Rola doradcy zawodowego

1. Ochotnicze Hufce Pracy Komenda Główna OHP Centralny Ośrodek Metodyczny Informacji Zawodowej Rola doradcy zawodowego Warszawa 2004r.

2. ROLA DORADCY ZAWODOWEGO (1) Doradca zawodowy podejmuje następujące działania: • Udziela pomocy niedoświadczonej osobie, która dokonała nieodpowiedniego wyboru zatrudnienia w dokonaniu przeglądu i oceny obecnych i potencjalnych kwalifikacji oraz odniesieniu ich do wymagań pracy, aby klient mógł sporządzić realistyczny plan zawodowy. • Dostarcza pomocy w uzyskaniu odpowiednich usług zwiększających szanse zatrudnienia, przygotowujących klienta do wejścia na rynek pracy. Usługi te mogą dotyczyć szczegółowego doradztwa: skierowania do dalszego kształcenia, szkolenia, leczenia lub rehabilitacji i często też orientacji w procesach zachodzących na rynku pracy. (R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego Nr 9, 1998, KUP)

3. ROLA DORADCY ZAWODOWEGO (2) Doradca zawodowy podejmuje następujące działania: • Pomaga doświadczonemu pracownikowi, który chce lub musi dokonać zmiany zawodowej w przeprowadzeniu przeglądu alternatywnych możliwości zatrudnienia i sporządzeniu planu zmiany zatrudnienia. • Pomaga pracownikowi, który napotkał przeszkody w uzyskaniu lub utrzymaniu zatrudnienia lub awansowaniu, w wykryciu, przeanalizowaniu i zrozumieniu zawodowych i osobistych trudności oraz pomaga sporządzić odpowiedni plan dostosowawczy. (tamże)

4. UMIEJĘTNOŚCI DORADCY ZAWODOWEGO • Umiejętność nawiązywania kontaktu. • Umiejętność dokonywania indywidualnej lub grupowej oceny. • Doradztwo grupowe. • Gromadzenie i wykorzystywanie informacji dotyczących możliwości rozwoju zawodowego. • Tworzenie i wprowadzanie w życie planu zawodowego • Współpraca z instytucjami lokalnymi. • Umiejętność zarządzania pracą. • Rozwój zawodowy. (tamże)

5. SPOSOBY DORADZTWA • Doradztwo kierujące - doradca uzyskuje od klienta informacje, rozważa wszystkie czynniki i udziela klientowi porady w sprawie najlepszej drogi zawodowej. • Doradztwo niekierujące - doradca stanowi pomocną „odskocznię” dla rozwiązywania problemów przez klienta i znalezienia przez niego rozwiązania. • Doradztwo eklektyczne - doradca rozważa potrzeby klienta i stosuje w zależności od okoliczności kierujące lub niekierujące podejście, aby pobudzić klienta do samodzielnego znalezienia rozwiązania. Znajduje ono zatrudnienie w wielu instytucjach związanych z zatrudnieniem. (tamże)

6. DEFINICJE POJĘĆ Doradca zawodowy - osoba udzielająca pomocy w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego. Doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje społeczne, do których należą: cechy osobowości, uzdolnienia i zainteresowania warunkujące powodzenie w pracy z ludźmi. (Klasyfikacja Zawodów i Specjalności., 2002, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dn. 22.03.2002r. - Dz.U. Nr 32, poz.304) (Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

7. Zasady poradnictwa zawodowego • Dostępność usług dla wszystkich klientów (uczniów, absolwentów szkół, poszukujących pracy). • Dotarcie szczególnie do klientów (uczniów, absolwentów, poszukujących pracy) zamieszkałych na terenach małych miast i wsi. • Dobrowolność korzystania z usług poradnictwa zawodowego bez względu na przynależność narodową, religijną, społeczno - polityczną czy płeć. • Swoboda wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia. • Bezpłatność korzystania z usług poradnictwa zawodowego w MCIZ. • Poufność i ochrona danych osobistych klientów (uczniów, absolwentów szkół, poszukujących pracy) korzystających z usług MCIZ. (Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

8. Cechy osobowościowe doradcy zawodowego Doradca zawodowypowinien cechować się: • poczuciem odpowiedzialności, samokontrolą, dojrzałością i odpornością emocjonalną, • logicznym rozumowaniem, zdolnością przekonywania, • łatwością wypowiadania się w mowie i piśmie, • umiejętnością słuchania i obserwacji, • otwartością na problemy i sprawy innych, • obiektywizmem i tolerancją, • dobrą pamięcią, podzielnością i koncentracją uwagi, • elastycznością i twórczym podejściem oraz otwarciem na problemy i sprawy innych. (tamże)

9. Wiedza doradcy zawodowego Wiedza doradcy zawodowego winna obejmować: • zasady postępowania doradcy zawodowego podczas kontaktu z klientem, • metody i techniki poradnictwa zawodowego, • podstawowe zasady zachowania grupy i przewodzenia grupie, • zjawiska zachodzące na rynku pracy, • zakres ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. (tamże)

10. Zorientowanie na klienta (1) Zorientowanie na klienta ma na celu ukierunkowanie działań związanych z realizacją usługi poradnictwa zawodowego na rzeczywiste potrzeby klientów oraz realizację ich oczekiwań. • Analiza potrzeb - określenie faktycznych lub co najmniej prawdopodobnych potrzeb klienta, dokonywana na podstawie wiedzy o kliencie, czerpanej z danych będących w bezpośrednim posiadaniu doradcy zawodowego oraz na podstawie przeprowadzonych z klientem rozmów i analizy jego oczekiwań. (Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe - wg projektu PHARE finansowanego ze środków UE oraz Budżetu Państwa realizowanego pod nadzorem PARP, 2004)

11. Zorientowanie na klienta (2) • Analiza oczekiwań klienta - polega na identyfikacji oczekiwań klienta i ich skonfrontowaniu z jego prawdopodobnymi rzeczywistymi potrzebami. • Analiza możliwych działań - polega na identyfikacji katalogu możliwych do podjęcia przez doradcę działań odnoszących się do danego klienta, jak najpełniej odpowiadających oczekiwaniom i potrzebom klienta. • Dostosowanie możliwości działania do oczekiwań klienta - polega na doborze najlepszych i najwłaściwszych z możliwych do zastosowanie przez doradcę działań, mających na celu jak najpełniejszą realizację potrzeb i oczekiwać klienta. (tamże)

12. ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA(1) • Doradca powinien rozumieć siłę emocji towarzyszących i wpływających na decyzje o karierze zawodowej. • Powinien pozwalać klientowi na odgrywanie głównej roli przy podejmowaniu decyzji. • Powinien zadawać pytania ogólne, poszerzające, a nie naprowadzające, zwężające zakres dyskusji. • Powinien zachować uwagę przy rozważaniu delikatnych nacechowanych emocjami kwestii, aby klient czuł się zachęcony do otwarcia na problem. • Powinien wykształcić w sobie umiejętność widzenia spraw oczami klienta. (R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego Nr 9, 1998, KUP)

13. ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA(2) • Powinien określać i równoważyć złe i dobre strony różnych rozwiązań bez narzucania klientowi swojego systemu wartości. • Powinien potwierdzać podjętą decyzję w toku rozmowy przez przedstawienie jej innymi słowy i objaśnianie wspólnie z klientem. • Nie powinien prowadzić doradztwa w kwestiach wykraczających poza zakres doradztwa zawodowego i zdawać sobie sprawę z potencjalnej potrzeby skierowania klienta do innego specjalisty. • Powinien rozpoznawać moment, kiedy już nic pozytywnego nie da się więcej uzyskać z rozmowy i przerwać ją zostawiając pozytywny ślad. (tamże)

14. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA- odpowiedzialność doradcy wynikająca z etyki zawodowej • Świadomość własnych możliwości i ograniczeń oraz gotowość skierowania klienta do innej instytucji, która może świadczyć usługę. • Ciągły rozwój zawodowy. • Dostarczanie istotnych i pomocnych informacji innym osobom zawodowo pomagającym klientowi. • Przestrzeganie tajemnicy zawodowej co do informacji uzyskanych od klienta i ujawnianie ich jedynie za zgodą klienta, w ramach obowiązującego prawa i przepisów. • Przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz zasad etyki obowiązujących w danej instytucji. (tamże)

15. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA- odpowiedzialność doradcy wobec klienta(1) W trakcie procesu doradczego doradca: • Okazuje szacunek dla wartości, indywidualności i godności klienta. • Stara się osiągnąć porozumienie co do rozumienia charakteru problemu zawodowego klienta. • Przedstawia jasno warunki, na jakich odbywa się poradnictwo, także fakt objęcia tajemnicą zawodową informacji uzyskanych przez doradcę podczas rozmowy. • Przyjmuje elastyczne podejście do oceny, używając jedynie technik właściwych i odpowiednich dla danego klienta. • Interpretuje wyniki w sposób nie ograniczający swobody wyboru, jaka przysługuje klientowi. (tamże)

16. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA- odpowiedzialność doradcy wobec klienta(2) W trakcie procesu doradczego doradca: • Pomaga klientowi w dokonaniu samooceny, osiągnięciu zrozumienia siebie i nabyciu umiejętności wyznaczania kierunku działania, rozwijając w ten sposób u niego umiejętność podejmowania decyzji dotyczących odpowiednich celów i planów zawodowych. • Informuje klienta o możliwościach zatrudnienia, a także wymaganych cechach i umiejętnościach, niezbędnych szkoleniach i tendencjach na rynku pracy. • Pomaga klientowi w zrozumieniu przemian ekonomicznych, które miały lub mają miejsce obecnie i ich znaczenia dla wyboru, przygotowania się do zawodu i znalezienia zatrudnienia w odpowiedniej dziedzinie zawodowej. (tamże)

17. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA- odpowiedzialność doradcy wobec klienta(3) W trakcie procesu doradczego doradca: • Obserwuje przebieg realizacji uzgodnionego planu zawodowego, doradzając i udzielając pomocy w razie potrzeby aż do uzyskania dostosowania zawodowego klienta. • Udziela pomocy w ramach swojej wiedzy fachowej; kieruje klienta do odpowiednich specjalistów, jeśli wymagana jest ich pomoc. • Podejmuje się dokonania analizy efektów swojej działalności doradczej wobec klienta i prowadzenia dalszej pracy dla osiągnięcia lepszych rezultatów jeśli zachodzi taka potrzeba. (tamże)

18. WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ(1) • Stwórz atmosferę harmonii, zaufania i szacunku (zrozumienia) w czasie rozmowy z klientem. • Twoja naturalność pomoże przekonać klienta, że jesteś autentycznie zainteresowany jego sprawą. • Nie tłumacz klientom czym jest poradnictwo. Pozwól klientowi uczyć się, z tego co robisz, a nie z tego co mówisz. • Nie sugeruj się osobistymi opiniami o ludziach w czasie przebiegu procesu doradczego. • Daj klientowi czas na reakcję i podjęcie części odpowiedzialności za przebieg rozmowy. (tamże)

19. WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ(2) • Oprócz słuchania tego co powiedziane, czytaj między wierszami, odczytaj to, co nie powiedziane. Skoncentruj się całkowicie na kliencie i jego zachowaniu. • Naucz się tolerować i dobrze znosić niezbyt długie okresy „konstruktywnej ciszy”. • Zachowaj uprzejmy i obiektywny punkt widzenia i nie angażuj się emocjonalnie w stosunku do klienta. • Notuj i zapisuj fakty jak najszybciej, ale uważaj, aby nie stworzyć wrażenia, że formularze są ważniejsze od klienta. • Pamiętaj, skuteczniej jest używać pytań, które ułatwiają klientowi „otwarcie się”, niż takich, na które można odpowiedzieć TAK lub NIE. (tamże)