สื่อการสอน รายวิชา ชีววิทยา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ผู้สอน นายบัญชา ฤทธิ์มังกร

1. สื่อการสอน รายวิชา ชีววิทยา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ผู้สอน นายบัญชา ฤทธิ์มังกร กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์เรื่อง ระบบต่อมไร้ท่อ

2. ระบบต่อมไร้ท่อ Endocrine System

3. ระบบประสาทกับระบบต่อมไร้ท่อระบบประสาทกับระบบต่อมไร้ท่อ

4. ฮอร์โมน (Hormone) Hormone

5. ประเภทของต่อม (Type of gland) ประเภทของต่อม ในร่างกายจำแนก เป็น 2 ประเภท คือ ต่อมมีท่อ (Exocrine gland) ต่อมไร้ท่อ (Endocrine gland)

6. ประเภทของต่อมไร้ท่อ ประเภทของต่อมไร้ท่อ ในร่างกายจำแนกเป็น 2 ประเภท คือ 1. ต่อมไร้ท่อที่จำเป็นต่อชีวิต (Essential endocrine gland) 1.1) ต่อมพาราไทรอยด์ ( parathyroid )

7. 1.2) ต่อมหมวกไตชั้นนอก ( Adrenal cortex )

8. 1.3) ต่อมไอส์เลทของตับอ่อน ( Islets of Langerhans )

9. 2. ต่อมที่ไม่จำเป็นหรือจำเป็นน้อยมาก (Non - Essential endocrine gland) 2.1) ต่อมใต้สมอง ( Pituitary )

10. 2.2) ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid )

11. 2.3) ต่อมหมวกไตชั้นใน ( adrenal medulla )

13. 2.4) ต่อมไพเนียล ( Pineal )

14. 2.5) ต่อมไทมัส ( Thymus )

15. 2.6) ต่อมเพศ ( Gonads )

16. ประเภทของฮอร์โมน • ประเภทของฮอร์โมนจำแนกตามคุณสมบัติทางเคมี • ออกเป็น 3 กลุ่ม คือ • กลุ่มอะมีนเล็ก ๆ (Small amine) • กลุ่มโปรตีน หรือ พอลิเพปไทด์ • กลุ่มสเตียรอยด์ (Steroid)

17. ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง (Pituitary gland Hormone) ต่อมใต้สมอง( Pituitary gland) อยู่ตรงส่วนล่าง ของสมองแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ 1. ต่อมใต้สมองส่วนหน้า 2. ต่อมใต้สมองส่วนกลาง 3. ต่อมใต้สมองส่วนหลัง

18. ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ( Anterior lobe of pituitary gland ) เป็นส่วนที่ไม่ได้เกิดจากเนื้อเยื่อประสาท การทำงานอยู่ภายใต้การควบคุมของ hypothalamus สร้างฮอร์โมนประเภท สารโปรตีนหรือพอลิเพปไทด์ ได้แก่

20. Growth hormone(GH) หรือ Somatotrophic hormone(STH) • Gonadotrophinหรือ Gonadotrophic hormone • Prolactinหรือ Lactogenic hormone (LTH) • Adrenocorticotropinหรือ Adrenocorticotrophic hormone (ACTH) • Thyroid Stimulation hormone (TSH)

25. ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนกลาง(Intermediate lobe) ต่อมใต้สมองส่วนกลางจัดเป็นส่วนหนึ่งของอะดรีโนไฮไฟซิสด้วย สร้างฮอร์โมนชนิดเดียว คือ เมลาโนไซต์สติมิวเลติงฮอร์โมน หรือฮอร์โมนกระตุ้นเมลาโนไซต์ ( Melanocyte stimulating hormone ,MAH ) ฮอร์โมนนี้บางทีเรียกว่า เมลาโนโทรฟิน ( Melanotrophin )

26. ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง(Posterior lobe) • เป็นกลุ่มเซลล์ของเนื้อเยื่อประสาทจากhypothalamus ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนภายนอก แล้วลำเลียงมาไว้ที่ต่อมใต้สมอง • ส่วนหลัง ได้แก่ • Oxytocin • Vasopressin หรือAntidiuretic hormone ( ADH )

27. ฮอร์โมนจากไอส์เลต ออฟ แลงเกอร์ฮานส์ (Islets of Langerhans Hormone)

28. Islets of Langerhansฮอร์โมนที่สำคัญมี 2 ชนิดคือ 1. Insulin 2. Glucagon

29. ฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต(Adrenal gland Hormone) • ต่อมหมวกไต(Adrenal gland) เป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่เหนือไตทั้งสองข้าง สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม ต่อมหมวกไต • แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ • 1. Adrenal cortex • Glucocorticoid hormone • Mineralocorticoid hormone • Adrenal sex hormone

30. 2. Adrenal medulla • Adrenalin hormone หรือ Epinephrine hormone • Noradrenalin hormone หรือ Norepinephrine hormone

32. ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland Hormone)

33. ต่อมไทรอยด์(Thyroid gland) เป็นต่อมไร้ท่อที่มีขนาดใหญ่ มี 2 lobe อยู่บริเวณลำคอ หน้าหลอดลมใต้กล่องเสียงเล็กน้อย ต่อมนี้สร้างฮอร์โมน 2 ชนิด คือ • Thyroxin • Calcitonin

39. ฮอร์โมนจากต่อมพาราไทรอยด์ฮอร์โมนจากต่อมพาราไทรอยด์

40. ฮอร์โมนจากต่อมไพเนียล (Pineal gland hormone)

41. ฮอร์โมนจากต่อมไทมัส (Thymus gland hormone)

42. T-Cell

43. ฮอร์โมนจากต่อมอวัยวะเพศชายฮอร์โมนจากต่อมอวัยวะเพศชาย

44. ฮอร์โมนจากต่อมอวัยวะเพศหญิงฮอร์โมนจากต่อมอวัยวะเพศหญิง

45. ฮอร์โมนจากอวัยวะเพศหญิง อวัยวะเพศหญิงจะสร้างฮอร์โมนสำคัญ คือ เอสโตรเจน (Estrogens) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone)

46. การควบคุมการทำงานของต่อมไร้ท่อการควบคุมการทำงานของต่อมไร้ท่อ • การควบคุมการทำงานของต่อมไร้ท่อมี  3  แบบ  คือ • การควบคุมโดยกระบวนการควบคุมย้อนกลับ (Negative  feedback  control) • การควบคุมโดยระบบประสาท (Nervous  system  control) • การควบคุมโดยระดับของสารเคมีบางอย่างในเลือด

48. กลไกการออกฤทธิ์ของฮอร์โมนกลไกการออกฤทธิ์ของฮอร์โมน ฮอร์โมนจะออกฤทธิ์ต่ออวัยวะเป้าหมายได้ 2 กรณี คือ ออกฤทธิ์ที่เยื่อหุ้มเซลล์ ออกฤทธิ์ที่หน่วยพันธุกรรมหรือยีน (Gene) ในนิวเคลียส

49. ฟีโรโมนส์ (Pheromone)