ANNE BABANIN SINAV KAYGISI

1. ANNE BABANIN SINAV KAYGISI

2. Kaygı: Kaynağı belirgin olmayan fakat bireyin korku tepkilerini daha uzun süreli ve daha az şiddetli yaşamasına neden olan gergin hal.

3. Kaygıyı Tetikleyen Unsurlar Konu sınavsa ; • Sınava orta düzeyde hazır olmak • Olumsuz düşünceler (Aile,arkadaş, sosyal çevrenin olası yorumları) • Yüksek beklenti • Gelecek konusundaki belirsizlikler

4. ANNE BABANIN EN BÜYÜK PROJESİ:ÇOCUKLAR ÇOCUĞU KAYGIYA İTEN NEDENLER ARASINDA ANNE- BABA BAŞROLDE OLABİLİR Mİ?

5. Bu cümleler tanıdık geliyor mu? • Acaba iyi bir geleceği olacak mı bunu için okuması üni. Mezunu olması şart. • Ben dr. Olmak istemiştim ama okutmadılar ya da farkına varamadık yeterince uyaran ilgilenen dersaneye, özel okula gönderen ,kitaplar alan olmadı. Benim çocuğum benim olamadıklarımı olacak. • Sınav 2 saat ne yaptıysa yapacak bu sürede başaramazsa….. Düşünmek bile istemiyorum. • O yeter ki derslerine odaklansın diye ona her türlü ortamı hazırlamalıyım. Ne odasını toplasın, ne evde bana yardım etsin yeter ki çalışsın kazansın başka şey istemem. • Benim için önemli olan onun mutluluğu ama doktor olursa mutlu olacaktır. Mevki ve para sahibi olmak önemli. • Deneme sınavlarına girmek istemiyor, halbuki kaçıncı olacak merak ediyorum. • Onun için herşeyi yapıyorum onunsa yapması gereken yalnızca çalışmak. Bu sefer de başaramazsa sanayiye vereceğim görsün hayat nasılmış bakalım.

6. ANNE BABA TUTUMLARI VE KAYGI ORTAMINA ETKİSİ MÜKEMMELİYETÇİ (YETKİNCİ) ANNE BABA TUTUMU Mükemmeliyetçi anne babalar çocuklarından her şeyin en iyisini bekler. (Aşırı beklenti)Kendi gerçekleştiremedikleri şeyleri çocuklarının gerçekleştirmesini beklerler. Çocuklarından yüksek başarı beklerler. Ayrıca çok iyi resim yapmalı, şarkı söylemeli, iyi konuşmalı lider olmalı, iyi yüzmeli koşmalı, herkesin parmakla göstereceği örnek davranışlar sergileyen bir çocuk olmalıdır. Bu tutumda olan anne babalar çocuklarını oldukları gibi kabul etmezler, her alanda çocuklarının kapasitelerini zorlarlar. Çocuklarının eksik olan kısımlarını özel derslerle telafi etmeye çalışırlar. Çocuğun kaldıramayacağı yükler yüklenir. Çocuğun yanlış yapmaya hakkı yoktur. Anne babaların kuralları ve kalıpları vardır, çocuklar bu kurallara uymak zorundadır. Çocuklarını sık sık diğerleri ile kıyaslarlar Çocuğun başarısı ile yetinmezler Beklentileri çocuğun yaşına gelişim düzeyine yeteneklerine uygun değildir. Çocuğu ayrı bir varlık olarak kabul edemezler. Çocuğu yetersiz ve kusurlu bulan ve duygularında ne kadar haklı olduğunu kanıtlamaya çalışan anne baba çocuğu yetkin bir duruma getirerek onu benimsemeye çalışır.

7. Mükemmeliyetçi Ailelerde Yetişen Çocukların Özellikleri • Çocuk, ailenin beklentisini karşılayacak yeterlilikte değilse “aptalın tekiyim”, “başarısızım” gibi kendi benliğine ilişkin olumsuz değerlendirmeler yapar. • Ne yaparsam yapayım istediklerini yapamıyorum denememe gerek yok diye çalışmaktan vazgeçebilir. • Anne babanın beklentisini karşılayabilecek kapasitede olan çocuklar ise beklentilerin aşırılığından sıkılarak çaba göstermekten vazgeçerek anne babasını cezalandırabilirler. • Aşırı titiz ya da tam tersi dağınık çocuklardır • Kendilerine güvenleri yoktur • Başarısızlığa uğradıklarında kolayca hayal kırıklığı yaşarlar • Yanlış yapmaktan korkarlar

8. GÜVEN VERİCİ, DESTEKLEYİCİ AİLE TUTUMLARI • Güven verici, aile tutumunda çocuklara karşı hoşgörü ve destekleme vardır. Anne baba çocuğunu olduğu gibi kabul edip destekler. Çocuklarına karşı sevgi doludurlar. Çocuğun ilgilerini, yeteneklerini göz önünde tutarak, yeteneklerini gerçekleştirebileceği ortamlar hazırlarlar.

9. Anne baba birbirlerine ve çocuğa olan duygularında açık davranır. Aile içinde güven ve şeffaflık vardır. Problemlerle nasıl baş edebileceğini birlikte araştıran, huzurlu bir aile ortamı vardır. • Anne babalar çocuklarına karşı hoşgörülüdürler, onları desteklerler, çocuklarıyla ilgili kararlar alırken seçenekler sunarlar, çocuğun seçtiği davranıştan ders almasına izin verirler. • Aile ortamı çocuğa kendini anlatma özgürlüğü veriyorsa çocuk sağlıklı biçimde gelişir. Aileyi ilgilendiren kararlar alınırken çocuğun fikri sorulur. Çocuğun fikirleri ne kadar mantıksız ve basit olursa olsun mutlaka saygıyla dinlenir, çocuk susmaya değil konuşmaya teşvik edilir. • Ailede evde ve toplumdaki kuralların sınırları bellidir. Çocuk neyi nerede yapacağını veya yapmayacağını bilir. Evde uygulanacak kuralları çocuklarıyla birlikte belirlerler ve bu kurallara herkes uyar. • Anne ve baba çocuğa davranışlarıyla iyi bir modeldir. Çocuklarından görmek istemedikleri davranışı kendileri de yapmak istemezler. • Çocuk belirli sınırlar içinde özgürdür. Çocuğa şiddet ve duygusal yaptırım gücü yerine, anlatarak ikna etmeye çalışırlar. Hoşgörü, güven, destek, tutarlılık, seçenek sunma, dinleme

10. Demokratik Ailelerde Yetişen Çocukları Özellikleri: • İlgi ve hoşgörü çocuğa kabul edildiği mesajını verir. • Çocuk anne babaya bağımlı olarak düşünmez kendi geleceğini oluşturma çabasına girer. • Sınav sonucu iyi de olsa kötü de olsa bunun kendi meselesi olduğunu çözümün de kendisinde olduğunu bilir. • Sosyal uyumu yüksektir. • Sorumluluk sahibi olduğundan kendisi ile ilgili kararları daha doğru ve bilinçli alır. • Kendisine güven duyar. • Yaptığı yapmadığı şeylerin sorumluluğunu alır.

11. AŞIRI KORUYUCU ANNE BABA TUTUMLARI • Bu tip aileler, çocuğa gereğinden çok özen gösterirler. Koruyucu tutum daha çok anne ve çocuk arasında gözlenir. Her türlü kararı çocuk yerine aile alır. Geç kavuşulan, aşırı istenilen, tek çocuk, tek erkek veya kız çocuk gibi çocuklar genellikle abartılmış bir koruma çemberi içinde büyürler. • Genellikle bu tür çocuklar erken konuşup geç yürürler. Aile tarafından çocuğun her çağrısına cevap verilir. Çağırmasa da cevap verilir. • Bu tip aileler çocuklarının üzerlerine titrerler. Çocuğa zarar gelebilecek ortamlardan kaçınırlar. Ağlamasın, üşümesin, terlemesin, hasta olmasın, yorulup incinmesin, mikrop kapmasın diye aile üyeleri ellerinden gelen tüm gayreti gösterir. • “Sana güveniyoruz ama diğerlerine güvenmiyoruz” anlayışı hakimdir. Korucu tutumla yetişen çocukların özellikleri • Aşırı bağımlı, özgüveni gelişmemiştir • Sosyal gelişimi zedelenir • Toplum tarafından kabulü zorlaşır • Kendini gruba kabul ettirmek için isyankar olabilir • Tek başına kararlar alamaz • Ailede 1 numara olduğu için sosyal yaşamda bunu bulamamanın düş kırıklığını yaşar. • Anne babanın dillendirdikleri kaygılar (ya da davranışlarına yansıyan) çocuğu 2 kat kaygılı yapar. • Kendi başlarına çalışamaz onay almadan yeterince çalıştıklarına inanmazlar • Sınava da anne baba istediği için çalışırlar

12. Tutarsız Anne Baba Tutumu • Çocuğun belirli bir davranışı anne ve baba tarafından farklı yorumlanır. Annenin kuralını baba bozar babanın kuralını anne • Anne babalar aynı davranışı kimi zaman normal karşılarken kimi zamanda cezalandırabilirler.

13. Tutarsız Anne baba Tutumu ile Yetişen Çocuğun Özellikleri: • Bu durumda çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlayamamaktadır. Ne zaman nasıl davranması gerektiğini öğrenemez. • Bu durum sürekli bir angsiyete, tedirginlik haline neden olur. • Sınav sonucuna da ailenin ne tepki vereceği belli değildir o nedenle her sınav gerginlik sebebidir. • Büyüdüklerinde karşısındaki insanlara zor güvenirler. • Karar vermekte güçlük yaşarlar

14. SERBEST ANNE BABA TUTUMLARI (ÇOCUK MERKEZLi AİLE) Çocuklarına özgür ve eşit ortam yaratma isteği ile doğmuştur. Anne babanın çocuğa egemen olma ve onun üzerinde baskı kurma eğilimi yerine, çocuğun başına buyruk yetişmesi, dilediğince davranması ve çocuğun üzerinde aile denetiminin olmaması vardır. Çocuğun aşırı hareket ve davranış serbestliği vardır. Kendisine ve çevresine zarar verebilecek davranışlarda bile denetimden uzaktır, aile müdahale etmez. Sınırları çizilmemiştir. Ara sıra verilen ceza ya da kısıtlamalar ilke haline dönüşmemiş caydırıcılıktan uzak hareketin yanlışlığını anlaşılır kılmaktan uzaktır. Çocuk ailenin zayıflığını kendi çıkarları yönünde kullanır. Örn:” …….. Almazsan ders çalışmam” vb. istekler yerine geldikçe de çocuk daha bencil ve sorumsuz bir kişilik kazanır.

15. SERBEST TUTUMLA YETİŞEN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ • Devamlı birilerinden hizmet beklerler • Her isteklerinin yapılmasını beklerler • Okuldaki kurallarla karşı karşıya kaldıklarında hayal kırıklığına uğrarlar • Diğerlerinin dikkatini çekmeye çalışırlar • Bencil ve saygısızdırlar • İstekleri buyruk niteliği taşımaktadır • Toplumun vermediği hakları kendilerine tanımaya çalışırlar • Sınavı derslerin okulun onlar için çok fazla anlamı yoktur. Özgürlükte sınırsız yaşamak varken sıkıntıya girmeyi kendi kendilerine tercih etmezler.

16. OTORİTER TUTUM • Çocukla tartışmadan anlaşmadan isteklerini dikkate almadan anne-baba tarafından belirlenen kural v emirlerin çok katı şekilde uygulanmasıdır. Çocuğun davranışları katı standartlarla değerlendirilir, hata ve yanlış yapma hakkı yoktur. Çocuktan kurallara sorgulamadan uyması beklenir, evde her şey kurallara ve saatlere bağlıdır Baskıcı ve otoriter ailenin verdiği eğitimde ceza verici bir yaklaşım vardır. Aile cezayı iyi • bir ders olsun, bir daha hata yapmasın mantığı ile verilir ve bu cezalar genelde çocuğa göre ağır cezalardır. Ailenin verdiği disiplin çocuğu hayatından bıktırır. Çocuğun en doğal hakları bile çocuğa uslu olmasının bir ödülü olarak verilir. • Bu tür ailelerde büyüyen çocuklardan başarı beklemek yanlış olur. Çocuk anne babanın kurallarını yerine getirme çabasında olduğu için kendini ifade edemez. • Ailenin belirlediği kurallar ve sınırlar içinde çocuklarını kendine özgü yapıları adeta yok sayılır.

17. Otoriter Bir Ailede Yetişen Çocukların Özellikleri • Stresli, tedirgin çocuklardır • Kendine olan güveni hemen hemen yok gibidir • Sessiz çekingen başkalarının etkisinde kolayca kalabilen çocuklardır • Sürekli eleştirildiği için aşağılık duygusu geliştirebilir • Dıştan denetimlidirler. Kendi başlarına karar veremezler dışarıdan birilerinin onu • yönlendirmesini beklerler. • Tam tersi çocuk isyankar da olabilir. • Sınavı anne babanın onayını almak için geçilmesi gereken bir engel olarak görür. • Sınavın başarısız geçmesini ceza kaynağı olarak gören çocuk, sınavı gerçek amacına uygun olarak düşünemez. • Sınav sonucu zayıfsa aldığı ceza karşısında kendisini değersiz ve aptal hisseder. Özgüven deformasyonu yaşar

18. KAYGIYI ENGELLEMEK İÇİN NELER YAPABİLİRİZ: • Onlarla konuşun kaygının nedenlerini bulun sizin tutumunuzdan kaynaklanıyor olabilir. • Hissettiklerini kağıda dökmeleri için onları destekteyin. Bunun sonucunda olumsuz yargılarını bir kenara toplayın. Bunu aşabilmeleri için çocukluklarından bu yana istedikleri, çalıştıkları için başardıkları ama farkında olmadıkları kazanımları vurgulayın. • Onları koşulsuz sevdiğinizi ve sınav sonucu ya da herhangi başka olumsuz şeyin bu gerçeği değiştiremeyeceğini söyleyin. Söylediklerizde samimi olun ve beden diliniz de aynı mesajı versin.

19. Sözlerinizi, beden dili ve ses tonu desteklemiyorsa yani ağızlarından çıkan ile bedenlerinin söylediği çelişiyorsa çocuk daha çok beden diline dikkat edecektir. • Zorunluluk ifade eden sözleri mümkün olduğunca az kullanmaya çalışın. • Gereğinden fazla fedakarlıktan kaçının ve bunları hatırlatmayın. Örneğin bir yıl boyunca eve misafir çağırmamak, evde televizyonu açmamak gibi. • Çocuk bu durumu ailemin bu fedakarlıklarına yanıt vermek zorundayım biçiminde düşünerek daha fazla kaygılanabilir • Sınavın bir zeka ölçer olamadığından herkesin birşeyleri başardığı üstün yönlerinin olduğundan söz edin. Kendisinde güçlü gördüğü yeteneklerinden bahsedin. Kendinden vazgeçmemesini sağlayın. • Meslek seçiminde de ona faydası olabilecek gözlemlediğiniz becerilerinden söz edin. Bir tek sınav başarısızlığının hayatta başarısız olmakla aynı anlama gelmediğinden söz edin. Herkesin kolaylıkla anlayamadığı dersler olabileceğinin farkına varmasını sağlayın. • Anlık kaygı ve stres halinde nefes egzersizleri uygulaması için ona yardımcı olun. Siz de yaşamınızda bu basit tekniği uygulayın • Kasma gevşeme egzersizlerini, yoga, meditasyon tekniklerini uygulayın. Haftanın belirli günleri düzenli spor yapmaları için onlara örnek olun ve destekleyin. • Cola, Nescafe vb. vücütta kaygı tepkisinin tekrarlanmasına neden olan içeceklerin çok fazla tüketilmesine engel olun. Yoğurt, balık. Yeşil yapraklılar vb. besinlerin tüketilmesine önem verin. • Enerjiyi daha uzun süre belli seviyede tutan kuru meyvelerin (Kuru kayısı,üzüm, erik vb) ve yağlı tohumların (fındık, badem, ceviz vb.) çalışma aralıklarında yenmesini alışkanlık haline getirmeleri için teşvik edin.

20. Çocuğunuzu hiçbir zaman başka çocuklarla kıyaslamayın • Beklentileriniz ile çocuğunuzun yapabilecekleri birbiriyle uyumlu olursa çocuğunuz daha az kaygı yaşayabilir.

21. Çocuğunuzu taktir edin.Çocuğunuzun, sürekli olumsuz yanlarını, yapamadıklarını vurgulamak yerine, olumlu yanlarını görmek onun kendisine olumlu bakmasını kolaylaştırır. • Sık sık eleştirmek yerine, geçmişteki başarılarını onaylayın.Olumlu yanlarını ve çabalarını tespit ederek övün.

22. Birbirinize bağlılığın amaç, sınavın araç olduğunu unutmayın. Çocuğunuzun ders çalışması ve sınavda başarılı olması uğruna onunla ilişkilerinizi tehlikeye atmayın

23. İyinin düşmanı mükemmeldir.Sizin beklentileriniz; çocuğunuzun mükemmel olması olabilir. Ancak bu, iyiye sevinip mutlu olmanıza engel olmamalıdır. • Öğrenci sınavda başarılı olamazsa yaşayacağı durumu bir ceza gibi göstermeyin. • "Eğer kazanamazsan, falan okula gidersin." gibi sözler onun gideceği okulu, yapacağı işi sevmesine imkan bırakmaz. • Çocuğun eğitim alabilmesi ve yararlanabilmesi ancak okulunu ve eğitimi sevmesiyle mümkündür

24. NEFES ALMA EGZERSİZİ • Nefes almanın kendisi bir gevşeme ,rahatlama yoludur. • Bütün rahatlama egzersizleri içerisinde, egzersizin bir parçası olarak kullanılmaktadır.. • Doğru ve derin nefes almanın doğrudan damarları genişletme ve kanın bedenin en uç ve en derin noktalarına kadar ulaşmasını sağlama özelliği vardır

25. -Nefes almadan önce ciğerlerinizi iyice boşaltın • -Ciğer kapasitenizi hayali olarak ikiye bölün ve bir iki diye içinizden sayarak ciğerinizin bütününü doldurun. • - Kısa bir süre bekleyin ve yine bir iki diyerek nefesinizi aldığınızın iki katı sürede verin.göğüs kemiklerinizin hareketli bir köprü gibi açılıp kapandığını hissetmelisiniz. • - Bunu arka arkaya 2 – 3 kez tekrarladıktan sonra 4-5 kez normal nefes alın. Çünkü sürekli bu şekilde tekrarlarsanız başınız dönebilir.

26. Kasma Gevşetme egzersizini de sakin bir ortamda hafif müzik eşliğinde yönergeyi yumuşak bir ses tonu ile okuyarak uygulayabilirsiniz.