OPTİMAL BESLENME VE HAREKETLİ YAŞAM

1. OPTİMAL BESLENME VE HAREKETLİ YAŞAM Dyt. MELTEM MUTLU İZMİR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

3. Sağlıklı beslenmede İLK HEDEF 4 besin grubundan her öğün tüketilmesidir.

4. Süt Grubu Bu grupta bulunan besinler • Süt • Yoğurt • Peynir • Sütlü tatlılar • Ayran

5. Süt Grubu Sağladığı önemli besin öğeleri ve yararları • Kemik ve dişlerin sağlığı (Kalsiyum) • Sinir sistemi ve kasların düzenli çalışması (B2 vitamini) • Büyüme ve gelişme • Doku onarımı

6. Süt Grubu Tüketilmesi önerilen miktar 3 PORSİYON 2 PORSİYON 3-4 PORSİYON 3-4 PORSİYON

7. Süt Grubu = = 1 su bardağı süt= 1 kase yoğurt=2 dilim peynir

8. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu Bu grupta bulunan besinler • Kırmızı etler • Beyaz etler • Yumurta • Kurubaklagiller

9. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu Sağladığı önemli besin öğeleri ve yararları • Kan yapımı (Demir, B12, B2) • Büyüme ve gelişme ( Protein, Çinko) • Cinsiyet organlarının gelişimi (Çinko) • Yaraların iyileşmesi (Protein, Çinko) • Barsak hareketlerinin düzenlenmesi (Posa)

10. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu Tüketilmesi önerilen miktar 3 PORSİYON 2 PORSİYON 3 PORSİYON

11. Sebze ve Meyve Grubu Bu grupta bulunan besinler • Bütün sebzeler (domates, salatalık, taze fasülye) • Bütün meyveler ( elma, portakal, armut, şeftali)

12. Sebze ve Meyve Grubu Sağladığı önemli besin öğeleri ve yararları • Hücre yenilenmesi • Doku onarımı • Deri ve göz sağlığı • Diş ve diş eti sağlığı • Kan yapımı • Hastalıklara karşı direncin artması • Barsak faaliyetlerinde

13. Sebze ve Meyve Grubu Tüketilmesi önerilen miktar • Günlük en az 5porsiyon tüketilmelidir.

14. Ekmek ve Tahıllar Bu grupta bulunan besinler • Buğday, yulaf, çavdar ve mısırdan yapılmış ekmekler • Makarna • Şehriye • Bulgur • Pirinç

15. Ekmek ve Tahıllar Sağladığı önemli besin öğeleri ve yararları • Enerji verirler • Deri sağlığı • Sinir ve sindirim sisteminde görevlidirler

16. Ekmek ve Tahıllar Tüketilmesi önerilen miktar • Vücut ağırlığı dikkate alınarak tüketim sağlanmalıdır.Olması gereken ağırlığa sahip bireyler günlük; 6 porsiyon tüketebilirler. • 6 dilim ekmek veya • 3 dilim ekmek+1 kepçe çorba+4 yemek kaşığı pilav/makarna

17. Yeterli ve dengeli besin tüketimi kadar satın alma, saklama, hazırlama ve pişirme koşullarına da dikkat edilmelidir.

18. Güvenli(sağlıklı) besin; besleyici değerini kaybetmemiş, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan bozulmamış besinlerdir. • Besinlerin güvenliği tüm besin zinciri boyunca kişinin kendi sorumluluğundadır.

19. ► ÜRETİMDEN TÜKETİME KADAR GÜVENLİ BESİN

20. Peki, satın alma aşamasından tüketime kadar geçen süreçte dikkat etmemiz gereken kurallar nelerdir? • İhtiyaçları listeleyin • Depolama koşullarınızı gözden geçirin • Besin alış-verişinizi en sona bırakın • Ambalajlı ürün almaya özen gösterin

21. Etiket okuyun • İmal ve son kullanma tarihi • Besin adı • Firma adı ve adresine • Üretildiği yere • Miktarına • Hazırlama ve kullanma talimatına • Depolama ve saklama koşullarına dikkat ediniz.

22. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu • Pişmiş besinlerin saklanması • Dondurulmuş besinlerin çözdürülme işlemi; • Buz dolabında • Akan soğuk su altında • Mikrodalga fırında yapılmalıdır.

23. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu • Etler pişirilirken; • Aleve yakın olmamalı • Yağda kızartılmamalı • Ekstra yağ eklenmemeli Haşlama Izgara Buğulama Fırında pişirme DOĞRU PİŞİRME YÖNTEMLERİDİR.

24. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu • Kurubaklagiller pişirilirken; • Haşlama suları dökülmemeli • Soda eklenmemeli

25. Et-Yumurta-Kurubaklagil Grubu Yumurta; • Kirli, kırık, çatlak olmamalı • Kullanılmadan önce yıkanmalı • Çiğ olarak tüketilmemeli • Kaynamaya başladıktan sonra 8-12 dakika pişirilmeli

26. Süt Grubu • UHT (uzun ömürlü süt) • Pastörize süt DOĞRU TERCİHTİR

27. Süt Grubu • Sütlü tatlılarda; • Şeker tatlı piştikten hemen sonra yada indirmeye yakın eklenmelidir.

28. Süt Grubu • Tarhana; Gölgede kurutulmalıdır.

29. Süt Grubu • Yoğurt; • Yoğurdun yeşilimsi suyu dökülmemelidir. • Yoğurt kapları boşaldıktan sonra tekrar besin saklamada kullanılmamalıdır.

30. Tahıl Grubu • Ekmek; • 2 günden uzun süre bekleyecekse buzlukta saklanmalı. • İnce dilimlenip kızartılmamalı • Bayat ekmekler------ su buharı

31. Tahıl Grubu • Makarna, erişte, şehriye----çektirme işlemi • Şehriye, pirinç, un--- kavrulmamalı

32. Meyve- Sebze Grubu Mevsimine uygun sebze ve meyve

33. Meyve- Sebze Grubu • Basamak----ayıkla 2. Basamak----yıka 3. Basamak----doğra 4. Basamak----pişir

34. Meyve- Sebze Grubu • Sebzelerin; • Haşlama, pişirme sularını dökme • Kavurarak pişirme • Kabuğunu derin soyma • Soda ekleme • Limon, sirke ekleyerek bekletme

35. Meyve- Sebze Grubu • Konserve; • Suyu dökülmemeli Taze sıkılmış meyve suları; • Uzun süre bekletmeden hemen tüketilmeli

36. Dikkat • Fazla miktarda katkı maddesi içeren besinlerden kaçının • Dondurulmuş gıda alırken taş gibi sert olanları tercih ediniz. Üzerinde buz kristali olanları kesinlikle satın almayın. • Buzdolabı sıcaklığınız 4 derecenin üzerinde olmasın • Besinleri buzdolabında nem ve hava geçirmeyen kaplar içinde saklayın • Buzdolabınızı tıka basa doldurarak içerisindeki hava akımını engellemeyin

37. Dikkat • Yağlar yakıldıktan sonra yemeğe eklenirse( örneğin; mantı, iskender gibi) kanserojen öğeler içerirler. • Tuzun ışık almayan, kuru ve serin yerde muhafaza edilmesi gerekir. Tercihen iyotlu tuz kullanılmalı ve 3 ay içerisinde tüketin • Üzerinde salata veya sebze doğradığınız tahtada kesinlikle et kesmeyin • Pişmiş ve çiğ besinleri yan yana getirmemeye özen gösterin • Kendi topladığınız yada pazarda açık olarak satılan üretim yeri, son kullanma tarihi belli olmayan mantarlar zehirlenmelere neden olabileceği için tüketmeyin

38. İdeal ağırlığımızı nasıl belirleriz ? • Boya göre uygun beden ağırlığınızı koruyunuz. Ağırlık(Kg.) • BKI = ------------ Boy (m2)

39. İdeal ağırlığımızı korumak için alınan ve harcanan enerjiyi dengelemeliyiz • BKI(kg/m2) Vücut Ağırlığının Durumu • 18.5’dan az Zayıf • 18.5-19.9 Normal kabul edilebilir • 20-24.9 Normal • 25-29.9 Toplu(hafif şişman) • 30-34.9 I.Derece şişman • 35-39.9 II.Derece şişman • 40 ve üzeri III.Derece şişman

40. İdeal ağırlığımızı korumak için alınan ve harcanan enerjiyi dengelemeliyiz

41. Düzenli Fiziksel Aktivitenin Önemi • Kas ve eklemlerin sağlığı • Kemik yapısı sağlığının korunması • Kalp sağlığı • Kan şekeri kontrolü • Menopozu geciktirme • Kanser riskini azaltma

43. Egzersiz yaparken nelere dikkat edelim ? • Sağlıklı bir beslenme ile destekleyin • Egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında su içmeyi unutmayın • Aç yada tok olarak egzersize başlamayın • Egzersizden 4 saat önce ana öğününüzü tüketmiş olun • Yapmaktan hoşlandığınız, yaşam şeklinize uygun ve uzun süre devam ettirebileceğiniz bir aktivite seçin • Egzersiz yaparken uygun kıyafet ve ayakkabı giyin

44. Egzersizi nasıl hayatımızın bir parçası haline getirebiliriz ? • Tv izlerken, bilgisayar karşısında çalışırken veya sadece dinlenirken bir defada 30 dakikadan fazla oturmayın • Egzersize birden yüklenerek çok zorlanmayın. Aşamalandırın. • Eve veya iş yerine giderken otobüsten birkaç durak önce inerek yürüyün • Asansör yerine merdiven kullanın • Arkadaşlarınızla beraber yapabileceğiniz aktivitelere katılın • Ev işlerinizi yapmak için birini tutmak yerine kendiniz yapın. • İşyerinizde, okulunuzda düzenlenen spor turnuvalarına katılın

45. Fiziksel aktivite+ Yeterli /dengeli beslenme Sağlıklı yaşam

46. Yengeç ve yavrusunu hatırlayalım • Aile • Öğretmenler • Okul • Reklamlar • Arkadaşlar • Okul kantinleri

47. Okul çağı dönemi; • Büyüme ve gelişmenin çok hızlı olduğu bir dönemdir.

48. Okul çocuklarında beslenme bozukluklarının neden olduğu sorunlar Vitamin yetersizliği Diş çürükleri Bağırsak parazitleri Demir yetersizliğine bağlı kansızlık Gelişim geriliği ve kısa boyluluk İştahsızlık ve zayıflık Dikkat süresinin azalması ve algılama sorunu Öğrenmede güçlük Okulda devamsızlık Şişmanlık

49. Okul çağı çocukluk döneminde dikkat edilmesi gereken noktalar &Evinize hazır meyve suları, gazlı içecekler, cips gibi yiyecekler almayın &Okul menülerini kontrol edin &Okul yönetimini kantinde satılan yiyecekler konusunda uyarın &Ara öğün alışkanlığı kazandırın (beslenme çantalarına uygun besinler koyarak)

50. Okul çağı çocukluk döneminde dikkat edilmesi gereken noktalar & Diyet için ısrarcı olmayın & Hep beraber yemek yemeye özen gösterin & Yemek tabakları ayrı olsun