1 / 46

Download Free UPSC Current Affairs MCQs Q/A PDF

Download Free UPSC Current Affairs MCQs Question answers PDF for UPSC 2020 exams preparation with us. We provide everything relative to exams so download our pdf videos and start the preparation.<br>For More information Visit these link<br>Website-https://www.studyiq.com/<br>Bank Exams Courses- https://www.studyiq.com/all-goverment-exams-android-courses<br>SSC CGL Exams Course- https://www.studyiq.com/ssc-cgl-online-coaching-courses<br>Blog- https://www.studyiq.com/blog/<br>Current Affairs- https://www.studyiq.com/currentaffairs<br>Free PDF- https://www.studyiq.com/downloads/free-pdfs<br>Free Videos- https://www.studyiq.com/video/courses<br>

Download Presentation

Download Free UPSC Current Affairs MCQs Q/A PDF

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Thank you all ! https://www.facebook.com/amit.saini.3551380

  2. https://t.me/AmitSainiIASeducator

  3. प्ऱश्ऩ-1 1. संयुक्थराष्टॎरऔररृसक ेबीचहालहीमेःहथियारथियंत्ऱणसमझौतेक ेरृपमेः INF संथिपरहस्थाक्सरथकएगएहैः। 2. 500-5,500 थकलोमीटरकीसभीथमसाइलोंकोतीिसालक ेभीतरखत्यकरिे क ेथलएअमेररकाऔररृससहमतिेऔरभथिष्रमेःइिकाथिकास, उत्फादिया तैिातीिहींकरेःगे। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  4. प्ऱश्ऩ-1 1. संयुक्थराष्टॎरऔररृसक ेबीचहालहीमेःहथियारथियंत्ऱणसमझौतेक ेरृपमेः INF संथिपरहस्थाक्सरथकएगएहैः। 2. 500-5,500 थकलोमीटरकीसभीथमसाइलोंकोतीिसालक ेभीतरखत्यकरिे क ेथलएअमेररकाऔररृससहमतिेऔरभथिष्रमेःइिकाथिकास, उत्फादिया तैिातीिहींकरेःगे। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  5. अमेररकािेमध्रितीश्ऱेणीकीपरमाणुबलों (INF) संथिसेिापसलेथलयाहै। मुद्धाक्राहै? अमेररकािेथपछलेसालथदसंबरकीशुरूआतमेःघोषणाकीिीथकिहरृसीसंथि क ेतहतफरिरी 2 तकआईएिएससंथिक ेतहतअपिेदाथयतॎोंकोथिलंथबतकर देगा, जबतकथकमॉस्खोसंथिकीशतोःक ेअिुपालिमेःिहींआताहै।अमेररकी सरकारकाकहिाहैथकिईरृसीथमसाइलपैक्ठक ेप्ऱाििािोंकाउल्ळंघिकरती हैजो 310 से 3,400 मीलकीरेःजक ेसािभूथमआिाररतक्ऱ ू जऔरबैथलस्ठिक थमसाइलोंक ेउत्फादि, परीक्सणऔरतैिातीपरप्ऱथतबंिलगातीहै। • • •

  6. संथिक ेअभािमेःक्राहोगा? यहस्फष्टॎिहींहैथकसंयुक्थराज्रअमेररकाथिकटअिथिमेःयूरोपयाएथशयाक ेथलएकौिसेप्ऱथतबंथितथसिमको तैिातकरसकताहै।अमेररकीसेिािेदशकोंसेथिथषद्नसीमाओंक ेभीतरथकसीभीभूथम-आिाररतथमसाइलोंको थिकथसतिहींथकयाहैऔरक े िल9M729 सेमेलखािेक ेथलएएकिईजमीिलॉन्छकीगईक्ऱ ू जथमसाइलका थित्थपोषणशुरृथकयाहै। मॉस्खोबहूतअलगस्ठथिथतमेःहैऔरतेजीसेतैिातीकाथिस्थारकरसकताहै।ऑपरेशिल 9एम729 थमसाइलोंकी संख्राकाफीसीथमतरहीहै, लेथकिसंथिक ेतहतअपिेआथिकाररकदाथयतॎोंसेमुक्थहोकरमॉस्खोतेजीसेऔर अथिकइकाइयांतैिातकरसकताहै। रृसआरएस-26 रूबेजऽ, कोएकप्ऱायोथगकप्ऱणालीक ेरृपमेःप्ऱभािीरृपसेपुििवगीक ृ तकरसकताहै, थजसे INF संथिकी 5,500 थकलोमीटरकीसीमाक ेऊपरपरीक्सणथकयागयाहै। INF काउल्ळंघिकरिेसेबचिेक ेथलए, रृसी अथिकाररयोंिेपहले RS-26 कोएकअंतरमहाद्शीपीयबैथलस्ठिकथमसाइलक ेरृपमेःिथणवतथकयािा।हालांथक, यह िोडाकमरेःजकीथमसाइलक ेथलएआिारबिासकताहै, अगरमॉस्खोअपिे INF बलोंकोबढािादेिेकीकामिा करताहै-इसेअमेररकी-सामररकन्रूिरेटेथजकआर्मॎवररडक्षिटरीटीयान्रूिाटवक ेतहतथगितीथकएथबिा, लंबी दूरीकीप्ऱणाथलयोंकोथियंथत्ऱतकरताहै। यहकदम 2010 क ेिएिाटवसंथिअमेररकीऔररृसीलंबीदूरीक ेपरमाणुप्ऱणाथलयोंकोकमजोरकरिेकीसंभाििाहै। अंतरसंथिक ेथिििसेमध्रितीऔरसामररकप्ऱणाथलयोंक ेबीचसंबंिोंपरसिालथफरसेखुलकरन्रूिाटवकोकमकरेगा, जोथक 30 सालसेजमीिी-आिाररत, मध्रिती-श्ऱेणीकीथमसाइलोंक ेउन्यूलिद्शाराहलथकएगएहैः। • • • • •

  7. इंटरमीथडएट-रेःजपरमाणुबलसंथि: इंटरमीथडएट-रेःजन्रूस्ठियरफोसेसटरीटी (आईएिएफसंथि, औपचाररकरृपसेसंथि, संयुक्थराज्र अमेररकाऔरसोथियतसोशथलिररपस्ठिकऑफयूथियिक ेबीचउिक ेइंटरमीथडएट-रेःजऔर सॉटवर-रेःजथमसाइलोंक ेउन्यूलिपर) संयुक्थराज्रअमेररकाऔरसोथियतसंघक ेबीच 1987 हथियार थियंत्ऱणसमझौताहै। आईएिएफसंथिक ेतहत, U.S. औरU.S.R. िेतीिसालक ेभीतर 500-5,500 थकलोमीटरकीसभी जमीिसेलॉन्छकीजािेिालीथमसाइलोंकोखत्यकरिेऔरभथिष्रमेःइिकाथिकास, उत्फादिया तैिातीिहींकरिेपरसहमथतव्रक्थकी। अमेररकीिे 846 पथशिःगIIs औरग्ऱाउंडलॉन्छकीगईक्ऱ ू जथमसाइलों (GLCMs) औरU.S.S.R, 1,846 थमसाइलों (SS-4s, SS-5s औरSS-20s) कोअपिीसहायतासुथििाओंक ेसाििष्टॎकरथदया। अमेररका-रृससंबंिोंमेःमध्रितीपरमाणुबलों (INF) संथिकामहतॎ: संथिक ेतहत, दोिोंपक्सोंिेसहमथतव्रक्थकीथकपरमाणुहथियारोंकाएकमहतॎपूणविगवयूरोपसे हटाथदयाजाएगा, औरक े िलसामररकपरमाणुहथियार (TNW) याकमदूरीकीथमसाइलेःजोथक जमविीक ेक्सेत्ऱपरतैिातहैः, रहेगी। िषोःसेजारीसंथििेदोिोंपक्सोंकोसैन्रिृस्ठद्नकीसंभाििा, ऑपरेशिलथमसकॉल्रूशिऔर MAD क ेतक वकोबदलिे मेःमददकरिेक ेथलएकायवथकया। [पारस्फररकरृपसेआश्शस्थथििाश] कोउच्छ "अथिकसंिेदिशील" राजिीथतक स्थरतकलेजािेमेःमददकी। • • • • • • •

  8. प्ऱश्ऩ-2 राष्टॎरीयकौशलप्ऱमाणिथिकाय, एकीक ृ तराष्टॎरीयप्ऱत्रायिबोडवऔरकौशलमाटव थकसक ेघटकहैः ए) प्ऱिािमंत्ऱीकौशलथिकासयोजिा (पीएमक े िीिाई) बी) कौशलभारत सी) संकल्फ डी) उडाि • • • • •

  9. प्ऱश्ऩ-2 राष्टॎरीयकौशलप्ऱमाणिथिकाय, एकीक ृ तराष्टॎरीयप्ऱत्रायिबोडवऔरकौशलमाटव थकसक ेघटकहैः ए) प्ऱिािमंत्ऱीकौशलथिकासयोजिा (पीएमक े िीिाई) बी) कौशलभारत सी) संकल्फ डी) उडाि • • • • •

  10. संकल्फयोजिा आजीथिकासंििवि (SANKALP) पररयोजिाक ेथलएकौशलअथिग्ऱहणऔरज्टािजागरृकताकौशलथिकासपर क ेः थितहै। यह 'कौशलथिकासऔरउद्रथमतामंत्ऱालय' काकायवक्ऱमहै। यह 'थिश्शबैःक' द्शारासमथिवतएकपररणामउन्युखपररयोजिाहै। इसकाउद्धेश्रराष्टॎरीयकौशलथिकासथमशि (NSDM) क ेजिादेशकोलागूकरिाहै। यहथिबाविअथभसरणऔरसमन्शयक ेमाध्रमसेथजलास्थरक ेस्ठस्खथलंगइकोथसिमपरक ेः थितहै। इसमेःथिक ेः िीक ृ तयोजिाऔरगुणित्थासुिारपरथिशेषध्रािथदयागयाहै। यहक ेः िऔरराज्रदोिोंएजेःथसयोंक ेसमग्ऱकौशलप्ऱणालीकोकिरकरताहै। इसयोजिाक ेतहतथचथितचारप्ऱमुखक्सेत्ऱहैः, संथिागतसुदॄढीकरण (राष्टॎरीय, राज्रऔरथजलास्थर) कौशलथिकासकायवक्ऱमोंकीगुणित्थाआश्शासि कौशलथिकासमेःहाथशएकीआबादीकासमािेशऔर सािवजथिकथिजीभागीदारी (पीपीपी) क ेमाध्रमसेकौशलकाथिस्थारकरिा। थजलास्थरपरकौशलयोजिाकोबढािादेिेक ेथलएएकपुरस्खारभीशुरृथकयागयाहै, थजसकािामहै "थजलाकौशल थिकासयोजिा (डीएसडीपी) पुरस्खार"। • • • • • • • • • • • • • •

  11. इसयोजिाक ेप्ऱमुखघटकहैः, राष्टॎरीयकौशलप्ऱमाणिथिकाय-कौशलमूल्रांकिकोथिथियथमतकरिेक ेथलए एकस्शतंत्ऱथिकाय। एकीक ृ तराष्टॎरीयप्ऱत्रायिबोडव-प्ऱथशक्सकोंऔरप्ऱथशक्सणक ेः िोंक ेथलएएकमािक पंजीकरणऔरमान्रतामािदंड। राष्टॎरीयकौशलअिुसंिािप्ऱभाग-यहएकस्शतंत्ऱथिंकटैःकहैथजसकाउद्धेश्रश्ऱम बाजारोंकाथिश्ळेषणकरिाहैताथकमौजूदारूझािोंक ेअिुरृपिीथतयोंकोबिािे मेःमददथमलसक े । कौशलमाटव-यहएकसमेथकतकौशलसंसाििबाजऽारहैजोकौशलसंसाििोंक े आदाि-प्ऱदािक ेथलएएकथिश्शसिीयमंचप्ऱदािकरताहै। तक्सथशला: प्ऱथशक्सकोंक ेथलएराष्टॎरीयपोटवल-यहप्ऱथशक्सकोंक ेकौशलथिकासक े बारेमेःजािकारीक ेक ेः िीयसंग्ऱहक ेरृपमेःकायवकरताहै। • • • • • •

  12. प्ऱश्ऩ-3 महतॎपूणवअिुसंिाि, ििाचारऔरप्ऱौद्रोथगकी (IMPRINT) औरउच्छच्छतरअथिष्खार योजिा (UAY) थकसक ेद्शाराचलायीजारहीहै ए) िीथतआयोग बी) माििसंसाििथिकासमंत्ऱालय सी) एमएसडीई डी) िाथणज्रऔरभारीउद्रोगमंत्ऱालय • • • • •

  13. प्ऱश्ऩ-3 महतॎपूणवअिुसंिाि, ििाचारऔरप्ऱौद्रोथगकी (IMPRINT) औरउच्छच्छतरअथिष्खार योजिा (UAY) थकसक ेद्शाराचलायीजारहीहै ए) िीथतआयोग बी) माििसंसाििथिकासमंत्ऱालय सी) एमएसडीई डी) िाथणज्रऔरभारीउद्रोगमंत्ऱालय • • • • •

  14. माििसंसाििथिकासमंत्ऱालयक ेमाििसंसाििथिकासमंत्ऱीश्ऱीरमेश पोखररयालथिशंकिेटेकएक्हकाउद्घाटिथकया-एकप्ऱौद्रोथगकीप्ऱदशविीजो उत्फादोंऔरप्ऱोटोटाइपकोप्ऱदथशवतकरिेक ेथलएआयोथजतथकयागयािाजोथक इम्पॎलान्ठऔरयूएिाईक ेतहतथिकथसतथकएगएहैः। •

  15. क ेः िीयमाििसंसाििथिकासमंत्ऱी, श्ऱीरमेशपोखररयालथिशंकिेआज आईआईटीमेःटेकएक्ह-तकिीकप्ऱदशविीकाउद्घाटिथकया। टेकएक्हकाआयोजिमाििसंसाििथिकासमंत्ऱालय (MHRD) कीदोप्ऱमुख योजिाओंक ेतहतथिकथसतथकएगएउत्फादोंऔरप्ऱोटोटाइपोंकोप्ऱदथशवतकरिे क ेथलएथकयागयािा, अिावत्अिुसंिाि, ििाचारऔरप्ऱौद्रोथगकी (IMPRINT) और उच्छतरअथिष्खारयोजिा (UAY)। मंत्ऱीिेसभीइस्ठरंटऔरयूएिाईपररयोजिाओंक ेसारयुक्थटेकएक्हिॉल्रूमभी जारीथकया। • • •

  16. इस्ठरंटयोजिाििंबर 2015 मेःव्रािहाररकप्ऱौद्रोथगकी (उत्फादोंयाप्ऱथक्ऱयाओं) मेःज्टािकाअिुिाद करक ेसबसेअथिकप्ऱासंथगकइंजीथियररंगचुिौथतयोंकासमािािप्ऱदािकरिेक ेउद्धेश्रसेशुरृकी गईिी। 10 चयथितप्ऱौद्रोथगकीडोमेिमेःस्शास्थ्रदेखभाल, ऊजाव, थिायीआिास, िैिो-प्ऱौद्रोथगकी हाडविेयर, जलसंसाििऔरिदीप्ऱणाली, उन्ऩतसामग्ऱी, सूचिाऔरसंचारप्ऱौद्रोथगकी, थिथिमावण, सुरक्साऔररक्साऔरपयाविरणथिज्टािऔरजलिायुपररितविशाथमलहैः। 313.30 करोडरूपयेकी क ु ललागतपर 142 पररयोजिाओंकोइस्ठरंट-I क ेतहतअिुमोथदतथकयागयािा।इिपररयोजिाओं कोसंयुक्थरृपसेMHRD और 50:50 क ेअिुपातमेःभागलेिेिालेमंत्ऱालयद्शाराथित्थपोथषतथकया जाताहै। 6 अक्ठूबर, 2015 कोउच्छतरअथिष्खारयोजिा (UAY) घोथषतकीगईिी, जोएकउच्छव्रिथिाक े ििाचारकोबढािादेिेक ेथलएएकियािाजोउद्रोगकीआिश्रकताओंकोसीिेप्ऱभाथितकरताहै औरथजससेभारतीयथिथिमावणकीप्ऱथतस्फिावमेःबढतमेःसुिारहोताहै।यूएईक ेतहत 388.86 करोड रूपयेकीक ु ललागतक ेसािफ े ज-1 मेः 83 औरफ े ज-II मेःक ु ल 142 प्ऱोजेक्ठ्सकोमंजूरीदीगईहै। UAY पररयोजिाओंकोसंयुक्थरृपसेMHRD भागलेिेिालेमंत्ऱालयोंऔरउद्रोगद्शारा 50:25:25 क े अिुपातमेःथित्थपोथषतथकयाजाताहै।यहयोजिाएकव्रिहायवउद्रोग-अकादथमकसहयोगपरक ेः थित हैजहांउद्रोगअिुसंिािकीलागतकाएकथहस्हासाझाकरताहै। • •

  17. प्ऱश्ऩ-4 1. मेचीिदीकोसीिदीकीमहतॎपूणवसहायकिदीहै। 2. सरकारिेगोदािरीऔरक ृ ष्तािथदयोंक ेबादथबहारकीकोसीऔरमेची िथदयोंकोजोडिेक ेथलए 4,900 करोडरूपयेकीकोसी-मेचीअंतर-थलंथक ं ग पररयोजिाकोमंजूरीदेदीहै। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  18. प्ऱश्ऩ-4 1. मेचीिदीकोसीिदीकीमहतॎपूणवसहायकिदीहै। 2. सरकारिेगोदािरीऔरक ृ ष्तािथदयोंक ेबादथबहारकीकोसीऔरमेची िथदयोंकोजोडिेक ेथलए 4,900 करोडरूपयेकीकोसी-मेचीअंतर-थलंथक ं ग पररयोजिाकोमंजूरीदेदीहै। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  19. मेचीिदीिेपालऔरभारतसेहोकरबहिेिालीएकपार-सीमािदीहै।यहमेचीिदीिेपालऔरभारतसेहोकरबहिेिालीएकपार-सीमािदीहै।यह महािंदािदीकीएकसहायकिदीहै। मेचीकीउत्फथत्थिेपालमेःमहाभारतश्ऱेणीमेःहूईहै।यहिेपालसेहोकरबहतीहै, भारतऔरिेपालक ेबीचकीसीमाबिातीहैऔरथफरथकशिगंजथजलेमेः महािंदामेःशाथमलहोिेक ेथलएभारतीयराज्रथबहारसेहोकरबहतीहै। मेची-महािंदाआंतररकबहाििालीपहाथडयोंऔरमैदािोंक ेबीचएक संक्ऱमणकालीिक्सेत्ऱहैऔरथिलाक ृ थतकथिथििताओंकीएकथिस्थृतश्ऱृंखला प्ऱदथशवतकरताहै।पहाथडयोंमेःउत्फन्ऩहोिेिालीिथदयाांएकब्ऱेथडंगचररत्ऱप्ऱाप्थ करतीहैःऔरअच्जीतरहसेजलोढपंखेथिकथसतकरतीहैः। महािंदािदीप्ऱणाली, थजसकामेचीएकथहस्हाहै, िेपालमेः 8,088 िगव थकलोमीटर (3,123 िगवमील) औरभारतमेः 11,520 िगवथकलोमीटर (4,450 िगव मील) काजलग्ऱहणक्सेत्ऱहै। • • • •

  20. क ेः ििेथबहारक ेसीमांचलक्सेत्ऱकोजीििकाएकबडापट्ठाप्ऱदािकरतेहूए 4,900 करोडरूपयेकीएकपररयोजिाकोसी-मेचीिदीइंटरलाथक ं गपररयोजिा कोमंजूरीदीहै। महतॎाकांक्सीकोसी-मेचीपररयोजिा, जोमध्रप्ऱदेशक ेक े ि-बेतिाक ेबाददेशकी दूसरीप्ऱमुखिदीइंटरथलंथक ं गपररयोजिाहै। • •

  21. कोसी-मेचीइंटरथलंथक ं गपररयोजिाकोअभीतकराष्टॎरीयपररयोजिाकादजावप्ऱाप्थ िहींहूआहै।लेथकिएमपीमेःक े ि-बेतिापररयोजिा (भारतकीिथदयोंकीपहली इंटरथलंथक ं गपररयोजिा) कीतजवपर, यहपररयोजिाकईकारणोंसेराष्टॎरीय पररयोजिाकीस्ठथिथतक ेथलएभीयोग्रहै, थजसमेःइसक ेथिशालबाढप्ऱबंििऔर थसंचाईक्समताशाथमलहैः। •

  22. प्ऱश्ऩ-5 1. हाडवपैडरोग, एप्ऱोटोजोआक ेकारणहोताहै 2. यहक ु त्थोंक ेमाध्रमसेमिुष्रोंकोप्ऱभाथितकरताहै सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  23. प्ऱश्ऩ-5 1. हाडवपैडरोग, एप्ऱोटोजोआक ेकारणहोताहै 2. यहक ु त्थोंक ेमाध्रमसेमिुष्रोंकोप्ऱभाथितकरताहै सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  24. क ै िाइिथडिेःपरिायरस (सीडीिी) श्शसिऔरक ेः िीयतंथत्ऱकातंत्ऱक ेसंक े तोंक े साितीव्ऱऔरअक्हरघातकज्शरकीबीमारीहैजोआमतौरपरफ े रेटमेःदेखी जातीहै। क ै िाइिथडिेःपरजीिसमोरथबलिायरसक ेएकपैरामाइक्होिायरसक ेकारण होताहै।अथिकांशथिलीयमांसाहारीप्ऱाक ृ थतकसीडीिीसंक्ऱमणक ेथलए अथतसंिेदिशीलहोतेहैः। • •

  25. हालमेःप्ऱकाथशतटेकामेःप्ऱकाथशतअध्रयिक ेअिुसार, बाघोंकोक ै िाइिथडिेःपर िायरस (सीडीिी) सेखतरेकासामिाकरिापडताहै, जोिन्रजीिअभयारणॎोंमेःऔर उसक ेआसपासरहिेिालेसीडीिी-संक्ऱथमतक ु त्थोंसेप्ऱसाररतहोताहै।यहपायागया हैथकराजथिािक ेरणिंभौरिेशिलपाक वक ेआसपास 86% परीक्सणथकएगएक ु त्थों िेअपिेरक्थप्ऱिाहमेःसीडीिीएंटीबॉडीजकाउपयोगथकया। यहअत्रथिकसंक्ऱामकिायरलबीमारीहैजोक ु त्थों, कोयोट्स, लोमथडयों, पांडाऔर भेथडयोंसथहतथिथभन्ऩप्ऱकारकीपशुप्ऱजाथतयोंक ेजठरांत्ऱ, श्शसि, क ेः िीयतंथत्ऱकातंत्ऱ, प्ऱथतरक्साप्ऱणालीऔरअन्रमहतॎपूणवअंगोंपरहमलाकरतीहै।ज्रादातरमामलोंमेः, यहसंक्ऱमणघातकहै।इसेहाडवपैडबीमारीक ेरृपमेःभीजािाजाताहै।यह खतरिाकिायरसमािाजाताहैऔरपूिीअफ्ऱीकीजंगलोंमेःअफ्ऱीकीशेरोंकी 30% आबादीकोथमटादेिेक ेथलएदोषीठहरायाजाताहै। • •

  26. कारण: यहपररिारक ेपैरा-मायक्होथिररडी (िायरसकाएकहीपररिारहैजो मिुष्रोंमेःकण्डमाला, खसराऔरब्ऱोंकोलाइथटसकाकारणबिताहै) क ेएकल- फ ं सेहूएआरएिएिायरसक ेकारणहोताहै।यहिायरसमिुष्रोंमेःखसरेक े िायरसऔरररन्ढरपेििायरसक ेसमािहैजोमिेथशयोंकोप्ऱभाथितकरताहै। •

  27. प्ऱश्ऩ-6 इसरोिे 2 अगस्थकोबेःगलुरृक ेपीन्रामेःअंतररक्सस्ठथिथतजागरृकताथियंत्ऱण क ेः िकीआिारथशलारखी ए) चन्द्ऱयाि-2 क ेथियंत्ऱणक ेथलए बी) भथिष्रक ेमािियुक्थथमशिोंक ेथलएपररस्ठथिथतयोंकाथिश्ळेषणकरिेक ेथलए सी) बढतीमलबेकीआबादीकोदेखतेक ेथलए डी) सौरमंडलमेःजीििकीतलाशक ेथलए • • • • •

  28. प्ऱश्ऩ-6 इसरोिे 2 अगस्थकोबेःगलुरृक ेपीन्रामेःअंतररक्सस्ठथिथतजागरृकताथियंत्ऱण क ेः िकीआिारथशलारखी ए) चन्द्ऱयाि-2 क ेथियंत्ऱणक ेथलए बी) भथिष्रक ेमािियुक्थथमशिोंक ेथलएपररस्ठथिथतयोंकाथिश्ळेषणकरिेक ेथलए सी) बढतीमलबेकीआबादीकोदेखतेक ेथलए डी) सौरमंडलमेःजीििकीतलाशक ेथलए • • • • •

  29. अंतररक्सस्ठथिथतजन्रजागरृकताऔरप्ऱबंिि (SSAM) लगातारबढतेमाििथिथमवतमलबेकीआबादी औरपररचालिअंतररक्सयािक ेसािबढतेटकरािक ेखतरेक ेकारणएकअंतरराष्टॎरीयस्थरपर महतॎपूणवक्सेत्ऱबिगयाहै।अध्रक्स, इसरोिे 2 अगस्थकोबैःगलोरक ेपीन्रामेःअंतररक्सस्ठथिथत जागरृकताथियंत्ऱणक ेः िक ेथलएआिारथशलारखी, जोइसरोकीप्ऱगथतमेःएकमहतॎपूणवमीलका पत्दरहै। इसरोिेइसपहलूपरथिशेषध्रािथदयाहै।इसरोिेअंतररक्समलबेक ेथिकटसंपक वऔरटकरािसे उच्छमूल्रिािअंतररक्ससंपथत्थकीरक्साकरिेक ेउद्धेश्रसेअंतररक्सस्ठथिथतजागरृकताऔरप्ऱबंिि थिदेशालयकीथिापिाकीहै।एसएसएएमसेसंबंथितसभीगथतथिथियोंकोव्रिस्ठथितरृपसेकरिेक े थलए, बेःगलुरूमेःएकथियंत्ऱणक ेः िथिाथपतथकयाजारहाहै। थियंत्ऱणक ेः ि, एसएसएएमक ेथलएतीव्ऱगथतथिथियोंकोदेखिेकीसुथििाप्ऱदािकरेगाबढतीमलबेकी आबादीऔरपररचालिअंतररक्ससंपथत्थ।थियंत्ऱणक ेः ि, थिस्ठियउपग्ऱहों, पररक्ऱमाकरिेिालीिस्थुओं क ेटुकडों, पृथ्शीक ेक्सुिग्ऱहोंऔरप्ऱथतक ू लअंतररक्समौसमकीस्ठथिथतसेभारतीयअंतररक्ससंपथत्थयोंकी सुरक्सासेसंबंथितगथतथिथियोंकीएकश्ऱृंखलाकीमेजबािीकरेगा।यहस्शदेशीअिलोकिसुथििाओंसे थिस्ठियउपग्ऱहोंक ेटरैथक ं गडेटाकोआत्यसातकरेगाऔरथिश्ळेषणक ेमाध्रमसेिंगेथटप्फथणयोंसे उपयोगीजािकारीउत्फन्ऩकरेगा।अंतररक्सक ेथिायीउपयोगक ेथलए, थियंत्ऱणक ेः िसथक्ऱयमलबेको हटािे, अंतररक्समलबेमॉडथलंगऔरशमिक ेथलएअिुसंिािगथतथिथियोंकोसक्समकरेगा। • • •

  30. प्ऱश्ऩ-7 इंस्ठिशचैिलथकसक ेबीचस्ठथितहै ए) यूक ेऔरआइसलैःड बी) थब्ऱटेिऔरजमविी सी) थब्ऱटेिऔरिीदरलैःड डी) थब्ऱटेिऔरफ्ऱांस • • • • •

  31. प्ऱश्ऩ-7 इंस्ठिशचैिलथकसक ेबीचस्ठथितहै ए) यूक ेऔरआइसलैःड बी) थब्ऱटेिऔरजमविी सी) थब्ऱटेिऔरिीदरलैःड डी) थब्ऱटेिऔरफ्ऱांस • • • • •

  32. प्ऱश्ऩ-8 1. ऊजावदक्सतासेिाथलथमटेड (EESL) अक्सयऊजावमंत्ऱालयक ेतहतभारतसरकार कीएकऊजावसेिाक ं पिी (ESCO) है 2. ईईएसएलथिथभन्ऩसरकारीएजेःथसयोंकोई-िाहिप्ऱदािकरिेमेःमुख्रसूत्ऱिार रहाहै। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  33. प्ऱश्ऩ-8 1. ऊजावदक्सतासेिाथलथमटेड (EESL) अक्सयऊजावमंत्ऱालयक ेतहतभारतसरकार कीएकऊजावसेिाक ं पिी (ESCO) है 2. ईईएसएलथिथभन्ऩसरकारीएजेःथसयोंकोई-िाहिप्ऱदािकरिेमेःमुख्रसूत्ऱिार रहाहै। सहीकििचुिेः ए) क े िल 1 बी) क े िल 2 सी) दोिों डी) कोईिहीं • • • • • • •

  34. रक्सामंत्ऱालय प्ऱदूषणसेथिपटिेक ेथलएसेिािेईकारलॉन्छकी पयाविरणसंरक्सणपरसरकारकीिीथतयोंक ेसािकदमसेकदमथमलाकरचलिेिालीभारतीयसेिािेिईथदल्ळीमेः अपिेअथिकाररयोंक ेउपयोगक ेथलएईकासवकोरोजगारदेिेक ेथलएएकइकोलॉथजकलपहलशुरृकीहै, जो ऊजावमंत्ऱालयक ेतहतक ेः िीयसािवजथिकउपक्ऱमोंक ेसंयुक्थउपक्ऱमएिजीएथफथशए ं सीसथिवसेजथलथमटेड (ईईएसएल) क ेसािसाझेदारीमेःहै।थदल्ळीमेःसेिामेःई-कारकीशुरूआतकोथिश्शपयाविरणथदिसपरकल्फिाकी गईिीऔर 01 अगस्थ 2019 कोQMG लेस्ठििेःटजिरलगोपालआरद्शाराभारतीयसेिाक ेथलएपहलीई-कारोंको हरीझंडीथदखाकरलॉन्छथकयागयािा।सेिाकीयोजिा 10 ई-कारोंक ेपहलेबैचकोएकपायलटप्ऱोजेक्ठक ेरृप मेःसंचाथलतकरिेकीहैऔरइसपहलपरऔरथिकथसतकरिेऔरअिवव्रिथिा, दक्सताऔरन्रूितमउत्हजवि सुथिथितकरिेक ेथलएथदल्ळीमेःईकारोंकीसंख्रामेःिृस्ठद्नकरिाहै। यहउल्ळेखकरिाउथचतहैथकसेिाहमेशापयाविरणीयपहलमेःसबसेआगेरहीहै।भारतीयसेिाक ेपासबडीसंख्रा मेःटेररटोररयलआमीबटाथलयि (ECO) हैःथजनॎोंिेििसंरक्सणजैसेपयाविरणसंरक्सणकीपहलकीहै।कश्यीरसेकन्रा क ु मारीतकदूरदराजऔरपाररस्ठथिथतकरृपसेसंिेदिशीलक्सेत्ऱोंमेःतैिातसेिाइकाइयांपाररस्ठथिथतकसंतुलिक े संरक्सणऔरपयाविरणकीरक्साक ेथलएथिािीयआबादीक ेसािथिकटसमन्शयमेःथिथभन्ऩगथतथिथियोंकोअंजामदे रहीहैः। थदल्ळीमेःिायुप्ऱदूषणएकबडीचुिौतीरहीहै।दुथियाभरकीसरकारेःइसखतरेसेलडिेक ेथलएबहूतसारेसंसाििोंका थििेशकररहीहैः।इलेस्ठक्ठरकिाहिप्ऱौद्रोथगकीकाबविउत्हजविपदथचिकोकमकरक ेएकव्रिहायवथिकल्फसाथबतहूईहै। टाटामोटसवऔरमथहंिाजैसीभारतीयक ं पथियोंिेआरएंडडीऔरइलेस्ठक्ठरककारोंक ेथिमावणकाबीडाउठायाहै।थिथभन्ऩ सरकारीएजेःथसयोंकोइििाहिोंकोउपलब्नकरािेमेःईईएसएलमुख्रसूत्ऱिाररहाहै।इिइलेस्ठक्ठरकिाहिोंकोप्ऱोत्हाथहत करिेमेःसेिाकीपहलइसतकिीकक ेआगेक ेथिकासऔरथिकटभथिष्रमेःआमजिताक ेथलएइसेअपिािेमेःएकलंबा रास्थातयकरेगी। • • • •

  35. ऊजावदक्सतासथिवसेजथलथमटेड (EESL) भारतसरकारकीएकऊजावसेिाक ं पिी (ESCO) हैऔरदुथियाकीसबसेबडीसािवजथिकESCO है।यह 100% सरकारी स्शाथमतॎिाली, राज्रक ेस्शाथमतॎिालीNTPC थलथमटेड, थबजलीथित्थथिगम, ग्ऱामीणथिद्युतीकरणथिगमऔरउजावथग्ऱडकाएकसंयुक्थउद्रमहै।ईईएसएल कागठिभारतक ेऊजावमंत्ऱालयक ेतहतऊजावदक्सतापररयोजिाओंकीसुथििा क ेथलएथकयागयािा।अथभििव्रिसायऔरकायावन्शयिमॉडलखपतऔर लागतकोकाफीकमकरसकतेहैः।ईईएसएलराज्रथिद्युतथितरणक ं पथियों, थबजलीथियामकआयोगों (ईआरसी), राज्र-िाथमतएजेःथसयों (एसडीए), आगामी ईएससीओ, थित्थीयसंथिािोंआथदकीक्समताथिमावणक ेथलएसंसाििक ेः िक ेरृप मेःभीकायवकरताहै। •

  36. ईईएसएलिेथित्थीयिषव 2014-2015 क ेदौराि 10 करोडरूपयेक ेथििेशक ेसाि 10 ऊजावदक्सतापररयोजिाओंकोलागू थकया।इसिे 285 मेगािाटया 96.36 एमयूकीबचतकीऔरप्ऱथतिषव 77 थमथलयिथकलोग्ऱामकाबवि-डाइऑक्हाइडउत्हजवि कोकमकरताहै।ईईएसएलकाकहिाहैथकयहऊजावदक्सताकोसुलभ, सस्थीऔरसुरथक्सतबिाताहै। इसक ेकायवक्ऱमोंको 13 अगस्थ 2018 को 33.66 करोडसेअथिकएलईडीलाइटबल्भथितररतथकएगएऔर 64 लाखिरीट लाइटोंकोएलईडीलाइटोंसेबदलथदयागया। उनॎोंिे 2013-2014 मेःभारतकीदुथियाकीएलईडीकाथहस्हा 0.1% सेबढाकर 2015-2016 मेः 12% करथदया। ईईएसएलक ेपासदुथियामेःसबसेबडाऊजावदक्सतापोटवफोथलयोहै। इसिेप्ऱत्रक्सऔरअप्ऱत्रक्सरृपसे 25,000 िौकररयोंकासृजिथकया यहभारतमेःसबसेतेजीसेबढिेिालीक ं पथियोंमेःसेएकहैजोएकसालमेः 10 गुिािृस्ठद्नकररहीहै पररयोजिाओंमेःसभीक ेथलएसस्थीएलईडी (उजाला), िरीटलाइटिेशिलप्ऱोग्ऱाम, िेशिलएिजीएथफथशएंटफ ै ि थडिरीब्रूशिप्ऱोग्ऱाम, एथफथशएंटएलइडीज, एथफथशएंटथबस्ठडंग्हप्ऱोग्ऱामशाथमलहैः।ईईएसएलसुदूरसंचालिऔरथिगरािी (जैसेएसएमएसक ेमाध्रमसे) कीअिुमथतदेिेक ेथलए, थकसािोंकोमुफ्थमेःक ु शलस्याटवथियंथत्ऱतपंपथितररतकरक े , दुथिया क ेसबसेबडेक ृ थषमांग-प्ऱबंििकायवक्ऱमकोलागूकररहाहै। ईईएसएलक ेखरीदमॉडलिेएलईडीलाइटबल्भउत्फादिकोबदलथदया, और 2 िषोःमेःकीमतोंकोघटाकरएक-दसिेःतकपहूंचाथदया। ईईएसएलपररयोजिाओंकोिैथश्शकपयाविरणसुथििा (जीईएफ- 183 देशोंकीएकअंतरराष्टॎरीयभागीदारी), अंतरावष्टॎरीयथिकासबैःक, संयुक्थराष्टॎर एजेःथसयोंऔरअंतरावष्टॎरीयगैर-सरकारीसंगठिों (एिजीओ) से $ 454 थमथलयिकाथित्थपोषणप्ऱाप्थहोगा। • • • • • • • • •

  37. ऊजावदक्सतासेिाएंथलथमटेड (EESL) िेआिासीयस्थरपरऊजावक ु शलउपकरणोंक े उपयोगकोबढाकरऊजावक ेक ु शलउपयोगकोबढािादेिेक ेथलएराष्टॎरीयऊजाव क ु शलफ ै िप्ऱोग्ऱाम (NEEFP) शुरृथकयाहै। ईईएसएलिेऊजावदक्सताकायवक्ऱमोंक ेथलएबाजारबिािेऔरबिाएरखिे, ऊजाव दक्सताकायवक्ऱमोंपरध्रािक ेः थितकरिेऔर 60 थमथलयिटिसेसीओ 2 उत्हजविको कमकरिेक ेलक्ष्रक ेथलएिैथश्शकपयाविरणसुथििा (जीईएफ) क ेसािभागीदारीकी। यहजीईएफद्शाराअबतककीसबसेबडीफ ं थडंगमेःसेएकहै।पररयोजिाको $ 454 थमथलयिकासमग्ऱथित्थपोषणप्ऱाप्थहोगा, थजसमेःजीईएफसे $ 20 थमथलयिका अिुदािऔरअन्रफाइिेःसरोंसे $ 434 थमथलयिकाऋणशाथमलहै, थजसमेःएथशयाई थिकासबैःक (ADB) से $ 200 थमथलयिकाऋणभीशाथमलहै। ईईएसएलिेभारतमेःऊजावदक्सतापररयोजिाओंक ेथिायीथित्थपोषणक ेथलएएक ऊजावदक्सतापररक्ऱामीथिथिकाप्ऱस्थािथदया। • • • •

More Related