องค์กรเครือข่ายความร่วมมือ ในการจัดสหกิจศึกษา

1. องค์กรเครือข่ายความร่วมมือ ในการจัดสหกิจศึกษา ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จักรพงษ์ พวงงามชื่น คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้

2. องค์กรเครือข่ายความร่วมมือในการจัดสหกิจศึกษาองค์กรเครือข่ายความร่วมมือในการจัดสหกิจศึกษา หัวข้อบรรยายและกิจกรรม • เรื่องที่ 1 องค์กรทวิภาคีและเครือข่ายพหุภาคี • เรื่องที่ 2 ความร่วมมือในการดำเนินงานสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี • เรื่องที่ 3 สหกิจศึกษานานาชาติ

3. 1. องค์กรทวิภาคีและเครือข่ายพหุภาคี

4. 1.1 องค์กรทวิภาคี • เป็นความร่วมมือดำเนินงานสหกิจศึกษาในระยะแรก • เป็นความสัมพันธ์ระหว่างสององค์กร คือ สถานศึกษากับสถานประกอบการ • มีรูปแบบเฉพาะที่เกิดจากความต้องการร่วมกัน สหกิจศึกษาทวิภาคี สถานประกอบการ การจัดสหกิจศึกษา สถานศึกษา

5. 1.1 องค์กรทวิภาคี แนวทางการพัฒนาองค์กรทวิภาคี • สร้างความรู้ความเข้าใจให้ผู้บริหารสูงสุดทั้งสองฝ่าย เช่น การจัดทำ MOU ร่วมกัน • พัฒนาสหกิจศึกษาร่วมกัน เช่น กำหนดแผนการรับนักศึกษา KPI และการประเมินผล • พัฒนาความร่วมมือด้านอื่นควบคู่กับสหกิจศึกษา เช่น การวิจัย การบริการวิชาการ การแลกเปลี่ยนบุคลากรโดยการเชิญเป็นวิทยากรหรืออาจารย์พิเศษ • เชิดชูเกียรติแก่สถานประกอบการที่จัดสหกิจศึกษา และเผยแพร่ Best Practices ไปสู่สถานประกอบการอื่น เช่น การมอบรางวัลสหกิจศึกษาดีเด่น

6. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี • พัฒนาจากสหกิจศึกษาทวิภาคีที่มีเพียงสถานศึกษากับสถานประกอบการ • มีความร่วมมือมากกว่าสององค์กรที่เป็นทวิภาคี เช่น รัฐบาลและองค์กรภาครัฐ องค์กรเอกชน สมาคมวิชาการและวิชาชีพ • มีการพัฒนารูปแบบหรือมาตรฐานการดำเนินงานสหกิจศึกษากลางที่เป็นมาตรฐานขั้นต่ำ • มีองค์กรกลางที่ทำหน้าที่เป็นสื่อกลางที่ทำหน้าที่เป็นสื่อกลางในการประสานภาคีต่างๆ ให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

7. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี รัฐบาลและองค์กรภาครัฐ สถานศึกษา การจัดสหกิจศึกษา สถานประกอบการ องค์กรเอกชน สมาคมวิชาการและวิชาชีพ สหกิจศึกษาพหุภาคี

8. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี ตัวอย่างองค์กรในเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 1. รัฐบาทและองค์กรภาครัฐ 1.1 องค์ของรัฐที่ทำหน้าที่สนับสนุนด้านนโยบายที่มีผลกระทบต่อการดำเนินงานสหกิจศึกษา เช่น • สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) • สภาการศึกษาแห่งชาติ (สกศ.) • สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องค์การมหาชน) (สมศ.) • สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง(ตม.) เป็นต้น

9. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี ตัวอย่างองค์กรในเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 1. รัฐบาลและองค์กรภาครัฐ 1.2 องค์กรของรัฐขนาดใหญ่ที่มีหน่วยงานย่อยในกำกับเป็นจำนวนมาก เช่น • สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) • กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น • การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย • การกีฬาแห่งประเทศไทย เป็นต้น

10. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี ตัวอย่างองค์กรในเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 2. องค์กรเอกชน สมาคมวิชาการ และวิชาชีพ 2.1 องค์กรเอกชนขนาดใหญ่ที่มีธุรกิจสาขาย่อยจำนวนมาก เช่น • เครือเจริญโภคภัณฑณ์ (CP) • เครือเซ็นทรัล • เครือซิเมนต์ไทย (SCG) เป็นต้น

11. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี สมาคมศิษย์เก่า องค์กรการกุศล เป็นต้น ตัวอย่างองค์กรในเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 2. องค์กรเอกชน สมาคมวิชาการ และวิชาชีพ 2.2 สมาคมวิชาการ และวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาชีพของนักศึกษา เช่น • สภาวิศวกร • สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย • หอการค้าไทย • สมาคมธนาคารไทย • สมาคมโรงแรมไทย • สมาพันธ์โลจิสติกส์ไทย หมายเหตุองค์กรบางแห่งอาจทำหน้าที่เป็นทั้งองค์กรทวิภาคและเครือข่ายพหุภาคี

12. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี แนวทางการพัฒนาเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 1. ประชาสัมพันธ์สหกิจศึกษาผ่านองค์กรภาครัฐและธุรกิจขนาดใหญ่สมาคมวิชาการ และวิชาชีพ ไปสู่สาขาย่อยหรือสมาชิก เช่น เสนอตัวอย่างโครงงานนักศึกษาที่มีคุณภาพต่อที่ประชุม สภาอุตสาหกรรมจังหวัด หรือหอการค้าจังหวัด 2. พัฒนาหรือปรับปรุงหลักสูตรการศึกษาร่วมกัน เช่น • เชิญผู้แทนจากสมาคมธนาคารไทยมาเป็นผู้ทรงคุณวุฒิในการพัฒนาหลักสูตรที่เกี่ยวข้องของมหาวิทยาลัย

13. 1.2 เครือข่ายพหุภาคี แนวทางการพัฒนาเครือข่ายพหุภาคีในประเทศไทย 3. เปิดโอกาสให้องค์กรภาครัฐ และสมาคมวิชาการวิชาชีพมีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบสหกิจศึกษา เช่น • มอบสัมฤทธิบัตรสหกิจศึกษาแก่นักศึกษา โดย สถาบันการศึกษา ร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย • สวทช. ให้ทุนสนับสนุนนักศึกษาสหกิจศึกษาและคณาจารย์ที่ปฏิบัติงานในบริษัทผลิต Hard Disk • เชิญผู้แทนจากสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยและหอการค้าไทย มาเป็นกรรมการบริหารศูนย์สหกิจศึกษา

14. 2. ความร่วมมือในการดำเนินงานสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี

15. 2. ความร่วมมือสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี 2.1 บทบาทของสถานศึกษา • ดำเนินงานสหกิจศึกษาให้ได้มาตรฐาน • สร้างความรู้เข้าใจสหกิจศึกษาแก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง • ประเมินผลและปรับปรุงการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถานศึกษา • พัฒนาการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถานศึกษา

16. 2. ความร่วมมือสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี 2.2 บทบาทของสถานประกอบการ • ร่วมจัดสหกิจศึกษากับสถานศึกษา (Partnership) • พัฒนาองค์กรให้เป็นแหล่งเรียนรู้ • สร้างความรู้ความเข้าใจเรื่องสหกิจศึกษาแก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง • ประเมินผลและปรับปรุงการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถานประกอบการ

17. 2. ความร่วมมือสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี 2.3 บทบาทของรัฐบาลและองค์กรภาครัฐ • ให้นโยบายและสนับสนุนงบประมาณ • แก้ไขกฏ ระเบียบ ข้อบังคับที่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินงานสหกิจศึกษา • เป็นสื่อกลางในการสร้างความร่วมมือระดับนโยบาย • กำหนดมาตรฐานการดำเนินงาน • พัฒนาและสนับสนุนการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถานศึกษาให้มีความเป็นเลิศ • ประเมินผลการดำเนินงานสหกิจศึกษาในภาพรวมของสถานศึกษา

18. 2. ความร่วมมือสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี 2.4 บทบาทขององค์กรเอกชน สมาคมวิชาการ/วิชาชีพ • ให้ความร่วมมือแก่องค์กรภาครัฐ • สร้างความรู้ความเข้าใจเรื่องสหกิจศึกษาให้สอดคล้องกับความต้องการของกลุ่มวิชาชีพ • พัฒนาและสนับสนุนการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถานประกอบการให้มีความเป็นเลิศ • ประเมินผลการดำเนินงานสหกิจศึกษาในภาพรวมของสถานประกอบการที่เกี่ยวข้อง

19. 2. ความร่วมมือสหกิจศึกษาในเครือข่ายพหุภาคี 2.5 บทบาทของเครือข่ายเพื่อการพัฒนาสหกิจศึกษา 9 ภูมิภาค • เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายพหุภาคีในรูปขององค์กรภาครัฐที่มีบทบาทสูงต่อการจัดสหกิจศึกษา • พัฒนารูปแบบการดำเนินงานสหกิจศึกษาให้สอดคล้องกับแนวทางการ จัดการศึกษาและความต้องการของตลาดแรงงานในแต่ละภูมิภาค • สร้างพลังการต่อรองกับองค์กรภาครัฐและเอกชน เช่น หอการค้า สภาอุตสาหกรรม ทำให้สถานประกอบการยอมรับการจัดการสหกิจศึกษามากยิ่งขึ้น • มีการเกื้อกูล แลกเปลี่ยนเรียนรู้ สะท้อนปัญหาและอุปสรรคการดำเนินงานสหกิจศึกษาระหว่างสถาบันการศึกษา

20. กิจกรรมรายบุคคล / กลุ่ม

21. 3. สหกิจศึกษานานาชาติ

22. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.1 สหกิจศึกษานานาชาติ คืออะไร? เป็นความร่วมมือในการจัดสหกิจศึกษากับองค์กรในต่างประเทศ 3.2 การจัดสหกิจศึกษานานาชาติสำคัญอย่างไร? • เพิ่มศักยภาพความสามารถด้านต่างๆ ของนักศึกษา • เพิ่มความสามารถของนักศึกษาในตลาดแรงงาน เช่น แผนการรวมตัวเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC) • พัฒนาสถานศึกษาสู่มาตรฐานสากล • สร้างบรรยากาศความเป็นนานาชาติของสถานศึกษา

23. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.3 การจัดสหกิจศึกษานานาชาติมีกระบวนการอย่างไร? 3.3.1 กิจกรรมก่อนการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ 1) การจัดหาสถาบันเครือข่ายสหกิจศึกษานานาชาติประเภทของสภาบันเครือข่ายสหกิจศึกษานานาชาติ • สถาบันเครือข่ายกลางในประเทศไทย :โครงการฝึกงานด้านเทคนิคในต่างประเทศ (IAESTE Thailand) , สมาคมนักศึกษาเกษตรศาสตร์และสาขาที่เกี่ยวข้องนานาชาติ (IAAS Thailand) • สถาบันเครือข่ายกลางในต่างประเทศ : ศูนย์จัดส่งบุคลากรไปปฏิบัติงานในตางประเทศของฟินแลนด์ (CIMO Finland) • สถานศึกษาในต่างประเทศ : แลกเปลี่ยนโดยตรงระหว่างสถานศึกษาในประเทศไทยกับต่างประเทศ • ตัวแทนจัดหางานในประเทศ

24. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.3 การจัดสหกิจศึกษานานาชาติมีกระบวนการอย่างไร? 3.3.1 กิจกรรมก่อนการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ (ต่อ) 2) การคัดเลือกนักศึกษาและเตรียมความพร้อม • แต่งตั้งคณะกรรมการสัมภาษณ์ และกำหนดคุณสมบัติของนักศึกษา • การรับสมัครนักศึกษา และประชุมชี้แจงประเด็นที่นักศึกษาจำเป็นต้องรู้ • ชี้แจงค่าใช้จ่ายที่นักศึกษาต้องรับผิดชอบ • ดำเนินการสัมภาษณ์ • การเตรียมความพร้อมนักศึกษาที่ผ่านการคัดเลือก เช่น การเขียนจดหมายสมัครงานและประวัติส่วนตัวภาษาอังกฤษ เพิ่มทักษะทางภาษา การดำรงชีวิตในต่างแดน

25. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.3 การจัดสหกิจศึกษานานาชาติมีกระบวนการอย่างไร? 3.3.2 กิจกรรมระหว่างการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ 1) การนิเทศงานสหกิจศึกษาต่างประเทศ • สถานศึกษาส่งคณาจารย์นิเทศไปนิเทศงานเอง • สถาบันเครือข่ายในต่างประเทศช่วยนิเทศงาน • สถาบันเครือข่ายในต่างประเทศร่วมกับสถานศึกษานิเทศงานโดยใช้ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 2) การติดตามดูแลนักศึกษาสหกิจศึกษาต่างประเทศ • สถานศึกษาสามารถใช้ ICT ช่วยในการติดตามดูแลนักศึกษาได้ เช่น โทรศัพท์ E-mail Bulletin Board, Social Network เป็นต้น

26. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.3 การจัดสหกิจศึกษานานาชาติมีกระบวนการอย่างไร? 3.3.3 กิจกรรมหลังการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ สามารถใช้รูปแบบและกระบวนการการวัดประเมินผลเช่นเดียวกับ การจัดสหกิจศึกษาในประเทศ แต่ควรมีการยืดหยุ่นในเรื่องระยะเวลาการปฏิบัติงาน คุณภาพ และปริมาณงานที่นักศึกษารับผิดชอบ เนื่องจากมีข้อจำกัดหลายด้านเมื่อเปรียบเทียบกับการจัดสหกิจศึกษาในประเทศ

27. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.4 ข้อควรคำนึงในการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ 1) การขอวีซ่าและใบอนุญาตทำงาน • แต่ละประเทศมีกฎระเบียบไม่เหมือนกัน • ประเทศไทยต้องมีใบอนุญาตทำงาน • มีแผนการต่อววีซ่าและใบอนุญาตทำงาน 2) ประกันสุขภาพและประกันชีวิตก่อนการเดินทาง 3) การประสานงานการเดินทางและการรับส่งที่สนามบิน 4) การศึกษา ศาสนา วัมนธรรม ประเพณี ฯลฯ

28. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.5 บทบาทสถานประกอบการกับสหกิจศึกษานานาชาติ • เสนองานให้แก่นักศึกษาต่างประเทศ • มีการดูแลนักศึกษาและการนิเทศงานนักศึกษาที่ดี • จ่ายค่าตอบแทนให้นักศึกษาอย่างเพียงพอ • อาจเป็นงานในสถานศึกษาก็ได้ เช่น ผู้ช่วยวิจัย ผู้ช่วยสอน เป็นต้น

29. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.6 บทบาทของ WACE และ ISO กับสหกิจศึกษานานาชาติ สมาคมสหกิจศึกษาโลก (World Association for Cooperative Education : WACE) เป็นเครือข่ายพหุภาคีช่วยเพิ่มช่องทางการแลกเปลี่ยนนักศึกษา มีสมาชิกทั้งสถานศึกษาและสถานประกอบการทั่วโลก เป็นเวทีแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ทางสหกิจศึกษา จัดฝึกอบรม จัดประชุมสัมมนาระดับนานาชาติทุกปีทั้งระดับโลก และภาคพื้นเอเซียแปซิฟิก

30. 3.สหกิจศึกษานานาชาติ 3.6 บทบาทของ WACE และ ISO กับสหกิจศึกษานานาชาติ มีการจัดตั้ง International Satellite Offices : ISO ในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉีนงใต้ เพื่อเป็นสื่อกลางระหว่าง WACE กับประเทศในภูมิภาค จึงเป็นช่องทางหนึ่งที่จะทำให้การแลกเปลี่ยนนักศึกษาระหว่างประเทศมีความคล้องตัวมากขึ้น ช่วยพัฒนาเครือข่ายนานาชาติ เป็นตัวกลางในการแก้ไขปัญหาที่เป็นอุปสรรคต่อการแลกเปลี่ยนนักศึกษาระหว่างประเทศ ทำให้การดำเนินงานสหกิจศึกษานานาชาติเกิดความยั่งยืนยิ่งขึ้น