدارک قابلیت اجتماعی ، و بسط شخصیت کودک باشد .

15. 2 ــ ماهیت اجتماعی و زیستی انسان 3ــ نسبی بودن ارزش ها 4ــ اهمیت دموکراسی به عنوان روش زندگی 5ــ ارزش هوش نقاد در همۀ اعمال انسان 6ــ برنامه و محتوا ،از نظر پراگماتیسم مبتنی بر نیازها و رغبت های کودکان است . 7ــ تفکر محور آموزش و پرورش قرار می گیرد .

16. فصل پنجم - اطلاعات درباره معرفت و دانش بشریچهارمین منبع مهمی که در برنامه ریزی درسی باید مورد توجه قرار گیرد معرفت موجود در جوامع بشری است که باید از آن برای آموزش و پرورش کودان و جوانان در مراحل مختلف رشد استفاد کرد . به این اعتبار ، معرفت قابل دسترس اساس و پایه ای است که انتخاب موضوع ، محتوا ، و روش ها را برای واحد آموزشی معین میسر می سازد . اطلاعات درباره معرفت و دانش بشری : 1ــ اطلاعات دربارۀ اصول اساسی (اصول موضوعه و متعارفه) معرفت مورد نظر 2ــ اطلاعات دربارۀ ملاک ومعیار برای انتخاب انواع مناسب موضوع ومحتوا ، چگونگی انتخاب آنها برای رسیدن به هدف های کلی و یا عینی ویژه . 3ــ اطلاعات دربارۀ روش های تنظیم معرفت و دانش برای استفاده در مدرسه . 4ــ هم چنین اطلاعات دربارۀ ملاک بررسی و انتخاب کتاب های درسی از نظر محتوای علمی و مناسب وبودن آنها برای رسیدن به هدفها . 5ــ سرانجام اطلاعات دربارۀ ملاک و معیارهای تعیین توالی موضوع و محتوای دانش و معرفت مورد نظر از لحاظ منطقی و روانشناختی یعنی از نظر آسانی یا مشکلی .

17. فصل ششم - طرح ریزی برنامه های درسی فرایند برنامه ریزی درسی : *** فرایند برنامه ریزی درسی به طور کلی شامل چهار مرحله است که از این قرارند : 1ــ تعیین هدف های کلی ( وحیطه ها ) . 2ــ طرح ریزی حیطه های برنامه درسی . 3ــ پیش بینی چگونگی اجرای برنامه ها. 4ــ طرح ریزی ارزشیابی از برنامه های درسی . حیطه برنامۀ درسی : حیطه برنامه درسی عبارت است از مجموعه فرصتها و فعالیتها ی یادگیری طرح ریزی شده برای رسیدن به یک هدف کلی و مجموعه خرده هدفهای مربوط به آن است. فرایندطرح ریزی حیطه های برنامۀ درسی : 1ــ در نظر گرفتن عوامل اساسی مربوط به حیطه معین 2ــ مشخص کردن خرده هدف های یک حیطه 3ــ مشخص کردن انواع فرصت های یادگیری ممکن

18. 4ــ تعیین طرح های درسی مناسب 5ــ تهیه و تصریح اجزاء مقدماتی طرح 6ــ پیش بینی شرایط و وسایل لازم برای پیاده کردن طرح

19. فصل هفتم - انواع طرح های برنامه درسی انواع طرح های برنامه درس: 1ـ طرح هایی که بر شایستگی های ویژه تاًکید می کنند این طرح ها که بیشتر در مدارس حرفه ای و فنی بکار می روند بر مهارتها و عملکردهای خاصی تاًکیـد میکنند . این طرح ها رابطۀ مستقیم میان هدفــها ، فعالیت های یادگیری ، و اجرا را به شدت مورد توجه قرار می دهند . در صورتی که سایر طرح ها به رابطۀ مستقیم میان سه جزء یادشده ــ یعنی هدف ، فعالیت های یادگیری ، و اجرا ــ چندان عنایتی ندارند. 2ــ طرح هایی که بر فعالیت ها و مسائل اجتماعی تاًکید می کنند این طرح ها ، که اختلاف زیادی با سایر طرح ها دارند ، معمولاً مبتنی بر سه نظریه طراحی هستند : 1ــ نظریه رویکردهایی به نقش های اجتماعی یا سایر حوزه های زندگی اجتماعی یا وضعیت ای پایدار زندگی 2ــ نظریه ای که برنامه درسی باید در گرداگرد جنبه ها یا مسائل زندگی اجتماعی تنظیم شود 3ــ نظریه بازسازی اجتماعی

20. 3ــ طرح هایی که بر نیازها و علاقه های فردی تاًکید می کنند * مشخصات طرح های مبتنی بر نیازها و عاقه های فردی : الف ــ طرح برنامه ، به طور کلی ، مبتنی بر شناخت نیازها و علاقه های یادگیرنده است . ب ــ طرح برنامه به شدت انعطاف پذیر است . پ ــ آموزش معمولاً به طور فردی است و معلم نقش راهنما را دارد . 4ــ طرح هایی که بر موضوعهای درسی تاًکید می کنند مشخص ترین و جامع ترین ویژگی طرح برنامه ها بر اساس «موضوع درسی» ، نظم و ترتیب نسبی و یا به اصطلاح «سلسله مراتب» موضوع های درسی است که معمولاً این طرح ها دارند .

21. چه کسانی باید دربرنامه ریزی برای آموزش شرکت کننده؟ 1ــ معلم یا معلمان ، که مسئول هدایت و گسترش فرصت های یادگیری در موقعیت مدرسه هستند ، اولین و مهمترین مرجعی هستند که در برنامه ریزی و طراحی آموزشی به طور مؤثر شرکت می کنند . 2ــ یادگیرندگان ، که آموزش و پرورش آنان مطرح است ، دومین گروهی هستند که در برنامه ریزی فعالیت های یادگیری مشارکت دارند . 3ــ مشاوران برنامه ریزی درسی ، و راهنمایان «تعلیماتی» و مدیران که در سطوح مختلف برنامه ریزی فعالیت می کنند .

22. فصل هشتم - ارزشیابی برنامه های درسی آخرین مرحلۀ برنامه ریزی ، تهیه طرح ارزشیابی از برنامه ها و آموزش است. به طور کلی ، ارزشیابی عبارت از جمع آوری اطلاعات و استفاده از آنها برای تصمیم گیری است . ارزشیای تنها یک هدف اساسی دارد و آن تعیین ارزش یک چیز است ، اما دارای نقش های گوناگونی است . ارزشیابی تکوینی ارزشیابی مرحله ای یا تکوینی جزء لازم فرآیند برنامه ریزی است . این نوع ارزشیابی ، که در مرحلۀ شکل گیری برنامه و قبل از توزیع آن میان معمان برای اجرا ، انجام می گیرد ، از نظر حیطه و دامنۀ عمل متغیر است . ارزشیابی نهایی ارزشیابی نهایی اطلاعات مهم و با ارزشی را برای تجدید نظر در برنامه های درسی ، تدوین برنامه های جدید ، حذف و یا اضافــه دروس ، انتخاب محتوای جدید ، تجدید نظر در مقاصد تربیتــی و هدفهای عینــی و غیره در اختیــار برنامه ریزان می گذارد .

23. الگوهای ارزشیابی از برنامۀ درسی: 1. الگوی تایلر: نخست ، الگویی است که تایلر به منظور تعیین میزان تحقق هدفهای آموزش و پرورش به وسیلۀ برنامۀ درسی و آموزش ارائه داده است . الگوی ارزشیابی تایلر به طور وسیعی از نوع ارزشیای پایانی است که اولویت خاصی به الگوهای رفتاری دانش آموزان قایل است . 2ــ الگوی استیک دوم الگویی است که استیک برای طرح ریزی ارزشیابی از آموزش و پرورش و تعیی محاسن یا معایب برنامه ی درسی ارائه داده است. 3ــ الگوی پیشنهادی سیلور و الکساندر: * سوم ، الگویی است که سیلور و الکساندر برای ارزشیابی از برنامۀ درسی و آموزش پیشنهاد کرده ند . به نظر آنان از آنجایی که برنامۀ درسی مدارس جامع و چندجانبی است ، ارزشیابی از برنامه نیز لزوماً شامل جوانب گوناگون آن خواهد بود .

24. زياد زيستن تقريبا آرزوي همه مي باشد ولي خوب زيستن آرمان يك عده معدود . هيوز تا وقتي توقف نكرده ايد، مهم نيست چقدر آهسته حركت میكنيد. كنفسيوس