SLU@BI ZA MEDICINA NA TRUDOT - REFORMI, PROCENA NA RIZIK NA RABOTNO MESTO

1. SLU@BI ZA MEDICINA NA TRUDOT - REFORMI, PROCENA NA RIZIK NA RABOTNO MESTO Prim. D-r Stefan Todorov Institut za medicina na trudot, SZO Kolaborativen centar Skopje, Republika Makedonija

2. Promeni i predizvici • Proces na tranzicija (dramati~ni promeni vo op{testvoto od politi~ki, socio-ekonomski i demografski aspekt) • Reformi vo zdravstveniot sektor • EU integracii • Humani resursi • Infrastruktura • Legislativa • Iskustvo, tradicija • Motiv

3. Kriti~ni to~kivo procesot na reformi • Trend na namaluvawe na aktivnostite na specifi~nata zdravstvena za{tita • Redukcija na brojot na SMT, zatvorawe na dispanzeri po medicina na trudot • Proces na privatizacija vo PZZ (transformacija na d-r spec po MT vo mati~en lekar vo PZZ) Profiliran i educiran kadar - 120 ~lenovi vo Zdru`enieto za MT pri MLD

4. Stari i novi problemi - Re{enija • Specifi~ni profesionalni rizici • Funkcionirawe na SMT • Trudova inspekcija • Informativen sistem vo oblasta na zdravjeto i bezbednosta na rabota novi principi vo rakovodeweto so zdravjeto i bezbednosta na rabota novi mehanizmi za socijalen dijalog

5. SZO aktivnosti - prvi ~ekori • Promocija na SZO HESME programa (Health, Environment and Safety in Enterprises) • Nov koncept za razvoj • Intersektorski pristap • Klu~ni partneri (Institut za medicina na trudot, MZ, MTSP, SMT, Makedonsko zdru`enie na doktori po medicina na trudot, Zdru`enie na rabotodavci, Zdru`enija na rabotnici) 2001 godina

6. Kontinuirani aktivnosti - efekti Nacionalna konferencija za medicina na trud: • Nacionalna strategija • Nacionalna programa SMT Izmeni i dopolnuvawa na ZZZ, del od SMT se izzema od privatizacija po sopstven izbor SEE Sub-Regional Consultation on Developing Project for Occupational Health for South East Europe under the Initiative for Social Cohesion of the Stability Pact promocija na makedonskite aktivnosti vo SZO 2005 godina

7. Rezultati vo 2006 godina • Strategija za zdravje, zdrava `ivotna i rabotna sredina i bezbednost pri rabota vo RM (usvoena od Vladata na RM) Osovremenuvawe na regulativata, EU harmonizacija, Reformski procesi, Sledewe i unapreduvawe na zdravjeto i bezbednosta na rabota, organizacija i funkcija na SMT Zaedni~ki nastap so MZ i MTSP, kontinuirana podr{ka 2006 godina

8. VODE^KI DOKUMENTI ZA STRATEGIJATA STRATEGIJA NA SZO ZDRAVJE ZA SITE VO 21 VEK GLOBALNA STRATEGIJA ZA MEDICINA NA TRUDOT ZA SITE, SZO 1996 ZDRAVSTVENA POLITIKA NA EU (DIREKTIVA 391/89) PROGRAMA ZA JAVNO ZDRAVSTVO NA EU 2001-2006 PROGRAMA ZA AKCIJA NA EU VO OBLASTA NA JAVNOTO ZDRAVSTVO 2003-2008 PROGRAMA ZA BEZBEDNA RABOTA NA MOT (KONVENCII 155, 161, 164 I 171) STRATEGIJA ZA PO^ISTO PROIZVODSTVO, UNEP MILENIUMSKA DEKLARACIJA NA ON (2000)

9. NACIONALNA STRATEGIJA ODGOVOR NA OPREDELBATA NA R. MAKEDONIJA ZA VKLU^UVAWE VO EVROPSKITE INTEGRACII VO OBLASTA NA ZDRAVJE I BEZBEDNOST NA RABOTA OPERACIONALIZACIJA NA IZRAZENATA POLITI^KA OPREDELBA ZA PREZEMAWE NA KONKRETNI AKTIVNOSTI I MERKI

10. IMPLEMENTACIJA NA NACIONALNATA STRATEGIJA EFEKTI • OVOZMO@UVAWE NA BEZBEDNA I ZDRAVA @IVOTNA I RABOTNA SREDINA • NAMALUVAWE NA BROJOT NA ZABOLUVAWATA I POVREDITE NA VRABOTENITE PREDIZVIKANI ILI USLOVENI OD RABOTATA, OKOLINATA, NA^INOT NA @IVEEWE I SOCIJALNITE FAKTORI • SO^UVUVAWE I UNAPREDUVAWE NA ZDRAVJETO I RABOTNATA SPOSOBNOST • OBEZBEDUVAWE NA OPTIMALNA RAMNOTE@A POME\U EKONOMSKIOT INTERES I RABOTOSPOSOBNOSTA I ZDRAVJETO NA RABOTNICITE • OBEZBEDUVAWE NA USLUGI I PROIZVODSTVO NA PRODUKTI KOI[TO NE SE [TETNI PO ZDRAVJETO NA LU\ETO I SREDINATA • SLEDEWE I PROCENKA VRZ OSNOVA NA INDIKATORSKI SISTEM

11. OSNOVNI PRINCIPI NA STRATEGIJATA PRIMARNA PREVENCIJA I BEZBEDNA TEHNOLOGIJA INOVACIJA I HARMONIZACIJA NA ZAKONODAVSTVOTO I STANDARDITE OD OBLASTA OPTIMALIZACIJA NA USLOVITE NA RABOTA INTEGRACIJA NA SITE MERKI I AKTIVNOSTI TRIPARTITNOST KOOPERACIJA NA RABOTODAVA^ITE I VRABOTENITE PRAVO NA VRABOTENITE NA TO^NO INFORMIRAWE I DONESUVAWE NA ODLUKI RAZVOJ NA INFORMACISKI SISTEM

12. STRATE[KI CELI PRISTAP MULTIDISCIPLINAREN MULTISEKTORSKI POVE]ESLOEN VA@NOST NA PRIMARNATA PREVENCIJA PODDR[KA NA SZO VOSPOSTAVUVAWE NA NACIONALNA POLITIKA I PROGRAMA NEOPHODNA INFRASTRUKTURA I RESURSI RAZVOJ NA NACIONALNIOT SISTEM ZA ZDRAVJE I ZA[TITA NA RABOTA AKCIONEN PLAN - OPERATIVEN DOKUMENT SO KONKRETNI MERKI, DINAMIKA I ROKOVI, KAKO I NOSITELI NA AKTIVNOSTITE

13. SPROVEDUVAWE NA STRATEGIJATA • NIVO NA DELUVAWE I PRIMENA • NA MERKITE • NACIONALNO NIVO • ZAEDNICA • PRETPRIJATIE • POEDINEC PARTNERSTVO DOGOVOR DOBROVOLNI INICIJATIVI SOCIJALEN DIJALOG KOORDINACIJA NA AKTIVNOSTITE INTERSEKTORSKI KOMITET I INSTITUT ZA MEDICINA NA TRUDOT

14. Globalna mre`a na SZO kolaborativni centri:Raboten plan 2006-2010 (Stresa, Italija, 2006) • Development of innovative models of OHS in South East Europe Lider na proektot: Institut za medicina na trud, SZO Kolaborativen centar, R. Makedonija

15. WHO SEE Network on Workers Health SZO ekspertska mre`a za MT vo JIE • zaedni~ka akcija vo regionot - (Albanija, BiH, Bugarija, Makedonija, Romanija, Srbija, Hrvatska, Crna Gora)

16. Novi SZO akcii • WHO Global Plan of Action on Workers’ Health 2008-2017 (2007) Institut za MT, SZO Kolaborativen centar so konkretni zada~i Prioritet br.1: Razvoj na Nacionalnite politiki, Akcionite planovi i Programi vo MT Prioritet br.3: Podobruvawe na organizacijata i funkcijata na SMT 2007 godina

17. Aktuelni prioriteti i idni ~ekori • Razvoj na funkcionalni i efikasni SMT (model na OSMT) • Razvoj na javno-zdravstvena mre`a na SMT Osnovni principi: • Dostapnost na SMT za site rabotni lu|e • Oddr`uvawe i promovirawe na zdravjeto na rabotnite lu|e • Podobruvawe na rabotnata sredina, zdravjeto i bezbednosta na rabota • Razvivawe na organizacii i kultura na rabota i promovirawe na pozitivna socijalna klima • Efikasni SMT vo pogled na zdravje, rabotosposobnost, pretprijatie i nacionalna ekonomija

18. Nov pristap - prestrukturirawe CELI: • Da se podobri davaweto i dostapnosta na uslugite na SMT • Da se razvie nov model na slu`bite, vklu~uvaj}i i pristap na OSMT , osobeno za najvulnerabilnata populacija i visoko rizi~nite sektori • Da se identifikuvaat soodvetnite mehanizmi koi }e obezbedat razvoj na kompetentni i relevantni SMT za site rabotni lu|e • Da se realizira sodr`inata, kvalitetot, dostapnosta i distribucijata na uslugi koi se relevantni na specifi~nite uslovi i vistinskite potrebi na zaednicata • Da se oformi i razvie Nacionalna javno-zdravstvena mre`a za SMT so koja }e koordinira IMT na nacionalno nivo

19. Mre`a na SMT na nacionalno nivo • Zgolemena dostapnost do site rabotnici • Zgolemena prisposoblivost i podobren odgovor na lokalnite potrebi i uslovi • Zgolemena efikasnost i stimulirawe na multidisciplinarniot pristap na SMT • Poefikasno pru`awe na uslugi na vulnerabilnite populacioni grupi • Stimulirawe na javno-privatno partnerstvo na SMT preku mre`ata, so cel zajaknuvawe na aktivnostite od oblasta na MT vo zemjata • Poddr{ka na intersektorskata sorabotka • Sozdavawe na baza na podatoci za zdravje i bezbednost na rabota, podobrena komunikacija, razmena na informacii i znaewa • Podignuvawe na javnata svest za zdravjeto i bezbednosta na rabota

20. PERSPEKTIVI Nov Zakon za bezbednost i zdravje na rabota, Juli 2007 god. • Dava pogolemi mo`nosti • Gradewe i jaknewe na sopstveni kapaciteti • Da rabotime zaedno za zdravjeto na rabotnicite “Working together for Workers Health” SEE Network on Workers Health