Проект РЕПАРИС Македонија

1. Проект РЕПАРИС Македонија Кодекс на етика на Меѓународна федерација на сметководители – МФС – делокруг, значење, релевантност, важност и што кодексот значи за вас Лијам Кохлан

2. Кодекс на етика на МФС – предизвици во спроведувањето во Македонија • Културни фактори – минати традиции на сметководство и контрола, кои почиваат на правила • Сметководителите се слабо платени, недоволно ценети • Контролорите станаа ревизори. Со првото појавување во Македонија, ревизорските фирми од ЕУ веројатно ги привлекле најдобрите клиенти. Зошто? • Ревизорската индустрија е софистициран бизнис модел самиот по себе, така што вреди накусо да се испита историскиот развој на ревизорската професија, со цел да се утврди кои аспекти на успешна најдобра практика може да се увезат/прилагодат заради поддршка на економијата на Македонија

3. Мислења • Професионалните тела може да делуваат во свој интерес или во јавниот интерес • Принципите на МФС претставуваат кулминација на историскиот развој на професијата, и извор на најдобрата практика • Клучни фактори: експертиза и интегритет • Малиот број на членови кои го прекршуваат ова разбирање се исклучуваат од професијата, бидејќи наложениот договор со јавноста е прекршен • Етиката е главниот елемент на професијата,додека другиот е волјата на професионалните тела за само дисциплина, со или без надзор

4. Трговски асоцијации или професионално тело • Трговската асоцијација го промивира интересот на своите членови • Лобира за промена која ќе ја зголеми вредноста на работата на своите членови • Понекогаш се инволвира во политиката • Професионалните тела се концентрирани сами на себе како група на саморегулирани лица кои се насочени на учење, напреднување на користа и предностите на нивната експертиза и интегритет

5. Развој на професијата • Историски контекст – сметководствените тела потекнуваат од Обединетото Кралство • Професијата емулира во други развиени западни економии (Австралија, Канада, САД, Европа), но е прилагодена кон правните и комерцијалните култири • Пример: Во Обединетото Кралство, ’Кралскиот Договор’ им овозможи на професионалните тела единствена моќ да ги регулира нивните тела. Во САД, овластените јавни сметководители се регулирани од страна на Државните сметководствени одбори • Осмата директива на ЕУ (независен надзор) дозволува „управувана саморегулација“ • Системите на организација на сметководствената професија се послични во земјите со „заедничко право“ • Елементи на структури на заедничко право се извезени/увезени во земјите со граѓанско право/земјите во транзиција со различни резултати

6. Кои сте вие? • Според Службениот весник, мора ли да посетувате ваков курс за да се стекнете со лиценца? • Доколку не постоеја курсеви за КПР, дали сепак би чувствувале потреба од таков курс? • Дали сте дел од силна група на лица кои сметаат дека професијата треба да се организира, да формира здружение на сметководители и да осигура дека ве поддржува во вашата работа или во професионалниот развој?

7. Да ги разгледаме Др. А и ревизор Б • Стандардизиран пристап кон оценувањето на пациентот • Мислењето и искуството резултираат со првична дијагноза • Се иницираат испитувања • Се објаснуваат резултатите, се инволвираат специјалисти • Кај пациентот се дијагностицира рак • Етичко прашање: пациентот ќе биде сместен во интензивна нега, во болнички кревет чиј број е во ограничен, а сигурно ќе умре • Пациентот изразил желба да одбегне приклучување на машина

8. Ревизор Б • Стандардизиран пристап при оценувањето на компаниите • Стандардизиран пристап при вреднување на внатрешните контроли • Се иницираат испитувања, чија цел се и чувствителните трансакции • Се следат меѓународните стандарди за ревизија • Се издава мислење • На ревизорот му се плаќа • Следствено на тоа, компанијата пропаѓа • Вработениот кој ја изгубил работата е под стрес, добива срцев напад и завршува кај лекарот А

9. Што е етика? • Што прават луѓето кога никој не ги гледа? • „внатрешни“ вредности и правила кои ги применуваат поединците? • „надворешни“ вредности и правила кои им се наметнуваат на поединците? • Интегритет • Објективност • Компетентност и должна грижа • Доверливост • Професионално однесување

10. Основни начела • Се однесуваат на сите сметководители во сите сектори на економијата • Се уште поважни во транзициското окружување, поради тоа што современата професија е нова и ја втемелува својата вредност на општеството, и својата критична вредност во развојот на економијата • Мора да се набљудуваат и да се види дека се набљудуваат • Од таа причина, на Комората на ревизори и е потребен дисциплински систем (насоките се дадени воИзјави за обврска за членство - ИОЧ) кој е ефективен и со кој добро се управува • Работодавачите и клиентите плаќаат премија за „доверба“, а воспоставувањето механизам со кој ќе се увери јавноста дека професијата е претпазлива (и се грижи за јавниот интерес) ќе го зајакне вашиот кредибилитет и вредноста на пазарот

11. Основни начела - интегритет • 100.4.А • Директни и чесни во сите професионални и деловни односи • Не изготвувајте или не поднесувајте информации кои се лажни, наведуваат на погрешни заклучоци, ниту заради награда, ниту заради пропуст • Постапете правилно, затоа што така треба да се постапи

12. Основни начела - објективност • 100.4.Б • Не дозволувајте пристрасност, судир на интереси или недозволено влијание да влијаат врз вашето професионално или деловно мислење • Имплицира независност на мислата и дејствието. Треба да биде и да изгледа објективно. Одбегнувајте односи кои ќе го компромитираат тоа

13. Основни начела – компетентност и должна грижа (100.4.В) • Работете согласно стандардите • Одржувајте ги потребното знаење, вештини и компетенции • Должната грижа е уникатен британски законски концепт – имплицира трудољубивост и компетентност • Се применуваат стандарди, закони и најдобри практики • Знајте ги своите ограничувања, користете експерти кога е потребно, преземете одговорност за работата на вашиот персонал • А не негрижа

14. Основни начела – доверливост • 100.4.Г • Почитувајте ја доверливоста и обелоденувајте информации само доколку е потребно согласно законот или професијата • Не смее да се користат доверливи информации за лична корист • Ова се однесува и општествениот контекст, а не само на деловниот • Размислете – како би се чувствувале кога вашиот лекар би ве озборувал?!

15. Основни начела – професионално однесување • 100.4.Ѓ • Работете согласно важечките закони, стандарди и насоки • Не намалувајте ја почитта кон професијата со своите постапки • Напад врз еден е напад врз сите – во ред е да се дискутира, дебатира и да се приговара, и јавно и приватно, но правете го тоа врз основа на суд и разум и почитувајте го ова начело

16. Прашање за првата пауза за кафе • Ревизорот 1, зборувајќи на (1) семинар за сметководители и (2) на кафе со пријатели кои не се сметководители, го вели следното за ревизорот Б: • „тој е идиот“ • „неговата ревизорска фирма продава мислења за 500 евра“ • „јас сум многу подобар ревизор од него“ • „ние сме најевтината и најдобрата фирма во Скопје“ • „мојата стручност е поголема, затоа што јас освоив 99% на испитот, а тој одвај доби преодна оцена“ Која од горните изјави, и во кој контекст, не ги прекршува основните начела на професионално однесување?

17. Закани и заштита • Животот носи искушенија, стравови и ситуации (закани) • Државните и професионалните организации не можат да го следат и да го набљудуваат етичкото однесување на сметководителите во реално време • Според тоа, потребна е заштита. Примери: • Законии регулативи кои ги наметнува Владата • Етички и професионални барања утврдени од страна на Комората на ревизори • Правила кои се применуваат на ниво на фирми и ангажман (ревизорски фирми) или во организациите кои вработуваат (правилници) • Спроведување

18. Закани – сопствен интерес • Финансиски интерес од клиентот • Потпирање на клиентот во однос на надоместоци • Страв од губење клиент • Страв од губење работа или назадување на работното место • Блиски деловни односи со сопствениците/менаџерите • Блиски лични односи

19. Закани – самопроверка • Проверка на сопствените грешки од минатото! • Проверка на системите кои сте ги развиле • Проверка на организациите за кои сте работеле претходно

20. Закани - застапништво • Промовирање на инвестирање во компанијата (на пр., купување акции) • Помагање на клиент да добие судски спор со помош на вашето мислење или ангажман • Општо искушение да се применуваат начелата и судовите на пристрасен начин, да се застапува одредена позиција

21. Закани – блискост и застрашување • Гостопримство и подароци • Блиски лични врски/односи • Застрашувањето вклучува притисок да се заобиколат правилата, да се игнорираат корумпирани дејствија, закана со суд или со губење работа

22. Прифаќање клиент - импликации • Перење пари • Незаконски/дискутабилни активности • Дискутабилни практики на известување • Во случај на нов клиент, проверете ги причините за менување на сметководителот – може ли да постои закана? • Одбегнувајте – закана за работење согласно начелата

23. Прифаќање ангажман - импликации • Дали сте вие (фирмата) компетентни да ги извршите бараните услуги • Доколку не сте – одбегнувајте такви ангажмани – закана за вршење работата согласно начелата • Може да се понуди понизок надомест, но за ангажманот мора да се издвојат соодветен персонал и трошоци

24. Прифаќање ангажман - импликации • Дали вашиот клиент е „во војна“ со други клиенти? • Дали сте во конкуренција со вашиот клиент, директно или индиректно, преку инволвираноста со трети страни (други клиенти)? • Со други зборови, одбегнувајте судир на интереси, вклучително и перципирани судири

25. Надомест за професионални услуги • Побарајте го оној надоместок за кој сметате дека е соодветен (нема правило според кое сите ревизори мора да наплатуваат ист надомест за истиот ангажман) • Доколку надоместокот е премногу мал, може да се создаде закана за професионалната компетентност и должната грижа • Објаснете ја структурата на надоместокот во однос на ангажманот / бројот на вработени

26. Надомест за посредување и други надоместоци • Кажете му на клиентот доколку плаќате или ви плаќаат надомест за посредување • Кажете му на клиентот и договорете го евентуалниот надомест што го добивате од продажбата на други производи/услуги на клиентот од трета страна • Крајната цел е да се биде транспарентен, директен, чесен, отворен и да се одбегнуваат перцепции на непрофесионалност

27. Рекламирање на професионалните услуги • Ова доминира во регионот! • Претераните тврдења во однос на понудените услуги или квалификациите • Омаловажувачки, клеветнички или нефер негативни тврдења за други ревизори или фирми • Рекламирајте позитивно, а не негативно. Продавајте ја професијата (стручност и интегритет)

28. Чување на средствата на клиентот (чл. 270) • Не, освен доколку не сте во улога на стечаен управник согласно закон за несолвентност • Чувајте ги средствата одвоено од оние на фирмата • Користете ги само за законски дозволените цели • Евидентирајте ги во реално време • Строго придржувајте се до законот за чување/евиденција на такви средства

29. Безбедни практики на јавни практичари: • Повлечете се од ангажмани/од тимот • Надзорни процедури • Прекинување на финансиските или деловните односи кои претставуваат закана • Продискутирајте со своите постари раководители во вашата фирма • Продискутирајте со постарите раководители на клиентот

30. Независноста – јавен интерес • Независноста на мислата му овозможува на ревизорот да делува со интегритет , да практикува објективност и професионален скептицизам • Демонстрирана независност значи дека трета страна (инвеститор, итн.) нема разумно да заклучи дека е компромитирана независноста • СУШТИНСКО БАРАЊЕ (ЧЛ. 290)

31. Независност – продолжува/ревизија • ЗАБРАНЕТО – способност да се влијае врз финансиските извештаи и резултатите на компанијата. Вие треба да бидете независниот ревизор...! • Неисплатени надоместоци – расчистете ги пред да го издадете ревизорскиот извештај или ангажирајте друг ревизор за проверка (одбегнување пристрасност), или, доколку неплатениот износ се претвори во долг, можеби е подобро клиентот да ангажира друг ревизор...

32. Независност - продолжение • ЗАБРАНЕТО – условени надоместоци (т.е. износот на надоместокот да зависи од одреден исход). Замислете ова да се применува во медицински ситуации... • Кодексот на МФС почива на начела, а професионалните тела имаат слобода да креираат специфични национални правила кои се одраз на дозволените или недозволените специфични практики

33. Сметководител во претпријатие - предизвици • Притисок да се прекршат законот, стандардите, да се дозволат неетички или незаконски стратегии на остварување профит, да се лажат ревизорите и/или општо да се биде искористен за оправдување на неетичко однесување • Притисок да се креираат лажни информации или информации што наведуваат на погрешни заклучоци за даночни цели или за други регулаторни цели (земање заем, итн.)

34. Професионални сметководители во претпријатија • Покренувајте прашања со менаџментот • Ескалирајте, доколку е потребно • Дискутирајте доверливо со професионалното тело • Преземете законски дејствија, доколку е потребно • Ако ништо друго не успее, напуштете • Ова е најголемиот предизвик во земјите со економски потешкотии

35. Пауза за кафе 2 • Со оглед на структурата на професијата во поранешна Југославија (независни сметководители и ревизори на заводот за платен промет), што може современата професија да стори за да ги смени очекувањата на јавноста во однос на улогата на сметководителот и на ревизорот? Како професијата може да ги рекламира стручноста и интегритетот, а да поттикнува разбирање/сообразност со ИОЧ?

36. Стратегии за спроведување на Кодексот на етика на МФС • Членовите на Коморите на сметководители треба да поттикнуваат формално усвојување на ИОЧ • Коморите на сметководители треба да усвојат, да спроведуваат и да споделуваат систем на истраги и дисциплинирање (И & Д), а и да демонстрираат спроведување на истиот во интерес на јавноста • Изгответе специфични правила, кои се одраз на реалноста на практиката во Македонија, усогласете ги со Комората на ревизори и публикувајте ги

37. Елементи на ефикасен систем на И & Д • Членовите на Коморите на сметководители треба да поттикнат формално усвојување на ИОЧ • Коморите на сметководители треба да усвојат, да спроведуваат и да споделуваат систем на И & Д, а и да демонстрираат спроведување на истиот во интерес на јавноста • Изгответе специфични правила, кои се одраз на реалноста на практиката во Македонија, усогласете ги со Комората на ревизори и публикувајте ги

38. ИОЧ 6 на МФС – И & Д • Интегрирајте го во Статутот на Комората на ревизори – непрописно однесување = • Криминални активности; • Дејствија или пропусти кои може да му наштетат на угледот на сметководствената професија; • Повреда на професионалните стандарди; • Повреда на етичките обврски; • Општа професионална негрижа; • Кумулативно влијание на помалку сериозните повреди; • Незадоволителна работа

39. ИОЧ 6 на МФС, И & Д – опсег на санкции • Губење на правото на практикување на професијата (а) • Укор (б) • Казна/плаќање на трошоци (в) • Губење на звањето (г) • Исклучување од членство (д) • Во Комората на ревизори на Македонија, (а), (г) и (д) се практично една и иста казна, додека (б) е нова, а (в) е потенцијално неспроведлива, освен доколку не е во комбинација со заканата од (а)

40. ИОЧ 6 на МФС, И & Д – импликации • „нејзините (на Комората на ревизори) правила треба...да ги вклучат сите овластувања потребни за да му се овозможи на овластениот персонал да спроведе ефективна истрага...и • (а) да бара од членовите (и фирмите-членки) да соработуваат во истрагата во врска со поплаки и веднаш да одговараат на сите известувања од телото на членот, и • (б) да предвидат санкции за непочитување на правилата“

41. ИОЧ 6 на МФС, И & Д – импликации 2 • Истрага (независна) • Дисциплина (засебен процес, независен) • Должен процес (право на застапеност, на жалба, итн.) • Временски рокови за решавање случаи • Следење на случаи, документирање на постапки, доверливост

42. Крајот е близу...не опфативме • Теорија на етиката (со релевантни извадоци од филозофијата, историјата, моралот и културата) • Процеси на донесување одлуки (модели развиени од САД, В. Британија, Австралија, итн.) • Системи специфични за земјите • Примери – специфични за правилата на професионални тела • Како да се избалансира индивидуалната и корпоративната етичка дилема • Поткажување

43. Иднината е посветла • Комората на ревизори има избор од модели на успешно спроведување • Лесно е да се продаваат ветувања, нивното исполнување е тешко • „Ако не се ’држиме’ заедно, ќе не ’обесат’ засебно“ • Поткажувањето може да му служи на јавниот интерес • Не убивајте го гласникот

44. Корисни ресурси на сајтот на МФС • ICAI трансформирана, зошто (Canning & O Dwyer) • ACCA го глобализираше својот капацитет за спроведување на своите кодекси и стандарди • МФСрасполага со фантастични курсеви за етика, бесплатно и на интернет • Професорот Бери Купер на РМИТ е водечки експерт, а на сајтот постојат бројни линкови до негови трудови и до неговиот сајт, поврзани со случаи и примери на спроведување

45. Кои се клучните извлечени поуки • Ако сами си ги ’замрсите конците’, веројатно само кратко време ќе минете без последици • Скопје е мал град • Ако сте постар практичар, мислете на следната генерација • Фундаменталистите ќе победат • Кодексот е механизам за самозаштита за сите професионалци • Тој постепено ќе изгради нова култура на професијата

46. Благодарам, прашања • Ви благодарам за вниманието и за учеството • Пред да се решите, пристапете со отворен ум • Целта беше да се подвлече Кодексот на МФС и да се фокусираме на елементите на истиот, за кои од искуство знам дека е тешко правилно да се спроведат во општеството/Владата на Македонија

47. Дополнителни информации • МФС има издадено Водич за МСР за мали и средни практики (08) и Водич за контрола на квалитетот за мали и средни практики (МСП) (09) – и двата се релевантни за Македонија • Се поголемо внимание, помош и насоки за МСП • Поголем фокус на малите и средните претпријатија (голем број од вашите клиенти) и дебата за придобивките за јавниот интерес од финансиско известување / ревизија • (Видете ја предложената 4-та директива на ЕЗ)

48. Последен слајд – ваши прашања • Пречки за спроведување на ИОЧ 6 во Македонија? • Што може да направи заедницата за да ги надмине? • Ваши прашања...?