Download
1 / 145
1.56k likes | 1.74k Views
تنظيم :بزمي. رفتار مواد در برابر تنش. Rupture. Plastic. Elastic. حركت توده اي مواددامنه :. سطح زمين مجموعه اي از شيب هاست برخي از شيب هاِ : 1 ـ ملايم 2ـ تند 3ـ بلند 4ـ كوتاه 5ـ در زير پوشش گياهي مخفي بوده و برخي ديگر فاقد پوشش گياهي است.
E N D
رفتار مواد در برابر تنش Rupture Plastic Elastic
حركت توده اي مواددامنه : سطح زمين مجموعه اي از شيب هاست برخي از شيب هاِ : 1ـ ملايم 2ـ تند 3ـ بلند 4ـ كوتاه 5ـ در زير پوشش گياهي مخفي بوده و برخي ديگر فاقد پوشش گياهي است. . بطوركلي مي توان گفت اين شيب ها دورنماي چشم انداز ما را مي سازند . 1
حركت توده اي Mass Movement : • حركت مواد سطحي تحت تاثير نيروي جاذبه را حركت توده اي مي گويند. • اين مواد سطحي حاصل عمل هوازدگي است كه تحت تاثير نیروی جاذبه به بخش هاي پايين برده مي شود
عوامل موثر در حركت توده اي مواد 1ـ نيروي ثقل : انرژي لازم را براي حركت واريزه هاي سطحي و سنگ بستر به سمت پايين شيب Downslope را فراهم مي سازد . 2 ـ آب : بخشي از فضاي خالي Porespace بين دانه هاي تشكيل دهنده رسوبات نرم بوسيله رطوبت و بخش ديگر توسط هوا اشغال شده است تا زماني كه اين شرايط حاكم است كشش سطحي Surface tension رطوبت باعث مي شود كه خاك از انسجام ويژه اي برخوردار باشد .
3-هواي محبوس درزيرتوده هاي واريزه اي: • اين هوا بوسيله مواد درحال ريزش محصور شده است همانند يك بالش عمل كرده و باكاستن از اصطكاك بين واريزه ها و زمين ـ حركت سريع زمين لغزه را ممكن مي سازد .
4ـ زمين لرزه ها: نيز مي تواند شرايط لازم براي حركت را فراهم آورد .
5ـ گرم وسردشدن متناوب زمين: درمناطق با آب و هواي سرديخ زدن وگرم شدن متناوب مواد زمين مي تواند موادرا به حركت در آورد
حركات سريع 1ـ لخشه Slump: • بعضي اوقات به آن نارسايي شيبي نيزمي گويندو عبارت است ازحركت رو به پايين و درعين حال رو به بيرون سنگ يا مواد نرم است كه بصورت يك واحد و يا مجموعه اي از واحد ها رخ مي دهد. • لخشه عموما درجايي اتفاق مي افتد كه شيب اوليه چه بطورطبيعي و چه بطور مصنوعي تند شده باشد.مواد روي شيب مانند جامد الاستيك نسبت به كشش ثقل واكنش نشان داده و قطعات بزرگ در امتداد سطوحي خميده به سوي پايين ورو به بيرون حركت مي نمايند. سطح بالايي هرقطعه نيز درضمن حركت آن به سمت عقب انحراف پيدا مي كند .
2ـ سنگ لغزه ها :Rock slide • سنگ لغزه ها فاجعه آميزترين حركت توده اي است • عبارتند از: لغزش سريع و ناگهاني سنگ بستر درامتداد سطوح ضعيف (Plane of weakness)
3ـ وايزه لغزه Debris slide يك واريزه لغزه،حركت كوچكي و سريع از مواد عمدتا نرم است كه پس از لغزيدن و يا غلطيدن بسوي پايين، پشته هايي كم ارتفاع با فرورفتگي هايي كوچك دربين آنها،توليد مي شود. • محل شكل گيري : 1-در شيب هاي پوشيده ازعلف بويژه پس از ريزش بارانهاي شديد 2-در مواد نرم شيب هاي تند ساحل رودخانه ها و خطوط ساحلي 3-درمناطقي كه داراي پوشش گياهي پراكنده و شيب هاي تند بوده وازمواد سست تشكيل شده باشد نيز رخ مي دهد .
4ـجريان هاي گلMud flow • توده اي متشكل ازسنگ، خاك و آب است كه بخوبي با يكديگر درآميخته و با درجه غلظت يك بتن تازه مخلوط شده، به طرف پايين شيب دره ها جريان مي يابد.
5 ـ جريانهاي زمينEarth Flows • جريانهاي زمين، دربرگيرنده حركت پلاستيك مواد نرم روي سنگ بستر جامد بوده • حركت جريانهاي زمين كند اما محسوس بوده و ممكن است كه دربرگيرنده چند مترمكعب تا چندين متر مكعب (ميليون) از مواد زمين (Earth material) باشد .
5-سنگ ريزش Rock fall : • اگر اين حركت مواد بصورت ناگهاني و به شكل زمين لغزه هاي بزرگ باشد به آن Rock fall گفته مي شود .
حركات كند: • تشخيص حركات كند مواد نرم كارمشكلي بوده وكمترازحركات سريع شناخته شده است. • از آنجا كه اين حركات دردوره هاي طولاني زمان عمل مي كنند،احتمالا مواد بيشتري از اين طريق منتقل مي شودتا بوسيله حركات سريع و خشن سنگ وخاك. • بنابراين درتخيل مي توان تصويري را مجسم كرد كه درآن مواد سنگي به آرامي شسته شده و درامتداد شيب خشكي به طرف پائين مي خزند.اين حركت ، حركتي سريع و بزرگ نيست بلكه حركت دانه به دانه و اينچ به اينچ صورت مي گيرد
1ـ خزش Creep : درشرايط آب و هوايي معتدل و استوايي ، نوعي حركت رو به پائين كند درمواد سطحي صورت مي گيرد كه به آن (Creep) گفته مي شود. تشخيص اينكه واقعا اين حركت صورت مي گيرد امرمشكلي است زيرا : • شكست و وقفه اي درپوشش گياهي ديده نمي شود . • تيغه و پشته اي ديده نمي شود .
عوامل موثر براي توليد خزش • نيروي ثقل • رطوبت موجود درخاك كه باعث كاهش مقاومت خاك دربرابرحركت مي شود • عمل اهرم مانند درختان نافذ و جاي پاي جانوران (Tread) وحتي انسانها نيز ممكن است به حركت كمك نمايد.
2ـ خاكسره Solifluction • واژه خاكسره به حركت واريزه ها درجهت رو به پائين شيب تحت شرايط اشباع شده اشاره دارد. • خاكسره درعرضهاي جغرافيايي بالاپديده اي آشكار و مشخص است زيرا دراينگونه مناطق،خاك شديدا تحت تاثير يخبندان و ذوب متناوب قرارداشته و زمين تا عمق زيادي يخ مي زند بااين وجود حتي يخبندان نسبتا عميق و فصلي نيزبه ايجاد خاكسره كمك مي نمايد .
شرايط لازم : 1ـ دخالت آب : نفوذ آب يا طغيان سفره هاي سطحي سبب مي شوند كه رسوب هاي ريزدانه به آب آغشته شده و وزن آنها افزايش يابد. 2ـ وجودرسوبات نرم ريزدانه وسست (رس، مارن، ليمون،لس) 3ـ شيب زمين
انواع Solifluction: 1ـ نوع عمومي: درنوع عمومي پديده سولي فلوكسيون اغلب برسطح يك دامنه گسترش مي يابد،چنانچه پديده به صورت پائين آمدن آرام يك لايه گلي به ضخامت .05 تا 2 متر باشد آنرا سولي فلوكسيون لايه اي مي نامند.
الف)سولي فلوكسيون زيرجلدي : • وجود پوشش گياهي متراكم ويكدست،بعلت ريشه هاي درهم، بخش هاي سطحي راتثبيت نموده ومانع پيدايش سولي فلوكسيون مي گردد، اما تداوم بارش سبب مي شودكه از بخش هاي فوقاني دامنه وازلا به لاي پوشش گياهي آب به قسمت هاي زيرين نفوذكرده وحداقل بخشي ازخاك را درزيرريشه ها به گل تبديل مي كنند. • براثردخالت نيروي جاذبه درمساعدترين شرايط، بخشي از گل در نقطه اي متمركز شده وانعكاس آنها درسطح پوشش گياهي به صورت تورم هايي ظاهر مي شود.
ب)سولي فلوكسيون پاي دامي: • اين پديده به صورت لغزش هاي كوچك مطبق و به شكل پله هايي ظاهر مي شود كه عرض و ارتفاع آنها حدود يك دسيمتراست . • تجربه نشان داده اين اشكال پله اي ازطريق لگدمال كردن دام ها تقريبا به شكل تثبيت شده اي درمي آيند كه آنرا سولي فلوكسيون پاي دامي مي نامند.
