Baleybelen

1. Baleybelen Bâleybelen Vikipedi, özgür ansiklopedi Bâleybelen (dilsizlere dil veren), Muhyi-i Gülşeni (1528-1604) tarafından itikadî bilgileri avamdan sakınıp sırlamak ve Osmanlı'da ortak kültür dili yaratmak üzere1574'de kurgulanan dünyadaki ilk yapay dil. Muhyî, Bâleybelen ile 200 eser yazar. Öğrencileri Bâleybelen'i devam ettirmeye çalışır; ancak neredeyse Muhyî'nin ölümüyle bu dil de kullanılmaz olur. Günümüze bu dille yazılan eserlerden pek azı gelebilmiştir. Dilin çözülmesi[değiştir | kaynağı değiştir] Fransız araştırmacı Rousseau, Halep'te gördüğü, tanımadığı dilde yazılmış bir kitabı önce ünlü Osmanlı tarihçisi ve o tarihte İstanbul'da Alman ataşesi olan Joseph vonHammer-Purgstall'e gönderir. Hammer, şifreleri çözemez ve Paris'teki Doğu Dilleri Okulu akademisyeni SylvestreSacy'den yardım ister. Sacy sekiz yıl araştırmasına rağmen bu dili kimin, niçin ve nasıl tasarladığını bulamaz. Kaybolmuş bir millete ait olabileceğini düşünür ve bu mealde bir makale kaleme alır. Bâleybelen ile ilgili ilk bilimsel araştırmaysa 1966'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Mithat Sertoğlu'nun İlk Milletlerarası Dili Bir Türk İcat Etmişti başlıklı makalesidir. Bâleybelen şifrelerini ilk çözen ise beş yıllık araştırma sonucu dilbilimci Mustafa Koç olur. Mustafa Koç, Bâleybelen / İlk Yapma Dil (2006) adlı kitabıyla bulgularını yayımlar.

2. Esperanto Esperanto zamenholf tarafından yapılan bir yapay dildir.Batı dillerinden kelimeler alınarak oluşturulmuştur.Batı Dillerinin yapısal özellikleride bu dilde kullanılmıştır.

3. Esperanto YapISALöZELLİKLERİ Bati dilleri Almanca,Fransızca çekimli özelliklidir.Örneğin;Fransızca fiilden aynen Türkçe’de ki mek-mek-İr-er gibi kökler atılarak çekimlenir ayrıca bu dillerde düzensiz fiiller vardır.Zamenholf bunu ortadan kaldırır. Aller-Vien Mi iros al Adana Adana’ya gideceğim Viiros al Adana Siz Adana’ya gideceksiniz Did- you-have gibi İngilizcedeki yardımcı fiilleri Cxu eki getirelek ortadan kaldırmıştır. Cxu mi irosGidecekmiyim? Cxu mi iras? Gidiyormusun? Mi povasparoli? Konuşabilirim Mi devasparoli?Konuşmalıyım Modallar Fransızca ve İngilizceden alınarak ve Fransızca Est-ce queCxu haline getirerek dil basitleştirilmiştir.

4. DOĞU Dünyasında Yapay DİL • Farsçanın gramer özellikleri diğer dillerin ses özellikleri diğer dillerin kelimeleri birleştirerek Esperantoda dikkate alınarak bir yapay dil yapılabilir. • Farsça’da iki gövde vardır.Geçmiş zaman ve geniş zaman bu Osmanlı Türkçesi içerisinde kullanılır. • Örneğin آرمیدن Aramiden-Dinlenmek آرام Aram • آرامیدAramid • آراستن Arasten Süslemek آرایAray • آزردن Azorden-İncitmekآزور Azor kelime kökü • Bu fiiller bu yeni dilde fiiller olarak yer alır.Bufillerlerlerde kelimeler türetilir. • آشپزخانهAşpezhane Mutfak Aş-pez-hane Yemek pişirilen ev Bu fiiller bu dilde kelime türetme olarak kullanılır. • Kaynak=İsmail Hakkı Aksoyak Osmanlı Türkçesi Grameri. • Tüm Doğu dillerine etki eden cı-ci eki bu dille kullanılabilir. • Kitabçı • Fıstıkçı • Ahengci Demirci • Kitab-dar vb..

5. Oluşturalacak DİLİN YAPISI

6. örnek BİR yapay Dil • Gereklilik anlamına gelen bayedebilmek anlamına gelen tevankullanılabilir.Esperanto Şimdiki anlamına gelen as geçmiş zaman anlamına gelen is ve gelecek zaman anlamına gelen os bu dil kullanılır. • Örneğin= رفتنReften gitmek fiili emir kökü • رو rev geçmiş zaman kökü reft • رفت reft • Men reftis-Gittim • Toreftis-Gittin • U reftis – Gitti • Mareftis Gittik • Şomereftis gittiniz • İşanreftis Gittiler • Men reftas-Gidiyorum • Men reftos- Gideceğim • Men reftes-Gitmiştim • Bileşik Zaman aynı Türkçe’de ki geçmiş zamanlar birleşirilerek yapılır • Men reftesis-Gitmiştim • Sahiplik • Dar-daşt fiiliyle yapılır • Man kitabdaras • Tokitabdaras • U kitabdaras • Makitabdaras • Tokitabdaras • İşankitabdaras • Geçmiş • Men kitabdaştis.Kitabım vardı. • Man baeyedrevas-Gitmeliyim • Man bayedrevis Ben Gitmeliydim • Man tevanrevis Gidebilirdim • Man tevanrevas Gidebilirim. • AgarmanrevosGideceksim • Keymanreftis Gittiğim zaman neden olmasın