Zelfredzaamheid & Samenredzaamheid Eigen kracht herkennen, erkennen, benutten en ondersteunen

1. Zelfredzaamheid&SamenredzaamheidEigen kracht herkennen, erkennen, benutten en ondersteunen Lies Korevaar & Sandra Vos

2. Overzicht Les 1 • Kennismaking • Overzicht lesprogramma • Korte terugblik Wmo • Introductie zelfredzaamheid • Oefening en nabespreking • Samenvatting en vooruitblik

3. Overzicht Lesprogramma • Les 1: Introductie zelfredzaamheid • Les 2: Zelfredzaamheid 2 • Les 3: Introductie samenredzaam • Les 4: Samenredzaam 2 • Les 5: Oriënteren • Les 6: Overall oefening

4. Kennismakingsvraag Wat verstaat u onder zelfredzaam?

5. Korte terugblik Wmo

6. Ontwikkelingen (transities) • Wet Werken naar Vermogen (WWNV) • Decentralisatie jeugdzorg • Passend onderwijs • Transitie en Transformatie AWBZ naar Wmo

7. Doelstelling van de Wmo Het doel van de wet is MEEDOEN: Jong, oud, gehandicapt, niet gehandicapt; de samenleving is van iedereen. Wmo is participatiewet en geen zorgwet

8. Wmo De Wmo is er op gericht om mensen met een handicap als volwaardige burgers mee te laten doen in de samenleving

9. Vier maatschappelijke doelen • Het bevorderen van zelfredzaamheid • Het vergroten van participatie • Het stimuleren van actief burgerschap • Het verbeteren van sociale samenhang

10. Uitgangspunten Wmo • Uitgaan en ondersteunen van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen) • Benutten en ondersteunen van sociaal netwerk/mantelzorgers • Benutten en ondersteunen van vrijwilligers • Zo min mogelijk professionele ondersteuning

11. Cliënten van de AWBZ naar de Wmo(1-1-2014) Totaal ongeveer 180.000 mensen Naar grondslag: • somatische aandoening 38.000 • psychogeriatrische problematiek 14.000 • psychiatrische stoornis 56.000 • verstandelijke handicap 50.000 • lichamelijke handicap 14.000 • zintuiglijke handicap 5.000

12. Gerichtheid AWBZ Wmo Hulpverlening Participatie Cliënt Wijkbewoner / dorpsgenoot Gedrags- Rolfunctioneren verandering

13. Paradigmawisseling • Niét meer zórgen voor mensen, maar uitgaan van eigen kracht • Niet meer de overheid verantwoordelijk, maar de burger zelf! • Andere manier van kijken en handelen

14. Introductie Zelfredzaam

15. OefeningZelfredzaamheid, zelfstandigheid en autonomie

16. ZelfredzaamheidHet zichzelf kunnen redden, kunnen helpen, bijv. van patiëntenGevonden op http://www.mijnwoordenboek.nl/vertaal/NL/NL/Zelfredzaamheid

17. Zelfredzaamheid vs Zelfstandigheid

18. Zelfstandigheid / autonomie betekent dat je woont in het huis van je keuze, dat je zelf bepaalt wie je vrienden zijn en wanneer je ze wilt zien, dat je kiest hoe je, binnen beschikbare mogelijkheden, je dag doorbrengt • Zelfredzaamheid betekent dat je je eigen huishouden kunt doen, dat je je vrienden zonder hulp kunt opzoeken en dat je de activiteiten die je op de dag wilt ondernemen zelf kunt uitvoeren

19. Vermindering van zelfredzaamheid betekent niet dat er ook verlies van zelfstandigheid / autonomie plaatsvindt

20. Samenvatting en vooruitblik op les 2

21. Les 2Zelfredzaamheid 2

22. Overzicht Les 2 • Terugblik • Vervolg zelfredzaamheid • Oefening en nabespreking • Samenvatting en vooruitblik

23. Terugblik les 1: Wmo • Participatiewet • Meedoen • Participatie is rolfunctioneren • Uitgaan en ondersteunen van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen)

24. Terugblik les 1: zelfredzaam • Participatiedoelen van burgers staan centraal • Zelfredzaamheid vs zelfstandigheid/autonomie • Eigenaarschap • Benadrukken wat mensen zelf al kunnen en doen (eigen kracht / zelfredzaamheid)

25. De Kanteling Van • verplicht zorgen vóór naar • compensatieplicht: gemeenten moeten beperkingen compenseren zodat burgers kunnen participeren Van • claimgericht en aanbodgericht denken (voorzieningen en hulpmiddelen) naar • vraaggericht en resultaatgericht werken (zelfredzaamheid en participatie, maatwerk i.p.v. standaardvoorzieningen)

26. Dit houdt in: • Meer tijd voor een eerste gesprek (‘keukentafelgesprek’) • Vraagverheldering: wat wil de burger en waarom? • Verkennen van mogelijke oplossingen • Gericht op eigen regie en zelfredzaamheid • Inzet sociaal netwerk en vrijwilligers

27. OefeningCasus 2: Carla

28. Nabespreking

29. Participatie in wijk of dorp • Participeren doe je in verschillende rollen in (vaak verschillende) omgevingen • Om te kunnen vaststellen wat mensen zelf kunnen en wat men aan ondersteuning nodig heeft in een bepaalde rol en omgeving, helpt het als de burger zelf zijn/haar participatiedoel(en) formuleerd

30. Voorbeelden participatiedoelen • Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen • Ik wil in september 2013 een cursus Nederlands gaan volgen in buurthuis X • Ik wil in het najaar van 2013 vrijwilligerswerk gaan doen in buurthuis x (koffie rondbrengen) • Ik wil de komende jaren met succes en tevredenheid mijn dochtertje opvoeden

31. Kenmerken van een participatiedoel • Stuurt de diagnostiek - openlijk onderzoeken wat de persoon/cliënt zelf wil - vanaf het begin betrokkenheid v.d. persoon/cliënt - grotere motivatie • Vernauwt de richting van de diagnostiek - i.p.v. alle mogelijke vaardigheden en ondersteuning/hulpbronnen die de persoon/cliënt nodig kan hebben, beperk je je tot die welke gerelateerd zijn aan het halen/behouden van het eigen participatiedoel

32. Eigenaarschap • Wie is de eigenaar van de wens en/of het probleem? • Wie is er eigenaar van het ondersteuningsplan? • Wie is er eigenaar van het ondersteuningstraject?

33. Uitgangspunten maatschappelijke participatie Doel: burgerrol + omgeving (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

34. Uitwerking casus Carla-1 Cursist Nederlandse taal in buurthuis (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

35. Uitwerking casus Carla-2 Koffie rondbrengen in buurthuis (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

36. Uitwerking casus Carla-3 Bewoner 2-kamer flat Paddepoel (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

37. Uitwerking casus Carla-4 Opvoeden van mijn dochtertje (ouderrol) (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

38. Uitwerking casus Carla-5 1x per maand schoonouders bezoeken (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

39. Achterhalen van onmisbare vaardigheden-1 Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn schoonouders (rol: schoondochter) opzoeken, bij hun thuis (omgeving) Gedragseisen vanuit de omgeving (schoonouders): Afspraak maken Praatje maken Erheen reizen Iets samen doen Terugreizen Op de tijd letten Ouders begroeten Afscheid nemen

40. Achterhalen van onmisbare vaardigheden-2 Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn schoonouders (rol: schoondochter) opzoeken, bij hun thuis (omgeving) Persoonlijk belangrijk gedrag (vanuit Carla, geen eis van de omgeving): Iets leuks of lekkers meebrengen Even alleen zijn om uit te rusten

41. Achterhalen van onmisbare vaardigheden-3 Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn schoonouders (rol: schoondochter) opzoeken, bij hun thuis (omgeving) Achterhalen van vaardigheden: (wat moet je doen om….) Onmisbare vaardigheden: Een praatje maken over algemene onderwerpen Zeggen dat ik mijn rust nodig heb

42. Participatiedoelen Carla Ik wil in september 2012 een cursus Nederlands gaan volgen in buurt X Ik wil in het najaar van 2012 vrijwilligerswerk gaan doen in buurthuis X (koffie rondbrengen) Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen Ik wil de komende jaren met succes en tevredenheid de mijn dochtertje opvoeden

43. Uitgangspunten maatschappelijke participatie Doel: burgerrol + omgeving (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

44. Samenvatting en vooruitblik

45. Les 3Introductie samenredzaam

46. Overzicht Les 3 • Terugblik • Introductie samenredzaam • Oefening en nabespreking • Samenvatting en vooruitblik

47. Terugblik les 1 en 2: zelfredzaam • Participatiedoelen van burgers staan centraal • Zelfredzaamheid vs zelfstandigheid/autonomie • Eigenaarschap • Benadrukken wat mensen zelf al kunnen en doen (eigen kracht / zelfredzaamheid) • Onmisbare vaardigheden in relatie tot doel (welke vaardigheden bezit men al en welke kunnen nog worden geleerd)

48. Vraag Wat verstaat u, bij de individuele burger met een participatie- en/of ondersteuningsvraag, onder samenredzaamheid en hoe brengt u het in de praktijk?

49. Samenredzaam Jet Bussemaker (voormalig Staatssecretaris van VWS) introduceerde Welzijn Nieuwe Stijl: het uitgaan en mobiliseren van de kracht van de burger en zijn omgeving Het idee is dat eerst, waar mogelijk, mensen uit het eigen netwerk en vrijwilligers bij de ondersteuning worden betrokken, voordat professionele hulp wordt ingeschakeld

50. Wat kan de burger/cliënt zelf doen en waarbij heeft hij/zij hulp nodig? • Helemaal zelf: • Zelf met hulp van netwerk: • Iemand anders moet het doen: