Download
1 / 43
670 likes | 1.25k Views
دستگاه عصبی. مشخصات سلول های عصبی :. 1- تحریک پذیری Excitability حساسیت موجودات زنده به تغییرات محیط خارجی و درونی می باشد. 2- هدایت Conduction خاصیت رشته های عصبی برای انتقال پیام به مغز برای آگاه کردن آنها از تغییرات محیط. پتانسیل استراحت Resting potential.
E N D
مشخصات سلول های عصبی : • 1- تحریک پذیری Excitability • حساسیت موجودات زنده به تغییرات محیط خارجی و درونی می باشد. • 2- هدایت Conduction • خاصیت رشته های عصبی برای انتقال پیام به مغز برای آگاه کردن آنها از تغییرات محیط
پتانسیل استراحتResting potential • وقتی هیچ محرک خارجی برای غشاء عصبی وجود نداشته باشد. گفته می شود غشاء در حالت استراحت است. در این حالت چون غشاء پلاریزه می باشد پتانسیلی در آن به وجود می آید که به آن پتانسیل استراحت می گویند. • میزان آن 70- تا 90- میلی ولت است.
عوامل مهم در ایجاد پتانسیل استراحت • 1- پمپ سدیم ـ پتاسیم • 2- بالا بودن نفوذپذیری غشاء در انتشار و جابه جایی یون پتاسیم نسبت به سدیم.
پمپ سدیم ـ پتاسیم • یک مجموعه از آنزیم های pr با صرف انرژی 3 یون سدیم را از درون به بیرون سلول و 2 یون پتاسیم را از بیرون به درون سلول منتقل می کند. • انتشار یون پتاسیم به خارج اختلاف سطح الکتریکی غشاء را تا 70- میلی ولت نشان می دهد.
گرادیان غلظتی حاصل از پمپ سدیم ـ پتاسیم • پمپ سدیم ـ پتاسیم گرادیان های غلظتی بزرگی بین دو سوی غشاء در حالت استراحت برای سدیم و پتاسیم به وجود می آورند که عبارتند از : • غلظت سدیم در خارج غشا 142 میلی اکی والان • نسبت یون از داخل به خارج • غلظت سدیم در داخل غشاء 14 میلی اکی والان • غلظت پتاسیم در خارج غشا 4 میلی اکی والان • نسبت یون از داخل به خارج • غلظت پتاسیم در داخل غشا 140 میلی اکی والان
غلظت یون در داخل غشا EMF = -61 log غلظت یون در خارج غشا سهم پتانسیل انتشار یون • از این رابطه هنگامی استفاده می شود که غشا فقط نسبت به یک یون نفوذ پذیر باشد. • معادله گولد من • این رابطه هنگامی که غشاء به چندین یون مختلف نفوذ پذیر باشد کاربرد دارد. معادله نرنست داخلی خارجی
با استفاده از معادله نرنست و گلدمن برآیند پتانسیل انتشار یون های سدیم و پتاسیم مقدار 86- میلی ولت بدست می آید. - با توجه به اینکه نفوذ پذیری غشا نسبت به پتاسیم صد برابر یون سدیم است. این نتیجه بدست می آید که انتشار پتاسیم سهم بیشتری در ایجاد پتانسیل غشا دارد.
سهم پمپ سدیم ، پتاسیم در پتانسیل غشا • اختلاف پتانسیلی حدود 4- میلی ولت ، ناشی از عملکرد پمپ سدیم ـ پتاسیم ایجاد می شود. • که با در نظر گرفتن پتانسیل ناشی از انتشار یونهای سدیم و پتاسیماختلاف پتانسیلی معادل 90- میلی ولت، در غشا ایجاد می شود.
پتانسیل عمل Action potential • هنگامی که بخشی از غشا نرون تحریک می شود یک دگرگونی الکتریکی بنام پتانسیل عمل در غشاء آن پدید می آید که در طول غشا انتشار می یابد به این پدیده موچ یا جریان عصبی می گویند. • مراحل متوالی پتانسیل عمل • استراحت • دپلاریزاسیون • رپلاریزاسیون
آستانه تحریک • حداقل دی پلاریزاسیون مورد نیاز برای ایجاد پتانسیل عمل آستانه تحریک نام دارد. • یک افزایش ناگهانی حدود 15 تا 30 میلی ولت • قانون همه یا هیچ • هر زمان که دی پلارسیزاسیون به آستانه تحریک برسد یا از آ ن تجاوز کند پتانسیل عمل روی می دهد.
کانال دریچه دار وابسته به ولتاژ سدیمی • این کانال دارای 2 دریچه یکی در خارج کانال (دریچه فعال شدن) و دیگری در داخل کانال (غیر فعال شدن) می باشد. • فعال شدن (70- تا 50- میلی ولت) غیرفعال شدن (چند ده هزارم بعد از باز شدن) • کانال دریچه دار وابسته به ولتاژ پتاسیم • این کانال دارای یک دریچه است. که وقتی پتانسیل غشا از 90- میلی ولت به سوی صفر افزایش می یابد این دریچه به آهستگی باز می شود.
1- یونهای منفی غیر قابل نفوذ • آنیون های pr • فسفات • سولفات • 2- یونهای کلسیم • در پتانسیل عمل در برخی موارد به جای Na استفاده می شود. • کانال کلسیمی وابسته به ولتاژ نسبت به Na نفوذ پذیری مختصری دارد و به آن کانال کلسیم ـ سدیم یا کانال آهسته نیز می گویند.
انتقال موج عصبی Nerve Impulse • پس از انتشار پتانسیل عمل انفجاری یک جریان موضعی به مناطق دورتر غشاء انتشار یافته و به تدریج دپلاریزاسیون گسترش می یابد. انتقال جریان دپلاریزاسیون در طول یک فیبرعصبی یا عضلانی را موج یا impulse می گویند.
جهت انتشار اینپالس • یک غشاء تحریک پذیر می تواند از نقطه اولیه تحریک انتشار یابد و جهت آن به طرف انتهای اکسون است. • این جریان عصبی برگشت ناپذیر است. (تحریک ناپذیری مطلق) که زمان آن 1 تا 002/0 ثانیه است. • بعد از تحریک ناپذیری مطلق 010/0 – 015/0 ثانیه طول می کشد تا که به آن (تحریک پذیری نسبی) می گویند.
تحریک ناپذیری نسبی به دو علت رخ می دهد • 1- غیر فعال بودن برخی کانال های سدیم • 2- باز بودن کانال های پتاسیم
سرعت و هدایت موج عصبی • بستگی به نظر فیبرعصبی دارد. • فیبرهای عصبی 3 نوعند: • نوع A (قطورترین فیبرها) با سرعت 5 تا 120 متر در ثانیه • نوعB (رشته های بینابینی) با سرعت 3 تا 15 متر در ثانیه • نوع C (رشته های نازک) با سرعت 6/0 تا 2 متر در ثانیه
هدایت جهشی Salutatory conduction به دو دلیل اهمیت دارد : • 1- سرعت را در فیبرهای میلین دار 5 تا 50 باز زیاد می کند. • 2- موجب خط انرژی در اکسون می شود.
سیناپس • محل ارتباط یک نرون با نرون دیگر سیناپس نامیده می شود .
به دودسته تقسیم می شوند. 1- الکتریکی (بی مهرگان) هدایت دو جهتی 2- شیمیایی (مهره داران و بی مهرگان) هدایت یک جهتی Gapjunction : فضای خالی بین سیناپس پیش نرون و پس نرون شکل سیناپسی نام دارد. انتقال موج عصبی در سیناپس شیمیایی 5/0 تا 1هزارم ثانیه طول می کشد.
میانجی های عصبی Nerurotransmitter • نوعی واسطه شیمیایی هستند که در نرون پس سیناپسی دارای گیرنده هستند. • 1- انتقال دهنده (در سطح یک سیناپس عمل می کند) • 2- تعدیل کننده (در مغز میدان عمل وسیعی دارند)
انواع میانجی ها • 1- تحریکی EPSP موجب دی پلاریزاسیون می شود. • 2- بازدارنده IPSP موجب هایپرپلاریزاسیون می شود.
میانجی های نورپپتیدی با عمل آهسته ج) پپتیدهایی که بر روی دستگاه گوارش و مغز عمل می کند. انکافیلن لوسین دار انکافلین متیونین دار ماده P گاسترین کوله سیستوکینین پلی پپتید روده ای موثر بر عروق (VIP) نوروتانسین انسولین گلوکاگون د) از سایر بافتها آنژیوتانسین II برادی کینین کارنوزین پپتیدهای مواد خواب کالسی تونین الف) هورمون های آزاد کننده هیپوتالاموسی • هرمون آزاد کننده تیروتروپین • هرمون آزاد کننده هرمون لوتئینی • سوماتوستاتین (فاکتورمهارکننده هرمون رشد) ب) پپتیدهای هیپوفیزی • ACTH • بتا آندروفین • هرمون محرک ملانوسیتی آلفا • پرولاکتین • هرمون رشد • تیرتروپین • وازوپرسین • اکسی توسین
میانجی های سیناپسی Nerurotransmitter میانجی هایی با مولکول کوچک و عمل سریع • دسته یک : • استیل کولین • دسته دوم : آمین ها • نوراپی نفرین • دوپامین • سروتونین • هیستامین • دسته سوم : اسیدهای آمینه • اسیدگاما آمینوبوتیریک (GABA) • گلیسین • گلوتامات • آسپارتات • دسته چهار : • نیتریک اکساید (No)
نوروپپتیدها 1- اعمال بسیار آهسته ای دارند 2- توسط ریبوزوم های موجود در جسم سلولی ساختهمی شوند. 3- نوروپپتیدها هزار بار یا بیشتر قوی تر از میانجی ها با مولکول کوچکند. 4- موجب اعمال بسیار طولانی اند. الف) بسته ماندن طولانی منافذ کلسیم ب) تغییرات طولانی در متابولیک سلول ج) تغییرات طولانی در فعال شدن یا نشدن ژن ها د) تغییرات طولانی در تعداد رسپتورهای تحریکی یا مهاری
فهرست منابع • فیزیولوژی پزشکی جلد اول و دوم ، آرتورگاتیون • فیزیولوژی ورزش جلد اول ، دکتر اصغرخالدان • فیزیولوژی انسان ، دکتر علیجانی • فیزیولوژی انسان، ویدمن • فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز ، دکتر سیدعلی حائری روحانی • فیزیولوژی ورزشی و فعالیت بدنی، جلد اول ، دکتر ضیاء معینی
