METEOROLOJİ

1. METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 15 EKİM 2009

2. Günlük Sıcaklık Ölçümleri • 7, 14, 21 de kuru termometre ile yapılır. • Günlük ortalama sıcaklık. • Maksimum ve minimum sıcaklıklar.

3. Sıcaklık yönünden belirli günler • Yaz günü, • Tropik gün, • Kış günü, • Donlu gün, • Şiddetli donlu gün, • İlk don, • Son don

4. Radyasyon donu • Bulutsuz ve rüzgarsız gecelerde yeryüzünden kaçan sıcaklığın oluşturduğu donlardır. • Soğumanın tepelerden ovalara akmasına “katabatik akma” denir.

5. Rüzgar (adveksiyon) donu • Soğuk hava katmanlarının rüzgarlarla bir yüzeyi kapatması ile meydana gelir.

6. Sıcaklık ve bitki • Termoperiyot ve termoperiyodizm • Öğlene kadar sıcaklık artar nispi nem düşer. • Öğleden sonra sıcaklık azalır, nispi nem artar.

7. Sıcaklık ve bitki • Bitkilerin büyük kısmı 7-38 oC sıcaklıklar arasında optimum gelişmelerini sürdürürler. • Bitkilerin sıcaklık istekleri yetişme dönemlerine göre değişiklik gösterir.

8. Sıcaklık ve bitki

9. Optimum sıcaklıklar

10. Meyve ağaçlarında dona dayanım

11. Sıcaklık ve Bitki • Sıcaklığın yavaş düşüşü bitkilere zarar vermeyebilir. Ani sıcaklık düşüşleri ve uzun süreli olması bitkilerde kalıcı zararlar bırakabilir. • Örneğin bir çalışmada şeftalide birkaç saat içinde sıcaklığın –17 oC düşmesi ile % 95-100 zarar meydana gelirken, yavaş yavaş ve uzun bir sürede –18 oC düşmesi % 15-20 zarar verdiği belirlenmiştir.

12. Bitki sıcaklığı • Bitkilerde sıcaklık, güneş enerjisinden toprağa ve bitkinin etrafındaki havaya gelen radyasyondan başka, bitkilerin kendi durumları ile de ilgilidir. • Bu nedenle bitkinin bulunduğu çevre iklimi ile bitki arasında sürekli değişen bir ilişki vardır. • Bitkilerle kaplı bir alanda, bitkilerin bulunduğu yükseklik içinde özel bir klima meydana gelmektedir.

13. Bitki sıcaklığı • Bitki klimasının ve özellikle bitki sıcaklığının meydana gelişi sıcaklık değişimi ile açıklanabilir. • Toprak üzerinde sık bir örtü gibi kapatan patates gibi bir bitkiyi ele alırsak. Böyle bir yüzeye gelen solar radyasyonun hemen tamamı bitki yüzeyinde tutulur ve ancak çok az bir kısmının toprağa geçmesine izin verilir.

14. Bitki sıcaklığı • Bitkilerle kaplı bir alan ile çıplak bir toprak yüzeyi arasında sıcaklığın dikine değişiminde de farklılıklar görülebilmektedir. • Çıplak toprak yüzeyinde gündüzleri genellikle en yüksek sıcaklıklar hemen yüzeye değen havada meydana gelirken, bitki ile örtülü yüzeylerde bu en yüksek sıcaklık bölgesi daha yukarılarda oluşmaktadır. • Geceleri de en düşük sıcaklık zonu yapraklar bölgesine yerleşmektedir.

15. Bitki sıcaklığı • Bitki klimasının karakterini belirleyen konuları şöyle sıralayabiliriz : • Bitki örtüsünün gelişme periyodundaki mevcut durumu, • Bitki örtüsünün sıklığı, • Bitkilerin morfolojik özellikleri

16. Bitki sıcaklığı • Düşey doğrultuda toprak yüzeyine yakın olan bölümlerde bir sıcaklık değişiminin meydana gelişi ancak radyasyonun fazla olduğu ve rüzgar hızının çok düşük olduğu durumlar için geçerlidir. Rüzgarlı havalarda bitki kliması oluşmaz.

17. Bitki sıcaklığı • Tarımsal meteorolojide iklim etkenleri, ekolojik etkenler olarak dikkate alınmaktadır. • Bu nedenle, bitki sıcaklığı hava sıcaklığına bağlı olarak değişen bir yapıdadır. • Bilindiği gibi bitkiler, insan veya hayvanlarda olduğu gibi özel bir sıcaklığa sahip değillerdir. • Bitki sıcaklığı tamamen ısı değişimi sonucunda meydana gelmektedir.

18. Bitki sıcaklığı • Havanın ısınması sırasında hava ile yaprak yüzeyi arasındaki sınır tabakasının sıcaklığı, (yaprak sıcaklığı - hava sıcaklığı) şeklinde değişir. • Yaprak yüzeyinin sıcaklığı da radyasyonun şiddetine, ısı iletim katsayısına () ve transpirasyonuna bağlıdır.