Ferðaþjónusta . FEÞ 101

1. Ferðaþjónusta.FEÞ 101 Glærur 21. nóvember 2006 Alferðir og ábyrgð

2. Alferð Er fyrir fram ákveðin samsetning ekki færri en tveggja eftirfarandi atriða, þegar ferð er seld eða boðin til sölu á heildarverði og þegar þjónustan tekur til lengri tíma en 24 klst. eða í henni felst gisting:    a. flutnings,   b. gistingar,   c. annarrar þjónustu við ferðamenn sem tekur til verulegs hluta ferðarinnar.

3. Vanefndir ferðaheildsala áður en farið er af stað. • Ef verulegar breytingar þá má rifta • Fær endurgreiðslu • Boðin betri ferð – kaupandi greiðir mismun • Boðin lakari ferð – seljandi endurgreiðir • Ef kaupandi verður fyrir tjóni þá á hann rétt á bótum nema: • Fyrirfram auglýstum lágmarksfjölda ekki náð • Ófyrirsjáanlegar ástæður

4. Ófullnægjandi alferð 1 • Ef alferðin fullnægir ekki ákvæðum alferðarsamnings getur farkaupi krafist þess að ráðin sé bót á því, nema það hafi í för með sér óeðlilegan kostnað eða veruleg óþægindi fyrir ferðaheildsala eða smásala. Ef ekki er hægt að bæta úr því sem á vantar eða einungis með lakari þjónustu á farkaupi rétt á verðlækkun á ferðinni sem jafngildir mismuninum á þeirri þjónustu sem samið var um og þeirri sem veitt er.

5. Ófullnægjandi alferð 2 • Ef verulegur hluti þeirrar þjónustu, sem samningur kveður á um, er ekki veittur eða er verulega ófullnægjandi getur farkaupi rift samningnum nema ferðaheildsali eða ferðasmásali ráði bót á vandanum innan sanngjarnra tímamarka farkaupa að kostnaðarlausu. Ef flutningur er þáttur alferðar og farkaupi kýs að rifta samningi getur hann krafist þess að vera fluttur sér að kostnaðarlausu til þess staðar þar sem alferð hófst eða á annan stað sem aðilar hafa samið um

6. Alferðalögin • Farkaupi getur krafið seljanda um bætur vegna vanefndar • Seljandi getur endurkrafið þann sem átti að framkvæma þann þátt ferðarinnar • Skaði getur verið utan við tryggingu hópferðabíls – td. bilun sem veldur því að farþegi missir af flugi • Án tryggingar getur rekstraraðili fengið á sig kröfur sem hann stendur ekki undir.

7. Mikilvægast varaðandi alferð • Ferðaheildsali og ferðasmásali bera sameiginlega og hvor í sínu lagi ábyrgð gagnvart farkaupa á því að staðið sé við framkvæmd samningsins, hvort sem hún er í höndum þeirra sjálfra eða annarra þjónustuaðila.

8. Nánar um alferðalögin • Til uppfyllingar á ýmsum atriðum varðandi alferðalögin var sett reglugerð sem tekur fastar á ýmsum málum. Þar er talið miklu nákvæmar upp ýmis atriði sem skipta máli og ferðaþjónustuaðilar verða að kunna skil á.

9. Í bæklingum skal gert grein fyrir: • Ferðaleiðum og áfangastöðum • Samgöngutækjum, eiginleikum og gæðaflokki, dags og tímasetningum • Gististöðum, tegund, staðsetningu og flokki • Málsverðum sem innifaldir eru • Hvort krafist er lágmarksfjölda • Heimsóknum og skoðunarferðum sem eru innifaldar í verði ferðar

10. Í bæklingum skal gert grein fyrir: • Sérstökum aðstæðum s.s. ónæði • Aðgengi fatlaðra • Reglum um afpöntun og möguleika á tryggingum • Endurgreiðslum og takmörkunum á þeim • Aukagjöldum fyrir aðstöðu sem ekki er innifalin s.s. einstaklingsherbergi eða svalir • Hugsanlegum afsláttum • Hvenær og hvernig á að greiða ásamt fyrirframgreiðslu • Kröfum um vegabréf, áritanir og heibrigðisráðstafanir

11. Vanefndir - almennt • Dæmi um vanefndir • Ófullnægjandi gisting – hefur ekki þau einkenni eða eiginleika sem búist var við. • Einhverju sleppt sem stendur í bæklingi • Leiðsögumaður stendur sig ekki. • Farkaupi þarf ekki að sýna að hann hafi orðið fyrir tjóni. Það nægir að sýna fram á að alferð hafi verið ófullnægjandi.

12. Hvenær telst alferð ófullnægjandi hjá leiðsögumanni • Atriði sem varða undirbúning ferðþjónustuaðilans • Leiðsögumaðurinn • Búnaður sem ferðaþjónustuaðilinn leggur til s.s sími, staðsetningartæki • Ráðstafanir til að bregðast við ef tjónsatburður verður • Hvernig ferð er framkvæmd

13. Sakarreglan • Almenna skaðabótarreglan • Maður ber skaðabótaábyrgð á tjóni sem hann veldur með saknæmum (þ.e. af ásetningi eða gáleysi) og ólögmætum hætti, enda sé tjónið sennileg afleiðing af hegðun hans og raskar hagsmunum sem verndaðir eru með skaðabótarreglum. Það er og skilyrði, að sérstakar huglægar afsökunarástæður eigi ekki við um tjónvald, svo sem æska eða skortur á andlegri heilbrigði • Arnljótur Björnsson

14. Sakarreglan • Til að hægt sé að krefjast bóta þarf að vera fyrir hendi: • Tjón – það þarf að hafa orðið mælanlegur skaði • Sök – það þarf að vera einhverjum að kenna • Verknaður telst saknæmur ef valdið af ásetningi eða gáleysi. • Tjón getur verið tvenns konar • Innan samninga - t.d alferðalögin • Utan samninga - t.d gáleysi eða slakur búnaður

15. Bonus Pater • Góður og skynsamur maður • Runnið frá Rómarrétti „bonus pater familias“ Góður og gegn heimilisfaðir. • Ef menn hafa ekki haft sömu aðgæslu og og hinn ímyndaði „ góði og skynsami maður“ teljast menn hafa sýnt gáleysi og bótaábyrgð stofnast að öðrum skilyrðum uppfylltum.

16. Viðmið • Greint er á milli gáleysis og óhappatilvika • Hvenær er hegðun gálaus • Hvað hefði “bonus pater” gert • Athugull maður og alsgáður

17. Sakarstig • Ásetningur á fyrst og fremst við í refsirétti og á ekki við í skaðabótarrétti því gáleysi er nægjanlegt. • Meðvitað gáleysi • T.d að aka of hratt í skólann. Veit að hann skapar hættu en tekur áhættuna • Ómeðvitað gáleysi • Áttar sig ekki á að háttsemi veldur hættu á tjóni en þetta ætti honum að vera ljóst.

18. Sakarstig • Gáleysi • Stórkostlegt gáleysi. • Háttsemi sem er svo líkleg til að valda tjóni að það veki grunsemdir um ásetning til að valda tjóni. • Lýsir tillitsleysi gagnvart lífi annarra og eignum.

19. Saknæm háttsemi leiðsögumanns • Leiðsögumaður hefur leiðbeiningarskyldu. • Útbúnaður t.d í gönguferðum • Undirbúningur t.d veðurspá • Viðbrögð við hættuástandi/breyttum aðstæðum.

20. Unforgettable Journey • 20.-21. ágúst 1995 í Kverkfjöllum • Auglýst sem „walking tour“ 3-4 tíma á dag. • Veðurspá tvísýn – leggja af stað kl 8 • Einn leiðsögumaður með 26 farþega • Frá kl 16 til 04 á hrakningu um hálan jökul • Tafir í 4 klst á að kalla á aðstoð, biluð tæki. • Að endingu bjargað með þyrlu og björgunarsveitum

21. Glymsdómurinn - Héraðsdómur • Ferðin farin sem fræðsluferð fyrir starfsmenn 29. september 2001 • Alvarleg slys á tveimur einstaklingum vegna grjóthruns eftir miklar rigningar • Skipuleggjendur hefðu átt að sjá hættu fyrir og þeim metið til gáleysis • Fyrirtækið metið bótaskylt og ekki talið að starfsmaður hafi átt sök eða tekið áhættu.

22. Glymsdómurinn - Hæstiréttur • Dómsmálið snérist um forgangskröfu í þrotabúið • Dæmt að örorkukrafan væri forgangskrafa en bætur fyrir ófjárhagslegt tjón almenn krafa • Hér snérist um starfsmann • Eigum eftir að fá dóm um ferðamann

23. Tindfjalladómur • Dómur Hæstaréttar frá okt 2006 • Snerist um líkamstjón vegna flúðasiglingar • Talið sannað að þolandi hafði fengið búnað og leiðbeiningar og ekki hafi verið um að ræða mistök hjá fyrirtækinu • Ákveðnir þættir í ólagi en ekki samband milli þeirra og slyssins • Talið að um meðvitaða áhættutöku hafi verið að ræða og því ekki bætur

24. Ábyrgð vinnuveitanda • Sök starfsmanns – er hægt að rekja tjón beint til hans. • Ef starfsmaður hefur veldið tjóni við framkvæmd starfa ber vinnuveitandi ábyrgð • Skiptir ekki máli hvort um aukaferð er að ræða, ef farþegi álítur starfsmann í vinnunni.

25. Vinnu eða verksamningur • Endurgjald – miðað við tíma ekki afköst • Verkfæri og vinnutæki – vafi með bíl • Persóna þess sem vinnur verkið • Sá sem vinnur verkið hefur sjálfur menni í vinnu • Aðild að hagsmunafélagi

26. Vinnu eða verksamningur • Starfsréttindi – löggilding • Fastur vinnutími • Gjöld reiknast af launum • Byggt á skilgreiningu Arnljóts Björnssonar

27. Persónuleg ábyrgð leiðsögumanns • Vinnuveitandi ber almennt skaðabótarábyrgð gagnvart tjónþola • Oftast tryggingar • Ef ásetningur eða stórfellt gáleysi er hægt að endurkrefja leiðsögumann • Krafa gjarna færð niður.

28. Skaðabætur • Eru mismunandi eftir löndum • Aðilar utan EES fara væntanlega að íslenskum lögum • - ef menn hafa haft rænu á að setja það í skilmálana • Innan EES geta verið miðsmunandi reglur • Ekki sami sjúkrakostnaður í Danmörku og Þýskalandi

29. Skyldur farkaupa • Farkaupa ber að hlýða fyrirmælum fararstjóra og starfsmanna annarra þjónustuaðila við framkvæmd alferðarsamnings.     Sé um að ræða verulegar vanefndir farkaupa á skyldum hans samkvæmt lögum þessum og 1. mgr. getur ferðaheildsali eða ferðasmásali útilokað hann frá frekari þátttöku í viðkomandi alferð eða komið í veg fyrir að hann hefji hana og krafið hann um fullt verð fyrir ferðina. Ef ferð er hafin verður farkaupi sjálfur að standa straum af viðbótarkostnaði sem leiðir af útilokun hans frá ferðinni.

30. Eigin sök farkaupa • 13. grein alferðalaga • Verði farkaupi fyrir meiðslum eða eignatjóni vegna þess að alferð er ófullnægjandi á hann rétt á skaðabótum, nema því aðeins að vanefnd á framkvæmd samnings verði ekki rakin til vanrækslu seljanda eða annars þjónustuaðila af því að vanefndirnar eru: • a. sök farkaupa, • b. sök þriðja aðila sem ekki tengist þeirri þjónustu sem samið var um og eru ófyrirsjáanlegar eða óhjákvæmilegar, • c. vegna óviðráðanlegra aðstæðna (force majeure) eða atburðar sem veitandi þjónustunnar gat með engu móti séð fyrir eða komið í veg fyrir.

31. Hlutrænar ábyrgðarleysisástæður • Neyðarréttur • Áhættutaka – Meðvitaðir um áhættu – t.d aka með drukknum ökumanni • Samþykki – skrifað upp á að menn viti að það sé ákveðin hætta á ferðum. • Yfirlýsingar SAF

32. Yfirlýsingar SAF • SAF hefur látið gera yfirlýsingar fyrir afþreyingarfyritæki þar sem menn votta: • Ég fer í þessa ferð af fúsum og frjálsum vilja • Ég tel mig fullfæra/an um að taka þátt í þessari ferð • Ég hef kynnt mér leiðbeiningar og öryggisreglur fyrirtækisins og samþykki að fara í einu og öllu eftir þeim.

33. Ég er meðvitaður/uð um að þessi ferð getur haft einhverja hættu í för með sér • Ég hef tilkynnt fararstjóra um sjúkdóma, sem gætu haft áhrif á hæfi mitt til þess að taka þátt í þessari ferð (t.d. flogaveiki, astma, sykursýki), og lyf sem ég tek við þeim. • Ég er meðvitaður/uð um að ábyrgð fyrirtækisins nær eingöngu til óhappa sem kunna að verða og rekja má til galla eða rangrar meðferðar búnaðar af hálfu starfsmanna fyrirtækisins og/eða gáleysis þeirra. Ég ber sjálfur ábyrgð á tjóni sem ég veld vegna gáleysis eða vegna þess að ég hef ekki farið að settum reglum.

34. Allir persónulegir munir sem ég tek með í þessa ferð eru á minni eigin ábyrgð  • Ég er ekki undir áhrifum áfengis eða vímuefna. • Og til viðbótar í vélsleðaferðum: • Ég hef ökuréttindi á bifreið eða lítið bifhjól • Þessar yfirlýsingar eru til á íslensku, ensku, frönsku og þýsku