Het eenheidsstatuut arbeiders en bedienden

1. Het eenheidsstatuut arbeiders en bedienden Chris Botterman, 6 maart 2014

2. Inhoudsopgave • Aanleiding • Naar een compromis • Voorontwerp van Wet • Proefperiode • Ontslagregels • Carensdag en controle arbeidsongeschiktheid

3. Inhoudsopgave • Compensatie voor arbeiders • Compensatie voor werkgevers • Andere aanpassingen • Toekomstige aanpassingen • Quid voor de periode tussen 9/7/2013 en 31/12/2013?

4. Aanleiding • Arrest Grondwettelijk Hof 1993 • Arrest Grondwettelijk Hof 7 juli 2011: 8 juli 2013 is deadline om onderscheid weg te werken inzake: • Verschil in opzegtermijnen tussen arbeiders en bedienden • Het principe van de carensdag

5. Aanleiding Overzicht verschillen arbeiders – bedienden: • Juridische verschillen • Opzeggingstermijn, carensdag, proefperiode • Uitbetaling loon • Jaarlijkse vakantie • Tijdelijke werkloosheid • Willekeurig ontslag • Indeling paritaire comités • … • Andere verschillen • Verloningssystematiek • Cultuur • ……

6. Naar een compromis • 7 maart 2013 : oprichting werkgroep • eind maart geen oplossing • regering aan zet • 25 april 2013 : werkgeversvoorstel • 7 juni 2013 : 12 vragen voor sociale partners • 5 juli 2013 : finaal compromisvoorstel

7. Compromisvoorstel 5 juli 2013 Compromis: • Voorstel Minister van Werk • Compromis is geen juridische tekst • Goedkeuring compromis op KERN Regering 8 juli

8. Voorontwerp van Wet • Goedgekeurd in Ministerraad • Volgende stappen • Raad van State • Goedkeuring in Parlement • Doelstelling: publicatie in BS vóór 1/1/2014 • Inwerkingtreding van de nieuwe bepalingen: 1/1/2014

9. Inhoudsopgave • Aanleiding • Naar een compromis • Voorontwerp van Wet • Proefperiode • Ontslagregels • Carensdag en controle arbeidsongeschiktheid

10. Proefperiode • Mogelijkheid is afgeschaft voor elke arbeidsovereenkomst, gesloten vanaf 1/1/2014 • 2 uitzonderingen :Studentenovereenkomst en AO voor de uitvoering van tijdelijke arbeid of uitzendarbeid • Proefperiode van 3 dagen • Elke partijen kan tijdens deze periode de AO beëindigen zonder opzeg of vergoeding

11. Proefperiode • Gevolgen: • De gewone opzeggingstermijnen gelden • Bijzondere bepalingen waar het bestaan van de proefperiode relevant was: • Scholingsbeding tijdens de eerste 6 maanden • Niet-concurrentiebeding --> tijdens de eerste 6 maanden • Gewaarborgd loon tijdens arbeidsongeschiktheid bediende: onmiddellijk recht op 30 dagen gewaarborgd loon !! • Mogelijkheid tot beëindiging AO wegens 7 dagen arbeidsongeschiktheid tijdens proeftijd bediende: opgeheven

12. Proefperiode • Voor op 31/12/2013 bestaande arbeidsovereenkomsten: • Regels inzake • beëindiging van de AO tijdens de proefperiode • Verlenging van de proefperiode ingevolge schorsing blijven van toepassing zoals ze golden tot 31/12/2013

13. Inhoudsopgave • Aanleiding • Naar een compromis • Voorontwerp van Wet • Proefperiode • Ontslagregels • Carensdag en controle arbeidsongeschiktheid

14. Ontslagregels: Inhoudsopgave • Basisprincipe • Overgangsregels • Aanvang en formaliteiten • Anciënniteit • Nieuwe regels voor anciënniteiten >2013 • Oude regels voor anciënniteiten < 2014 • Ontslag door de werknemer

15. Ontslag: Inhoudsopgave (vervolg) • Uitzonderingen • Afwijking voor arbeiders in bepaalde sectoren • Verandering op ondernemingsvlak • Pensioenleeftijd • Werkloosheid met bedrijfstoeslag • Wedertewerkstellingsprogramma’s

16. Ontslag: Inhoudsopgave (vervolg) • AO voor bepaalde duur/bepaald werk • Contractbreuk als alternatief voor opzegging • Schorsing van de arbeidsovereenkomst en opzeg • Schorsing van de arbeidsovereenkomst en verbreking • Schorsing van de opzeggingstermijn

17. Ontslag: Inhoudsopgave (vervolg) • Sollicitatieverlof • Motiveringsplicht ontslag en willekeurig ontslag • Activering via outplacement • Activering ingevolge sectorale initiatieven • Afschaffing sectorale complementen inzake bestaanszekerheid

18. Ontslag: basisprincipe • Ook in de nieuwe ontslagregeling: • Principe: vrijheid van partijen om op elk moment de arbeidsovereenkomst te beëindigen • Geen voorafgaande goedkeuring vereist • Motivering?

19. Overgangsregels • Verkorte opzeggingstermijn gedurende de eerste 6 maanden • Indien voorzien in AO van arbeider of in het arbeidsreglement • Kan verder toegepast worden voor AO, aangevangen voor 1/1/2014 • Vóor 1/1/2014 betekende opzeggingstermijnen • Lopen af op hun normale einddatum •  niet mogelijk een langere opzeg te vervangen door de nieuwe (tenzij de initiële opzegging wordt geannuleerd in wederzijds akkoord)

20. Overgangsregels • Ontslag door WG vanaf 1/1/2014 op basis van de op 31/12/2013 geldende regels mits • Ontslag ingevolge collectief ontslag dat ten laatste op 31/12/2013 werd betekend • Én cao met sociaal plan is uiterlijk op 31/12/2013 neergelegd op Griffie Fod Werk

21. Ontslag: aanvang en formaliteiten • Aanvang opzeggingstermijn • maandag volgend op de week waarin hij betekend werd • Geldt voor WG/WN/bij tegenopzeg door WN • Opzeggingsformaliteiten • Ongewijzigd

22. Ontslag en anciënniteit = periode gedurende dewelke de WN ononder-broken in dienst is van dezelfde onderneming • Uitzondering bij ontslag door WG: ook de periode dat de WN voorheen als uitzendkracht bij de werkgever heeft gewerkt • Voorwaarden: • Aanwerving volgt op periode van uitzendarbeid (onderbrekingen van max. 7 dagen worden als activiteit aanzien) • Functie blijft identiek • Max: 1 jaar op basis hiervan toevoegen = de anciënniteit die verworven is op het ogenblik dat de opzeggingstermijn ingaat

23. Ontslag WG en anciënniteit na 2013 • Eenvormige regeling voor (bijna) alle werknemers en zonder onderscheid • Uitzonderingen: zie later • Opzeggingstermijn wordt vastgesteld per begonnen schijf anciënniteit • Gefaseerde opbouw: - eerste 5 jaar: geleidelijke opbouw - na 5e jaar : 3 weken per begonnen kalenderjaar - vanaf 20 jaar : vertraging opbouw

24. Ontslag WG en anciënniteit na 2013 • Geleidelijke opbouw eerste 5 jaar

25. Ontslag WG en anciënniteit na 2013 • Na 5e jaar: 3 weken/begonnen kalenderjaar • Voor 20e – 21e jaar: 2 weken

26. Ontslag WG en anciënniteit na 2013 • Vanaf 20e jaar: vertraagde opbouw - 1 week per begonnen jaar anciënniteit

27. Ontslag WG en anciënniteit na 2013 • Analyse nieuwe stelsel opzegtermijnen: • arbeiders : grote stijging opzegtermijnen • lagere bedienden : status quo behalve voor lage en hoge anciënniteit • hogere bedienden: verlaging opzegtermijnen -- > Impact verschilt in functie van verhouding arbeiders/bedienden in onderneming en anciënniteit van de werknemers

28. Ontslag WG en anciënniteit voor 2014 • Anciënniteit < 2014: AO had voor 1/1/2014 een aanvang genomen • 2 berekeningen te doen: • Voor het gedeelte anciënniteit > 2013: • Nieuwe regels cf. supra • Voor het gedeelte anciënniteit dat op 31/12/2013 verworven is: • Arbeiders: Regels die golden op 31/12/2013 • Bedienden: • Jaarloon< 32.254 op 31/12/2013: 3 m/begonnen schijf van 5 jaar dienst • Jaarloon > 32.254 op 31/12/2013: 1maand/begonnen jaar dienst met een minimum van 3 maanden

29. Ontslag door werknemer • Anciënniteit na 2013

30. Ontslag door werknemer • Anciënniteit vóór 2014: 2 berekeningen doen • Voor het gedeelte anciënniteit > 2013: Nieuwe regels • Voor de anciënniteit verworven op 31/12/2013 • Arbeiders: Regels die golden op 31/12/2013 • Bedienden: • Jaarloon < 32.254 op 31/12/2013: 1,5 maand/begonnen jaar dienst met een max. van 3 maanden • Jaarloon > 32.254 op 31/12/2013: 1,5 maand/begonnen jaar dienst met een max. van 4,5 maanden • Jaarloon > 64.508 op 31/12/2013: 1,5 maand/begonnen jaar dienst met een max. van 6 maanden • Max voor beiden samen: • 3, 4,5 resp. 6 maanden indien reeds verworven op 31/12/2013; • anders max. 13 weken

31. Ontslag door werknemer • Tegenopzeg • Mogelijk indien andere betrekking gevonden • Opzeggingstermijn bedraagt:

32. Uitzonderingen op ontslagregels • Uitzondering voor arbeiders in bepaalde sectoren • Afwijking op ondernemingsvlak • Pensioenleeftijd • Verrekening met sectorale activeringsmaatregelen • Werkloosheid met bedrijfstoeslag • Wedertewerkstellingsprogramma’s

33. Uitzondering voor arbeiders in bepaalde sectoren • Afwijking geldt zowel voor de WG als de WN • Afwijking onbeperkt in de tijd voor “bouwsectoren” met minimale opzegtermijnen • Het betreft een arbeider • De werknemer heeft geen vaste tewerkstellingplaats • De werknemer voert gewoonlijk op tijdelijke en mobiele werkplaatsen één van de gespecifieerde activiteiten uit: • Ruim : bouwwerken en afwerkingswerkzaamheden die hierbij horen • Technische land- en tuinbouwwerken

34. Uitzondering voor arbeiders in bepaalde sectoren • Voor bepaalde sectoren (nu lagere opzegtermijn dan cao nr. 75 ) tijdelijke afwijking • Sectoren • Diamantnijverheid • Confectie • Hout en Stoffering • Tijdelijk: voor opzeggingen ter kennis gegeven uiterlijk op 31/12/2017 • PC kan reeds vóór 1/1/2018 de opzeggingstermijnen verhogen richting de algemene regeling

35. Uitzondering voor arbeiders in bepaalde sectoren • Opzeggingstermijnen (verhoogd tot cao nr. 75) • Eventuele lagere opzeggingstermijnen bij ontslag in het kader van herstructurering, pensioen of brugpensioen mogen verder toegepast worden • PC kan reeds vóór 1/1/2018 de opzeggingstermijnen verhogen richting de algemene regeling

36. Afwijking op ondernemingsvlak • “Van de opzeggingstermijnen, bepaald in artikel 37/2, kan niet worden afgeweken bij cao gesloten in een PC of paritair Subcomité” • Dus wel op ondernemingsvlak • Via CAO/arbeidsreglement/eenzijdige verbintenis t.a.v. een categorie van WN (niet discriminerend) • Via individuele arbeidsovereenkomst • Afwijking ook voor lagere opzeggingstermijnen WG of hogere termijnen voor WN? • Memorie van Toelichting: neen, gelet op artikel 6 WAO (inkorting rechten WN of verzwaring verplichting is verboden)

37. Pensioenleeftijd • Beëindiging vanaf de 1e van de maand volgend op maand van wettelijke pensioenleeftijd (vandaag 65 j.) • Opzegging door WG: max. 26 weken (tenzij korter bij toepassing van normale regels) • Opzegging door WN: gewone regels

38. Werkloosheid met bedrijfstoeslag • In het kader van een erkenning als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering • Inkorting opzegtermijnen mogelijk tot minimaal 26 weken • Cfr. reeds KB 3/5/2007

39. Wedertewerkstellingsprogramma’s • Wedertewerkstellingsprogramma’s als bedoeld in bijzondere financieringswet • Opzeggingstermijn die WN moet respecteren wordt beperkt tot 7 dagen

40. Ontslagregels (vervolg) • AO voor bepaalde duur/bepaald werk • Contractbreuk als alternatief voor opzegging • Schorsing van de arbeidsovereenkomst en opzeg • Schorsing van de arbeidsovereenkomst en verbreking • Schorsing van de opzeggingstermijn

41. AO voor bepaalde duur/bepaald werk • Principes blijven behouden • Verbreking mogelijk • Verbrekingsvergoeding: loon tot einddatum met een max. van 2X de vergoeding die verschuldigd zou zijn bij AO voor onbepaalde duur • Maar 1 uitzondering omwille van afschaffing van proefperiode

42. AO voor bepaalde duur/bepaald werk • Uitzondering: • Opzegging mogelijk door beide partijen • Met dezelfde termijnen en volgens dezelfde regels als bij AO voor onbepaalde tijd • Tijdens eerste helft van de AO (zonder dat dit langer kan zijn dan 6 maanden) • Verbreking is eveneens in deze periode mogelijk • Vergoeding cfr. bij AO onbepaalde tijd • Indien meerdere opeenvolgende AO voor bepaalde tijd: opzeg/gewone verbreking kan slechts binnen eerste AO

43. Contractbreuk als alternatief voor opzegging • Mogelijkheid blijft bestaan zoals voorheen • Wet bepaalt de berekeningsbasis van het veranderlijk deel in het jaarloon • Veranderlijk loon: gemiddelde van de 12 maanden vooraf (of gedeelte ervan dat de WN in dienst was) • Wet bepaalt omzetting van forfaitair maandloon naar weekloon • Maandloon X 3/13

44. Schorsing van de arbeidsovereenkomst en opzeg • In periodes van volledige of gedeeltelijke schorsing van de uitvoering van het contract • Wegens gebrek aan werk om economische redenen (arbeiders en bedienden) • Wegens slecht weer indien deze schorsing 1 maand overschrijdt (arbeiders) kan de WN de overeenkomst beëindigen (zonder opzeg of contractbreuk)

45. Schorsing van de AO en verbreking • Vandaag: • indien een bediende 6 maanden arbeidsongeschikt is ingevolge ziekte of ongeval: verbreking met aftrek van hetgeen betaald is sinds aanvang van de ziekte mogelijk • Vanaf 1/1/2014: • Alleen nog mogelijk • indien de arbeidsongeschiktheid een aanvang neemt na de kennisgeving van het ontslag • De werknemer sinds minstens 6 maand arbeidsongeschikt is • Beperking van de aftrek: alleen het gewaarborgd loon • Mogelijk voor arbeiders en bedienden

46. Schorsing van de AO en verbreking • AO bep duur/duidelijk omschreven werk van < 3 maanden: • Arbeidsongeschiktheid ingevolge ziekte of ongeval van meer dan 7 dagen  WG kan AO beëindigen zonder opzeg en vergoeding indien de helft van de duur van de AO verstreken is • AO bep duur/duidelijk omschreven werk van tenminste 3 maanden: • Arbeidsongeschiktheid ingevolge ziekte of ongeval van tenminste 6 maanden  WG kan AO beëindigen • Contractbreukvergoeding: loon tot einddatum, met een max. van 3 maanden en met aftrek van hetgeen werd betaald sinds aanvang ongeschiktheid

47. Schorsing van de opzeggingstermijn • Bestaande regels blijven gelden • Schorsing indien de WG de opzegging heeft betekend • Geen schorsing indien opzegging door WN

48. Ontslagregels (vervolg) • Sollicitatieverlof • Motiveringsplicht ontslag en willekeurig ontslag • Activering via outplacement • Activering ingevolge sectorale initiatieven • Afschaffing sectorale complementen inzake bestaanszekerheid

49. Sollicitatieverlof • Behoud van de bestaande regels • In alle gevallen waar er een opzegging is • Ongeacht of de WN of de WG opzegt • Ook voor de WN die door de WG is opgezegd met het oog op zijn pensionering ! • Duur • Laatste 26 weken van de opzeggingstermijn • 1 of 2-maal, met een max. van 1 dag/week • Tijdens de voorgaande periode: max. 1/2 dag/week • Uitzondering: outplacement binnen wettelijk kader: altijd 1 à 2 dagen/week met een max van 1 dag/week • Pro rata arbeidsduur voor deeltijdsen

50. Motiveringsplicht ontslag en willekeurig ontslag • Willekeurig ontslag • Bestaat alleen voor arbeiders • Omkering van bewijslast (wettige reden) • Sanctie: 6 maanden loon • Wordt afgeschaft • Vanaf de datum inwerkingtreding van een CAO van de NAR die voorziet in een regeling betreffende de motivering van ontslag door de werkgever • Voor de WG uit de niet-private sector: vanaf het ogenblik dat een met de in de nationale cao vergelijkbare regeling tot stand komt