Διεθνείς κατατάξεις ΑΕΙ: Λόγοι περί καταστροφής και θαύματος σε ένα ομιχλώδες τοπίο

1. Διασφάλιση και Διοίκηση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση: Διοίκηση και καλές πρακτικές Θεσσαλονίκη, 20-21 Σεπτεμβρίου 2012 Διεθνείς κατατάξεις ΑΕΙ: Λόγοι περί καταστροφής και θαύματος σε ένα ομιχλώδες τοπίο Αλέξανδρος Μπαλτζής Γιώργος Αγγελόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

2. Σημασία της μελέτης 1. Η θέση και οι λειτουργίες των ΜΜΕ 2. Οι λειτουργίες της δημοσιογραφίας • Ρηματική συγκρότηση των επίκαιρων γεγονότων • Παραγωγή ειδικής κατηγορίας περιεχομένου • Επεξεργασία και συστηματοποίηση της ιδεολογίας • Τι είναι οι ακαδημαϊκές δραστηριότητες • Τι συνιστά επιστήμη • Τι είναι το πανεπιστήμιο • Ποιες οι λειτουργίες του και η αποστολή του

3. Διεθνείς κατατάξεις • Academic Ranking of World Universities (ARWU) (Center for World-Class Universities & Institute of Higher Education του πανεπιστημίου Jiao Tong της Σαγκάης (η γνωστή «λίστα της Σαγκάης) • Times Higher Education World University Rankings (THE) • Webometrics (Spanish National Research Council – CSIC) • Quacquarelli Symonds World University Rankings (QS) • Leiden Ranking (Centre for Science and Technology Studies – CWTS, του πανεπιστημίου Leiden) • Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities (Higher Education Evaluation & Accreditation Council of Taiwan – HEEACT) (Πηγή: INQAAHE – Αύγουστος 2012)

4. Διεθνές δίκτυο ΑΔΙΠ (INQAAHE) • Συμμετέχουν 242 μέλη (Αρχές Διασφάλισης Ποιότητας) από 93 χώρες στις πέντε ηπείρους και 35 ατομικά μέλη από 24 χώρες • Από τους έξι φορείς που δημοσιεύουν διεθνείς κατατάξεις συμμετέχει μόνο ένας (Higher Education Evaluation & Accreditation Council of Taiwan – HEEACT) • Από την Ελλάδα δεν συμμετέχει κανένας φορέας (Πηγή: INQAAHE – Αύγουστος 2012)

5. Βασικά σημεία κριτικής • Είναι μονοδιάστατες και παραβλέπουν την ετερογένεια των ιδρυμάτων, των οικονομιών και των κοινωνιών • Αγνοούν τους μακροκοινωνικούς παράγοντες και μεροληπτούν • Δεν παρέχουν καμία ουσιαστικά χρήσιμη πληροφορία στις ομάδες αναφοράς (υποψήφιοι φοιτητές, γονείς, ακαδημαϊκή κοινότητα, πολιτικοί) • Παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα εγκυρότητας, αδυναμία διαχρονικών συγκρίσεων και είναι υποκειμενικές • Αγνοούν τον πολυδιάστατο χαρακτήρα του επιτελούμενου έργου στα ακαδημαϊκά ιδρύματα • Αγνοούν τις πολύπλευρες σχέσεις τους με τις τοπικές κοινωνίες

6. Εμπειρική έρευνα Ο λόγος των εφημερίδων

7. Ερευνητικές υποθέσεις • Ο λόγος για τις διεθνείς κατατάξεις των ελληνικών ΑΕΙ στον Τύπο: • Είναι μεροληπτικός και ελλιπής • Υιοθετεί ανεπιφύλακτα τις ιεραρχικές κατατάξεις • Παρουσιάζει στοιχεία ενημερωδιασκέδασης • Προπαγανδίζει τη μονοδιάστατη αξιολόγηση • Υποβαθμίζει και αποσιωπά τις μεθοδολογικές αδυναμίες και τις αρνητικές συνέπειες από την υιοθέτηση των ιεραρχικών κατατάξεων • Είναι πολιτικά προσανατολισμένος

8. Μέθοδοι • Κριτική ανάλυση λόγου, κατάλληλα προσαρμοσμένη στο αντικείμενο της συγκεκριμένης έρευνας: • α) Ρητορικά σχήματα • β) Θεματολογία (= στρατηγική επιχειρημάτων και στρατηγική παρουσίασης) Αμεροληψία: αναφέρονται και άλλες κατατάξεις, καθώς και κριτικές της παρουσιαζόμενης κατάταξης ή των κατατάξεων γενικά Πληρότητα: αναφέρονται οι περιορισμοί, οι βασικοί δείκτες και οι σκοποί της παρουσιαζόμενης κατάταξης Τύπος λόγου: περιγραφικός, αξιολογικός, προπαγανδιστικός Τόνος λόγου: θετικός, αρνητικός, ουδέτερος • Ανάλυση του τύπου και του τόνου του λόγου (στοιχεία της ενημερωδιασκέδασης) • Μετρήσεις αμεροληψίας και πληρότητας Μονάδα ανάλυσης: άρθρο

9. Το δείγμα δημοσιευμάτων στο διάστημα1/1/2011-2/9/2012

10. Πηγή: Ενδεικτική κυκλοφορία εφημερίδων Μία εφημερίδα σπάνια διαβάζεται από ένα μόνο άτομο

11. Αναφορές στις διεθνείς κατατάξεις * Γενική και αόριστη αναφορά στις κατατάξεις

12. Κυριότερα ευρήματα Ρητορικά σχήματα: Ανταγωνιστικός χαρακτήρας του ακαδημαϊκού πεδίου, αξιοπιστία και εγκυρότητα κατατάξεων, μονοδιάστατη αξιολόγηση • Άρρητα δεδομένα (81) Περιβαλλοντικοί παράγοντες, μεθοδολογικές αδυναμίες, καλή θέση στις κατατάξεις δεδομένων των συνθηκών • Υποβάθμιση-αποσιώπηση (81) Η ποιότητα σπουδών συνάγεται από τις ετεροαναφορές ή την παρουσία στο διαδίκτυο Η εγκυρότητα των κατατάξεων συνάγεται από τη δημοτικότητά τους Θετικά στερεότυπα για τις κατατάξεις – αρνητικά στερεότυπα για τα ελληνικά ΑΕΙ • Γενίκευση-τυποποίηση (36) • Ο ακαδημαϊκός χώρος είναι ένα ομοιογενές πεδίο ανταγωνισμού • Οι ιεραρχικές κατατάξεις είναι έγκυρες και αξιόπιστες • Η θέση σε αυτές ισοδυναμεί με αξιολόγηση της ποιότητας του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου • Οι χαμηλές θέσεις αποδεικνύουν τη χαμηλή ποιότητα του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου • Αυθαίρετα συμπεράσματα (24) Στρατηγική επιχειρημάτων & παρουσίασης

13. Κυριότερα ευρήματα Περιγραφικός (34) Αξιολογικός (6) Τύπος λόγου Προπαγανδιστικός (47) Θετικός (37) Αρνητικός (34) Τόνος λόγου Ουδέτερος (16) Άλλες κατατάξεις (20) Αμεροληψία Κριτικές (10) Βασικοί δείκτες (37) Σκοποί (3) Πληρότητα Περιορισμοί (2)

14. Κυριότερα ευρήματα Περιγραφικός (34) Αξιολογικός (6) Τύπος λόγου Προπαγανδιστικός (47) Θετικός (37) Αρνητικός (34) Τόνος λόγου Ουδέτερος (16) Άλλες κατατάξεις (20) Αμεροληψία Κριτικές (10) Βασικοί δείκτες (37) Σκοποί (3) Πληρότητα Περιορισμοί (2)

15. Συμπεράσματα • Ο λόγος για τις διεθνείς κατατάξεις των ελληνικών ΑΕΙ στον Τύπο: • Είναι μεροληπτικός και ελλιπής • Υιοθετεί ανεπιφύλακτα τις ιεραρχικές κατατάξεις • Παρουσιάζει στοιχεία ενημερωδιασκέδασης • Προπαγανδίζει τη μονοδιάστατη αξιολόγηση και συχνά αρνητικά στερεότυπα για τα ΑΕΙ • Υποβαθμίζει και αποσιωπά τις μεθοδολογικές αδυναμίες και τις αρνητικές συνέπειες από την υιοθέτηση των ιεραρχικών κατατάξεων • Είναι πολιτικά προσανατολισμένος

16. Διασφάλιση και Διοίκηση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση: Διοίκηση και καλές πρακτικές Θεσσαλονίκη, 20-21 Σεπτεμβρίου 2012 Διεθνείς κατατάξεις ΑΕΙ: Λόγοι περί καταστροφής και θαύματος σε ένα ομιχλώδες τοπίο Αλέξανδρος Μπαλτζής Γιώργος Αγγελόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπιστήμιο Μακεδονίας