Download
1 / 10
100 likes | 357 Views
Хай Вахит. 1918-1978. Хай Вахитның тормыш юлы. 1918елның 2декабрендә Дөб ъ яз(хәзерге Биектау) районы Мәмдәл авылында урта хәлле крест ь ян гаиләсендә дөн ь яга килә. 1934ел. Казанга килеп, театр техникумына укырга керә.
E N D
Хай Вахит 1918-1978
Хай Вахитның тормыш юлы • 1918елның 2декабрендә Дөбъяз(хәзерге Биектау) районы Мәмдәл авылында урта хәлле крестьян гаиләсендә дөньяга килә. • 1934ел. Казанга килеп, театр техникумына укырга керә. • 1937-1940. Музыка училищесында укый, Татарстанның җыр һәм бию ансамблендә эшли. • 1941-1945. Бөек Ватан сугышында катнаша. • 1945-1951. Казан дәүләт консерваториясендә студент. • 1956-1958. Мәскәүдә СССР Язучылар берлеге каршындагы Югары әдәби курсларда укый. • 1960. “Беренче мәхәббәт”драмасы өчен Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләген ала. • 1968. “Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе” исеменә лаек була.
Хай Вахитның беренче иҗат тәҗрибәсе • “Соры кортлар”, “Канлы куллар” пьесалары, “Дулкыннар”, “Әкиятләр”, ”Безнең авылда”, “Якты юл” исемле шигырь җыентыклары, “Газета килгәч”, “Егет өйләнә”, “Сырхавына күрә дәвасы” дигән скетчлар
Хай Вахит- драматург • Драмалары:”Яшерен эзләр” (1958) • “Беренче мәхәббәт” (1960) • “Рәхим итегез! (1961) • “Кайда соң син?” (1963) • “Соңгы хат” (1966) • “Җырым табар сине...” (1967) “Туй алдыннан” (1969) • “Давыл”(1972) • “Мәхәббәтең чын булса”(1972) • “Ялгышасың, Нәзирә!” (1976) • “Оныта алмасаң, нишләрсең?” (1977)
Комедияләре: • “Илхамия” (1964) • “Карлыгач канат кага” (1965) • “Күк капусы ачылса” водевиль (1972) • “Кияүләр” (1971) • “Ике килен – килендәш” (1976) • “ Сәер кеше” трагикомедия (1971-1978) • “Талак-талак”(1976-1977)
Драматург тормышында музыка • “Хай Вахит-махсус музыка белеменә ия булган бердәнбер либреттист” А.Әхмәдуллин • “Самат” (1957) операсы, композитор Х.Вәлиуллин • “Дим буе” либреттосы, ком. Х.Вәлиуллин • “Җиһангир” либреттосы, ком. Р.Гобәйдуллин • “Наемщик” либреттосы, ком. А.Ключарев • “Бәхет юлы” сюитасы
Әдипнең басылган драма әсәрләре • Вахит Х. Рәхим итегез.-Казан:Т.К.Н.,1963 • Вахит Х. Беренче мәхәббәт.-Казан:Т.К.Н.,1962 • Вахит Х. Карлыгач канат кага.-Казан:Т.К.Н.,1965 • Вахит Х. Беренче мәхәббәт: Пьесалар, скетчлар.-Казан:Т.К.Н.,1968 • Вахит Х. Күк капусы ачылса: Пьесалар.-Казан:Т.К.Н.,1976 • Вахит Х. Яшьлек юллары: Пьесалар.- Казан:Т.К.Н.,1978 • Вахит Х. Мой депутат.-М.:ВААП, 1977 • Вахит Х. Если любовь настоящая: Пьесы.-М.:Сов.писатель,1979.
Х.Вахит турындагы мәкаләләр • Әхмәдуллин А. Драматургның үсү юлы.Сәхнә әдәбияты һәм тормыш.-Казан,1980 • Әхмәдуллин А. Сәхнәгә гашыйк.Казан утлары.- 1968.№12 • Гыйззәт Б. Хәй Вахит һәм аның геройлары,Казан утлары.-1978.№12 • Гыймранова Д. Мәхәббәтең чын булса. Социалистик Татарстан.-1973 • Арсланов Г. Кеше булу җиңелме? Социалистик Татарстан.-1983 • Махмутов Х. К почетному ряду: К 60-летию Х.Вахита. Соц.Татария.-1978 • Әхмәдуллин А. Сәхнә әдәбияты һәм тормыш. Казан.-1980 • Әхмәдуллин А. Дөреслеккә ирешү юлында.Казан:Т.К.Н.-1993 • Әхмәдуллин А. Хәй Вахит(Татар әдәбияты тарихы,6том)-Казан:Раннур, 2001 • Татар драматурглары.Казан: Т.К.Н.-2007
“Мәхәббәтең чын булса” драмасыннан Мөршидә монологы Х.Вахитның безгә васыяте булып яңгырый: • “Минем сезгә олы хакыйкать турында сөйлисем килә. Кеше тормышта үз йолдызын таба белсен. Якты идеалларыннан тайпылмасын. Нинди генә сикәлтәләргә эләксә дә, күңеленең сафлыгын саклап кала алсын, ваклыкларга яраклашмасын. Үткәнең өчен оялырлык, үкенерлек булмасын. Кеше бер вакытта да, бер генә мәртәбә дә үзенә хыянәт итмәсен... Кыенлыклар алдында чигенмәсен... Чын кеше булып үсү җиңел түгел.
Хай Вахитка 90яшь • Биек үрләр яулаган якташыбыз халкыбыз күңелендә мәңге исән. Аның иҗаты киләчәк буынга васыять булып калды.
