Jakość środowiska Dolnego Śląska

1. Jakość środowiska Dolnego Śląska Barbara Kwiatkowska-Szygulska Agnieszka Mikołajczyk Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we WrocławiuWydział Monitoringu ŚrodowiskaWrocław, czerwiec 2007

2. Struktura funkcjonalna PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ) jest źródłem informacji o środowisku będących wynikiem pomiarów i ocen jego stanu, jak i analizą wpływu różnych czynników, w tym presji będących wynikiem działalności człowieka. Informacje te zostały ujęte w trzech blokach PMŚ: bloku PRESJE, bloku STAN oraz bloku OCENY I PROGNOZY, różniących się istotnie pod względem funkcji, jakie pełnią w systemie. W ramach bloku PRESJE będą pozyskiwane i gromadzone informacje o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do środowiska. Podstawowym blokiem w systemie PMŚ jest blok STAN, w ramach którego będą wytwarzane i gromadzone dane pierwotne, dotyczące stanu poszczególnych elementów środowiska. Informacje gromadzone w ramach bloków PRESJE i STAN zasilą blok OCENY I PROGNOZY, w ramach którego będą wykonywane zintegrowane oceny i prognozy stanu środowiska, analizy przyczynowo-skutkowe wiążące istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

3. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Jakość powietrza na Dolnym Śląsku kształtowana jest przede wszystkim przez zanieczyszczenia emitowane ze źródeł: • przemysłowych i energetycznych, • sektora bytowo-komunalnego, • transportu samochodowego. Całkowita emisja z zakładów objętych statystyką emisji zanieczyszczeń z terenu województwa dolnośląskiego w 2005 r. wynosiła: • pyłów – 8 tys. Mg (redukcja o 7% w porównaniu do 2004 r.), • dwutlenku siarki – 60,5 tys. Mg (wzrost o 7,4%), • tlenków azotu – 23,2 tys. Mg (wzrost o 1,7%), • tlenku węgla – 9,6 tys. Mg (redukcja o 4%), • dwutlenku węgla – 17941,4 tys. Mg (wzrost o 8,3%). Spośród zakładów przemysłowych największy udział w zanieczyszczeniu powietrza ma BOT Elektrownia „Turów” S.A. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

4. Wyb.J.Conrada-Korzeniowskiego Al. Wiśniowa Stacja mobilna Powietrze - metody pomiarowe • automatyczne – stacje stałe • automatyczne – stacja mobilna • manualne (aspiratory i pyłomierze) • pasywne Pyłomierz PM10 Stacja manualna ul. Bartnicza Próbniki pasywne WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

5. Punkty monitoringu powietrza na Dolnym Śląsku WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

6. Punkty monitoringu powietrza na Dolnym Śląsku • Na terenie województwa dolnośląskiego w 2006 r. eksploatowano 5 stacji pomiarowych (SO2, NOx, O3) spełniających wymagania odnośnie lokalizacji stanowisk ze względu na ochronę roślin: • Jeleniów (pow. bolesławiecki), • Czerniawa (pow. lubański), • Czarna Góra (pow. kłodzki) • Śnieżne Kotły (pow. jeleniogórski – teren Karkonoskiego Parku Narodowego). • Śnieżka (pow. jeleniogórski – teren KPN). WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

7. Pomiary pasywne SO2 i NO2 w powietrzu Rozkłady stężeń średniorocznych na podstawie pomiarów prowadzonych metodą pasywną w sieci 163 punktów pomiarowych: dwutlenek siarki dwutlenek azotu WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

8. Jakość powietrza na Dolnym Śląsku • na przeważającym obszarze występują niskie stężenia dwutlenku siarki, tlenku węgla i metali ciężkich • jednym z najbardziej istotnych obecnie problemów jest wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu – dwutlenkiem azotu, • najwyższe stężenia większości zanieczyszczeń notowano w miesiącu styczniu – w dniach o bardzo niskich temperaturach powietrza • maksymalne stężenia ozonu notowano natomiast w okresie letnim podczas upalnych dni • ponadnormatywny poziom stężeń zarejestrowano dla: • dwutlenku siarki w 1 stacji (Szczawno-Zdrój) • dwutlenku azotu w 1 stacji stałej i w 2 punktach pasywnych (Wrocław) • pyłu zawieszonego PM10 na 12 stanowiskach pomiarowych • ozonu w 3 stacjach • tlenku węgla w 1 stacji (Jelenia Góra-Cieplice) • benzo(a)pirenu (szczególnie widoczny w okresie grzewczym) • przekroczenie zanotowano również w przypadku ozonu w stacji na Czarnej Górze w odniesieniu do normy obowiązującej dla ochrony roślin (AOT40) WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

9. Programy ochrony powietrza • opracowywane coroczne oceny jakości powietrza oraz klasyfikacje stref województwa wskazują obszary, na których przekraczane są normy jakości powietrza i konieczne jest podjęcie odpowiednich działań naprawczych • na podstawie danych monitoringowych za rok 2006 wykazano potrzebę opracowania programów ochrony powietrza dla 9 stref województwa: • Wrocław (p. grodzki / aglomeracja) – pył zawieszony PM10, ozon, • Jelenia Góra (p. grodzki) – pył zawieszony PM10, tlenek węgla, ozon, • Legnica (p. grodzki) – pył zawieszony PM10, • powiat dzierżoniowski – pył zawieszony PM10, • powiat głogowski – pył zawieszony PM10, • powiat kłodzki – pył zawieszony PM10, • powiat lubiński – pył zawieszony PM10, • powiat świdnicki – pył zawieszony PM10, • powiat wałbrzyski – dwutlenek siarki, ozon. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

10. Powietrze - trendy • znaczne obniżenie poziomu stężeń dwutlenku siarki w odniesieniu do poziomu notowanego w latach 1994-1998 • ustabilizowany poziom dwutlenku azotu • spadek stężeń pyłu zawieszonego PM10 w latach 1994-1998, w ostatnich latach ponowny wzrost stężeń • wzrost poziomu zanieczyszczenia powietrza ozonem • nieznaczny spadek stężeń benzenu • ustabilizowany niski poziom ołowiu WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

11. Wody powierzchniowe Wykaz ilości punktów pomiarowych w poszczególnych sieciach monitoringu rzek w 2006 roku WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

12. Zbiorcza klasyfikacja rzek woj. dolnośląskiego WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

13. Trendy zmian w stanie czystości rzek na Dolnym Śląsku WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

14. Trendy zmian w stanie czystości rzeki Odry WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

15. Stan czystości rzek województwa dolnośląskiego • wyniki badań potwierdzają stabilny poziom zanieczyszczeń w rzekach w ostatnich latach i tendencję do powolnego, lecz dalszego obniżania się ich wartości • statystycznie około połowa rzek w województwie to wody o zadowalającej jakości; część wód sklasyfikowana jako niezadowalającej jakości tylko nieznacznie przekracza próg właściwy dla tej klasy • występowanie wód złej jakości w dalszym ciągu związane jest w dużej części z odprowadzaniem ścieków z dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych: wałbrzyskiej, świdnickiej i dzierżoniowskiej, ale na oczyszczalniach z nimi związanych trwają modernizacje procesu oczyszczania, zmierzające głównie do podniesienia stopnia usuwania związków biogennych i usprawnienia gospodarki osadowej • w dalszym ciągu problemem pozostaje odprowadzanie ścieków, niekiedy nawet spełniających wymagania pozwoleń wodnoprawnych, do cieków o stosunkowo małym przepływie, jak Wierzbiak, Dobra, czy Kasina • relatywnie niskie skanalizowanie obszarów wiejskich na terenie województwa jest w dalszym ciągu jedną z przyczyn nie najlepszej jakości wód powierzchniowych WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

16. Wody podziemne • w 2006 roku badania wód podziemnych prowadzono w 78 punktach pomiarowych WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

17. Wody podziemne na obszarach bezpośrednio zagrożonych zanieczyszczeniami • kontrola jakości wód podziemnych na obszarach narażonych na bezpośrednie oddziaływanie zanieczyszczeń przemysłowych i komunalnych oraz wokół obiektów stanowiących potencjalne źródło poważnych awarii • w 2006 roku badaniami objęto 19 obiektów w 63 punktach pomiarowych • wody podziemne charakteryzowały się zróżnicowaną jakością – od wód o bardzo wysokiej jakości (klasa I) do wód złej jakości (klasa V) • o klasyfikacji decydowały przede wszystkim następujące wskaźniki: amoniak, azotany, ogólny węgiel organiczny, przewodność, odczyn, azotyny i WWA WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

18. Wody podziemne na obszarach bezpośrednio zagrożonych zanieczyszczeniami WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

19. Gleby Przekroczenia dopuszczalnych wartości stężeń w glebach na terenie Dolnego Śląska w 2006 r. (badania WIOŚ) WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

20. Hałas komunikacyjny Na 62 punkty kontrolno-pomiarowe przebadane na terenie Dolnego Śląska w 2006 roku w 100% poziom Leq dla 16 h dnia przekraczał wartość dopuszczalną 60 dB. Rozkład wielkości natężenia poziomu dźwięku w punktach kontrolno-pomiarowych na terenie Dolnego Śląska w 2006 r. (na linii pierwszej zabudowy): 3,2% > 75 dB 17,7% 60<Leq>65 dB 24,2% 70<Leq>75 dB 54,9% 65<Leq>70 dB WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

21. Okres badań % zakładów,w których stwierdzono przekroczenie wartości dopuszczalnych poziomu hałasu 1997-1999 55,5% 2000-2001 25,8% 2002-2003 36,5% 2005-2006 28,3% Hałas przemysłowy Spośród kontrolowanych zakładów większość emituje do środowiska hałas przekraczający normę nie więcej niż o 10 dB. Znaczny procent interwencji dotyczy działalności produkcyjno-usługowej. Uciążliwość akustyczna wiąże się lokalizacją hipermarketów, sklepów spożywczych jak też małych zakładów rzemieślniczych i usługowych, które to niejednokrotnie tworzą z zabudową mieszkaniową jedną całość. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

22. Promieniowanie elektromagnetyczne W 2006 r. do badań natężenia promieniowania elektromagnetycznego wytypowano miasta: Legnicę i Wałbrzych. Pomiary przeprowadzono w 27 punktach w tym: • Legnica – 17 ppk, • Wałbrzych – 10 ppk. Punkty pomiarowe wyznaczono na terenach o wysokiej gęstości zaludnienia w rejonie oddziaływania źródeł emisji PEM (stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje radiowe i telewizyjne). Pomiary wartości stężeń pól elektromagnetycznych wykazały brak przekroczeń wartości dopuszczalnych w badanych punktach. Zgodnie z art. 124 ustawy Prawo ochrony środowiska wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192 poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r.) WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

23. % wyselekcjonowanych odpadów w 2005 r.: • makulatura 0,5% • szkło 0,7% • metale 0,07% • tworzywa sztuczne 0,3% makulatura pozostałe tekstylia 9% 19% 4% tworzywa sztuczne 10% spożywcze metale 38% 9% szkło 11% Odpady komunalne • w województwie dolnośląskim w 2005 r. wywieziono na składowiska ok. 1 mln Mg stałych odpadów komunalnych (w tym z terenu miasta Wrocławia ok. 22% ogółu wywiezionych odpadów) • wg danych GUS Dolny Śląsk zamieszkuje ok. 3 mln osób. Oznacza to, iż każdy mieszkaniec naszego województwa w swoim gospodarstwie domowym wytworzył w 2005 r. średnio 300 kg odpadów komunalnych (w krajach europejskich średnio 360-620 kg, w Polsce średnio 256 kg) • szacuje się, iż w ciągu najbliższych lat ilość odpadów komunalnych znacznie wzrośnie WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

24. Odpady przemysłowe wytworzone w latach 1991-2005 Gospodarka odpadami przemysłowymi Odpady przemysłowe Podstawowymi źródłami powstawania odpadów przemysłowych są: • górnictwo węgla (hałdy i zbiorniki odpadów poflotacyjnych), • wydobycie surowców mineralnych, • przemysł energetyczny i hutnictwo. Najwięcej odpadów przemysłowych wytworzono na terenie powiatu polkowickiego (82%). Kolejne miejsca zajmują powiaty: zgorzelecki, głogowski, m.Wrocław, lubiński. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

25. Odpady niebezpieczne wytworzone w latach 1992-2005 Gospodarka odpadami niebezpiecznymi Odpady niebezpieczne Główne źródła odpadów niebezpiecznych: • hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, • przemysł chemiczny, • przemysł rolno-spożywczy, • przemysł maszynowy, • procesy oczyszczania ścieków. Odpady niebezpieczne, wykazane przez 659 producentów, stanowiły ok. 1,21% (450 tys. Mg) wszystkich powstałych odpadów poprodukcyjnych ujętychw bazie SIGOP. Szacuje się, że w 2005 r.: • odzyskano ok. 111 tys. Mg odpadów niebezpiecznych, • unieszkodliwiono (poza składowaniem) ok. 56 tys. Mg, • zmagazynowano ok. 16 tys. Mg, • ulokowano na składowiskach ok. 283 tys. Mg. WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska

26. Dziękuję za uwagę! WIOŚ Wrocław: Jakość środowiska Dolnego Śląska