Η Διαλειτουργικότητα

1. Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Η Διαλειτουργικότητα στο Δημόσιο Τομέα Γεωργία Προκοπιάδου E-mail: gproko@ionio.gr

2. Κύκλος Ζωής Διοικητικών Εγγράφων

3. Ο Ρόλος της Διαλειτουργικότητας • Στον κύκλο ζωής ενός διοικητικού εγγράφου καθοριστικό ρόλο κατέχει η δυνατότητα επικοινωνίας των υπηρεσιών που εμπλέκονται στη ζωή αυτού του εγγράφου και η ανταλλαγή δεδομένων ΜΕ ΣΤΟΧΟΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Την εξοικονόμηση ανθρώπινων ωρών εργασίας και κόστους επεξεργασίας της ίδιας πληροφορίας

4. Διαλειτουργικότητα: Ορισμοί • Διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα μεταφοράς και χρήσης της πληροφορίας με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο από διαφορετικούς οργανισμούς και πληροφοριακά συστήματα. • Διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα ανταλλαγής και ενοποίησης (integration) μηχαναγνώσιμων δεδομένων που προέρχονται από διαφορετικά πληροφοριακά περιβάλλοντα μέσω της υιοθέτησης κοινών προτύπων

5. Ιστορικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας • Ξεκίνησε στα τέλη του 1990 στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, προκειμένου να εξασφαλιστούν καλύτερες υπηρεσίες διακίνησης των πληροφοριών • Χαρακτηρίζεται ως ο ακρογωνιαίος λίθος της γενικής στρατηγικής της Κοινωνίας της Πληροφορίας

6. Διαλειτουργικότητα στη Δημόσια Διοίκηση • Στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η διαλειτουργικότητα συνδέεται κυρίως με τα πληροφοριακά συστήματα που χρησιμοποιούνται για την διεξαγωγή διοικητικών διαδικασιών μεταξύ: • Υπηρεσιών • Κυβέρνησης και πολιτών – επιχειρηματιών (ιδιωτικός τομέας)

7. Περιπτώσεις Διαλειτουργικότητας

8. Οφέλη Διαλειτουργικότητας (1) • Εξυπηρέτηση και Ικανοποίηση Διοικητικών Πληροφοριακών Αναγκών Η πληροφόρηση παρέχεται ανεξαρτήτως χρόνου και φυσικού χώρου. Οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν το δίαυλο επικοινωνίας με τις υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης, καθώς παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ηλεκτρονική πληροφορία μέσω του Διαδικτύου (customer centric). Η βελτίωση της διαδικασίας διακίνησης των διοικητικών εγγράφων μέσω πληροφοριακών συστημάτων διαμορφώνει καλύτερες υπηρεσίες παροχής κυβερνητικών πληροφοριών και εξασφαλίζει “one-stop services”.

9. Οφέλη Διαλειτουργικότητας (2) • Ανταλλαγή Δεδομένων Αποτελεσματικές υπηρεσίες πλήρως αυτοματοποιημένες και διασυνδεδεμένες με απώτερο στόχο την εξοικονόμηση χρημάτων από την διαχείριση και επεξεργασία της ίδιας πληροφορίας.

10. Οφέλη Διαλειτουργικότητας (3) • Συμμετοχή στη Διοίκηση Η αποτελεσματική παροχή διοικητικών πληροφοριών, καθώς και η εξασφάλιση ποιοτικής διακίνησης και διαχείρισης της δημόσιας πληροφορίας οδηγεί στην επίτευξη της διαφάνειας στο Δημόσιο Τομέα.

11. IDA: μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία διαλειτουργικότητας • IDA = Interchange of Data between Administrations • Ξεκίνησε το 1999 με σκοπό την εξασφάλιση διαλειτουργικότητας και πρόσβασης στα διευρωπαϊκά δίκτυα • Υποστηρίζει την ανταλλαγή ηλεκτρονικών πληροφοριών μεταξύ των Κυβερνήσεων των Χωρών Μελών • Απώτερος στόχος του IDA είναι: • η βελτίωση στην διαδικασία λήψης αποφάσεων • η καλύτερη λειτουργία των εσωτερικών αγορών • η επιτάχυνση υλοποίησης των πολιτικών που ορίζει η ΕΕ

12. Αποστολή IDA • Ο Συντονισμός και η υλοποίηση διευρωπαϊκού δικτύου τηλεματικής μέσω των εξής ενεργειών: • Προώθηση της δημιουργίας κοινών υποδομών και μορφών • Βελτίωση δικτυακών υπηρεσιών • Ανάπτυξη και αποδοχή κοινών εργαλείων • Σύγκλιση προς κοινό interface τηλεματικής

13. Εθνικές Πρωτοβουλίες Διαλειτουργικότητας • Σχεδιασμός και εφαρμογή πλαισίου προδιαγραφών, μεθοδολογιών και αρχών για την διαχείριση και διακίνηση της πληροφορίας e-GIF (Electronic Government Information Frameworks)

14. e-GIF • Καθορίζει τις ελάχιστες δυνατές τεχνικές προδιαγραφές αναφορικά με την διαχείριση, επεξεργασία και διακίνηση της δημόσιας πληροφορίας • Περιλαμβάνει και καλύπτει θέματα όπως είναι η διασύνδεση και η ανάπτυξη δικτύων, η κωδικοποίηση και η παραγωγή μεταδεδομένων, τα δικαιώματα πρόσβασης και ανάκτησης διοικητικής πληροφορίας

15. UKe-GIF • Δημοσιεύθηκε το 2000 και υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα της διαλειτουργικότητας • Αποτέλεσε πρότυπο ανάπτυξης και άλλων πλαισίων διαλειτουργικότητας, όπως της Νέας Ζηλανδίας, της Αυστραλίας και της Ελλάδας

16. Αρχές Πολιτικής UKe-GIF • Υιοθέτηση κοινών προτύπων αναφορικά με το Διαδίκτυο και τον Παγκόσμιο Ιστό για όλα τα πληροφοριακά συστήματα του Δημόσιου Τομέα • Υιοθέτηση της XML ως βασικό πρότυπο του data management andintegration • Υιοθέτηση κοινού browser για σημείο διεπαφής και εξασφάλιση πρόσβασης στα δεδομένα • Παραγωγή και ανάπτυξη μεταδεδομένων για όλη τη διοικητική πληροφορία • Υιοθέτηση του e-GMS

17. UKe-GIF • Η αρχιτεκτονική του μοντέλου αποτελείται από: • framework  καλύπτει γενικές αρχές και μεθοδολογία διαχείρισης, καθώς και τεχνικές προδιαγραφές • registry  περιλαμβάνει και καλύπτει τα εξής κεφάλαια: • Interconnection • Data Integration • Content management metadata • e-Services access and channels • Standards for business areas (e-commerce, e-learning, e-voting)

18. Αρχιτεκτονική UK e-GIF Standards for business areas Data Integration e-Services access and channels Content Management Metadata

19. e-GMS και GCL • e-GMS (Electronic Government Metadata Standard)  “πρότυπο” κωδικοποίησης και επεξεργασίας των μεταδεδομένων των διοικητικών εγγράφων • GCL (Government Category List)  ελεγχόμενο λεξιλόγιο με τη μορφή θησαυρού για το μετα-πεδίο του “Subject” στο e-GMS. Βρίσκεται στη 2η έκδοση του, η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2004

20. DGSC • DGSC (Government Data Standards Catalogue)  παρέχει κατάλογο και επεξηγήσεις των προτύπων που χρησιμοποιούνται για την διαχείριση των “κωδικοποιημένων δεδομένων” της κυβερνητικής πληροφορίας (π.χ. πρότυπο απόδοσης γεωγραφικών χωρών / τριγράμματος κωδικός) • Καλύπτει τους εξής τομείς κωδικοποιημένων πληροφοριών: • Address • Contact Information • Financial • Organization Information • Person Information • Temporal

21. Παράδειγμα Προτύπου BSEN 3166 για την κωδικοποιημένη απόδοση ονομάτων χωρών

22. TSC • TSC (Technical Standards Catalogue)  καθορίζει το ελάχιστο πλέγμα προδιαγραφών από το σύνολο του e-GIF που θα πρέπει να υλοποιηθεί για την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας • Χρησιμοποιείται κυρίως για επιχειρηματικές δράσεις του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα και σχετίζονται με ενέργειες όπως είναι το e-commerce, e-learning, e-voting.

23. e-SDF (1) • e-SDF (e-Services Development Framework)  παρέχει μεθοδολογία και τεχνικές προδιαγραφές ανάπτυξης και διαμόρφωσης ηλεκτρονικών υπηρεσιών (e-services) • Αναφέρεται στην έννοια της ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων (electronic data interchange) και υπηρεσιών επικοινωνίας (messaging services)

24. e-SDF (2) • Αποτελείται από: • e-Service Development Process Guidelines • Ορίζει τη διαδικασία για την δημιουργία ηλεκτρονικής υπηρεσίας παρέχοντας μία bottom-up θεώρηση • XML Schema Development Guidelines • Παρέχει τη μεθοδολογία και οδηγίες για την καλύτερη και αποδοτικότερη ανάπτυξη του XML schema, ώστε η υπηρεσία να χαρακτηρίζεται διαλειτουργική και να είναι σύμφωνη με τις αρχές του e-GIF

25. New Zealand e-GIF • Βασίσθηκε στο αγγλικό e-GIF • Η πρώτη του έκδοση πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2002 • 25 υπηρεσίες έδωσαν τα πρώτα δείγματα αξιολόγησής του • Τον Ιούνιο του 2002 αποφασίστηκε η υιοθέτηση του e-GIF ως προτύπου διαλειτουργικότητας της κυβερνητικής πληροφορίας και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του Δημόσιου Τομέα. • Σήμερα το πρότυπο της Νέας Ζηλανδίας βρίσκεται στη 2η έκδοση του

26. Αρχιτεκτονική NZ e-GIF

27. Ανάλυση Αρχιτεκτονικής • Το μοντέλο διαλειτουργικότητας της Νέας Ζηλανδίας υλοποιεί την αρχή του Layer Model, το οποίο επεξηγεί και συνοψίζει τα πρότυπα υλοποίησης • Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιείται για να παρουσιαστούν οι λειτουργίες που πρέπει να επιτελούν τα πληροφοριακά συστήματα

28. Layer Model • Κάθε λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ορίζεται ως επίπεδο (layer) • Για κάθε επίπεδο παρέχονται οδηγίες, μεθοδολογία και πρότυπα υλοποίησης • Η ιεραρχία του μοντέλου υποδεικνύει και τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος, δηλαδή, τα συστατικά στοιχεία (components) ενός επιπέδου συνεργάζονται μόνο με τα γειτονικά layers και φυσικά με προκαθορισμένο τρόπο

29. 1ο Επίπεδο: Network • Το επίπεδο αυτό καλύπτει διαδικασίες μεταφοράς δεδομένων, όπως είναι τα πρωτόκολλα επικοινωνίας και δικτύου • Παράδειγμα: η διακίνηση αρχείων μέσω FTP (File Transfer Protocol) και e-mail βάσει του διακομιστή SMTP

30. 2ο Επίπεδο: Architecture • Καθορίζει το συντακτικό των δεδομένων • Παράδειγμα: η XML χρησιμοποιείται για data marking και το πρότυπο UNICODE για την αναπαράσταση των χαρακτήρων (λατινικά και μη αλφάβητα)

31. 3ο Επίπεδο: Business Services • Αναφέρεται στο περιεχόμενο των μεταδεδομένων και ορίζει τον τρόπο κωδικοποίησης των δεδομένων σε μετα-πεδία προκειμένου να απεικονιστούν διοικητικές έννοιες και διαδικασίες • Παράδειγμα: το NZGLS και οι NZ θησαυροί (SONZ και ΦΟΝΖ) χρησιμοποιούνται ως πρότυπα κωδικοποίησης συντακτικών και εννοιολογικών μεταδεδομένων

32. 4ο Επίπεδο: Access and Presentation • Ορίζει τα πρότυπα και τη μεθοδολογία πρόσβασης στα πληροφοριακά συστήματα, καθώς και τον τρόπο απεικόνισης των δεδομένων στους τελικούς χρήστες • Παράδειγμα: Τα κείμενα παρουσιάζονται ως html αρχεία (ανοικτά) και pdf (κλειστά)

33. Security • Διαπερνά όλα τα επίπεδα προκειμένου να δηλώσει την ανάγκη ύπαρξης ασφάλειας σ’ όλο το πληροφοριακά μοντέλο • Περιλαμβάνει πρότυπα ασφάλειας ανάλογα με το πληροφοριακό επίπεδο

34. E-Government Components • Αποτελείται από μια σειρά εφαρμοσμένων λειτουργιών που δύνανται να επαναχρησιμοποιηθούν και σε μελλοντικές εφαρμογές διαφορετικών υπηρεσιών • Παράδειγμα: μια εφαρμογή λειτουργίας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

35. Η Διαλειτουργικότητα στην Ελληνική Δημόσια Διοίκηση • Σκοπός  η διευκόλυνση των πληροφοριακών συστημάτων του Δημόσιου: • Μεταξύ τους • Με τον πολίτη • Με τις επιχειρήσεις • Με άλλες κυβερνήσεις και οργανισμούς • Απώτερος Στόχος  η εξασφάλιση αποτελεσματικότερων και με χαμηλότερο κόστος δημοσίων υπηρεσιών

36. Διαλειτουργικότητα και Οικονομία

37. Το Ελληνικό e-GIF ή ΠΔΗΔ • ΠΔΗΔ = Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης • Βασίζεται στο αγγλικό e-GIF, γιατί: • Παρέχει τεχνικές προδιαγραφές που μπορούν να υιοθετηθούν στον Ελληνικό Δημόσιο Τομέα και να καλύψουν τις ελληνικές ανάγκες διαλειτουργικότητας • Χαρακτηρίζεται από ομοιογένεια, απλότητα και ακολουθεί διεθνή πρότυπα • Η ΕΕ εξετάζει την περίπτωση υιοθέτησής του παρότι έχει ξεκινήσει την προσπάθεια του IDA!!!

38. Αρχιτεκτονική ΠΔΗΔ • Το ελληνικό πλαίσιο διαλειτουργικότητας ορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές και πολιτικές για τους ακόλουθους τομείς: • Διασυνδεσιμότητα (Interconnection) • Ολοκλήρωση και Διαμόρφωση Δεδομένων (Data Integration) • Διαχείριση Περιεχομένου και Metadata (Content management metadata) • Πρόσβαση Πληροφοριών (e-Services access and channels) • XML για Επιχειρηματικούς Τομείς (Standards for business areas, π.χ. e-commerce, e-learning, e-voting)

39. Εφαρμογή της Προτεινόμενης Αρχιτεκτονικής

40. Εφαρμογή της Προτεινόμενης Αρχιτεκτονικής

41. Θεσμικές Απαιτήσεις ΠΔΗΔ • Υιοθέτηση διεθνών προτύπων • Δημιουργία εθνικών προτύπων • Επικοινωνία ενδιαφερομένων φορέων • Αποθήκευση κα πρόσβαση σχετικών πληροφοριών (προδιαγραφές, πρότυπα, XML Schemas, κλπ.) • Δημιουργία προτύπων τομέων δραστηριότητας • Έλεγχο συμβατότητας προδιαγραφών • Δημιουργία μηχανισμών διαλειτουργικότητας διαθέσιμων στο ευρύ κοινό

42. Στόχος • Μεταφορά και χρησιμοποίηση της πληροφορίας με ομοιογενές και αποτελεσματικό τρόπο μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε επίπεδο συστημάτων πληροφορικής. • Υπό ανάπτυξη