Türkiye’de e-sağlığın hukuki çerçevesi Av. Ziynet Özçelik

1. Türkiye’de e-sağlığın hukuki çerçevesi Av. Ziynet Özçelik

2. “e – sağlık” kişisel sağlık verilerinin • elektronik ortamda; • elde edilmesi, • kaydedilmesi, • üçüncü kişilere aktarılması, • paylaşılması, • değiştirilmesi, • silinmesi, • işlenmesi, • saklanması • yok edilmesi süreçlerini kapsar.

3. Kişilerin sağlık verileri ile ilgili temel esaslar: • Kişisel sağlık verilerinin gizliliği esastır, • Kişisel sağlık verileri otomatik işlemeye tabi tutulamaz. • Kişisel sağlık verileri ancak hukuken izin verilen istisnai hallerdepaylaşılabilir. • Kişisel sağlık verilerinin kaydedilmesi, paylaşımı, aktarımı, kanunla düzenlenmelidir. • Kişisel sağlık verilerinin güvenliğini sağlamak devletin ödevidir. • Kişisel sağlık verileri ile ilgili sürece veri sahiplerinin katılımlarının sağlanması zorunludur. • Kişisel sağlık verilerinin gizliliğinin güvenceye alınması devletin ödevidir.

4. Ülkemizde henüz; “e- sağlıkla” ilgili yasal bir düzenleme yoktur. Ama kişisel sağlık verileri elektronik ortamda toplanmakta, işlenmekte, paylaşılmakta, aktarılmakta yetkili -yetkisiz kişilerce bu verilere ulaşılmaktadır.

6. Kişisel sağlık verilerinin korunması hakkında • ülkemizde uygulanacak normlar: • İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi • Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı • BİYOTIP Sözleşmesi • Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına Dair Sözleşme, • Anayasa’nın özel hayatın gizliliğine ilişkin 20. Maddesi, • Türk Ceza Kanununun kişisel verilerin hukuka aykırı olarak elde edilmesini ve paylaşılmasını cezalandıran 134-140 Maddeleri, • Hasta Hakları Yönetmeliği’nin Madde 23. • Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın Madde 5. ve 9. maddeleri • Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 4. maddesi

7. Kişilere bilgi verilmeden ve izinleri alınmadan elektronik ortamda; • sağlık verilerinin kaydedilmesi, • İşlenmesi, paylaşılması, • Sağlık personeli de olsa tedavisi ile ilgili olmayan kişiler tarafından ulaşılabilmesi, • Kişisel sağlık verilerinin anonimleştirilmeden başka kuruluşlara ya da Sağlık Bakanlığına aktarılması, hukuka aykırıdır.

8. İvedilikle kişisel sağlık verileri ile ilgili yasal düzenleme yapılmalıdır. • Yasa da; • Verilerin üst hukuk normlarına uygun şekilde toplanmasına, • Amaca uygun şekilde saklanmasına, • Amaca hizmet edecek şekilde mümkün olan en az bilginin kullanımı ve aktarılmasına, • Bu bilgi ve verilere ulaşımın sıkı şartlara bağlanmasına, • Sisteme ilişkin sıkı güvenlik önlemlerinin alınmasına, denetimine, • Personele bu sistemin niteliğine uygun bir eğitim verilmesine, • Kişisel sağlık verilerinin gizliliğini ihlal edenlere caydırıcı yaptırımlara, • Veri sahibi bireyler ile bu verileri alan sağlık personelinin bu sistemin işleyiş ve denetimi sürecine bireysel ve kurumsal olarak katılmalarına ilişkin hükümler yer almalıdır.

9. Biz biliyoruz ki; insan onuru korunmadan sağlık hakkı gerçekleştirilemez

10. Teşekkür ederim.