Download
1 / 26
E N D
Inleiding De Noordzee wordt langs verschillende kanten bedreigd. Milieurapporten spreken over ernstige verstoring door vervuilende stoffen, nutriënten, zwerfvuil en allerhande menselijke activiteiten op zee. Op het eerste zicht kan men hieruit de conclusie trekken dat we slecht bezig zijn. Maar wanneer we gegevens over een langere periode bekijken, stellen we vast dat er verbetering is t.o.v. pakweg 20 jaar geleden. Toch kan er nog geen victorie worden gekraaid. De weg naar een propere zee is lang en kent vele hindernissen. Op ecologisch vlak betekent zeevervuiling een ernstige bedreiging voor de visstand en alle andere zeebewoners. Wanneer de kwaliteit van de commercieel beviste soorten achteruitgaat, betekent dit dat ons voedsel ook achteruit gaat. Aan de bron van deze vervuiling liggen toxische stoffen die zowel van op zee als van op het land afkomstig zijn. Het afval van industriële activiteiten, landbouw en huishoudens bereikt de zee via het grondwater en de rivieren. Doordat vele stoffen nauwelijks afbreekbaar zijn blijven ze nog heel lang aanwezig in het zeeleven. Onderzoek naar de impact van chemicaliën en afval in de oceanen is vaak even complex als het mariene milieu zelf. En de gevolgen van bepaalde maatregelingen kunnen soms pas na lange tijd maar worden vastgesteld
Inhoud 1. Vervuiling begint op het land 1. Rivieren die in de Noordzee uitmonden 2. Oorsprong vervuiling 3. Indeling chemicaliën 4. Belangrijkste contaminanten -Meest voorkomende in ons milieu -TBT -Graadmeter voor toxische vervuiling 5. Gevolgen van chemische verontreiniging -Directe en indirecte gevolgen -Bioaccumulatie -Eutrofiëring 2. Vervuiling op zee 1. Scheepvaartroutes 2. Scheepsongevallen 3. Olievervuiling 4. Luchtvervuiling 5. Zwerfvuil 6. De zwakke zeegebruikers
TYNE HUMBER ELBE GREAT OUSE EMS WESER THEEMS MAAS RIJN SCHELDE SEINE 1. VERVUILING BEGINT OP HET LAND 1.1 Rivieren die in Noordzee uitmonden ZOUTWATER AANVOER -Atlantische oceaan en Noorse zee -Kanaal -Skagerrak en Oostzee ZOETWATER AANVOER -smeltwater uit Noorwegen en Zweden. -riveren Rivierwater bevat zowel voedingsstoffen als chemicaliën die samen met rivierslib in zee uitmonden. Deze reageren met stoffen in zeewater. ATLANTISCHE OCEAAN SKAGERRAK OOST ZEE KANAAL
1.3 Indeling chemicaliën MILIEU- VERVUILEND GIFTIG
1.4 Belangrijkste contaminanten meest voorkomende in ons milieu -zware metalen(lood, kwik,.. ):industrie, huishoudens, ... -PCB’s:door mens ontwikkelde stoffen voor in b.v. elektrische toestellen -dioxines:komen vrij bij verbranding in b.v. staalindustrie, verwarming, tuinvuurtjes, autoverkeer -PAK’s:komen ook vrij bij verbranding -fosfaten:vroeger in waspoeder, kunstmest -nitraten:planten, kunstmest, menselijke- en dierlijke afvalstoffen -pesticiden/insecticiden:bestrijdingsmiddelen in landbouw
TBT of tributyltin afkomstig van scheepvaart Op schepen groeien onder water allerlei organismen, zoals zeepokken, kiezelwieren en algen. Deze veroorzaken schade aan het schip wat vrij veel geld kost. Om de aangroei tegen te gaan worden aan de verf voor schepen chemische stoffen toegevoegd. Deze stoffen heten aangroeiwerende middelen. Vanuit de verf komen deze stoffen in het water terecht. TBT bleek een endocriene verstoorder (stof die geslachtsveranderingen veroorzaakt) die bepaalde slakkensoorten deed verdwijnen. TBT is verboden sinds jaren ’90 en er zijn reeds alternatieven op de markt om dit product te vervangen.Toch zijn sommige diersoorten nog steeds niet hersteld.
1.5 Gevolgen van chemische verontreiniging DIRECTE GEVOLGEN -Aantasten biologische gezondheid van zeeorganismen : geslacht - en gedragswijzigingen, ziektes en sterftes - Aantasten kwaliteit van het zwemwater INDIRECTE GEVOLGEN Aantasten biologische gezondheid van de mens: de meeste stoffen hopen zich op in de voedselketen, zodat de grootste predatoren en uiteindelijk de mens ze in grote dosis binnen krijgen
GOED MATIG SLECHT Kwaliteit strandwater 9 september 2005
Bioaccumulatie van toxische stoffen door predatoren Wanneer organochloorverbindingen zoals PCB’s en dioxines in het zeemilieu terechtgekomen, stapelen ze zich, via de voeding, op in het vetweefsel.De accumulatie door verschillende diersoorten zoals b.v. de grote stern en de zeehond heeft al negatieve gevolgen gehad. Verschillende populaties daalden door een lage reproductie en hoge sterfte onder jonge dieren. Strenge maatregelingen zorgden ervoor dat b.v. PCP’s vrijwel niet meer geproduceerd worden. Maar ze blijven een groot probleem doordat ze nog steeds in bestaande systemen aanwezig zijn.
Eutrofiëring Als deze stoffen zorgen voor te hoge gehaltes aan nutriënten (voedingsstoffen) in het zeewater. Algen spoelen normaal gezien aan op de stranden onder de vorm van een soort opgeklopt schuim. Het zijn dan ook eiwitten die afkomstig zijn uit de afbraakstoffen van microscopisch kleine algjes met de naam Phaeocystis (plaagalg of schuimalg). Door overbemesting spoelen b.v. nitraten via grondwater en rivieren aan in zee. Dit teveel aan nutriënten zorgt voor een overwoekering bij de algen en ze spoelen in grote hoeveelheden als een reusachtig schuimtapijt aan.
De grote hoeveelheid algen heeft nadelige gevolgen voor de omgeving. In het water zweven bijgevolg meer deeltjes zodat er minder lichtinval is en de algen zorgen dat er plaatselijke zuurstoftekorten zijn, met vissterfte tot gevolg.
2. VERVUILING VAN DE NOORDZEE OP ZEE 2.1 Scheepvaartroutes Jaarlijks varen langs de noordelijke grens van het Belgisch zeegebied een 200.000 à 300.000 schepen van en naar de Noordzeehavens. De Zuidelijke Noordzee is dan ook een van de drukste zeeroutes in de wereld. Met de groei van het internationale zeeverkeer verwacht men dat het aantal bewegingen nog zal stijgen. Met een schip varen is niet zonder gevaar. Vreemde schepen van allerlei soorten doen dagelijks vreemde havens aan.
BERGEN STAVANGER ABERDEEN EDINBURGH ESBJERG NEWCASTLE HAMBURG BREMER HAVEN HULL AMSTERDAM IPSWITCH ROTTERDAM LONDON ANTWERPEN DOVER ZEEBRUGGE CALAIS SCHEEPVAARTROUTES FERRY VEEL VERKEER = HOGER RISICO CONTAINERSCHEPEN VISSERIJ TANKERS
2.3 Olieverontreiniging Olierampen PRESTIGE TRICOLOR
Lozingen De meeste olielozingen zijn klein in omvang maar komen frequenter voor dan de scheepsrampen. Zowel van op schepen als aardgas en –olieplatformen loost men olie en andere producten in zee. De grootste slachtoffers zijn vogels. Zij raken besmeurd met olie en verliezen hierdoor vermogen om te vliegen of voedsel te zoeken. Om lozingen op zee op te sporen, surveilleert BMM met vliegtuig in de hoop illegale storters op heterdaad te kunnen betrappen. Schepen zijn ook bij wet verplicht om hun afval in de haven in te leveren. Dit zorgde ervoor dat het aantal lozingen de laatste 10 jaar is verminderd
OLIEVERONTREINIGING NA SCHEEPSRAMPEN KUST OPRUIMEN OLIEVERONTREINIGING NA LOZINGEN BOVEN 700 TON ZEEKOETEN BESMEURD MET OLIE
2.4 Luchtverontreiniging De emissies door de scheepvaart zijn minder gereglementeerd dan op het land. De brandstof is minder geraffineerd en wordt vaak met afvalolie vermengd. Het aandeel SO2 (zwaveloxide) en NOx (stikstofoxide) dat wordt uitgestoten door b.v. containerschepen ligt zeer hoog. Ze kunnen tot 100 L olie per dag opstoken (= 20 jaar je huis verwarmen) Tabel: SO2 en NOx emissies EU (15), inclusief de Noordzee
2.5 Zwerfvuil De belangrijkste bronnen van zwerfvuil in de Noordzee zijn vrachtvaart, visserij, recreatie en offshore-industrie. Ook wordt zwerfvuil vanaf land aangevoerd door wind en rivieren. 1/3 spoelt aan op het strand. Tot deze onnatuurlijke aanspoelsels behoren vnl. (delen van) nylon visnetten, touw en plastic. Een ander deel wordt door de visserij opgevist. Al de rest blijft in zee ronddrijven of zakt naar de zeebodem. De zogenaamde ‘spooknetten’ blijven doorvissen zonder te worden opgehaald. OPGEVIST DOOR SCHIP ONNATUURLIJKE AANSPOELSELS
Graadmeter voor zwerfvuil Noordse Stormvogels (Fulmarus glacialis) zijn graadmeters voor zwerfvuil. Tussen 1982 en 2001 bleek steeds meer plastic in hun magen voor te komen. Noordse stormvogels leven op zee en pikken plastic en ander zwerfvuil op dat op het water drijft. Het plastic blijft in de maag zitten en kan o.a. leiden tot verminderde eetlust en beschadigingen van de maagwand. MAAGINHOUD
