Gweithgor Arfer Dda 31.10.11 Plas Menai

1. Gweithgor Arfer Dda 31.10.11Plas Menai Ffocws – Hyrwyddo dysgu ac addysgu effeithiol ar draws y cwricwlwm yn CA3 – Blaenoriaethu Llythrennedd Focus – Promoting effective teaching and learning across the curriculum at KS3: Prioritising Literacy

2. Agenda: 9.15 – 9.15 Cyrraedd a choffi 9.15 - 9.30 Croeso a throsolwg o’r diwrnod 9.30 - 11.00 Sesiwn 1: Gosod Cyd-destun 1 – Strategaeth ac Arweiniad Estyn ar Lythrennedd a goblygiadau i Ysgolion [Elan Davies, Cynnal] 11.00 – 11.15 Coffi 11.15 - 12.30 Sesiwn 2: Gosod Cyd-destun 2 – YSGOGI Dysgu ac Addysgu – Fframwaith ar gyfer dysgu ac addysgu effeithiol i ddatblygu sgiliau, meddwl ac addysgeg [Bethan James, Elan Davies, Cynnal] 12.30 – 1.30 Cinio 1.30 – 2.30 Sesiwn 3: Cyflwyniadau gan ysgolion – Hunan arfarnu Llythrennedd/Cyfathrebu fel rhan o gylch Hunan Arfarnu Ysgol Gyfan (arsylwi gwersi a samplo gwaith dysgwyr). • Ysgol Eifionydd, Alwen Watkin/Gwyn Owen • Ysgol Syr Thomas Jones, Rhian Mair Jones 2.30 - 3.00 • Negeseuon allweddol – Llythrennedd Ysgol Gyfan. • Camau nesaf – Cynllunio ar gyfer gweithredu yn yr ysgolion. 3.00 – 3.15 Cloi ac Arfarnu

3. Arweiniad Cenedlaethol 2010 National Guidance:

4. Iaith i Feddwl a Dysgu / Language for Thinking and Learning

5. Estyn a Llythrennedd – Pwyntiau allweddol ... • Mae Llythrennedd yn llwybr ymholi ym mhob arolygiad cynradd ac uwchradd; • Mae dau lwybr ar gyfer arolygu - Coch (sylw agos ar lythrennedd) a Gwyrdd (sylw ‘ysgafnach’); • Mae’r ddau lwybr yn cael eu hadnabod drwy edrych ar ddata ysgol gan gynnwys data o’r Setiau Data Craidd ac oedrannau darllen dysgwyr; • Cyhoeddodd Estyn ganllaw i ysgolion ac arolygwyr ar arolygu llythrennedd mewn ysgolion.

6. Llwybrau Ymholi / Lines of Enquiry:

7. Sbardunau ar gyfer trywydd ymholi llythrennedd: Y DULL COCH – lle mae llythrennedd yn drywydd ymholi PWYSIG caiff ei sbarduno pan fydd: • data yn awgrymu bod gan ddysgwyr fedrau llythrennedd gwan – o’r deilliannau is mewn Saesneg/Cymraeg o’i gymharu â meincnodau teuluol a phrydau ysgol am ddim; • sgorau oedran darllen yn dangos canran uchel (uwchlaw 40%) o ddysgwyr chwe mis neu fwy islaw eu hoedran cronolegol a/neu ganran uchel (uwchlaw 20%) islaw’r oedran llythrennedd swyddogaethol (9.5 oed); • mae deilliannau o gymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru mewn Cyfathrebu yn dangos bod cyfran fawr o ddysgwyr yn cyflawni lefelau 1 – 2, mewn cyferbyniad â’r perfformiad is yng nghyfnod allweddol 4 mewn Saesneg/trothwy L2 sy’n cynnwys Saesneg/Cymraeg a Mathemateg. Mae hyn yn codi amheuon posibl ynglŷn â chywirdeb cymwysterau Sgoliau Hanfodol Cymru; a/neu • diffyg tystiolaeth o gynnydd, cymorth, monitro, olrhain a dadansoddi llythrennedd yn yr AHA. Y DULL GWYRDD – lle mae llythrennedd yn drywydd ymholi LLAI PWYSIG – caiff ei sbarduno pan fydd: • data yn awgrymu bod gan ddysgwyr fedrau llythrennedd rhagorol – o’r • Strategaeth ac arweiniad ar gyfer arolygu llythrenedd ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 18 oed 47 • deilliannau uwch mewn Saesneg/Cymraeg o’i gymharu â meincnodau teuluol a phrydau ysgol am ddim; • sgorau oedran darllen yn dangos canran isel (islaw 25%) o ddysgwyr chwe mis neu fwy islaw eu hoedran cronolegol a/neu ganran isel (islaw 10%) islaw’r oedran llythrennedd swyddogaethol (9.5 oed); • mae deilliannau o gymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru mewn Cyfathrebu yn dangos bod cyfran fawr o ddysgwyr yn cyflawni lefelau 1-3; gallai hyn fod yn rhagorol os yw dysgwyr cyfnod allweddol 3 yn cyflawni lefel 2 Cyfathrebu neu ddysgwyr cyfnod allweddol 4 yn cyflawni lefel 3 Cyfathrebu (a ‘i fod yn cael ei ddangos wrth i ddysgwyr gymhwyso’r medrau llythrennedd hyn mewn gwersi ac yn eu gwaith ysgrifenedig); a/neu • mae tystiolaeth o gynnydd rhagorol a chynaliadwy mewn rhaglenni ymyrraeth llythrennedd neu dystiolaeth o arfer sy’n arwain y sector yn y ddarpariaeth a’r deilliannau ar gyfer llythrennedd yn yr AHA.

8. TASG 1 / TASK 1: Defnyddiwch yr arweiniad ar tudalennau 43, 44, 46 and 47 o’r ddogfen arolygu llythrennedd i benderfyny pa llwybr fyddai’r un mwyaf tebygol ar gyfer eich ysgol chi ar hyn o bryd. PAM? Use the guidance on pages 43, 44, 46 a 47 of the literacy inspection document to decide which route would be the most likely for your school at this point. WHY?

9. Trosolwg o arfer dda mewn llythrennedd ar draws y cwricwlwm yng nghyfnod allweddol 3 a 4 Dylai fod dull cytbwys a mwyfwy heriol o ddatblygu medrau llythrennedd da ym mhob maes pwnc, gan gynnwys: • ymestyn ystod y cyfleoedd i ddefnyddio llefaredd fel bod disgyblion yn ymarfer eu gwaith cyn cwblhau tasgau darllen ac ysgrifennu, yn ogystal â strategaethau fel ‘partneriaid siarad’ a chwarae rôl; • datblygu rhuglder a chywirdeb disgyblion mewn darllen; • datblygu medrau dealltwriaeth cymhleth, gan symud i ddod o hyd i ffeithiau, defnyddio rhesymiad a thynnu casgliadau i arfarnu a dadansoddi cynnwys ac arddull testunau o ansawdd uchel; • defnyddio ystod eang o strategaethau adalw gwybodaeth, gan gynnwys TGCh, yn effeithiol i ddethol a threfnu gwybodaeth; • darllen at wahanol ddibenion trwy strategaethau fel brasddarllen, bwrw golwg a marcio’r testun, yn ogystal â gwneud dehongliadau eraill a defnyddio gridiau cofnodi i ymchwilio o wahanol ffynonellau; • defnyddio atalnodi a gramadeg cywir, a datblygu ystod o strategaethau sillafu; • ysgrifennu ar ffurf estynedig ar gyfer ystod o ddibenion a chynulleidfaoedd, er mwyn hysbysu, esbonio, darbwyllo, adrodd ac ati; • ysgrifennu’n gywir ar draws y chwe phrif fath o destun ffeithiol (adrodd, cyfarwyddo, adroddiad anghronolegol, esbonio, darbwyllo a thrafod); a • chynllunio, drafftio a golygu gwaith, gan gynnwys defnyddio TGCh, fel y bo’n briodol.

10. Gall ysgolion ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau, gan gynnwys: • ystod o ddulliau i wella rhuglder a medrau deall disgyblion, fel darllen ar y cyd a darllen mewn grwpiau; • darllen dan arweiniad – lle mae’r athro/athrawes yn modelu dulliau o archwilio testun i brofi strategaethau darllen disgyblion trwy egluro, rhagfynegi, gofyn cwestiynau penagored a chrynhoi; • darllen mewn parau – gweithio gyda phartner sy’n darllen ar lefel allu debyg neu blentyn hŷn yn darllen â phlentyn iau; • ysgrifennu ar y cyd a dan arweiniad – trwy arddangosiad gan yr athro/athrawes a thrafodaeth dosbarth i ategu medrau ysgrifennu annibynnol disgyblion; • dewis testunau diddorol o ansawdd uchel i annog ymateb personol gan ddisgyblion ac i ymestyn eu dealltwriaeth; • ysgrifennu mewn ymateb i ystod eang o ysgogiadau; • defnyddio geiriaduron, waliau geiriau a strategaethau i ddeall geirfa sy’n benodol i bwnc ac i ymestyn geirfa disgyblion; a • chynllunio ysgrifennu estynedig, gan gynnwys drafftio ac adolygu ysgrifennu.

11. Beth fyddech chi’n disgwyl ei weld? • Amgylchedd llythrennedd cyfoethog a dynamig lle rhoddir statws uchel i siarad a gwrando, darllen ac ysgrifennu • Digon o gyfleoedd o ansawdd da i ddisgyblion ddangos uwch fedrau darllen ac ysgrifennu o ansawdd da ym mhob agwedd ar y cwricwlwm • Arddangosiadau o ansawdd da o ystod eang o destunau yn dangos ffurfiau a dibenion ysgrifennu, ac enghreifftiau o’r disgyblion yn dathlu eu gwaith gorau • Defnyddio drama a chwarae rôl a dulliau fel rhoi disgyblion yn y ‘gadair goch’. • Ymarferwyr sy’n ddelfryd ymddwyn da o ran iaith ar gyfer siarad a gwrando, darllen ac ysgrifennu • Ymarferwyr sy’n cynorthwyo datblygu medrau llythrennedd da ym mhob rhan o’r cwricwlwm, er enghraifft, trwy ddefnyddio geirfa a pholisi marcio cyffredin yn gyson, ac addysgu confensiynau’r gwahanol fathau o ysgrifennu sy’n cael eu defnyddio yn eu pynciau

12. Polisiau / Policies • A oes gan yr ysgol bolisi llythrennedd a strategaethau cynhwysfawr a chadarn? • A yw datblygu llythrennedd/codi safonau llythrennedd yn cael blaenoriaeth uchel yn y cynllun gwella ysgol? • Pa mor dda y mae’r ysgol wedi cynnwys monitro ac arfarnu lefelau llythrennedd dysgwyr, a’u datblygiad llwyddiannus gan staff, yn ei pholisïau a’i gweithdrefnau monitro a chynllunio ar gyfer gwella? • A yw’r monitro a’r arfarnu hwn yn cynnwys dadansoddiad o safonau medrau llythrennedd dysgwyr mewn gwersi ac wrth graffu ar lyfrau? • Pa mor dda y mae polisi a gweithdrefnau marcio ac asesu’r ysgol yn helpu dysgwyr i ddatblygu eu medrau darllen ac ysgrifennu, i fyfyrio ar eu gwaith a gwneud cynnydd? • Does the school have a comprehensive and robust literacy policy and strategies? • Is the development of literacy / raising literacy standards a high priority in the school improvement plan? • How well has the school included the monitoring and evaluation of learners’ levels of literacy skills, and their successful development by staff, within its monitoring and planning for improvement policies and procedures? • Does this monitoring and evaluation include an analysis of the standards of learners’ literacy skills in lessons and in book scrutiny? • How well does the school’s marking and assessment policy and procedures help learners to develop their reading and writing skills, to reflect on their work and make progress?

13. Gwrandoarddysgwyr:

14. TASG 2/ TASK 2: • Defnyddiwch tudalen 57, 59, 60 ac Atodiad 3 ‘Mae cynllunio da ar gyfer ysgrifennu i’w weld mewn ysgolion lle ...’ i adnabod yr arferion da mewn ysgrifennu mae Estyn yn chwilio amdanynt wrth archwilio llyfrau ac arsylwi gwersi. • Use pages 59, 60 and Appendix 3 ‘Good planning for writing is shown in schools where ...’ to identify the features of good practice in writing that Estyn is looking for during book scrutiny and lesson observation.

15. ArchwiliadLlyfrau:

16. ArsylwiGwersi:

17. YSGRIFENNU / WRITING: ESTYN Mae cynllunio da ar gyfer ysgrifennu i’w weld mewn ysgolion lle: • mae gwaith yn datblygu medrau ysgrifennu annibynnol disgyblion yn y Cyfnod Sylfaen ac yn eu galluogi i ddatblygu eu medrau ysgrifennu’n raddol; • ym mhob cyfnod, mae cynlluniau’n cynnwys ysgrifennu mewn gwahanol ffurfiau ac ar gyfer gwahanol ddibenion a chynulleidfaoedd; • mae gwaith yng nghyfnodau allweddol 2 a 3 yn canolbwyntio ar nodweddion arddulliadol a phriodweddau gwahanol fathau o ysgrifennu, gan gynnwys dulliau ysgrifennu ffurfiol ac anffurfiol; • caiff y medrau sydd eu hangen ar ddisgyblion i fynegi a threfnu syniadau eu datblygu’n raddol, gan ddefnyddio strwythurau gwahanol ar gyfer brawddegau, paragraffau a gosodiad testunau o’r Cyfnod Sylfaen i gyfnod allweddol 3; • mae ffocws ar eiriau a’u hystyr, fel bod disgyblion yn dysgu i ymestyn eu geirfa ac i fynegi eu hunain yn fwyfwy trachywir; • rhoddir sylw i strategaethau sy’n helpu disgyblion i sillafu ac atalnodi’n gywir; • mae cyfleoedd i ddisgyblion siarad am eu gwaith ysgrifenedig eu hunain ac eraill a deall y modd y caiff iaith ei defnyddio i greu effaith; a • rhoddir sylw i gynllunio, drafftio, adolygu, prawfddarllen a gloywi darnau o waith ysgrifenedig, gan ddefnyddio TGCh, lle bo hynny’n briodol.

18. Disgwyliadau: YsgrifennuExpectations: Writing Rhoi’r Tŷ Mewn Trefn Putting the House in Order:

19. Modelu Addysgeg Ysgrifennu Effeithiol: • Cynllunio cyfleoedd i ysgrifennu • Pwrpas i Ysgrifennu (Pam a Beth?) • Modelu ac adnabod meini prawf llwyddiant ac adeiladu ar ddysgu flaenorol • Gweithgareddau llafar, darllen ac ysgrifennu i ddatblygu sgiliau iaith, dealltwriaeth a syniadau er mwyn: - datblygu geirfa, cysyniadau a dealltwriaeth pynciol - datblygu geirfa a strwythur testun e.e. cysyllteiriau, muriau/matiau geirfa, trefnyddion meddwl/Sue Palmer, fframiau llafar/ysgrifennu ... • Cyfleoedd i hunan asesu ac asesu cyfoedion yn erbyn y meini prawf llwyddiant • Asesu ac adborth gan yr athro (yn dilyn polisi asesu yr ysgol)

20. YSGRIFENNU / WRITING Y ‘brics’ allweddol/ Essential ‘bricks’: • Modelau o waith da/gwan / enghreifftiau parod • Dealltwriaeth o feini prawf llwyddiant y 6 testun anllenyddol/ffurfiau penodol e.e. Esbonio, perswadio / llythyr, taflen wybodaeth ... • 3. Fframiau Ysgrifennu / Fframiau Llafar • 4. Cysyllteiriau testun e.e. ar y llaw arall, yn gyntaf, i grynhoi ... • Fframweithiau cynllunio e.e. Map meddwl, grid CwAMFf, at bwrdd, trefnyddion testun Sue Palmer ... • Geirfa pynciol – wal eirfa, matiau geirfa, geiriaduron, gweithgareddau e.e. cardiau term a diffiniad ... • Gweithgareddau llafar i ddatblygu dealltwriaeth, sgiliau iaith, syniadau, cyd-ysgrifennu ... • Adborth effeithiol yn ôl MPLl y dasg – hunan asesu/asesu cyfoedion + adborth yr athro.

21. PWRPAS / PURPOSE:Y 6 Testun Anllenyddol / The 6 Text Types

22. Cysyllteiriau Testun / Text Connectives:

23. Trefnyddion Graffig / Graphic Organisers:

24. Fframiau Llafar: • Fframiau siarad defnyddiol mewn gwyddoniaeth • Rwy’n credu (y bydd x yn digwydd) oherwydd … • Os gwnewch chi (x) yna … • Rhagfynegi • Rwy’n credu (ei fod yn digwydd/ei fod fel hyn) oherwydd … • Rwy’n credu bod x yn cael ei achosi gan … • Mae hyn yn dangos bod … • yn nodi’r achos ac effaith • Mae’n debyg oherwydd … • Mae’n wahanol oherwydd … • - cymharu a chyferbynnu

25. Atalnodi / Punctuation: . .P[L2] .P?!,[L3] * .P?!,,“” ’[L4] .P?!,,”” ’() ... :; - [L5+] P = Priflythyren / Capital Letter *Atalnod mewn rhestr / comma in list

26. Strategaethau Sillafu / Spelling strategies : Oes gan eich athrawon ddealltwriaeth o ba strategaethau sillafu gellir eu defnyddio ar gyfer dysgu sut i sillafu geiriau allweddol a termau pwnc? Do your teachers have an understanding of the kinds of spelling strategies that can be used to help learn key words and subject terminology? e.e. Cofyddiaeth/Mnemonics, Look-Cover-Write-Check ... Beth am eich Polisi Marcio? What about your Marking Policy?

27. TASG 3/ TASK 3: • Ystyriwch hyd at 5 strategaeth ddarllen byddwch chi’n disgwyl ei weld mewn gwersi ar draws y cwricwlwm? • Ydych chi’n gweld rhain yn gyson wrth arsylwi gwersi? • Pa gymorth ydych chi’n ei roi i athrawon pwnc wrth iddynt gynllunio i ddatblygu sgiliau darllen dysgwyr ar draws y cwricwlwm? • Consider up to 5 reading strategies you would expect to see during lessons across the curriculum? • Are these strategies that you see consistently when observing lessons? • What support do you give subject teachers with their planning for developing learners’ reading skills across the curriculum?

28. Disgwyliadau: Darllen ar draws y cwricwlwmExpectations: Reading across the curriculum Strategaethau allweddol: • Sgimio a Sganio/llithrddarllen • Craff Ddarllen • Darllen ar y cyd (modelu testun) • Darllen i gywain gwybodaeth • Offerynau nodiadau e.e. Grid CwAMFf, GEDS, Mapiau Meddwl ... Key strategies: • Skimming and Scanning • Close Reading • Shared Reading (text modelling) • Reading for information • Note making tools e.g. QuADS and KWL Grids, Mind Maps ...

29. Adnoddau / Resources:

30. RhaglenniYmyrraeth:

31. Offerynnau i gefnogi darllen ffeithiol / Tools for supporting factual reading: • Model EXIT model (darllen ymchwiliol / research reading)*Iaith i Feddwl / Language for Thinking • Trefnyddion Graffig / Graphic Organisers:

32. DARLLEN / READING: ESTYN • Mae cynllunio da ar gyfer darllen i’w weld mewn ysgolion lle: • • mae cynlluniau’n sicrhau datblygu medrau darllen disgyblion yn raddol; • • mae ffocws parhaus ar ffoneg yng nghyfnod allweddol 2, yn enwedig mewn Cymraeg/Saesneg, sy’n helpu i sicrhau gwybodaeth disgyblion am iaith a’u gallu i ddefnyddio’r wybodaeth hon i ddatgodio geiriau; • • mae gwaith yn annog ymateb personol disgyblion i ystod eang o destunau diddorol ac amrywiol mewn barddoniaeth, rhyddiaith a drama a thestunau nad ydynt yn llenyddol ac yn y cyfryngau; • • mae’r staff yn darparu rhestrau darllen a mentrau sy’n annog disgyblion i ddarllen ar eu pennau eu hunain ac i archwilio ystod eang o lyfrau y tu hwnt i’w hoff awduron a mathau o destun; • • caiff uwch fedrau darllen disgyblion, gan gynnwys brasddarllen, bwrw golwg, casglu a diddwytho, eu datblygu’n raddol; • • mae testunau mwyfwy heriol yng nghyfnodau allweddol 2 a 3, sy’n adeiladu ar brofiad darllen blaenorol y disgyblion ac yn ymestyn eu medrau darllen; • • mae ffocws cryf ar ddealltwriaeth ac amgyffrediad y disgyblion o’r hyn y maent yn ei ddarllen a chyfleoedd iddynt wirio eu rhagdybiaethau yn erbyn y testun; a • rhoddir sylw da i ddatblygu medrau llyfrgell a medrau adalw gwybodaeth, ac mae’r staff yn cynllunio cyfleoedd rheolaidd i ddisgyblion ddefnyddio llyfrgell yr ysgol a llyfrgelloedd cyhoeddus a’r rhyngrwyd er mwyn pleser ac er mwyn ymchwilio.

33. TASG 4 / TASK 4: • Beth fyddech chi’n ddisgwyl ei weld o ran strategaethau/arferion da mewn llafaredd wrth arsylwi gwersi yn eich hysgol? • Trefnwch eich syniadau yn ôl amlder eu gweld. • What strategies/good practice would you expect to see when observing oracy as part of lesson observation in your school? • Organise your ideas according to the frequency with which you come across them.

34. Disgwyliadau: LlafareddExpectations: Oracy Gwaith grŵp effeithiol: • Tasg a deilliant priodol • Natur a nifer yn y grŵp • Amser penodol i’r weithgaredd • Cardiau Rôl • Adnoddau i gynorthwyo’r drafodaeth e.e. Offeryn meddwl, mat geirfa, fframweithiau llafar ... Effective Group work: • Appropriate task and outcome • Number and nature of the group • Specific time frame for the activity • Role Cards • Resources to support the discussion e.g. Thinking Tool, vocabulary mat, speaking frames ...

35. Adnoddau / Resources: http://Moodle.cynnal.co.uk – Dysgu ac Addysgu / Teaching and Learning

36. Datblygiadau Cenedlaethol / National Developments: • Prawf Darllen Cenedlaethol Blwyddyn 2-9; • Fframwaith Llythrennedd ar draws y Cwricwlwm. • National Reading Test – Years 2-9; • National Literacy Framework – Literacy across the Curriculum.

37. Rôl yr UDRh/Cydlynydd LlythrenneddThe Role of SMT/the Literacy Co-ordinator

38. Evaluate to what extent the features below reflect the role of the literacy co-ordinator in your school?

39. Rôl Rheolwyr Canol The Role of Middle Leaders Tudalen 66: Meddyliwch am eich tîm reolaeth ganol. Pa rai o’r cwestiynau fyddech chi’n disgwyl iddynt eu hateb yn rhwydd? Pa gwestiynau fydden nhw’n ei weld yn fwy heriol? Pam? Beth fyddech chi’n gallu ei wneud er mwyn datblygu eu ymatebion? Page 66: Think about your middle management team. Which of these questions would you Expect them to be able to answer with ease? Which ones would they find more challenging? Why? What could you do to develop their responses?

40. Arfarnu Arferion Cyfredol / Evaluating Current Practice: • Use the Traffic Lighting grid to identify which aspects are in place, need some improvements, or need significant improvement. • What evidence do you have to support your judgements? • What would you see as the main priority(ies) for moving forward?

41. Offerynau i hunan arfarnu yn erbyn disgwyliadau Estyn / Self Evaluation Tools

42. Arfarnwch i ba raddau mae’r nodweddion isod yn adlewyrchu rôl y cydlynydd llythrennedd yn eich hysgol?

43. Arfer Dda mewn cynllunio Llythrennedd ar draws y Cwricwlwm: Mae cynllunio da ar gyfer datblygu medrau cyfathrebu ar draws y cwricwlwm i’w weld mewn ysgolion lle: • mae gwaith wedi’i arwain ar bolisi llythrennedd ysgol gyfan sy’n sicrhau cydlyniad ac yn gwneud pob aelod staff yn gyfrifol am ddatblygu medrau cyfathrebu’r disgyblion; • mae’r agweddau penodol ar ddarllen ac ysgrifennu sydd i’w datblygu’n raddol trwy’r ysgol gyfan wedi’u nodi’n glir, fel bod staff yn gwybod pa fedrau i’w haddysgu a phryd; • mae datblygu medrau darllen ac ysgrifennu wedi’i ymgorffori’n gryf yng nghynlluniau gwaith pob maes dysgu/pwnc a chynlluniau gwersi; • mae cyfleoedd i ddisgyblion ddefnyddio eu medrau darllen ac ysgrifennu sy’n datblygu yn ôl natur y pwnc, fel defnyddio eu medrau darllen ac ymchwilio uwch yn eu hastudiaethau hanes a daearyddiaeth neu ysgrifennu archwiliadau mewn gwyddoniaeth; • mae pob aelod staff mewn ysgolion uwchradd yn gwybod beth yw gallu darllen gwahanol ddisgyblion, fel bod deunyddiau darllen a thasgau sy’n cael eu hastudio mewn pynciau eu gosod ar y lefel gywir, o ran hyd a her;

44. Llythrennedd: Arfer dda mewn arweinyddiaeth

45. Arfarnwch i ba raddau mae’r nodweddion isod yn adlewyrchu sut ydych chi fel tîm arweinyddol yn arwain a rheoli llythrennedd yn eich hysgol?

46. Adnoddau Defnyddiol / Useful Resources: Moodle Cynnal: http://moodle.cynnal.co.uk Arfer Dda / Llythrennedd / Dysgu ac Addysgu / Pynciau Adran Addysg a Sgiliau Cymru Arweiniad ar Addysgu Uwch Sgiliau Llythrennedd: • http://wales.gov.uk/topics/educationandskills/schoolshome/curriculuminwales/higherorder/?skip=1&lang=cy Adnoddau Sgiliau Sylfaenol Cymru: http://wales.gov.uk/topics/educationandskills/allsectorpolicies/basicskillscymru/publications/?lang=cy

47. Unrhyw Gwestiwn? / Any Questions?