Σ ΥΓΧΡΟΝΕΣ Τ ΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Π ΑΡΑΓΩΓΗΣ Β ΙΟ- Κ ΗΡΟΖΙΝΗΣ

1. 2οΕλληνικό Συνέδριο: «Οι Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο» ΕΚΕΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟ-ΚΗΡΟΖΙΝΗΣ Δρ. Στέλλα Μπεζεργιάννη Χημικός Μηχανικός - Κύρια Ερευνήτρια Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΙΤΧΗΔ) Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) Αθήνα, 9-10 Μαΐου 2012

2. ΚηροζίνηKerosene or Jet Fuel • Από τα πρώτα ορυκτά καύσιμα • Αρχικά, χρήση για φωτισμό και σήμερα για αεροπλάνα τζετ και ορισμένους πυραύλους • Λευκό υγρό, μίγμα υδρογονανθράκων που προέρχεται από τη διύλιση πετρελαίου (αδιάλυτο στο νερό) 3,15 tons of CO2 per ton of jet fuel

3. Γιατί Βιοκαύσιμα; • Συντελούν στην μείωση των εκπομπών καυσίμων • CO, SΟx, HC, PM, Αέρια θερμοκηπίου • Μειώνουν την εξάρτηση από εισαγωγή καυσίμων • Ενισχύουν την εθνική οικονομία • Ενίσχυση αγροτικής οικονομίας με την καλλιέργεια «ενεργειακών» φυτών • Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας • Ενίσχυση άλλων βιομηχανιών • Ακολουθούν περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της ΕE • 2003/30/ΕΚ, ν.3423/2005, 2009/28/EΚ • Οδηγία ποιότηταςκαυσίμων 2009/30/EC • Οδηγία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (RED) 2009/28/EC

4. Βιοκαύσιμα Αερομεταφορών • 2.3 δισεκατομμύρια επιβάτες • 33 εκατομμύρια εργαζόμενοι • 8% του παγκοσμίου GDP (3.5 τρις $) • Κύριος μοχλός τουρισμού και εμπορίου • 2% των εκπομπών CO2που οφείλονται στον άνθρωπο • 250 δισεκατομμύρια λίτρα καυσίμου τζετ • 140 δισεκατομμύρια $ Πηγή: P. Steele, World Biofuels Markets, Rotterdam 2011

5. Required CO2 reduction 1.8 billion tons/year Engine/ Airframe research Fleet rollover Infrastructure Biofuels 2.5 2 2.15 0.1 0.1 0.2 2 1.4 1.5 0.45 (billion t) 1.5 1 1.2 1.8 2 CO 1 0.5 0.5 0.66 0.5 0 0.33 Potential CO2 savings from biofuels 1.4 billion tons/year 0 2000 Basecase 2030 Growth 2050 Reduction 2050 Growth Εκπομπές CO2ΑερομεταφορώνΠροοπτικές Ελάττωσης Πηγή: Booz & Company, WEF, Davos 2011

6. Είδη Κηροζίνης & Βιοκηροζίνης • Ορυκτής προέλευσης • Κηροζίνη • Συνθετική κηροζίνη από λιγνίτη (CTL)ή φυσικό αέριο (GTL) • Κρυογενετικά καύσιμα (υδρογόνο, υγροποιημένο Φ/Α) • Ανανεώσιμη από βιομάζα • Βιοκηροζίνη από υδρογονοεπεξεργασία βιομάζας (HRJ) • Συνθετική βιοκηροζίνη από βιομάζα (BTL) Σημείωση: Το βιοντίζελ FAME και βιοαιθανόλη δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιοκηροζίνη γιατί δεν είναι drop in fuels, έχουν μικρότερη ενεργειακή πυκνότητα και αρνητικές ψυχρές ιδιότητες (FAME)

7. Βιοκηροζίνη απόΥδρογ/σία Βιομάζας HRJ • Βιομάζα: λιπίδια • φυτικά έλαια • τηγανέλαια • μικροφύκη • Απαιτείται υδρογόνο και καταλύτης • Μετατροπή λιπιδίων / λιπαρών οξέων σε καθαρούς υδρ/κες • HRJ αποτελείται από παραφίνες, ισοπαραφίνες, κυκλοπαραφίνες Ελαφριά Αέρια Η2 Βιοκηροζίνη HRJ Υγρή βιομάζα (λιπίδια) Βιοντίζελ/ Βιομαζούτ • Βιοκηροζίνη HRJ: • Ακολουθεί ASTM D7566-11a • Λιγότερες εκπομπές CO2και S • Αειφορικό καύσιμο (σύμφωνα με οδηγία 2009/28/EC)

8. Βιοκηροζίνη από Διεργασία BTL(Συνθετική Βιοκηροζίνη) • Βιομάζα: υπολείμματα • Φυτών/δασών, σστικά • Απαιτείται αέρας, ενέργεια, υδρογόνο και καταλύτης • Στερεή βιομάζα  αέριο σύνθεσης  κηρός  υδρ/κες • BTL αποτελείται από παραφίνες, ισοπαραφίνες, κυκλοπαραφίνες • Παρόμοιες ιδιότητες με HRJ κηροζίνη CO+H2 Ελαφριά Αέρια Αέρας Η2 Βιοκηροζίνη HRJ Στερεή βιομάζα Κηρός Υπόλειμμα/ κωκ Βιοντίζελ/ Βιομαζούτ

9. Jet + CO2 HRJ BTL BTL HRJ Jet only Κόστος Βιοκηροζίνης Πηγή: IATA, IEA & διάφορες έρευνες βιοκαυσίμων

10. Πιλοτικές Εφαρμογές - HRJ • Πρόγραμμα burnFAIR • 6μηνο πρόγραμμα πιλοτικό (1000 πτήσεις) ~6.6M€ • Στόχος απόδοση κινητήρα με 50/50 συμβατικό τζετ/HRJ • Καμία διαφορά ως προς καύση (παρόμοια απόδοση) • Κανένα πρόβλημα ως προς αποθήκευση, ανάπτυξη μικροβίων στον κινητήρα, ή διάβρωση • Εξοικονόμηση 1,500 τόνων CO2 Πηγή: V. Kroger, Global Biofuels Summit, Barcelona, 2012 J. Buse, World Biofuels Markets, Rotterdam, 2011

11. Πιλοτικές Εφαρμογές -BTL • Πρόγραμμα SOLENA • Μονάδα BTL κοντά στο Λονδίνο από αστικά απορρίμματα (έναρξη κατασκευής 2013) • Κόστος 395 εκατ. $, 1200 νέες θέσεις εργασίας • Στήριξη κόστος ρύπων + κόστος απόρριψης σε ΧΥΤΑ • Αξιοποίηση 592,000 τόνων απορριμμάτων • Παραγωγή 45,000 τόνων ανανεώσιμης κηροζίνης BTL • Μέχρι και 95% ελάττωση εκπομπών CO2 (εκτίμηση) • Μείωση 145,000 τόνων CO2ετησίως και μείωση CH4 ΧΥΤΑ Πηγή: J. Counsell, Global Biofuels Summit, Barcelona, 2012

12. Βιοκηροζίνη στην Ελλάδα • Δυναμική δραστηριότητα στον τομέα των βιοκαυσίμων @ ΕΚΕΤΑ • Δραστηριοποίηση στην υδρογονοεπεξεργασία λιπιδίων, (τηγαν)ελαίων • Βράβευση καινοτομίας παραγωγής βιοκαυσίμων από τηγανέλαιο Διεργασία κλειδί για παραγωγή βιοκηροζίνης

13. Συμπεράσματα • Επιτακτική ανάγκη προώθησης βιοκαυσίμων για αερομεταφορές • Υψηλό κόστος CO2, υψηλή κατανάλωση καυσίμων • Υποσχόμενες τεχνολογίες παραγωγής βιοκηροζίνης • Βιοκηροζίνη, καύσιμο υψηλών προδιαγραφών • Δυνατότητα παραγωγής και στην Ελλάδα

14. ΕΚΕΤΑ Ευχαριστώ για την προσοχή σας Δρ. Στέλλα Μπεζεργιάννη sbezerg@cperi.certh.gr Tηλ: 2310498315 | Φαξ:2310498380 www.biofuels2g.gr