1 / 13

Beinþynning

Beinþynning. Magnús Jóhannsson prófessor Tannlæknanemar 2013. Beinin. eru stöðugt að eyðast og myndast beinagrindin endurnýjar sig á um 10 árum eftir 35-40 ára aldur fer beinmassinn minnkandi eftir tíðahvörf tapast beinmassi hratt beinþynningu hefur verið lýst við faraldur

torsten-markku
Download Presentation

Beinþynning

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Beinþynning Magnús Jóhannsson prófessor Tannlæknanemar 2013

  2. Beinin • eru stöðugt að eyðast og myndast • beinagrindin endurnýjar sig á um 10 árum • eftir 35-40 ára aldur fer beinmassinn minnkandi • eftir tíðahvörf tapast beinmassi hratt • beinþynningu hefur verið lýst við faraldur • beinþynning eykur hættu á beinbrotum

  3. Umsetning beina • osteoblastar – mynda beinvef • osteoclastar – eyða beinvef • osteocytar – beinfrumur sem mynda net • þarna þarf að vera fínstillt jafnvægi

  4. Ca í blóði • Ca-þéttni í blóði þarf að vera rétt m.a. til að ertanlegar frumur starfi rétt • ýmis hormón hafa áhrif sem miða að því að stilla Ca-þéttni í blóði • parathormón (PTH) • kalsitónín • D-vítamín • östrógen

  5. Hormónin • parathormón (PTH)(temprar Ca í blóði) • ↑Ca úr beinum, ↑Ca frásog, ↓Caútskiln. í nýrum • kalsitónín • ↓Ca úr beinum (osteoclastar) • D-vítamín • ↑Ca frásog, ↓Caútskiln. í nýrum • östrógen • mótverka PTH, örva osteoblasta

  6. Sjúkdómar í beinum • beinþynning er algengust og mikilvægust • iktsýki • langtíma notkun barkstera • meinvörp í beinum • Pagets sjúkdómur í beinum (Í öllum tilvikum sams konar meðferð) • D-vítamín skortur

  7. Lyfin • bisfosfónöt • östrógen • parathormón • strontium • D-vítamín • Ca-sölt („kalk“)

  8. Bisfosfónöt • alendronat, zoledronat • gefin í inntöku eða í æð • gefin daglega --- einu sinni á ári • verka beint á osteoclasta og hindra starfsemi þeirra • mjög sjaldgæf en fræg aukaverkun er drep í kjálka (osteonecrosis of thejaw)

  9. Östrógen • áður fyrr voru mest notuð alls kyns östrógen eða s.k. tíðahvarfahormón • nú er aðallega notað raloxifen sem er sértækur östrógen-viðtaka temprari (SERM) • hemur osteoclasta og örvar osteoblasta

  10. Parathormón (PTH) • aðallega sem teriparatid (hluti af PTH) – gefið daglega sem stungulyf

  11. Strontiumranelat • Gefið sem mixtúra daglega • eykur beinmyndun og minnkar niðurbrot • Srer skylt Ca og byggist inn í bein í stað Ca þar sem það situr árum saman

  12. D-vítamín • D-vítamín er hormón og virkast sem D3 • fæst í fæðu (t.d. lýsi) og með sólarljósi • skortur veldur m.a. beinkröm og beinþynningu • hversu algengur er skortur? • hverjir eru nauðsynlegir dagskammtar? • RDS 10-15 µg (400-600 ae) – er það nóg? • meðferð við skorti er gjöf D-vítamíns

  13. Ca-sölt (kalk) • Ca-glúkonat, Ca-laktat • eykur framboð Ca til frásogs í þörmum • allir með beinþynningu (eða í áhættuhópi) ættu að taka aukalega kalk og D-vítamín • RDS 800-1000 mg af Ca

More Related