Download
1 / 19
E N D
Resmi adı: Büyük Sosyalist Halkın Libya Arap CemahiriyesiNüfus: 6,5 milyon (BM, 2010)Başkent: TrablusYüzölçümü: 1,77 milyon km2En yaygın dil:Libya’nın Künyesi ArapçaEn yaygın din: İslamOrtalama ömür: Erkek 73, kadın 78 yıl (BM)Para birimi: 1 Libya dinarı (LD) = 1.000 dirhemBaşlıca ihraç malları: Ham petrol, petrol ürünleri, doğal gazKişi başı milli gelir: 12.020$ (Dünya Bankası, 2009)İnternet uzantısı: .lyUluslararası telefon kodu: +218 Lİbya HakkInda Genel BİLgİler
Bugünkü Libya toprakları Finikeli gemiciler, Grekler, Büyük İskender ve Mısırlıların elinden geçtikten sonra Roma İmparatorluğu’nun hakimiyetine girdi. Daha sonra Bizans’ın kontrolüne geçen Libya yedinci yüzyılın başında Müslüman Araplar tarafından fethedildi ve yerli halkı oluşturan Berberilerin çoğunluğu Müslüman oldu. 900 yıl süren Arap egemenliği sırasında Fatimiler, Muvahhidler ve Hafsiler Libya’ya hakim oldular. 1551’de ise Oruç Reis ve Hızır Reis adında iki yerli liderin Osmanlıların emrine girmesiyle Libya Osmanlı hakimiyetine girdi.
1555 yılında Trablus liman sehrinin Saint John Şövalyelerinin elinden alınmasından sonra 1911 yılına kadar Libya toprakları, Osmanlılar tarafından gönderilen valiler tarafından yönetildi.1911 yılında İtalya Osmanlı Devleti’ne savaş açtı ve ülkeyi işgal etti. • 1912 yılında Osmanlılar ile İtalya arasında imzalanan Uşi antlaşmasıyla Libya’nın egemenliği İtalya’ya devredildi. • Fakat İtalya ülkede kontrolü sağlayamadı ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Libya halkı silahlı direnişe geçti. • İtilaf Devletlerinin desteğine rağmen Libyalılar etkili olamadı ve İkinci Dünya Savaşına kadar İtalyanlar ülkede kontrolü sağladı.
İkinci Dünya Savaşının sonlarına doğru İtilaf Devletleri İtalya’yı ülkeden attılar. Galip Devletler ülkenin kontrolü sırasında bir karara varamayınca konu Birleşmiş Milletlere götürüldü. İki yıllık bir hazırlık döneminden sonra 24 Aralık 1951 tarihinde Libya Birleşik Krallığı adıyla Libya bağımsız oldu ve Senusi Şeyhi Muhammed İdris el-Senusi kral oldu. Dini meşrutiyetini Senusi tarikatından alan devletin egemenliği kral ve yasal varislerine verildi Sirenika, Fizan ve Tripoli eyaletlerinden oluşan federal bir yapı vardı. Fakat, 1963 yılında merkeziyetçi bir yönetime geçildi ve devletin adı da Libya Krallığı oldu.
LİBYA’NIN SİYASAL YAPISI Önceleri meşruti krallıkla yönetilmiş olan Libya, 1969 ihtilalinden sonra cumhuriyet rejimine dönmüştür. Kaddafi ülkenin tek kralı olan İdrisi devirmesi sonucu iktidara geldi. Kaddafi liderliğinde ülke yeni bir döneme girdi. Politikası ülkeyi çevreden ayrı tutmaya dayanıyor. Yeşil Kitapta da ortaya koyduğu fikirler kem komünizm hem de kapitalizme altarnatif sunmak.
Libya’nın askeri cunta idaresinde, bir devlet başkanı, bir başbakan ve bakanlar kurulu mevcuttur. Devletin en üst kademesinde ‘devrim önderi’ sıfatı taşıyan başkanı bulunmaktadır. Devlet başkanı aynı zamanda İhtilal Komuta Konsey başkanıdır. İhtilal Komite Konseyi başbakanı ve bakanlar kurulunu tayin eder. Bu tayin devlet başkanınca da onaylanmalıdır. İkinci kademedeki yetkili Genel Halk Kongresi sekreteridir. Genel Halk Kongresinin 750 üyesi bulunmaktadır ve bu üyeler halk meclisleri tarafından belirlenmektedir.
Cemahiriye sistemiyle yönetiliyor ( Halkın devleti anlamına geliyor) . Komitelerde kararlar veriliyor ve uygulanıyor. Halk; temsil sistemi, seçim,hükümet veya başkan olmadan doğrudan yönetim yetkisini kullanıyor. Genel Halk Kongreleri tarafından formüle edilen yasalar geçerlilik kazanıyor.
Kaddafi: ‘Ben devrimi yönetiyorum. Görevim iktidarı kullanmak için kitleleri uyarmaktan ibaret. İktidar ya güç yada halk komiteleri aracılığıyla kitlelerin elinde. Halk kongrelerinin arasında da devrim komiteleri bulunur. Ve ben bu komiteleri yönetirim’ diyor. Kaddafİ nasIl herşeye hakİm olabİlİyor?CevabI kaddafİ’NİN NEWSWEEK DERGİSİNE VERDİĞİ RÖPÖRTAJDA
Bugün Libya’da 140 kadar kabilenin varlığından söz edilmektedir. Aynı kabilelerin bazı kollarının Mısır, Çad ve Cezayir’de yaşadığı bilinmektedir. Evlad Ali ve Haraba kabilelerinin Mısır topraklarında yaşayan kısmı isyanların başladığı sırada Kaddafi’ye büyük destek vermişlerdir. Yemen’deki Hashid kabilesi de destek verenler arasındadır. Lİbya’da Kİ KABİLELER
Katar’daki Thani kabilesi ise Dış İşleri bakanlığından olaylara müdahele edilmesini istemiştir Libya’da kabileler Sirenayka(Doğu Libya), Fizan ve Trablus bölgelerine dağılmıştır. Sirenayka’da başlayan isyan hareketleri kısa süre içerinde dağılmıştır. Sirenayka’da başlayan isyan hareketleri kısa sürede Fizan ve Trablus bölgelerine sıçramıştır.
Kaddafi yönetiminde; Warfalla Magariha Avagir Abaidat El-Mujabra Farjan kabileleri etkili olmuştur.
7 Haziran 1942 de Sirte Şehrinde Bedevi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Gerçek adı Muammer Ebu Minyar el-Kaddafi’dir 1963 te Libya Üniversitesi Tarih Bölümünü bitirdi. Askeri Akademi’ye girdi. 1966’da İngiltere’de askeri alanda uzmanlık eğitimi aldı. PEKİ KİM BU KADDAFİ?
Cemal Abdul Nasır’ın arap sosyalizmi ve arap ulusçuluğuna dayalı ideolojisine hayranlık duymaya başladı. 1956 da yaşanan Süveyş krizinde İsrail karşıtı protestolara katıldı.
1 Eylül 1969 da (27 yaşında) iktidara el koydu. ABD’nin Kaddafi’yi tanıması üzerine Kral İdris görevini bıraktı. Monarşi yıkıldı, Libya Arap Cemahiriyesi kuruldu. ÖZGÜR SUBAYLAR HAREKaTI
İşsizlik ve yoksulluk (halkin 1/3 ü fakir). Biat kültürüne alıştırılmış halk. Yıllarca koltuğunu bırakmayan despot iktidar. Halka tepeden bakan devlet büyükleri. İsyanın görünürdeki sebebi Fethi Terbilin tutuklanmasıyla başlayan protesto gösterileri. LİBYA’DAKİ İSYAN ATEŞİNİN ALTINDA YATAN SEBEPLER
Libaya ‘da sınıf karekterinin olması. Hakim sınıflar içi hesaplaşmalar. Kabileler arası güç mücadelesine dönüşen isyan. Kaddafi ülkesinde kurumsallaşmanın olmaması. Kaddafinin “inatçılığı”. lİbya’dakİ İsyanlarIn mIsIr ve tunus’takİ İsyanlardan farkI
