Προστασία από τις Ακτινοβολίες (Ακτινοπροστασία)

1. Προστασία από τις Ακτινοβολίες (Ακτινοπροστασία) Σημαντηράκης Γεώργιος Φυσικός Ιατρικής - Ακτινοφυσικός

2. Δομή της παρουσίασης • Εισαγωγή • Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας • Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα • Πρακτικές πτυχές - Παραδείγματα

3. Εισαγωγή Σκοπός της Ακτινοπροστασίας: Η προστασία ανθρώπων, αγαθών και περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς επιδράσεις των ιοντιζουσών ακτινοβολιών που προέρχονται από τις ειρηνικές ή μη χρήσεις τους. Πεδίο εφαρμογής: Όλες οι πρακτικές που συνεπάγονται κινδύνους από ιοντίζουσες ακτινοβολίες που εκπέμπονται από φυσικές ή τεχνητές πηγές.

4. Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας • Αρχή της Αιτιολόγησης • Αρχή της Βελτιστοποίησης • Αρχή των Ορίων Δόσεων

5. Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας Αρχή της Αιτιολόγησης Τα διάφορα είδη πρακτικών με ιοντίζουσες ακτινοβολίες πρέπει να είναι αιτιολογημένα βάσει των κοινωνικο-οικονομικών ή άλλων πλεονεκτημάτων που παρέχουν σε σχέση με την βλάβη στην υγεία την οποία μπορεί να προκαλέσουν. Οι μη αιτιολογημένες εκθέσεις απαγορεύονται.

6. Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας Αρχή της Βελτιστοποίησης Κάθε έκθεση πρέπει να προγραμματίζεται ώστε το μέγεθος των συνεπαγομένων δόσεων, ο αριθμός των εκτιθεμένων ατόμων και η πιθανότηταατυχήματος να διατηρηθούν τόσο χαμηλά όσο είναι λογικά εφικτό λαμβάνοντας υπ’όψη κάθε σχετικό κοινωνικό και οικονομικό παράγοντα. AsLowAsReasonablyAchievable

7. Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας Αρχή των Ορίων Δόσεων Δεν επιτρέπεταιυπέρβαση των ορίων δόσεων που καθορίζονται στους Κανονισμούς Ακτινοπροστασίας, παρά μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. καταστάσεις έκτακτης ανάγκης) και αφού ληφθεί υπόψη η Αρχή της Αιτιολόγησης. Η αρχή αυτή δεν ισχύει για τις ιατρικές εκθέσεις.

8. Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας Όρια Δόσεων(Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας, ΦΕΚ/β/216/6.3.2001) • όριο ενεργού δόσεως επαγγελματικά εκτιθεμένων: 20 mSv/yr • όριο ενεργού δόσεωςκοινού πληθυσμού: 1 mSv/yr ενεργός δόση:δοσιμετρικό μέγεθος που σχετίζεται με τον ενεχόμενο συνολικό κίνδυνο για την υγεία. (Δόση 20 mSv αυξάνει την πιθανότητα για θανατηφόρο καρκίνο κατά 0,1 %) 25 % → 25,1 %

9. Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ): η αρμόδια Αρχή για θέματα ακτινοπροστασίας. Μεριμνά για την εφαρμογή των Κανονισμών και εισηγείται πρόσθετα μέτρα, οποτεδήποτε κρίνει σκόπιμο εφαρμόζοντας τις βασικές αρχές της Ακτινοπροστασίας. Ελέγχει και αδειοδοτεί όλες τις πρακτικές των ιοντιζουσών ακτινοβολιών στην Ελλάδα.

10. Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα H εφαρμογή των αρχών Ακτινοπροστασίας γίνεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς: • Γιατροί (παραπέμπουν / διαγνώσκουν) • Χειριστές μηχανημάτων – τεχνολόγοι κλπ. • Ακτινοφυσικοί Ιατρικής, ως σύμβουλοι / υπεύθυνοι Ακτινοπροστασίας κλπ.

11. Πρακτικές πτυχές της Ακτινοπροστασίας ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ • Χρόνος • Απόσταση • Θωράκιση

12. Πρακτικές πτυχές της Ακτινοπροστασίας Επίδραση της απόστασης από τη πηγή ακτινοβολίας Ο ρυθμός δόσης από μία πηγή ακτινοβολίας είναι (γενικά) αντιστρόφως ανάλογοςτου τετραγώνου της απόστασης από αυτή: 2r r D D/4

13. Θωράκιση από πηγή ακτινοβολίας Μπετόν Μόλυβδος Χαρτί Πλαστικό α β Χ γ

14. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Προέγκριση Κατασκευής Μελέτη Ακτινοπροστασίας και υπολογισμού θωρακίσεων – Εγκρίνεται από την ΕΕΑΕ πριν την κατασκευή του εργαστηρίου.

15. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Προστασία προσωπικού - Θωρακίσεις χειριστηρίου Μολυβδούχο πέτασμα Αξονικός τομογράφος Τηλεχειριζόμενο σύστημα (Α/γ – Α/σ) Μολυβδύαλος

16. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Ακτινοδιάγνωση Κολάρο θυρεοειδούς Μολυβδούχο πέτασμα Ακτινοπροστατευτικήποδιά

17. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Επεμβατική Ακτινολογία (Απαιτούνται πρόσθετα μέτρα λόγω του μεγάλου χρόνου και της φύσης των διαδικασιών) Μολυβδούχα φωτοχρωμικά γυαλιά Ακτινοπροστατευτικάγάντια Πέτασμα οροφής

18. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Πυρηνική Ιατρική Tc-99m 10 GBq 10 ml 560 mGy/h 1 mGy/h Εστία Εργασίας 2 mm lead

19. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Πυρηνική Ιατρική 400 MBq Tc-99m in 1 ml Shielded (2mm W) 0.004 mSv/h 0.01 mSv/h 0.04 mSv/h 0.16 mSv/h 6 mSv/h No shield 0.4 mSv/h 0.8 mSv/h 4.2 mSv/h 22 mSv/h 8 mSv/h Καλύπτρα Σύριγγας

20. Παραδείγματα Μέτρων Ακτινοπροστασίας Δοσιμέτρηση Προσωπικού • Μηνιαία καταγραφή των δόσεων • Έλεγχος πρακτικών / ατυχημάτων

21. Προστασία του εξεταζόμενου Στόχος: Η ελαχιστοποίηση των δόσεων κατά τις εξετάσεις χωρίς απώλεια διαγνωστικής πληροφορίας. • Χρήση σύγχρονου εξοπλισμού / μηχανημάτων • Τακτικός ποιοτικός Έλεγχος • Εκπαίδευση του προσωπικού • Σύστημα αδειοδότησης

22. Σας ευχαριστώ