بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. هوالحبیبعنوان : بررسی بارنامه های دریایی و بارنامه های تحت چارتراستاد : دکتر فیضیگردآورنده : مسعود محبوبپاییز 92

3. تذکرات مهم در خصوص قوانین مربوطه 1- قانون دریایی ایران از کتاب دوم قانون تجارت 1807 فرانسه که خود ملهم از احکام و قواعد فرمان لویی چهاردهم میباشد اقتباس شده است و همچنین قسمت های دیگر آن با توجه به نظام حقوقی ایران و نیز ترجمه متن کنوانسیون های 1924 لاهه و بروکسل 1964 (اصلاح مقررات لاهه است) تنظیم گردیده است. 2- قانون دریایی ما در ماده 194 قید کرده که“ در صورت سکوت قانون دریایی ایران و سایر قوانین مملکتی در خصوص موضوعی به اصول و عرف بین المللی باید رجوع شود.

4. اهمیت حمل ونقلدر اهمیت حمل و نقل همین بس که بدون حمل ونقل امکان اجرای یک قرارداد بیع بین المللی وجود ندارد. و اصطلاح international sale of goods نام خود را از همین عملیات حمل و نقل اخذ کرده است.

5. حمل ونقل چه در سطح داخلی چه در سطح بین المللی زیر چتر 2 نوع قرارداد انجام میشود: 1- قرارداد حمل و نقل کالا (contract of carriage of goods) 2- قرارداد اجاره کشتی (charter party)

6. تعاریف 1- قرارداد باربری: ” قرارداد باربری فقط قراردادی است که بر اساس بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری که برای حمل و نقل کالا از طریق دریا است منعقد میشود و نیز هر بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری که به استناد قرارداد اجاره کشتی رابطه بین متصدی باربری و دارنده بارنامه یا سند مذکور را از زمان صدور تعیین مینماید قرارداد باربری تلقی می گردد.“ (بند 2 م 52 ق.د.ایران- بند 2 م 1 کنوانسیون لاهه) 2- قرارداد اجاره کشتی: “ سندی است کتبی که بین مالک (یا نماینده مجاز او) و مستاجر منعقد می گردد و شرایط اجاره را برای مدت معین ویا برای یک یا چند سفر بین بنادر مشخص تعیین میکند“.(م135 ق.د.ایران.)

7. مقایسه قرارداد اجاره کشتی با قرارداد حمل ونقل : قرارداد اجاره : قرارداد حمل ونقل : • Charter Party سند : • Bill of lading سند : • مقررات حاکم :مقررات حاکم بر اجاره اختیاری است و تابع اصل آزادی قراردادها می باشد. • مقررات حاکم : قانون دریایی و کنوانسیون 1924 لاهه چون جنبه حمایتی دارند و • Weaker Party = Stronger Party

8. اجاره کشتی • برخلاف بارنامه دریایی که فقط دلیل وجود قرارداد است قرارداد اجاره کشتی همیشه قرارداد تلقی می شود و به 3 نوع ذیل تقسیم می شود :

9. تعریف بارنامه دریایی • بند 7 ماده 52: بارنامه دریایی سندی است که مشخصات کامل بار در آن قید شده و توسط فرمانده کشتی یا کسی که از طرف او برای این منظور تعیین شده امضا گردد به موجب آن تعهد شود بار توسط کشتی به مقصد حمل و به تحویل گیرنده داده شود. بارنامه دریایی یا اسناد مشابه آن به منزله رسید دریافت بار است.

10. قوانین مربوط به بارنامه 1- مشخصات و مندرجات بارنامه: ماده 60 2- کیفیت حقوقی بارنامه: ماده 61 3- نسخ بارنامه دریایی: ماده62 4- مدت لازم برای صدور بارنامه: ماده 63 5- حقوق دارنده بارنامه – تحویل گیرنده: ماده 64

11. ویژگی ها و آثار حقوقی بارنامه 1- رسید دریافت کالا است بدین معنی که متصدی نمیتواند دریافت کالا را انکار نماید. 2- دلیل وجود قرارداد حمل و نقل است. 3- بارنامه سند مالکیت کالا است. 4- سند معرف کالا است. 5- بارنامه وسیله بازرسی گمرک است.

12. اهمیت تمایز بین بارنامه های حمل کالا با بارنامه های تحت چارتر 1- درک اینکه قرارداد بین مالک و فرستنده منعقد شده یا فرستنده و مستاجر. 2- بر طبق رویه بانک جهانی، بانک از قبول یک بارنامه تحت چارتر به عنوان سندی مناسب برای گشایش اعتبار اسنادی خودداری خواهد کرد مگر اینکه دستور العملی بر خلاف آن به بانک داده شده باشد. 3- نشانگر چارچوب عمل طرفین در انعقاد قرارداد باربری.

13. بارنامه تحت چارتر • تعریف: بارنامه ای است که از طریق ارجاع به قرارداد اجاره کشتی، در برگیرنده برخی شروط قرارداد اجاره کشتی می باشد. با این نتیجه که شروط مزبور در مقابل گیرنده کالا یا ذینفع ظهرنویسی بارنامه دارای تاثیر قانونی خواهد بود. • سوال: در بارنامه ای که ولو تحت یک قرارداد اجاره صادر شده،اگر شروط قرارداد اجاره کشتی در قرارداد منعقده با گیرنده کالا گنجانده نشود تکلیف چیست؟

14. حالات مختلف اندراج شروط قرارداد اجاره در بارنامه تحت چارتر 1- ارجاع به یک یا چند شرط خاص در قرارداد اجاره 2- ارجاع به قرارداد اجاره به صورت کلی و عام (مثلا با این بیان که ”کلیه شروط، مفاد و استثنائات قرارداد اجاره سابق الذکر،گنجانده شده در این بارنامه تلقی می شود“ ). روش تفسیر حالت دوم: باید قصد و نیت فرستنده کالا یا ذینفع ظهرنویسی احراز شود.

15. بارنامهدریایی قرارداد باربری ممکن است بین مالک کشتی که دارای خطوط منظم کشتیرانی بین بنادر معین بوده(liner) و فرستنده کالا منعقد شود.در این صورت بارنامه صادر شده بارنامه حمل کالا می باشد.

16. نحوه صدور بارنامه ها به لحاظ عملی 1- شرکتهای کشتیرانی: شرکتهایی هستند که برای حمل کالا و مسافر خطوط منظم کشتیرانی بین بنادر معین دایر می نمایند و یا آنکه ضمن انجام عملیات فوق به اجاره دادن کشتی های خود به منظور حمل و نقل دریایی مبادرت می کنند. 2- به منظور ارسال کالا: الف)forwarding agent ازجانب فرستنده عمل می کنند. ب) loading broker از جانب متصدی عمل میکنند.

17. تعارض قرارداد اجاره کشتی با بارنامه تحت چارتر • 1- بین موجر و مستاجر: مستنبط از روح قانون دریایی ایران و نیز طبق قوانین بعضی از کشورها از جمله لبنان و سوییس اولویت با قرارداد اجاره است. • 2- بین متصدی باربری و فرستنده کالا: • الف) به اجاره احاله شده: اجاره ملاک است. • ب) به اجاره احاله نشده: بارنامه ملاک است.

18. در صورت وجود قرارداد اجاره چه کسانی را می توان به عنوان طرف قرارداد بارنامه دریایی دانست؟ • در حقوق انگلستان نظری که بطور کلی در این قسمت بیان شده اینست که علی الأصول طرف قرارداد مالک است نه مستأجر.حال بررسی حالت مختلف: • 1- demise: مستأجر • 2- voyage و time: • الف) فرستنده مطلع از قرارداد اجاره باشد: مستأجر • ب) فرستنده مطلع از قرارداد اجاره نباشد: مالک

19. منابع و مآخذ الف) کتابها • 1- نجفی اسفاد، مرتضی، حقوق دریایی ،سمت ، 1390 • 2- امید ، هوشنگ، حقوق دریایی، مدرسه عالی بیمه تهران، 1353 • 3- ایوامی، پروفسور هاردی، حقوق دریایی، ترجمه دکتر منصور پور نوری، انتشارات مهد حقوق، 1384 • 4- اشمیتوف، پروفسور کلایو مک میلان، حقوق تجارت بین الملل، ترجمه دکتر بهروز اخلاقی و همکاران، سمت، 1391 • 5- بوآیه، آلبر، حقوق دریایی، ترجمه دکتر حسین حسینقلی نژاد، 1379 • ب) مقالات • 1-اشرف زاده، حمیدرضا، اصطلاحات تجاری و اقتصادی، پرتال جامع علوم انسانی، شماره 85 • 2- karen- troy , davies An intrudoction to bill of lading , 1999 • 3- giaschi , christopher , who is carrier , law association at Toronto