KURBAN BAYRAMI

1. KURBAN BAYRAMI

3. Kurban • Tarih boyunca her millet, birlik ve beraberliğini pekiştirmek için, milli ve dini bayramlara büyük önem vermiş ve bir takım yeni bayramlar ihdas etmiştir. • İslam dini de müslümanlara iki bayram armağan etmiştir. Bildiğiniz gibi bunlar Ramazan ve Kurban bayramlarıdır.

5. ـ وعن ابن عمرو بن العاص رَضِىَ اللّهُ َعَنْهُما قال: قال رسولَ اللّه أُمِرْتُ بِيَوْمِ ا‘ضْحَى عِيداً جَعَلَهُ اللّهُ تَعالى لهذِهِ امَّةِ. • Abdullah İbnu Amr İbnu'l-Âs (ra) anlatıyor: "Resûlullah (sav): • "Kurban gününü bayram olarak kutlamakla emrolundum. Onu bu ümmet için Allah bayram kılmıştır" buyurmuştu. • Mübarek ay, gün ve geceler, İslâm'ın şeairindendir; hususi kıymetleri ve kerametleri vardır. • Dinimize göre tüm vakitlerin değerli olduğu ancak kandil, bayram gibi günlerin ise daha önemli olduğu vurgulanır.

7. Mümin olmak …. • Tarık b. Şihab(r.a)'den şöyle rivayet edilmiştir: • Bir yahudi Ömer (r.a)'ye gelerek dedi ki: • «Ey mü'minlerin emiri! siz Kur'an'dan öyle bir ayet okuyorsunuz ki bu ayet yahudilere inmiş olsaydı o günü bayram ilan ederdik.» • Ömer (r.a): «Bu hangi ayettir?» diye sordu. Yahudi dedi ki:

8. Mümin olmak …. • الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي • وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا • «Bugün sizin dininizi kemale erdirdim. Üzerinizdeki nimetimi tamamladım. Ve size din olarak İslam'dan razı oldum.» (Maide; 3) ayetidir. Ömer (r.a) dedi ki: • «Vallahi ben bu ayetin Rasulullah'a nerede ve ne zaman indiğini biliyorum. Cuma günü Arafat'ta indi. Allah'a hamdolsun ki, bu iki gün bizim için bayramdır.»

10. Kurban uygulaması insanlık tarihi kadar eskidir. • Kurban, insanlık tarihi kadar eski ve köklü bir ibadettir. Hemen her din ve gelenekte kurban vardır. • Tevrat’ta ve Kur’anıkerim’de Hz. Âdem’in çocukları olan Kabil ile Habil’in kurban uygulamalarından söz edilmektedir (5/Mâide suresi, 27).

11. Kurbanın Tarihçesi. • Dinlere göre kurban uygulamalarının amaçları ve yerine getiriliş şekilleri farklı olabilmektedir: İnsanoğlu bazen ibadet ettiği tanrısına yakınlaşabilmek ve onun hoşnutluğunu kazanmak; ona hayranlığını ve teşekkürünü ifade etmek için kurban kesmiştir. • Bazen de onun gazabından korunmak ve bir dileğinin yerine gelmesi için ilk ürününü, ya da çocuğunu tanrısına sunmuştur.

12. Kurban kesme geleneği Yahudilikte de vardı. Yahudiler bu görevi Kudüs’te altar (sunak) denilen yerde yerine getirirlerdi. Fakat Yahudiler, Babil sürgününden (M.Ö. 586) sonra kurban kesme geleneğini terk ettiler. Hristiyanlar ise Hz. İsa’nın insanlığı “aslî suç”tan kurtarmak için kendisini feda ederek kurban ettirmiş olduğuna inanırlar. Onlar bu nedenle başka kurbana gerek kalmadığını söylerler.İslâm öncesi Türklerde de Gök Tanrı’nın hoşnutlu- ğunu kazanmak için hayvan kurban edilirdi. Hinduizm, Kon- füçyanizm ve Şintoizm gibi dinlerde de kurban ibadeti bulunmaktadır.

13. Dinlerde Kurban • İlahi olmayan dinlerden bazılarında bir kısım tahıl ürünleri kurban olarak seçilirken bazılarında da insan kurban edilmiştir. • Mesela bir eski Orta Amerika kültürü olan Aztekler, kurban ettikleri insanları 18 m derinliğindeki kurban kuyusuna atıyorlardı. • İnsan kurban etme Çin, Hint ve bazı Ortadoğu kültürlerinde de görülmüştür.

14. İsrailoğulları ve kurban… • Hz Musa’nın kavmi olan İsrailoğulları buzağı heykelinden kendilerine tanrı edinmişlerdi. • Bakara suresinde sureye adını veren olayda, İsrailoğullarından bir inek boğazlamaları istenmişti. Bir şahıs, mirasına konmak için amcasını öldürmüş, katilin bulunabilmesi için inek kesilmesi, kesilen inekten bir parçanın maktüle vurulması halinde maktülün, katilin kim olduğunu söyleyeceği haber verilmişti. İsrailoğulları, bu emri yerine getirmemek için işi epeyce yokuşa sürdüler.

15. Hz. Musa (a.s.) EMREDİYOR: İNEĞİ KES!!!

16. İsrailoğullarımenfaatinetapanbirmilletti. • Bu emrin bir hikmeti de, ineğin İsrailoğullarınca kutsal sayılması inancını yıkmaktı. • Burada kurban ibadetinin tevhitle ilişkili bir yönünü de fark ediyoruz. İsrailoğulları menfaatine tapan bir milletti. Kendileri için yararlı olan şeylere taparlardı. İnek ile hem çift sürüyorlar hem de onun sütünden yararlanıyorlardı. Böylece Musa (a.s.)’ın ümmetine, ineği kesme emri ile hem menfaatlerine tapmaktan vazgeçme hem de Allah'tan başkasına tapmama ikazı yapılmıştır.

17. Her kes bir varlığa kurban olur. • İslam öncesi Müşrik Mekkeliler de kurban kesiyorlar ancak kesikleri kurbanları Kâbe’ye koydukları putlara sunuyorlardı. • Her kes bir varlığa kurban olur. Kimisi, dinine, kimisi vatanına, kimisi mal, mülk ve servetine, kimisi sevgilisine canını verecek kadar bağlıdır. • Her kes kurban olduğu merciin değerini kazanır. Peki biz neyin kurbanı olmaya hazırız?

18. Kur'ân-ı Kerim, kurban müessesesinin Hz. Âdem (as)'in çocuklarıyla birlikte başladığını haber verir: • وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَاَ ابْنَىْ اَدَمَ بِالْحَقِّ اِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ اَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ اْلاَخَرِ قَالَ لاَقْتُلَنَّكَ قَالَ اِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ • 27Ve onlara gerçeği göstermek için, Adem’in iki oğlunun haberini anlat. Nitekim her ikisi birer kurban sunmuşlar ve birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti. O iki kardeşten kurbanı kabul olmayan: “Seni mutlaka öldüreceğim” demişti. Kardeşi cevap vermişti: “Unutma ki, Allah kendisine karşı sorumluluk bilinci duyanların kurbanını kabul eder.

19. İnsanın kurban edilmesi de târihin yaygın vakalarından biridir. • رَبِّ هَبْ لِى مِنَ الصَّالِحِينَ – • 100 Ey Rabbim! Bana iyi ve yararlı kişilerden olacak bir evlat bağışla diye dua etti. • فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلاَمٍ حَلِيمٍ • 101 Biz de O’na, uslu ve uysal bir oğul müjdesini verdik.

23. Kurban Kıssası • فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْىَ قَالَ يَابُنَىَّ اِنِّى اَرَى فِى الْمَنَامِ اَنِّى اَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَآاَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِى اِنْ شَآءَ اللهُ مِنَ الصَّابِرِينَ 102 Bu oğul, İsmail, babasının tutumve davranışlarını anlayıp, O’nunla çalışabilecek bir olgunluk ve yaşa gelince, babası şöyle dedi: “Yavrucuğum, rüyamda seni kurban ettiğimi gördüm, bir düşün ne dersin? Oğul: “Babacığım” dedi. “Sana emredilen neyse onu yap, inşaallah beni her türlü sıkıntıya göğüs gerebilenlerden bulacaksın.”

25. Kurban Hz. İsmail’in sabrı. • Hz.İbrahim’in teslimiyeti. • Hz.Hacer’in tevekkülünün sembolüdür.

27. فَلَمَّآ اَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ • 103 Böylece her ikisi de, Allah’ın emrine teslim olup, İbrahim O’nu yüzüstü yatırınca, • وَنَادَيْنَاهُ اَنْ يَآاِبْرَهِيمُ • 104 kendisine seslendik: Ey İbrahim! • قَدْ صَدَّقْتَ الرُّءْ يَآ اِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ • 105Sen şimdiden o rüyanın amacını, yerine getirmiş oldun. İşte iyilik yapanları biz böyle ödüllendiririz.

28. اِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَؤُا الْمُبِينُ • 106 Şüphe yok ki, bu apaçık bir sınamaydı. • وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ • 107 Biz kurban edeceği oğluna bedel, büyük bir kurban koç verdik. • وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِى اْلاَخِرِينَ • 108Geriden gelecek nesiller arasında O’na iyi bir ün bıraktık, yani İbrahim kendisinden sonra gelen, tüm ırk ve din mensupları tarafından hayırla anılır ve tüm toplum O’na

29. سَلاَمٌ عَلَى اِبْرَهِيمَ • 109 “İbrahim’e selam olsun” derler. • كَذَلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ • 110 İşte iyi hareket edenleri böyle ödüllendiririz • اِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ • 111 Şüphesiz O, bizim inanmış kullarımızdandı. • (Saffat 100-111)

30. İman, sevdiğin şeyi kurban etmektir gerektiğinde de kurban olabilmektir. • "Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe iyiliğe eremezsiniz." (Âl-i Imran, 3/92) ayeti bunun delilidir. • İçimizde parayı sevmeyen var mı? Zekât verip, kurban kesen, "sevdiğini vermiş" olur. • Kimisi parayı severi kimisi makamı sever kimisi de tutkularını. "Ben parayı çok seviyorum." diyenin İsmail’i de para...

31. Mevlana diyorki;Korkunçbirkurbanbayramıolankıyametgünü, inananlarabayramgünüdür, hayvanlaraölümgünü. • Mevlanakendivefatınıdüğüngününebenzetiyor, kıyametgününü de insanların Kurban Bayramına…. Kıyametgünügibibirgünancakolsaolsamü’minlerebayramolur, Rabbinekavuştuğugünolmasıhasebiyle. Kıyametöküzlere de ölümgünü… Aslındaondan da beter. Kıyametlebirliktebütünhayvanatyokolacak. Kafirler de keşkebiz de toprakolsaydık, diyecekleramasonpişmanlıkfaydavermeyecek.

32. Mevlana’nın hikmetli sözlerinden bazılarına kulak verelim: • İnsan gözdür, görüştür, gerisi ettir. İnsanın gözü neyi görüyorsa, değeri o kadardır.• Sıkıntı ve huzursuzluk mutlaka bir günahın cezası, huzur ise bir ibadetin karşılığıdır. • "Allah için ateşe atılmak vardır, lakin ateşe atılmadan önce kendinde İbrahimlik olup olmadığını araştır. Çünkü ateş İbrahimleri tanır ve yakmaz."

33. Allah için fedakarlık yapanları ateş yakmayacak. • Yani İbrahim (a.s) inancı ve davası uğruna kurban olmayı göze aldı ve Onun bu fedakarlığının karşılığı olarak, ateş İbrahim (a.s)’ı yakmadı. • Demek kiAllah için fedakarlık yapanları ateş yakmayacak.

34. Kurban, hayata anlam ve değer katıyor. • Uğruna kurban edeceğiniz, gerektiğinde kurban olacağınız bir değere bağlılık gösteremiyorsanız hayatınızın da bir anlamı yok sayılır. • Şehitlerimiz din ve vatan uğruna şehit oldukları için, gazilerimiz de şehit olmayı göze aldıkları için ölümsüz kahramanlar haline gelmişlerdir.

35. Neyin Kurbanıyız ? • Uğruna kurban olduğunuz değer yüce ise onunla birlikte siz de yücelirsiniz. • Uğruna fedakarlık yaptığınız varlık değersiz ise bu durumda siz yanlış tercihlerin kurbanı olursunuz. • Yanlış tercihlerin kurbanı olmak, bir ömrü israf etmek, en değerli ömür sermayesini bir hiç uğruna harcamak demektir. Hesabı da çok zordur.

36. Sizmalınızıkurbanedemezseniz, malınızınkurbanıolursunuz. • Kurban Bayramı, malımızı Allah için kurban etme, Allah için fedakarlık yapma günüdür. Siz malınızı kurban edemezseniz, malınızın kurbanı olursunuz. • Sevdiğimiz birisine, “Senin Allah’ına kurban olayım,” deriz. Anne, evladına sevgiyle, “Annen sana kurban olsun” der. Kurban, sevgi ve dostluğun ileri düzeyini ifade eder.

37. Kurban, kelime olarak قرب kökünden mastardır, yakınlaşmak, yakın olmak mânasına gelir. Kelime zamanla isim olarak kullanılmış ve “insanı Allah’a yaklaştıran” şeylere kurban denilmiştir. • Kurban kelimesinin karşılığı olarak aslı Arapça olan “udhiyye” kelimesi kullanılmaktadır. Udhiyye, kurban günlerinde (eyyam-ı nahr) kurban maksadıyla usulüne uygun olarak kesilen hayvanlara verilen isimdir.

38. Kurbanın iki boyutu vardır: • Hakka Yönelik Boyutu: Kurbanla Rabbimize yaklaşırız.O’nun rızasını kazanırız. • لَن يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ“(Fakat unutmayın ki,) onların ne etleri Allah'a ulaşır, ne de kanları; lakin O'na ulaşan, yalnızca sizin O'na karşı gösterdiğiniz bilinç ve duyarlıktır. ..” Hac22/37

39. Kurbanın iki boyutu vardır: • Kurban sayesinde elde edilen sevap(TAKVA) Allah’a ulaşır.Yani bizim amel defterimize yazılır.Yeter ki niyetimiz halis olsun. • Allah için yapılan hiçbir amel zayi olmaz. • وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُفَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ(Zilzal 99/7-8)

40. Nedir TAKVA? Allah’a karşı sorumluluğun bilincinde olmak.Ya da Allah rızasını kazanmak içi yapılan her amel. • الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ • والَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ Takvalı olmak İçin: • 1-İman 2-Namaz kılmak 3-İnfak • 4-Kitaplara iman 5-Ahirete sağlam iman.

41. 2- Kurbanın Halka Yönelik Boyutu: • Kurbanın takvası Allaha ulaşırken kullara da eti ulaşır. Sadece eti mi? • Kardeşlik, “Paylaşmak” ulaşıyor.Yani kurban toplumda sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı temin ediyor.

42. KurbanınHikmeti • وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ • “Hayvanların kurban edilmesine gelince, Biz bunu sizin için Allah tarafından konulmuş simgelerden biri olarak öngördük ki bunda sizin için (nice) yararlar vardır. Öyleyse artık, (kurban edilmek üzere) sıraya dizildiklerinde onların üzerinde Allah'ın ismini anın; ve cansız olarak yere serildiklerinde onların etinden kendiniz de yiyin; kendi nasibiyle yetinip istemeyen kimseyi de, istemek zorunda kalan kimseyi de (onunla) doyurun. Biz, işte bu amaçla onları sizin yararınıza sunuyoruz ki şükredesiniz.” Hac 22/36

43. KurbanınHikmeti • لَن يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ • “(Fakat unutmayın ki,) onların ne etleri Allah'a ulaşır, ne de kanları; lakin O'na ulaşan, yalnızca sizin O'na karşı gösterdiğiniz bilinç ve duyarlıktır. İşte bu amaçla, onları sizin yararınıza sunuyoruz ki, size ulaşma yolunu, yordamını gösterdiği (her türlü rahmet) için O'nun yüceliğini saygıyla anasınız. Öyleyse, o iyilik yapanları müjdele”Hac 22/37 İnsanın yaptığı bütün ibâdetler gibi kurban kesmesine de Allah'ın ihtiyacı yoktur.

44. Sizmalınızıkurbanedemezseniz, malınızınkurbanıolursunuz. • Kurban Bayramı, malımızı Allah için kurban etme, Allah için fedakarlık yapma günüdür. Siz malınızı kurban edemezseniz, malınızın kurbanı olursunuz. • Sevdiğimiz birisine, “Senin Allah’ına kurban olayım,” deriz. Anne, evladına sevgiyle, “Annen sana kurban olsun” der. Kurban, sevgi ve dostluğun ileri düzeyini ifade eder.

45. Kurban Kesmenin Hikmetleri: • İbadetlerde üç şey aranır: İllet, maslahat, hikmet. • İlletler ibadetlerin sebepleri, maslahatlar yararları, hikmetler gayeleriyle ilişkilidir.

46. Kurban Kesmenin Hikmetleri: • 1. Allah abesle iştigal etmez. • İnsan da, insan için konulan emir ve yasaklar da abes değildir: “Yoksa Bizim sizi anlam ve amaçtan yoksun olarak yarattığımızı mı sanıyorsunuz? 23:115)

47. Abesin Kur’an’da bir karşılığı da “batıl”dır. “Onlar göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde düşünürler ve derler ki: Rabbimiz sen bütün bunları anlamsız ve amaçsız yaratmadın”. O her şeyi hak ile yaratmıştır. Bir şeyi hak ile yaratmak, bir “anlam ve amaca mebni olarak yaratmaktır”.

48. Kurban Kesmenin Hikmetleri: • 2. İbadetleri ibadet yapan niyetlerdir. Niyet, bir bilinçlilik halidir. Dolayısıyla niyet, bir amaçlılık ve anlamlılık halidir. Anlamsızlığın ve amaçsızlığın olduğu yerde niyetten söz edilemez. • Bu Kurban ibadeti için de geçerlidir. Niyet bir ibadetin “aksa’l-ğaye”sini gösterir.

49. Bir ibadetin hikmeti, onu bir yere “bağlamak”tır. Yani, onun anlam ve amacını keşfetmektir. Onun, insanın “ma hulika leh”ini (yaratılış amacını) gerçekleştirmede oynadığı rolü tesbit etmektir.

50. Kurban ibadetinin hikmeti, Kurban’ın amacını açıklayan Kur’an’daki tek yer olan Hac suresinin 36 ve 37. ayetlerinde mündemiç bulunmaktadır. • “Hayvanların kurban edilmesine gelince; Biz onu sizin için içerisinde nice hayırlar barındıran Allah’ın simgelerinden biri olarak (ibadet) kıldık: … Bu böyledir; zira, Biz onları sizin emrinize amade kılmışızdır; umulur ki şükredersiniz. • “Onların ne etleri, ne de kanları Allah’a ulaşır; fakat sizden O’na ulaşan yalnızca O’na karşı gösterdiğiniz derin sorumluluk bilincidir. Böylece, onları size musahhar kıldı ki, size yol gösterdiğinden dolayı Allah’ın yüceliğini layıkıyla takdir edesiniz; ve (sen Ey Peygamber,) iyileri (O’nun rızasıyla) müjdele.” (Hac, 36-37)