საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო

1. საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო ერთი წლის ანგარიში11 ნოემბერი, 2013 წ.

2. შემცირებული ტარიფები ელექტროენერგიასა და ბუნებრივ აირზე • 2013 წლის 1 იანვრიდან მოსახლეობისათვის ელექტროენერგიის ტარიფი 3,54 თეთრით (დაახლოებით 20%) შემცირდა. • კახეთის რეგიონის მოსახლეობის სუბსიდირებას მთავრობა ახორციელებს ყოველწლიურად 1,5 მლნ ლარის ოდენობით. • მიმდინარე წლის 1 მარტიდან მოსახლეობისათვის ასევე შემცირდა ბუნებრივი აირის ტარიფი 5 თეთრით (10%) . • შედეგად ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობამ ჯამში დაზოგა 60 მილიონ ლარზე მეტი. • ტარიფების შემცირების მიუხედავად, გრძელდება დაგეგმილი საინვესტიციო პროექტების, სარეაბილიტაციო და სარეკონსტრუქციო სამუშაოების განხორციელება სტაბილური ენერგომომარაგებისა და მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით.

3. უშუქო სოფლების ელექტროფიკაციის პროექტი • სამინისტროს ინიციატივით დაიწყო უშუქო სოფლების ელექტრომომარაგების პროექტის განხორციელება. • სახელმწიფო დაფინანსებით მოხდება 28 სოფლის სრული ელექტროფიკაცია. • მთავრობის გადაწყვეტილებით, პირველი ეტაპისთვის 1.7 მილიონი ლარი რეგიონებში განსახორციელებელი პროექტების ფონდიდან უკვე გამოიყო. • ამ ეტაპზე სამშენებლო სამუშაოები 7 სოფელში მიმდინარეობს, რომელიც მიმდინარე წლის ბოლომდე დასრულდება. • გარდა ამისა, მიმდინარე წელს აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტომ (USAID) საკუთარი დაფინანსებით 4 სოფლის სრული ელექტროფიკაცია განახორციელა: დმანისის რაიონისსოფელი მამიშლარი, ქარელის რაიონისსოფელი იმერხევი, ახმეტის რაიონისსოფელი ჭართალა, დუშეთის რაიონის სოფელი შატილი.

4. „საქართველოს ელექტროენერგეტიკული ბაზრის მოდელისა და ელექტროენერგიით ვაჭრობის მექანიზმები“ (GEMM 2015) • გასულ წელს ენერგეტიკის სამინისტროსა და აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) შორის გაფორმდა ურთიერთანამშრომლობის მემორანდუმი, რომელიც ითვალისწინებს ელექტროენერგიის ბაზრის ახალი მოდელის შემუშავებას. აგრეთვე მომზადდა სექტორის SWOT ანალიზი, რომელიცსაფუძვლადდაედებაახალისტრატეგიისდოკუმენტს. • ახალი რეალობების და საჭიროებების გათვალისწინებით, ბაზრის მოდერნიზება ხელს შეუწყობს ჰიდროენერგეტიკის დარგში კერძო სექტორის განვითარებას, ტრანს-სასაზღვრო ვაჭრობის ხელშეწყობას, საინვესტიციო რისკების შემცირების მექანიზმების დახვეწას. • მოდელზე მუშაობა 2014 წლის ბოლომდე დასრულდება, ხოლო მისი დანერგვა ეტაპობრივად უკვე 2015 წლიდან დაიწყება.

5. მდინარეების ენერგეტიკული პოტენციალის შეფასების ელექტრონული სისტემა (GIS) • 2013 წლის ივლისში გაფორმდა სამმხრივი ურთიერთგაგების მემორანდუმი საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროს, საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროსა და ნორვეგიის წყლის რესურსებისა და ენერგეტიკის დირექტორატს შორის. • მემორანდუმი მდინარეების ენერგეტიკული პოტენციალის შეფასების ელექტრონული სისტემის (GIS) დანერგვას გულისხმობს. • პროექტის განხორციელებისათვის ნორვეგიამ საქართველოს 1,792,802 მილიონი ევროს ოდენობის გრანტი გამოუყო. • აღნიშნული სისტემა იძლევა წყლის რესურსებისა და მდინარეების ენერგეტიკული პოტენციალის შეფასებისა და ელექტრონული აღრიცხვის შესაძლებლობას საუკეთესოსაერთაშორისოპრაქტიკისშესაბამისად.

6. ლიბერალური საინვესტიციოგარემო სამინისტრომ ინიციატივით მიმართა მთავრობას კიდევ უფრო გამჭვირვალე, გამარტივებული და ლიბერალური გახადოს საინვესტიციო პროექტების განხორციელება ენერგეტიკის სექტორში. 21 აგვისტოდან ძალაში შევიდა ცვლილებები მთავრობის დადგენილებაში „საქართველოში ელექტროსადგურების მშენებლობის ტექნიკურ-ეკონომიკური შესწავლის, მშენებლობის, ფლობის და ოპერირების შესახებ ინტერესთა გამოხატვის წესის შესახებ“. შედეგად: • ამოქმედდა პროექტის განხორციელების ორსაფეხურიანი სისტემა: წინასამშენებლო ფაზა და სამშენებლო ფაზა; • მნიშვნელოვნად შემცირდა საბანკო გარანტიის მოცულობა; • ინვესტორი ვალდებულია წლიური გამომუშავების 20 პროცენტი მიაწოდოს ადგილობრივ ბაზარს, რაც მოიცავს დეფიციტურ ზამთრის თვეებს.

7. ცვლილებები (გაგრძელება) • ამოქმედდა სანქცირების წესი, რაც ინვესტორს აძლევს საშუალებას ვადების დარღვევის მიუხედავად გააგრძელოს სამუშაოები და არ დაკარგოს საბანკო გარანტიის თანხა და პროექტი; • გამარჯვებულის გამოვლენის კრიტერიუმიაელექტროენერგიის ფასი; • ახალი წესები ეხება მხოლოდ ნუსხაში შეტანილ პროექტებს. ინვესტორის მიერ დამოუკიდებლად მოძიებულ ნებისმიერ სხვა საინვესტიციო პროექტზე მოლაპარაკებები იწარმოებს თავისუფალ რეჟიმში.

8. ეფექტური ცვლილებები ურთიერთგაგების ძველ მემორანდუმებში ახალი წესების შესაბამისად, ცვლილებები შევიდა რამდენიმე პრობლემურ მემორანდუმში. კერძოდ, • „კინტრიშაჰესი“ - გადაუვადდა პროექტის განხორციელების ვადები და მთლიანი საბანკო გარანტიის ჩამორთმევის სანაცვლოდ ყოველდღიური ჯარიმების სისტემაზე გადავიდა. • „ბახვიჰესი 3“ - მთლიანი საბანკო გარანტიის ჩამორთმევის სანაცვლოდ ყოველდღიური ჯარიმების სისტემაზე გადავიდა. • „ნაბეღლავიჰესი“ - გადაუვადდა პროექტის განხორციელების ვადები და მთლიანი საბანკო გარანტიის ჩამორთმევის სანაცვლოდ ყოველდღიური ჯარიმების სისტემაზე გადავიდა.

9. 2013 წელს გაფორმებული ურთიერთგაგების მემორანდუმები ახალიწესებისამოქმედებისშემდეგ, ტექნიკურ-ეკონომიკურიკვლევისჩატარების მიზნით მემორანდუმები 26ჰიდროელექტროსადგურზე გაფორმდა: • კომპანია “Business Unit Industry & Energy” – მდ. ტეხურაზე ოთხი ჰიდროელექტროსადგური. ჯამური დადგმული სიმძლავრე - 117,1 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 556,3 მლნ. კვტ.საათი. • კომპანია “Georgian Hydro Power” LLC -მდ. უბისაზე და მდ. აკავრეთასა და ლოდნარის კვეთაზე ორი ახალი ჰიდროელექტროსადგური. ჯამური დადგმული სიმძლავრე - 23,1 მგვტ, მთლიანი წლიურიგამომუშავება - 115,5 მლნ. კვტ.საათი. • კომპანია „AG Development“ – მდ. ნენსკრას შენაკადებზე ოთხი ჰიდროელექტროსადგური, ჯამური დადგმული სიმძლავრე - 44 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 260 მლნ. კვტ.საათი. • კომპანია “MtkvariEnergia LLC - მდ. მტკვარზე 16 ჰიდროელექტროსადგური,ჯამური დადგმული სიმძლავრე - 332 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 1.815 მლრდ კვტ.საათი. • მიმდინარე წლის ივლისში 6 ჰესის წინასწარ შესწავლაზე ურთიერთგაგების მემორანდუმი „საქართველოს ბანკთან“ გაფორმდა. ხელმოწერილი მემორანდუმების ჯამური დადგმული სიმძლავრე- 545 მგვტმთლიანი საინვესტიციო ღირებულება - 850 მლნ აშშ დოლარი

10. მიმდინარე მშენებლობები • გასულწელსგანხორციელდათითოეულიპროექტისდეტალურიშესწავლადაარსებულიხარვეზებისგასწორება, რამაცსამინისტროსმიმართინვესტორთანდობადასაინვესტიციო პროექტებისადმი დაინტერესებამნიშვნელოვნადგაზარდა.

11. 2013 წელს ექსპლუატაციაში გასაშვები ჰიდროელექტროსადგურები მიმდინარე წლის ბოლომდე დასრულდება ოთხი ჰიდროელექტროსადგურისმშენებლობა: „ბახვი ჰესი 3“ - 9,8 მგვტ; „ლარსი ჰესი“ – 19 მგვტ; „არაგვი ჰესი“ – 8 მგვტ; “ახმეტა ჰესი” – 8 მგვტ. ჯამური სიმძლავრით 46 მგვტ წლიური გამომუშავება 250 მლნ კვტ.საათი მთლიანი საინვესტიციო ღირებულება 45 მლნ აშშ დოლარი გასული ერთი წლის განმავლობაში ასევე ამოქმედდა ორი ჰიდროელექტროსადგური („შილდაჰესი“ და „ხადორი ჰესი 2“), ჯამური სიმძლავრით 10 მგვტ.

12. ქარის პირველი ელექტროსადგური “ქართლი” ენერგეტიკის სამინისტრომ „საქართველოს ენერგეტიკული განვითარების ფონდთან“ერთად,ქარის სადგურების მშენებლობა დაიწყო. პირველ ეტაპზე 20 მგვტ, შემდეგ კი 300 მგვტ-ის განვითარების პერსპექტივით. გორის მიმდებარედ უკვე დაიდგა ქარის სიმძლავრის გამზომველი აპარატურა. ქარისელექტროსადგური „ქართლი“ პირველი საპილოტე პროექტია, რომელსაცსახელმწიფო საკუთარი სახსრებით ააშენებს. პროექტის საინვესტიციო ღირებულება 30 მლნ დოლარს შეადგენს

13. გარდაბნის 230 მგვტ სიმძლავრის თბოელექტროსადგური • საპარტნიორო ფონდმა და „საქართველოს ნავთობისა და გაზის კორპორაციამ“ ერთობლივად გარდაბანში, 230 მგვტსიმძლავრის თბოსადგურის მშენებლობა დაიწყეს. • სამუშაოებს თურქული კომპანია „ჩალიკ ენერჯი“ ასრულებს და თბოელექტროსადგურის მშენებლობა 2015 წლის ბოლოს დასრულდება. • პროექტის საინვესტიციო ღირებულება 220 მლნ აშშ დოლარს შეადგენს. • კომპანიასთან ხელშეკრულება 2012 წლის ზაფხულში გაფორმდა, თუმცა არასწორი ტექნიკური და ფინანსური გადწყვეტილებების გამო შეჩერებული პროექტი მხოლოდ ახალი ხელისუფლების პირობეში განახლდა.

14. ენერგეტიკის სექტორის წილი პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში • 2013 წლის 6 თვისმონაცემებით, პირდაპირუცხოურინვესტიციებშიყველაზედიდიწილიენერგეტიკისსექტორსუკავია. • 6 თვეშისაქართველოშისულ 459 მლნაშშდოლარისუცხოურიინვესტიციაშემოვიდა. აქედან, ენერგეტიკაში108,1 მლნაშშდოლარიჩაიდო, რაცმთლიანიპირდაპირიუცხოურიინვესტიციების28.5 %-ია. • 2012 წლისანალოგიურპერიოდთანშედარებითენერგეტიკისსექტორშიგანხორციელებულიუცხოურიინვესტიცია7%-ითგაიზარდა.

15. ენერგეტიკის სექტორის წილი პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში

16. ევროატლანტიკურ სივრცეში ინტეგრაცია • 2013 წლის იანვარში ენერგეტიკის სამინისტროს რეკომენდაციით საქართველომ განაცხადი გააკეთა „ენერგეტიკულ გაერთიანებაში“ გაწევრიანების შესახებ. • „ენერგეტიკული გაერთიანება“ - ეს არის პროცესი, რომლის მიზანიც სამხრეთ აღმოსავლეთ ევროპაში გამჭვირვალე და კონკურენტუნარიანი რეგიონალური ენერგეტიკული ბაზრის შექმნაა. • ორგანიზაციაში გაწევრიანების შემთხვევაში, იზრდება ექსპორტისა და რეგიონალური ვაჭრობის პოტენციალი, ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოება და სექტორის ფინანსური და ტექნიკური მდგრადობა.

17. ინფრასტრუქტურული პროექტები • დასრულდა საქართველოსადათურქეთსშორისახალიმაღალიძაბვისელექტროგადამცემიხაზისა და ქვესადგურის მშენებლობა. • მიმდინარეობს ელექტროგადამცემიხაზების „სენაკი 1“ და „სენაკი 2“ მშენებლობა, რომელიც 2014 წლის თებერვალში დასრულდება. • მიმდინარეობს ჯვარი-ხორგასშემაერთებელიქსელის მშენებლობა - 500/220 კილოვოლტიანიქვესადგური, ორი 500 კილოვოლტიანიელექტროგადამცემიხაზიდა 220 კილოვოლტიანი ელექტროგადამცემი ხაზი. • იგეგმება220კილოვოლტიანი ელექტროგადამცემიხაზის „ახალციხე-ბათუმი“ მშენებლობა. • მიმდინარეობსქვესადგურის“მარნეული 500” და “ქსანი 500” რეაბილიტაცია. • მიმდინარეობსქვესადგურის “ხორგა 220” მშენებლობა. მიმდინარე და დაგეგმილი პროექტების საინვესტიციო ღირებულება 180 მლნ აშშ დოლარი

18. ახალი გაზსადენების მშენებლობა და არსებული ინფრასტრუქტურის რეაბილიტაცია • მიმდინარეობსაღმოსავლეთ-დასავლეთის მაგისტრალური გაზსადენის სრული რეაბილიტაცია. სამუშაოები ეტაპობრივად 2018 წლისათვის დასრულდება. • მიმდინარეობს კახეთის მაგისტრალური გაზსადენის “რუსთავი-საგარეჯოს” მონაკვეთის მშენებლობა. სამუშაოები 2014 წელს დასრულდება. • დაგეგმილია სამხრეთის მაგისტრალური გაზსადენის “წითელი ხიდი - მარნეულის” 25 კილომეტრიანი მონაკვეთის მშენებლობა. • მიმდინარეობსმილსადენების მდგომარეობის ინტენსიური შესწავლა, რის შედეგადაც ვლინდება პრიორიტეტული სარეაბილიტაციო მონაკვეთები. აღნიშნულ უბნებზე სარეაბილიტაციო სამუშაოები 2017 წლამდე განხორციელდება.

19. ნავთობის სექტორი • საქართველოში ნავთობის სალიცენზიო ბლოკებზე ბურღვით სამუშაოებს 12 კომპანია ახორციელებს. • დღეისათვის ბურღვითი სამუშაოები 25 სალიცენზიო ბლოკზემიმდინარეობს. • 2013 წელს ახალი ხელშეკრულებები 3 სალიცენზიო ბლოკზე გაფორმდა. • 2013 წლის სექტემბრის მონაცემებით, მოპოვებულია 36,278 ტ ნავთობი. • 2013 წლის ივნისის მდგომარეობით, ბურღვით სამუშაოებში 44 მლნ აშშ დოლარი ჩაიდო. • მიმდინარე წლის ბოლომდე ნავთობის მოპოვების სექტორში განხორციელებული ინვესტიციების მოცულობა 70 მლნ აშშ დოლარსმიაღწევს.

20. „ნავთობის ეროვნული სააგენტოს“ ლიცენზიანტი კომპანიები • Jindal Petroleum (ინდოეთი) • Frontera Resources Georgia (აშშ) • Strait Oil and Gas (დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია) • Georgia Oil and gas (საქართველო) • Ninotsminda Oil Company (ჩეხეთი) • Vectra Investment Private Limited (ინდოეთი) • Canargo Norio (ჩეხეთი) • CanargoNazvrevi (ჩეხეთი) • Marine Resources (რუმინეთი) • ELENILTO (ისრაელი) • Trans Atlantic(დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია) • Strait Oil and Gas (Adjara) (დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია)

21. საწვავის ფასები • საწვავის ფასის მზარდი ტენდენცია ახალი ხელისუფლების მოსვლის შემდეგ შეჩერდა და ბოლო თვეების განმავლობაში დაღმავალი ტენდენციით ხასიათდება. • ბოლო პერიოდში ფასის კლებამ საშუალება მისცა ჩვენს მოსახლეობას მიიღოს შეღავათი და წარმატებულად დაასრულოს საშემოდგომო სამუშაოები. • ახალი მთავრობის ინიციატივა გაიზარდოს ტვირთების (მათ შორის ნავთობი და ნავთობპროდუქტები) გადაზიდვა შუა აზიიდან დასავლეთის მიმართულებით, აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით, დადებითი გამოხმაურება ჰპოვა აზერბაიჯანის მთავრობის მხრიდან. • ყოველივე ეს უფრო მიმზიდველს ხდის არსებულ სატრანზიტო კორიდორს, ზრდის ნავთობპროდუქტების ადგილობრივ ბაზარზე კონკურენციას და ფასების სტაბილიზაციას.

22. გასული ერთი წლის ყველაზე მნიშვნელოვანი შედეგები • შემცირებულიტარიფები - ჩვენიქვეყნისმოსახლეობამდაზოგა60 მილიონილარი • ახალიინფრასტრუქტურულიპროექტები - 180 მლნ აშშ დოლარი • გაფორმებულიახალი წილობრივიგანაწილებისხელშეკრულებები (ხელმოწერის ბონუსი/სალიცენზიო მოსაკრებელი) - 1,63 მლნ აშშ დოლარი • გაფორმებულიმემორანდუმები -850 მლნ აშშ დოლარი • უშუქოსოფლები - 7 სოფლის200-მდეოჯახიისევისარგებლებსელექტროენერგიით 20 წლისშემდეგ • ყველაზემეტიინვესტიციაენერგეტიკისსექტორში - ქვეყანაშიშემოსულიპირდაპირიუცხოურიინვესტიციების28.5%

23. მადლობა ყურადღებისთვის