Download
1 / 42
420 likes | 843 Views
Baş-BoyunTümörleri: Evreleme ve Takipte Radyolojinin Yeri. Prof. Dr. Erol H. Aksungur Çukurova Ü.T.F Radyoloji AD. Görüntüleme Yöntemleri. Bilgisayarlı Tomografi Manyetik Rezonans Görüntüleme Ultrasonografi Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) veya PET-BT Görüntüleme eşliğinde biopsi.
E N D
Baş-BoyunTümörleri:Evreleme ve Takipte Radyolojinin Yeri Prof. Dr. Erol H. Aksungur Çukurova Ü.T.F Radyoloji AD
Görüntüleme Yöntemleri • Bilgisayarlı Tomografi • Manyetik Rezonans Görüntüleme • Ultrasonografi • Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) veya PET-BT • Görüntüleme eşliğinde biopsi
Baş ve Boyun Neoplazmaları • Skuamöz hücreli karsinom (%90) • Hodgkin ve Non-Hodgkin lenfoma • Mukoepidermoid karsinom • Adenoid kistik karsinom • Adenokarsinom • Küçük hücreli az diferansiye karsinom • Estesyonöroblastom • Deri tümörleri • Sarkomatöz tümörler (Liposarkom, rabdomyosarkom, sinoviyal sarkom vs)
Lenfatik Drenaj Seviyeleri • Level 1: Submental ve submandibular üçgenler • Level 2: Superior jugular zincir. Mandibula - karotid bifurkasyon, SCM arka kenarı • Level 3: Karotid bulbusundan omohyoid kasa kadar olan jugular zincir • Level 4: Omohyoid – klavikula arası • Level 5: SCM, trapezius ve klavikula arasındaki posterior üçgen
Lenfatik Drenaj Seviyeleri • Level 1 • Submental: Alt dudak, çene, anterior oral kavite (dil ve ağız tabanının 1/3 ön kısmı • Submandibular: Üst ve alt dudak, dil, ağız tabanı ve yüz derisi • Level 2: Ağız boşluğu, farinks (yumuşak damak, dil kökü ve piriform sinüs dahil) • Level 3: Larinks, hipofarinks ve tiroid • Level 4: Larinks, hipofarinks, tiroid, özefagus ve trakea • Level 5: Nazofarinks, tiroid, paranazal sinüsler ve posterior skalp • Supraklavikular: Akciğer, torakal özefagus, meme, pankreas, GİS ve GUS, jinokolojik tm
Görüntüleme Yöntemleri • BT ve MRG’nin kullanımı TNM evrelemesinin sensivitesini artmıştır. • Primer mukozal lezyonların anatomik lokalizasyona göre radyolojik yöntem seçilmelidir. • Bu tümörlerin nodal (N) metastazlarını belirlemede her iki yöntem de kullanılmaktadır.
Bilgisayarlı Tomografi • BT, tek başına en yüksek bilgi veren yöntem • Yüksek kontrastlı BT; tümör – normal doku, LN – vasküler yapı ayırımında etkili • Ajantajları: • Komşu kemik ve kıkırdak invazyonu • Akciğer, karaciğer ve kemik gibi uzak metastazların değerlendirilmesi
Manyetik Rezonans Görüntüleme • Tümörün boyutu, lokalizasyonunu ve y.doku yayılımını göstermede etkili • Avantajları: • Paranazal sinüste sekresyon ile tümör ayırımı mümkün • Nazo-, hipofarinks, dil kökü ve ağız tabanı tümörleri • Tümörlerin orbita, kavernöz sinüs, dura ve beyine yayılımı • Perinöral yayılım
Manyetik Rezonans Görüntüleme • Dezavantajları: • Kemik tutulumunu göstermede yetersiz, kemik iliği tutulumunu göstermede BT’ye üstün • Larinks ve hipofarinks düzeyinde yutkunma ve pulsasyon artefaktları
BT ve MRG’nin Dezavantajları • Karekteristik morfolojik özelliği olmayan küçük lezyonlar • Malignensinin tipik özelliğini göstermeyen büyük LN • Cerrahi ve radyoterapiye bağlı distorsiyona uğramış anatomi
Ultrasonografi • Yüzeyel lezyonlar, tiroid ve paratiroid tümörleri • Çocuklarda ilk yöntem • Metastatik ile reaktif LN ayırımı? • Derinde lokalize ve içi hava dolu yapıları değerlendirmede yetersiz • Tümör evrelemesinde tek başına etkili değil
Pozitron Emisyon Tomografisi • Radyoaktif isotop Fluorodeoxyglucose (FDG) kullanılır • Skuamöz hücreli karsinom: Yüksek glikoz metabolizması FDG-PET • Malign tümörler: > 10 kat fazla tutulum • Küçük tümörlerin saptanması (1 – 1,5 cm)
Pozitron Emisyon Tomografisi Lenf Nodülü Evrelemesi • Sensivite %85, spesifite %89 (BT: %77, %87. MRG %80, %79) PET and PET-CT in Oncology P.Oehr, H.J.Biersack, R.E.Coleman Springer, 2004
Pozitron Emisyon Tomografisi Lokal rekürens/sekonder tümörler • Cerrahi ve radyoterapi sonrası distorsiyon gösteren anatomi • Tümör rekürensi düşünülen hastalarda; sensivite %70 – 90, spesifite % 70 – 100 (BT: %77, %87) PET and PET-CT in Oncology P.Oehr, H.J.Biersack, R.E.Coleman Springer, 2004
Pozitron Emisyon Tomografisi Lokal rekürens/sekonder tümörler • N = 67, R/T’den en az 4 ay sonra • Tümör rekürensi düşünülen hastalarda; sensivite %100, spesifite % 93,4 (MRG: %61.9, %43.5) CANCER 98, 283-287,2003
PET’in Dezavantajları • Anatomik detayın olmaması • Normal anatomik yapılarda yüksek tutulum: nazal konka, pterigoid kaslar, Waldeyer halkası, tükrük bezleri • Bazı benign lezyonlarda tutulumun yüksek olması • Yönteme bağlı artefaktlar RadioGraphics 2005; 25:897–912
PET-BT • Sadece BT veya PET kullanımına göre PET – BT hastalığı göstermede daha üstün (P < .05) • PET – BT birlikte kullanıldığında: sensivite %98, spesivite %92, doğruluk % 94 (PET: %87, %91, %90, BT: %74, %75, %74) Radiology. 2005 May;235(2):580-6
Evrelemede Yeni MR Kontrastı • Sinerem:Ultrasmall superparamagnetic iron oxide particles (USPIO) • Faz III çalışma • Histopatolojik: 363 LN, 34’ünde metastaz • USPIO MR: • 28 met (sensivite %82,3) • 329 non-met LN (spesifite %100) • Borderline LN’de etkili! Anticancer Res. 2005 Sep-Oct;25(5):3665-70
Görüntüleme Eşliğinde Biopsi • Diagnostik yöntemlerde şüpheli lezyonlarda yapılmalı • İİAB • 22G iğne ile • Yalancı negatiflik %7 - 10 • Başarı radyolog ve sitologun becerisine bağımlı • USG eşiğinde :Tiroid ve primer yüzeyel tm • BT eşliğinde: Derinde lokalize tm
Özet (T) • Tümörün tespitinde; • İlk yöntem BT • Nazo-, orofarinks, dil kökü, ağız tabanı, sinüs içi lezyonlarında MRG • Küçük (1-1,5 cm) lezyonların belirlenmesi PET – BT • Lokal yayılım; • BT: Lokal kemik veya kıkırdak invazyonu • MR: Orbita, kavernöz sinüs, dura ve beyine yayılım, perivasküler ve perinöral yayılım
Özet (N) – (M) • PET- BT: Lenf nodülü (N) evrelemesinde • BT/MR: Akciğer, karaciğer gibi organlara uzak metastaz (M) • SPECT: Uzak kemik metastazı (M)
Özet (Takip) • PET – BT: • Cerrahi ve RT sonrası distorsiyona uğramış anatomik yapıda tümör rekürensi • Görüntüleme eşliğinde İİAB • Şüpheli lezyonlarda
