Download
1 / 23
240 likes | 383 Views
اندازهگيري پرتوهاي نوري و مقايسه با حد. سامان کرمخانی ترم پنجم علوم آزمایشگاهی. پرتوهاي نوري. تعيين شدت پرتو:. براي تعيين ميزان خطرناكي پرتو، لازم است، شدت پرتو در محل قرارگرفتن هرشخص، تعيين شود. براي منابع نقطه اي شدت از رابطه زير محاسبه مي شود:.
E N D
اندازهگيري پرتوهاي نوري و مقايسه با حد سامان کرمخانی ترم پنجم علوم آزمایشگاهی
تعيين شدت پرتو: • براي تعيين ميزان خطرناكي پرتو، لازم است، شدت پرتو در محل قرارگرفتن هرشخص، تعيين شود. • براي منابع نقطه اي شدت از رابطه زير محاسبه مي شود:
در رابطه قبلي I شدت و واحد آن w/m2 است. E انرژي گذرنده از سطحي به مساحت A عمود بر شعاع موج در زمان t و A’ مساحت سطحي است كه تمام نقاط آن بطور همزمان از منبع موج دريافت مي كنند. • به دليل وجود موانع بين منبع و محل استقرار افراد و نيز عدم يكنواخت بودن تابش منبع رابطه فوق دقت كافي نداشته و فقط تخميني از شدت واقعي پرتو را بدست ميدهد.
سؤال:يك لامپ 40 وات در تمام جهات تابش يكسان دارد وطول موج پرتو آن 256 نانو متر است. شدت پرتو در فاصله 1 متري لامپ چقدر است؟
بررسي ميزان خطرناكي محيط كار: • ميزان خطرناكي محيط كار به طول موج يا بسامد و شدت پرتو در محل استقرار فرد بستگي دارد. • براي اندازه گيري شدت هر نوع پرتو بايد از دستگاه مخصوص همان نوعپرتو استفاده كرده و اعداد بدست آمده را با حدود پرتوگيري طبق استاندارد ملي ايران براي آن نوع پرتو مقايسه كرد و ميزان خطرناكي محيط را تخمين زد.
اندازهگيري پرتوهاي نوري كميت مورد اندازهگيري= چگالي يا شدت پرتو برحسب وات‌برمترمربع محل اندازهگيري= محل استقرار شخص ( پوست و چشم) پرتوهاي نوري با طول موج‌هاي مختلف و شدت يكسان اثرات مشابهي ندارند و ميزان تخريب سلولي آنها متفاوت است.
اندازهگيري پرتوهاي نوري(ادامه) براي بررسي ميزان خطرناكي پرتو بايد شدت آن در هر طول موج در ضريب تاثير طول موج بر بدن ضرب شود. حاصل‌ضرب چگالي پرتو در ضريب تاثير طول موج= چگالي مؤثر پرتو چگالي موثر كل= مجموع چگالي‌هاي مؤثر
اندازه گيري و حدود پرتوهاي فرابنفش: • لامپهاي معمولي فرابنفش معمولا داراي طيف گسترده هستند بنابراين براي پيداكردن شدت نور آنها بايد طيف لامپ را اندازه گيري كرد و شدت مؤثر پرتو را از رابطه زير بدست آورد: • شدت پرتو در طول موج، ضريب حساسيت بدن با طول موج و اختلاف دو طول موج متوالي است كه اندازه گيري در آنها انجام مي شود. • مدت زمان مجاز قرار گرفتن در محيطي با شدت مؤثر فوق: • يكاي ، است.
جدول حدود استاندارد براي پرتو هاي فرابنفش:
سؤال: نتايج اندازه گيري پرتوهاي تابشي از يك لامپ فرا بنفش به شرح جدول زير است حداكثر زمان مجاز قرار گرفتن درمقابل لامپ را حساب كنيد.(جدول در كتاب)
اندازهگيري پرتوهاي نوري(ادامه) • هرچه ضريب تاثير پرتو بر بدن بيشتر باشد، پرتو اثر تخريبي بيشتري بر بافت دارد. • براي بررسي خطرات پرتوهاي نوري لازم است شدت مؤثر پرتو تعيين شود. • چگالي پرتو به نحوه‌ي تاثير‌گذاري طول موج‌هاي مختلف بر بدن بستگي ندارد. • چگالي مؤثر پرتو به نحوه‌ي تاثير‌گذاري طول موج‌هاي مختلف بر بدن بستگي دارد.
دستگاه‌هاي اندازهگيري پرتوهاي نوري • اسپكتروراديومترها • اندازهگيري چگالي پرتو را در هر طول موج • معمولا بسيار گران‌قيمت • نياز به آموزش براي كاربرد دستگاه • دقت بسيار خوب خريد اسپكتروراديومتر براي يك مركز در صورتي اقتصادي است كه طيف وسيعي از پرتوهاي نوري نياز به اندازهگيري داشته‌باشد.
دستگاه‌هاي اندازهگيري پرتوهاي نوري • راديومترها • اندازهگيري چگالي پرتو در محدوده‌هاي از پيش تعيين شده‌ي طول موج • ارزان‌قيمت تر از اسپكتروراديومترها • كاربرد ساده‌تر از اسپكتروراديومترها • دقت كمتر از اسپكتروراديومترها- ولي عموما داراي دقت كافي در عمل
دستگاه‌هاي اندازهگيري پرتوهاي نوري • راديومترها(ادامه) • برخي از راديومترها چگالي پرتو و برخي ديگر چگالي موثر پرتو را اندازهگيري مي‌كنند. • در انتخاب راديومتر با توجه به نوع كاربرد بايد دستگاهي انتخاب شود كه چگالي يا چگالي مؤثر را اندازهگيري مي‌كند. • در اغلب مراكز كار با پرتوهاي نوري استفاده از راديومتر توصيه مي‌شود.
دستگاه‌هاي اندازهگيري پرتوهاي ليزر • دستگاه‌هايي براي اندازهگيري چگالي پرتو يا انرژي آن در مسير مستقيم پرتو • مشابه راديومترها هستند( با پروب‌هاي متنوع)
اندازهگيري پرتوهاي ليزر • پرتو ليزر تك رنگ است،لذا با اندازهگيري چگالي پرتو در همان طول موج و ضرب كردن آن در ضريب تاثير طول موج بر بدن شدت مؤثر پرتو به دست مي‌آيد. • به لحاظ حفاظت دربرابر اشعه پرتو مستقيم ليزر اندازهگيري نمي‌شود. • براي اندازهگيري پرتوهاي پراكنده يا نعكاسات روش ساير منابع نوري به‌كار مي‌رود.
حدود پرتوهاي نوري • پس از اندازهگيري پرتوهاي نوري مقادير به‌دست آمده با حدود آنها با توجه به استاندارد ملي ايران“ پرتوهاي غيريونساز- حدود پرتوگيري“ با كد مصوب 8567 مقايسه شود. • مقادير بالاتر از حد: استفاده از تجهيزات حفاظتي مناسب الزامي
