310 likes | 497 Views
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή Αιμοκάθαρση - Αιμοδιήθηση. Κων/νος Π. Κατωπόδης Επίκουρος Καθηγητής Νεφρολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Βλάστη Κοζάνης, Σεπτέμβριος 2009. Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή : Αιμοκάθαρση. JCI 1953, 32: 729-735.
E N D
Οξεοβασικές Διαταραχές στον ΝεφροπαθήΑιμοκάθαρση - Αιμοδιήθηση Κων/νος Π. Κατωπόδης Επίκουρος Καθηγητής Νεφρολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βλάστη Κοζάνης, Σεπτέμβριος 2009
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση JCI 1953, 32: 729-735
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση • Γενικά • Οι ασθενείς σε χρόνιο πρόγραμμα εξωνεφρικής κάθαρσης έχουν συνήθως pH <7,4 • Η αιμοκάθαρση (τεχνητός νεφρός) δεν αποκαθιστά πλήρως την οξεοβασική ισορροπία • Αντικείμενο συζήτησης αν και κατά πόσο η αιμοκάθαρση καλύπτει τις ανάγκες σε διττανθρακικά ανιόντα με στόχο την αποφυγή των επιπλοκών της μεταβολικής οξέωσης (π.χ. οστά, πρωτεΐνες)
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση • … η γνώση • η ενδογενής παραγωγή οξέων (H+G24h) σε ουραιμικούς ασθενείς κυμαίνεται από: 0,7–1,2 mmol/Kg/24h(1,0 mmol/Kg/24h) • εξαρτάται από : 1) δίαιτα • 2) μεταβολισμό • σε υγιή άτομα η σχέση του ρυθμού πρωτεϊνικού καταβολισμού (PCR) και η παραγωγή οξέων είναι *: • H+G24h = PCR x 0,77 *Gotch FA et al, Artif Organs 1983, 6: 388-395
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση • η ποσότητα των οξέων που αθροίζονται στον οργανισμό στους ασθενείς σε αιμοκάθαρση είναι : • H+Gx = PCR x 0.77x N (ημέρες) • ωστόσο, κατά την αιμοκάθαρση παρατηρείται και απώλεια βάσεων με αποτέλεσμα παραμονή στον οργανισμό ελεύθερων οξέων (H+Gd)* *Assomull VM et al, Proc Clin Dial Transplant 1978, 8: 137-141
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση • έτσι, η εβδομαδιαία παραγωγή οξέων (H+Gw) καθορίζεται από την εξίσωση : • H+Gw = [PCR x 0,77x 7] + [H+Gd x n] • η αιμοκάθαρση δεν απομακρύνει μεγάλες ποσότητες H+(χαμηλή συγκέντρωση στο αίμα). Απομακρύνονται περίπου σε ίση ποσότητα με τις βάσεις (διττανθρακικά) που εισέρχονται στον ασθενή από το διάλυμα της αιμοκάθαρσης
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • Α • Οξικό οξύ διττανθρακικά (1) • 20% [HCO3-]αναπλήρωση • 80% [HCO3-]απομάκρυνση (5) • παραγόμενο CO2απομακρύνεται • μέσω διττανθρακικών (6) • μέσω της μεμβράνης του φίλτρου (2) • μέσω των πνευμόνων krebs
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • Α • διαλυτότητα CO2 στο πλάσμα είναι περίπου 1 mmol/L • απομακρύνεται μέσω της μεμβράνηςτουφίλτρου (διάχυση) μικρή [0.2-0.3mmol/L] • η αντίδραση 6 έχει σαν αποτέλεσμα τηνπροσθήκη H+ στον οργανισμό (παράλληληαπομάκρυνση [HCO3]-) Feriani M et al, 1996 [Replacement]*
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • Α • η ολική ποσότητα CO2πουαπομακρύνεται από τον οργανισμό είναι περίπου 3mmol/L • απομακρύνεται σαν ουδέτερο αέριο • 2% • μέσω των [HCO3]- • 24% Feriani et al, 1996 [Replacement]
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • Α • η ολική ποσότητα CO2που απομακρύνεται στο διάλυμα > από την ποσότητα που απομακρύνεται από το πλάσμα* • [πιθανά προέρχεται από το παραγόμενο σταερυθροκύτταρα κατά την δίοδο του αίματοςαπό το φίλτρο της αιμοκάθαρσης] Bosch et al, ΚΙ 1984; 25: 830-837
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • B • απώλεια μέσω της μεμβράνης ανιόντων (οργανικά ανιόντα) π.χ. γαλακτικό, υδρόξυ-βουτυρικό κ.λ.π. • φυσιολογικά: • οξείδωση CO2 + H2O • απομάκρυνση: • παραγόμενων H+ (4α) Christensen, Am J Surg 1962; 103: 286-288
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα • Γ • διάλυμα αιμοκάθαρσης χωρίς γλυκόζη • • απώλεια γλυκόζης • • sGlu ινσουλίνης • • μεταβολισμός οξικώνμέσω • εναλλακτικής οδού • • Κετόνες κ.λ.π. Wathen et al, 1983 [Massry text]
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Οξικά ανιόντα
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα • μετακίνηση [HCO3]-προς τον ασθενή(1) • εξαρτάται από την: • 1) διαφορά συγκέντρωσης • 2) κάθαρση (Dialysance) του ανιόντος • Dialysance [HCO3]- • - συντελεστή διαβατότητας • - επιφάνεια της μεμβράνης
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα • σταθερή συγκέντρωση [HCO3]-d • >> επιφάνεια μεμβράνης • >> παροχή αίματος/διαλύματος • η μάζα (ποσότητα) [HCO3-]που θα προστεθούν στον ασθενή εξαρτάται κυρίως από την s[HCO3-] πριν την έναρξη της αιμοκάθαρσης
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα Η s[HCO3-]εξαρτάται άμεσα από τα H+G24h
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα Όμως η s[HCO3-]εξαρτάται άμεσα και από το προστιθέμενο βάρος (H2O) μεταξύ των συνεδριών αιμοκάθαρσης (αραίωση)
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα • Ωστόσο, η ποσότητα των προστιθέμενων [HCO3-]δεν εξαρτάται μόνο από τους προαναφερθέντες παράγοντες, αλλά και από τον ρυθμό μεταβολής της κλίσης συγκέντρωσης των διττανθρακικών (διαλύματος/πλάσματος) • (Time Dependent Gradient) • εξαρτάται από τον ρυθμό κατανάλωσης (μέσω των H+) των νέο-εισερχομένων διττανθρακικών
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση διττανθρακικά ανιόντα Τα παραγόμενα H+ κατά την διάρκεια μιας 4h συνεδρίας αιμοκάθαρσης υπολογίζονται περίπου σε 30-50 mEq/L Ward et al, KI 1987; 32: 129-135
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Παράγοντες που επηρεάζουν την ισορροπία οξέων-βάσεων στην Αιμοκάθαρση ΔιάχυσηΔιήθηση • 1. Η κλίση συγκέντρωσης • 2. Η θερμοκρασία του εξ. κυκλώματος • 3. Ο συντελεστής διάχυσης • υλικό της μεμβράνης • αρχιτεκτονική δομή του φίλτρου • ηλεκτρικό δυναμικό • 4. Η επιφάνεια του φίλτρου • 5. Η παροχή αίματος/διαλύματος • 6. Η διάρκεια της αιμοκάθαρσης • 7. Η pK των [HCO3-] 1. Η συγκέντρωση των πρωτεϊνών [δυνάμεις Gibbs-Donnan εκατέρωθεν της μεμβράνης] 2. Η συγκέντρωση [HCO3-] στο διάλυμα 3. Η θερμοκρασία του εξ. Κυκλώματος 4. Το είδος του υλικού της μεμβράνης back filtration zeta potential
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Διάχυση Ο ρυθμός μεταφοράς μάζας (MTR) είτε οξικών (Ac), είτε διττανθρακικών(Bic), σε σταθεροποιημένους ασθενείς, εξαρτάται από την Dialysance (D) των ιοντικών ενώσεων: D = Ac-MTR/(Cdi-Cpi) Bic-MTR/(Cdi-Cpi)
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση Διάχυση Έτσι η ισορροπία μεταξύ: παραγόμενων οξέων και προστιθέμενων βάσεων (NBG) καθορίζεται από την εξίσωση ισορροπίας: H+Gw -NBG = 0 όπου H+Gw= Ac or Bic-MTR/(Cdi-Cpi) x n x dt Ρυθμός μετατροπής Ac σε Bic είναι περίπου 3mmol/min
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοκάθαρση
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση Η « καθαρή προσθήκη βάσης (NBG) κατά την αιμοδιήθηση καθορίζεται από την εξίσωση ισορροπίας: NBG = BG – BL Όπου: BG = η βάση που προστίθεται BL = η βάση που χάνεται(υπερδιήθημα)
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση BG BG (mEq/L) = V(L) x d(mEq/L) Όπου V = ο όγκος των υγρών υποκατάστασης d = η συγκέντρωση των διττανθρακικών στο διάλυμα
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση BL Η ολική απώλεια βάσεων μέσω του υπερδιηθήματος(Uf) καθορίζεται από το άθροισμα: BL = [HCO3]- t + [Ac-]t + [OAn-]t Όπου: [HCO3]- t =Uf (L) x [HCO3]-uf(mEq/L) [Ac-]t = Uf (L) x [Ac-]uf(mEq/L) [OAn-]t = Uf (L) x [OAn-]uf(mEq/L)
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση • Ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας εξαρτάται από: • συγκέντρωση των βάσεων στο υγρό υποκατάστασης • όγκος των υγρών αναπλήρωσης • όγκος του παραγόμενου υπερδιηθήματος
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση Η συγκέντρωση των βάσεων ([HCO3-]) στο υγρό υποκατάστασηςείναι περίπου 30-40 mEq/L Η συγκέντρωση των οξικών ή γαλακτικών είναι περίπου 40 mEq/L Η χορήγηση οξικών ανιόντων στο υγρό υποκατάστασης αυξάνει την συγκέντρωση των διττανθρακικών του ορού περισσότερο αποτελεσματικά σε σχέση με την κλασσική αιμοκάθαρση με οξική ανιόντα* *Kishimoto T et al, Blood Purif 1984, 2: 81-87
Οξεοβασικές Διαταραχές στον Νεφροπαθή:Αιμοδιήθηση Ηδιαφορά στο τέλος της συνεδρίας είναι περίπου 2-3 mEq/L [ Ac – HF > Ac HD ] οφείλεται*: καλλίτερο καταβολισμό των οξικών μικρότερη απώλεια διττανθρακικών *Kishimoto et al, Blood Purif 1984, 2: 81-87