باسمه تعالي شأنه

1. باسمه تعالي شأنه درآمدي بر مختصات مدل کنترل استراتژيک در سطح شرکت هاي ايراني پژوهش گر : دکتر وحيد خاشعي، استاديار مديريت بازرگاني گرايش مديريت استراتژيک دانشکده مديريت و حسابداري علامه طباطبايي (ره)

3. من لم يشکر المخلوق لم يشکر الخالق اين پژوهش حاصل پشتيباني هاي 27 ماهه گروه مطالعات کسب و کار مرکز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي، اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار بوده است که در حمايت هاي مادي و معنوي از تيم پروژه دريغ نورزيده اند.

4. ضرورت تحقيق در مورد تکنيک هاي تصميم گيري در شرايط پيچيده (استيسي، 2008، لورانژ، 2000، انسف، 1987) دغدغه هاي نظري تعارض بين مدل هاي کنترل استراتژيک (ايرج توکلي، 2001، رامان موراليدهاران، 1997، فرانک هاريسون، 1991، چنهال، 2003، اندرسون و يونگ 1999 و کروموايد 1998) • اهميت کنترل در سلسله وظايف مديريت و کمبود پژوهش هاي کنترلي (مشايخي، 1386 و اعرابي، 1388) فقدان مدل کنترل استراتژيک همسو و همراستا با ابعاد سازماني (چنهال، 2003، ايرج توکلي،2001، رامان موراليدهاران ، 1997، فرانک هاريسون، 1991) مسئله پژوهش • چالش هاي نظام مديريتي کشور در حوزه کنترل استراتژيک • (مشايخي، 1386 و حکاک، 1387) دغدغه هاي عملي • فقدان آشنايي مديران کشور با روش هاي نوين کنترل • (مشايخي، 1386، حکاک 1387 و اعرابي، 1388) عدم تناسب و همسويي نظام هاي کنترل استراتژيک با ابعاد و عناصر سازماني (حقيقي، 1383، اسکافي، 1384اعرابي، 1388، ياوري گهر، 1388، صادقي، 1387، ) • حسن اجراي سياست هاي کلي نظام در حوزه اداري و مديريت و همچنين نظارت بر قانون بهبود مستمر محيط کسب و کار

5. بنابراين مسأله اصلي پژوهش فقدان مدل کنترل استراتژيک که سبب افزايشعملکردسازمانيشود • سئوال اول : نحوه تاثير گذاري بين فرايند کنترل استراتژيک با کنترل استراتژيک چگونه است؟ سئوال دوم : نحوه تاثيرگذاري بين کنترل اجراي استراتژي و کنترل محتواي استراتژي با کنترل استراتژيک چگونه است؟ • سئوال سوم : نحوه تاثيرگذاري بين کنترل استراتژيک و عملکرد سازماني چگونه است؟

6. 1 2 3 4 مساله: فقدان يک مدل کنترل استراتژيک در تعامل با عملکرد سازماني که در موقعيت هاي مختلف محيطي داراي فرايند و تکنيک هاي قابل پيش بيني و کاربردي باشد. هدف پژوهش:شناسايي و دستيابي به يک مدل کنترل استراتژيک که سبب افزايش عملکرد مي شود. سوال 2: نحوه تاثيرگذاري بين فرايند کنترل و کنترل استراتژيک چگونه است؟ 1: شناسايي و بررسي ارتباط بين کنترل استراتژيک و عملکرد سازماني • سوال 1: نحوه تاثير گذاري بين کنترل استراتژيک و عملکرد سازماني چگونه است؟ 2. شناسايي و بررسي ارتباط بين فرايند کنترل و کنترل استراتژيک • سوال 3: نحوه تاثيرگذاري بين کنترل استراتژيک و عملکرد سازماني چگونه است؟ • 3. شناسايي و بررسي ارتباط بين کنترل محتواي استراتژي و کنترل اجراي استراتژي با کنترل استراتژيک

8. مبادي ورود به پژوهش درکنترل استراتژيک

9. تعاريف مختلف کنترل استراتژيک از ديدگاه نظريه پردازان

10. پيتر لورانژ

11. پيتر لورانژ

12. نظارت استراتژيک کنترل مفروضات کنترل آگاهي ويژه کنترل اجرا تدوين استراتژي اجراي استراتژي زمان 2 زمان 1 زمان 3 ديدگاه پيرس و رابينسون، شريوگ و استينمن، پربل

13. نظارت استراتژيک (پويش محيطي) کنترل آگاهي ويژه (مديريت بحران) کنترل مفروضات (پايش محيطي) کنترل اجرا ارزيابي استراتژي (کنترل بازخورد) اجراي استراتژي تدوين استراتژي زمان صفر زمان 1 زمان 2 زمان 3 ديدگاه پيرس و رابينسون، شريوگ و استينمن، پربل

14. ديدگاه پيرس و رابينسون، شريوگ و استينمن، پربل

15. ديدگاه دفت و ويک

16. استراتژي به مثابه ديدگاه و منظر استراتژي به مثابه موقعيت ارزش هاي ريشه اي مخاطراتي که بايد اجتناب شود سيستم هاي اعتقادي سيستم هاي تعيين حدود استراتژي کسب و کار عدم اطمينان هاي استراتژيک معيارهاي کليدي عملکرد سيستم هاي کنترل تعاملي سيستم هاي کنترل تشخيصي استراتژي به مثابه الگوي فعاليت استراتژي به مثابه طرح ديدگاه سايمونز

17. ديدگاه سايمونز

18. ديدگاه کاپلان و نورتون

19. ديدگاه اوشي، هريسون، استونر، رابينز، دفت

20. ديدگاه آنسوف

21. ديدگاه ايرج توکلي

22. رويکرد دوم به کنترل استراتژيک : جمع آوري اطلاعات به منظور رصد اعتبار و پايايي مفروضات برنامه ريزي و همچنين شناخت و نعريف فرصت ها و تهديدات محيطي و تفسير و پردازش اطلاعات به منظور پاسخگويي محيطي و در صورت ضرورت تغيير محتواي استراتژي اجراي استراتژي زمان برنامه ريزي : طراحي استراتژي کنترل مديريت : رصد و پايش عملکرد واقعي، استخراج انحرافات نسبت به اهداف عملکردي برنامه ريزي شده به منظور تصحيح اقدامات اجرايي رويکرد اول به کنترل استراتژيک :تعريف عوامل کليدي موفقيت، رصد و پايش عملکرد واقعي بر اساس عوامل کليدي موفقيت، استخراج انحرافات نسبت به اهداف عملکردي برنامه ريزي شده به منظور تصحيح اقدامات. ديدگاه رامان موراليدهاران

23. تقسيم کار و وظايف مکانيزم بازخورد • سلسله مراتب مسئوليت • جريان اطلاعات پاسخگويي سازماني اهداف استراتژيک منابع انساني اقدام اصلاحي • مبتني بر شايستگي • ارزيابي به موقع و کارآمد • تدوين صحيح استراتژي • تعريف شده و متصل نظارت و پايش محيطي بودجه و مالي سازماني • نتايج مفروضات واقعي و اهداف استاندارد • تخصيص مبتني بر اهداف تدوين استراتژي اجراي استراتژي ارزيابي استراتژي ديدگاه فرانک هريسون

24. دسته بندي نظريات ارائه شده در حوزه کنترل استراتژيک

25. تحقيقات انجام شده تاييد کننده وجود مسأله اصلي پژوهش که فقدان مدل تعاملي کنترل استراتژيک با عملکرد است .

26. روش شناسي پژوهش

28. متغيرهاي پژوهش الف ـ متغير مستقل(متغيري است كه بر متغير وابسته اثر ميگذارد): کنترل محتواي استراتژي، فرايند کنترل و کنترل اجراي استراتژي در اين تحقيق به عنوان متغيرهاي مستقل ايفاي نقش مي كنند. هريك از متغيرهاي فوق، خود به متغيرهاي فرعي تقسيم مي شود كه در مدل تحقيق به آنها اشاره شد. ب ـ متغير ميانجي و وابسته(متغيري كه تحت تأثير متغير مستقل است) : در اين تحقيق کنترل استراتژيک متغير ميانجي مي باشد. ج- متغير غايي : در اين تحقيق نهايت کنترل استراتژيک بايد در عملکرد سازمان و يا شرکت موثر واقع شود.

29. متغيرهاي پژوهش

30. روايي و پايايي پرسشنامه الف ـ روايي(اعتبار) پرسشنامه : در تحقيق حاضر براي تعيين روايي پرسشنامه، بعد از بررسي‌ها و مطالعات انجام شده در مورد پرسشنامه و مقايسه با كارهاي قبلي در اين زمينه پرسشنامه به رؤيت و تاييد خبرگان حوزه استراتژي کشور رسيد (اعتبار محتوايي). به علاوه از تحليل عاملي تاييدي براي اعتبار سازه استفاده شد. ب ـ پايايي(قابليت اعتماد) پرسشنامه : به منظور اندازه‌گيري قابليت اعتماد، از روش آلفاي کرونباخ و با استفاده از نرم‌افزار SPSS15 انجام گرديده است. در نهايت مقدار به دست آمده از نرم افزار براي آلفاي کرونباخ متغيرهاي پرسشنامه اين پژوهش 94 درصد مي­باشد که نشان دهنده ميزان پايايي بسيار بالاي پرسشنامه است.

31. جامعه و نمونه آماري • در تحقيق حاضر با توجه به چارچوب و روش تحقيق، از مديران شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار که در 20 صنعت طبقه بندي شده اند مطمح نظر خواهد بود. • پس از طراحي مدل کنترل استراتژيک، پرسشنامه ارزيابي محيط دروني و بيروني طراحي شد و در اختيار نمونه آماري قرار گرفت. روش نمونه گيري در اين حالت نمونه گيري تصادفي- طبقه اي بود. دلايل انتخاب شرکت هاي پذيرفته شده در بورس به عنوان جامعه آماري عبارتست از : • تنوع و تکثر صنايع در بورس اوراق بهادار • امکان پايش محيط هاي باتلاطم بالا و بي تلاطم • امکان اجراي پيمايش ميداني با توجه به هماهنگي هاي انجام يافته • فيلتر هاي متعدد عملکردي بورس اوراق بهادار بر شرکت هاي پذيرفته شده • بالا بردن قوت و کارکرد مدل نهايي در آزمايش صنايع و شرکت هاي مختلف • اطلاعات در دسترس شرکت ها و صنايع در بورس اوراق بهادار • درک و ادراک تمام ابعاد سازماني و کنترل استراتژيک در برخي شرکت ها و صنايع بورس اوراق بهادار • حجم مناسب شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار

32. نمونه گيري از جامعه آماري

33. روش‌هاي تحليل داده ها

34. تحليل عاملي تاييدي کنترل استراتژيک

35. تحليل عاملي مرتبه اول در حالت تخمين استاندارد(بارعاملي)

36. تحليل عاملي تاييدي مرتبه اول در حالت اعداد معناداري

37. تحليل عاملي تاييدي مرتبه دوم کنترل استراتژيک

38. تحليل عاملي مرتبه دوم در حالت تخمين استاندارد

39. تحليل عاملي مرتبه دوم در حالت اعداد معناداري

40. فرايند کنترل کنترل محتواي استراتژي کنترل استراتژيک (Strategic Control) عملکرد سازماني (Performance) کنترل اجراي استراتژي مدل مفهومي تحقيق

42. فرضيات مدل مفهومي تحقيق

43. کنترل مراکز مسئوليت مالي کنترل حوزه هاي استراتژيک کنترل عامل قابليت راهبردي کنترل اداري کنترل تشخيصي پيش بيني نتايج مورد انتظار کنترل اجراي استراتژي مقايسه مستمر عملکرد تجزيه و تحليل انحرافات کنترل استراتژيک (Strategic Control) عملکرد سازماني (Performance) فرايند کنترل بازخورد اصلاحي فنون تجزيه و تحليل محيطي کنترل مسائل استراتژيک محيطي کنترل محتواي استراتژي متوسط رشد صنعت بازده سرمايه گذاري بازده حقوق صاحبان سهام بازده فروش کنترل مفروضات اساسي برنامه ريزي کنترل عوامل مزيت رقابتي کنترل مبتني بر سناريو کنترل تعاملي کنترل آگاهي هاي ويژه کنترل فرهنگي تحليل مدل اصلي پژوهش

44. تحليل مديريتي نتايج پژوهش با توجه به ضريب تاثير استخراج شده در مدل تحقيق اولويت سرمايه گذاري بر روي تکنيک هاي کنترل استراتژيک به ترتيب ذيل است : • کنترل حوزه هاي استراتژيک (11.27) • کنترل عوامل مزيت رقابتي (10.80) • کنترل عامل قابليت راهبردي (10.18) • کنترل مبتني بر سناريو (10.55)

45. تحليل مديريتي نتايج پژوهش لازم به ذکر است که رويکردهاي کنترل استراتژيک بايد به صورت موازي و همزمان در سازمان ها اجرا گردند و حالت سلسله مراتبي مي باشند. کنترل محتواي استراتژي (7.73) نسبت به کنترل اجراي استراتژي (6) از اهميت بالايي براي سرمايه گذاري برخوردار است. توجه به فرايند کنترل استراتژيک (9.74) در کنار تکنيک هاي کنترل استراتژيک نيز مي تواند به طور مستقيم در عملکرد شرکت ها موثر باشد. لازم به ذکر است که رويکردهاي کنترل استراتژيک بايد به صورت موازي و همزمان در سازمان ها اجرا گردند و حالت سلسله مراتبي مي باشند. کنترل محتواي استراتژي (7.73) نسبت به کنترل اجراي استراتژي (6) از اهميت بالايي براي سرمايه گذاري برخوردار است. توجه به فرايند کنترل استراتژيک (9.74) در کنار تکنيک هاي کنترل استراتژيک نيز مي تواند به طور مستقيم در عملکرد شرکت ها موثر باشد.

46. نظريات همزمان محيط محور و منبع محور سهم پيشبرد دانشي محقق در نظريات کنترل نظريات صرفاَ منبع محور عدم توجه به ابعاد سازماني توجه به ابعاد سازماني

47. نظريات همزمان محيط محور و منبع محور سهم پيشبرد دانشي محقق در نظريات کنترل پيتر لورانژ (1986)، پيرس و رابينسون (1997)، شرويگ و استمنمن (1987)، پربل (1992)، دفت و ويک (1984)، رابرت سايمونز (1995)، انسوف (1985)، ايرج توکلي (2001)، رامان موراليدهاران (1997)، فرانک هاريسون (1991)، چنهال (2003)، اندرسون و يونگ( 1999) و کروموايد( 1998) نظريات صرفاَ منبع محور • رابرت آنتوني (1990)، راکنس و شيلد(1984)، برونل(1982، 1987)، هيرست(1981)، مرچنت (1985)، چنهال(1997) کاپلان و نورتون (1995)، هريسون و رابينز (1998)و استونر (1983)، عدم توجه به ابعاد سازماني توجه به ابعاد سازماني

48. پيشنهادهاي کاربردي پيشنهاد هاي کاربردي يکي از پيشنهادهاي کاربردي • استفاده مناسب از تکنيک هاي کنترل استراتژيک با توجه به اولويت سرمايه گذاري روي آنها به شرکت ها و سازمان ها توصيه مي شود : مديران بايد توجه داشته باشند که طبق نتايج اين تحقيق در محيط با ثبات کنترل استراتژيک به سمت کنترل اجراي استراتژي جهت مي يابد و استفاده از تکنيک هايي از قبيل کنترل مراکز مسئوليت مالي، کنترل حوزه هاي استراتژيک، کنترل عامل قابليت راهبردي، کنترل اداري و کنترل تشخيصي توصيه مي شود و زماني که به سمت محيط بي ثبات حرکت مي کنند در کنترل استراتژيک بيشتر از کنترل محتواي استراتژي را مطمح نظر داشته باشند و از تکنيک هايي از قبيل : کنترل مسائل استراتژيک محيطي، کنترل مفروضات اساسي برنامه ريزي، کنترل عوامل مزيت رقابتي، کنترل مبتني بر سناريو، کنترل تعاملي، کنترل آگاهي هاي ويژه و کنترل فرهنگياستفاده کنند. Core

49. پيشنهادهاي کاربردي پيشنهاد هاي کاربردي يکي از پيشنهادهاي کاربردي • استفاده از شبکه سازي در تغييرات محيطي بايد در اولويت شرکت هاي ايراني قرار گيرد : به مديران توصيه مي شود براي کنترل مسائل استراتژيک محيطي در شرايطي که از موقعيت رقابتي مناسبي برخوردار نيستند و نيز تلاطم محيطي زياد است به منظور کاهش ريسک خود از همکاري ها و پيوند هاي استراتژيک به جاي رقابت و بستن قراردادهاي بلند مدت به جاي واکنش هاي کوتاه مدت استفاده کنند به طوري که موقعيت رقابتي سازمان را تثبيت کنند. در حقيقت براي پاسخگويي مناسب و به موقع به تغييرات محيطي که براي دستيابي به دارايي ها و مهارت هاي مورد نياز و جديد زمان کافي در اختيار نيست يک شيوه سريع و کارآمد استفاده از شبکه سازي و ايجاد پيوند استراتژيک و سرمايه گذاري مشترک با عرضه کنندگان، مشتريان، توزيع کنندگان و رقباست. Core

50. پيشنهادهاي کاربردي پيشنهاد هاي کاربردي يکي از پيشنهادهاي کاربردي • کاربري موازي و سلسله مراتبي کنترل استراتژيک در شرکت ها مورد توصيه مي باشد : نتايج اين پژوهش مويد آن است که در سازمان ها همواره سطحي از کنترل وجود دارد. البته اين نکته را بايد توصيه کرد که سطوح کنترل استراتژيک به طور موازي و البته سلسله مراتبي براي بهبود عملکرد سازماني لازم و ضروري است بدين معنا که کنترل عملياتي و حسابرسي که در اغلب سازمان ها و شرکت ها وجود دارد پايين ترين سطح کنترل و سطح بالاتر آن کنترل احراي استراتژي و سطح عالي آن کنترل محتواي استراتژيک مي باشد که مديران بايد به هر سه سطح توجه کافي داشته باشند و پرداختن به سطح به معناي چشم پوشي از سطوح ديگر نيست و نبايد باشد. Core