ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

1. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Υπό έμφαση στόχος 2006-07 Γεώργιος Ματσικάρης Έλενα Περικλέους Δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου

2. Περιβάλλον • Φυσικό Περιβάλλον • Αβιοτικά στοιχεία (έδαφος, υπέδαφος, νερό, ατμόσφαιρα, κλίμα) • Βιοτικά στοιχεία (άνθρωπος, φυτά, ζώα) • Ανθρωπογενές Περιβάλλον • Δρόμοι, κατοικίες, κατασκευές, μέσα μεταφοράς, προϊόντα • Τρόπος οργάνωσης, ιδέες, αξίες, πολιτισμός κάθε κοινωνίας (Κοινωνικό, πολιτισμικό, ιστορικό, θρησκευτικό, οικονομικό περιβάλλον) • Αλληλεπίδραση ανθρώπου - περιβάλλοντος • Διατάραξη ισορροπίας Φυσικού - Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος

3. Ο πλανήτης μας εκπέμπει σήμα κινδύνου • πολλαπλά και πολύπλοκα περιβαλλοντικά προβλήματα • μόλυνση του αέρα, του νερού, του εδάφους • φαινόμενο του θερμοκηπίου • όξινη βροχή - κλιματικές αλλαγές • έντονα καιρικά φαινόμενα - εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας • μεταλλαγμένα προϊόντα • απορρίμματα • τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές

4. Η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος • Διεθνείς Διασκέψεις (Τιφλίδα 1977, Μόσχα 1987, Ρίο 1992, Θεσσαλονίκη 1997) - Περιβαλλοντική πολιτική - Νομοθετικές ρυθμίσεις • Ευρωπαϊκή Ένωση - Βασικές Κατευθύνσεις για διαμόρφωση Κοινής Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη

5. Η αναγκαιότητα της Π.Ε. • Κοινοτικά Προγράμματα (5ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 6ο Στρατηγικό Σχέδιο για το Περιβάλλον 2004-2010) Τονίζεται η ανάγκη για σχεδιασμό και εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης για την Π.Ε. για όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης • Λιθουανία 2005 Δέσμευση όλων των χωρών της Ε.Ε. για σχεδιασμό και εφαρμογή Εθνικών Στρατηγικών Σχεδίων Δράσης για το Περιβάλλον μέχρι το 2015

6. Ενέργειες του ΥΠΠ • Δημιουργία Φορέα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με ένα εκπρόσωπο από κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης με Πρόεδρο το Διευθυντή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. • Ετοιμασία Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης για το περιβάλλον • Τίθεται υπό έμφαση η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

7. Στρατηγικό Σχέδιο • Στηρίζεται στην υιοθέτηση της «Στρατηγικής για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη στην Ευρώπη:2005-2015 Θεμελιώδης στόχος του Σχεδιασμού Η δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο θα έχει τις κατάλληλες δομές και θα παρέχει τα εφόδια στους συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διαδικασία να ασχοληθούν αποτελεσματικά με το θεσμό. Επιδιώκεται η οργάνωση μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής εκπαιδευτικής για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Στοχεύει στη διαμόρφωση περιβαλλοντικά «εγγράματων» και δημοκρατικών πολιτών, ικανών να αναλάβουν δράσεις και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για τη διασφάλιση της αειφόριας.

8. Τομείς προτεραιότητας του Σχεδιασμού • Αναλυτικό Πρόγραμμα • Παιδαγωγικό Υλικό και Διδακτικά Μέσα • Έρευνα - Αξιολόγηση • Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών • Τεχνολογίες • Δίκτυα συνεργασίας σε διεθνές και τοπικό επίπεδο • Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης • Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

9. ΔΙΚΤΥΟ ΚΠΕ Κ.Π.Ε. Κ.Π.Ε. Κ.Π.Ε. Κ.Π.Ε. Τ.Κ Κρατικές υπηρεσίες Ερευνητικά Κέντρα Αναλυτικό πρόγραμμα Τ.Κ. Τ.Κ. Σχολείο Τ.Κ. Μη-Κυβερνητικές οργανώσεις Εκπαιδευτικά ιδρύματα και Οργανισμούς

10. ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΔΟΥΛΑ Το πρώτο κρατικό Κέντρο και πρώτο Κέντρο του Δικτύου

11. Προσφερόμενα προγράμματα Στόχοι Αναλυτικού Προγράμματος στα διάφορα μαθήματα Διδακτικές ενότητες των διαφόρων μαθημάτων Περιβαλλοντικά πεδία της περιοχής Διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης • Διέπονται από ευελιξία • Μπορούν να οργανωθούν και να σχεδιασθούν εκ νέου ανάλογα με τις ανάγκες της ομάδας που θα συμμετάσχει • Δάσος • Νερό • Γεωλογία • Μονοπάτια της φύσης • Πολιτιστική κληρονομιά και περιβάλλον • Συνδυασμός Προγραμμάτων

12. Λαογραφικό Μουσείο Πεδία μελέτης Βυζαντινό μουσείο και πολιτιστική κληρονομιά Τοπική κοινότητα Δάσος

13. Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης • Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πεδουλά • Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κρήτου Τέρρα • Κέντρα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Τμήματος Δασών - Αθαλάσσας - Τροόδους

14. Σκοπός Η διαμόρφωση περιβαλλοντικά ενεργών, υπεύθυνων και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών, οι οποίοι έχοντας τις απαραίτητες γνώσεις, στάσεις και δεξιότητες, να εμπλέκονται σε συμμετοχικές δράσεις και διαδικασίες, να αξιοποιούν το άμεσο τοπικό τους περιβάλλον, το σχολικό χώρο και την κοινότητά τους, να είναι ικανοί να μετέχουν στη λήψη αποφάσεων, να προτείνουν λύσεις και να μετέχουν σε δράσεις για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος.

15. Στόχοι της Π.Ε. • Γνώσεις: απόκτηση εμπειριώνκαι κατανόησης του περιβάλλοντος και των σχετικών προβλημάτων. • Συνειδητοποίηση: απόκτηση επίγνωσης και ευαισθησίας σχετικά με το περιβάλλον και τα προβλήματά του. • Στάσεις: απόκτηση αξιών και συναισθημάτων ενδιαφέροντος για το περιβάλλον, καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στηβελτίωση καιπροστασία του περιβάλλοντος. • Ικανότητες: απόκτηση ικανοτήτων για αναγνώριση και επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. • Συμμετοχή: να δώσει τη δυνατότητα για ενεργή συμμετοχή σε όλα τα επίπεδαγια επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

16. Βασικό ζητούμενο της Π. Ε.: • Η αποκατάσταση της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος και η διασφάλιση ποιοτικά αναβαθμισμένων κοινωνιών. ... μέσα από την προσωπική δράση και συμμετοχή στα πλαίσια ενός σχολείου ανοικτού στην κοινωνία και στα προβλήματά της.

17. ·Διαθεματική εξέταση ·Ολιστική διερεύνηση ·Σύνδεση τυπικής με μη-τυπική εκπαίδευση ·Άνοιγμα του Σχολείου στην κοινότητα ·Καθιέρωση δικτύων συνεργασίας με διάφορους φορείς Προσέγγιση περιβαλλοντικών προβλημάτων που συνδέονται με τα άμεσα ενδιαφέροντα, ανάγκες και εμπειρίες των μαθητών Χρήση πολλαπλών πεδίων μελέτης και ποικιλίας εκπαιδευτικών εργαλείων και μέσων Δράση στην κοινότητα και αξιοποίηση του συνόλου των ομάδων πληθυσμού Βασικές Αρχές Π. Ε.

18. Βασικές αξίες της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης • Αλληλεγγύη • Υπευθυνότητα ατόμου • Συμμετοχή • Σεβασμός στο δικαίωμα ζωής όλων των ειδών • Θεώρηση του εαυτού του ως μέρος του περιβάλλοντος • Ορθολογική διαχείριση του περιβάλλοντος

19. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ • Project- Σχέδιο Εργασίας ή αναπτυξιακή μελέτη • Διερεύνηση • Επίλυση προβλήματος • Μελέτη περίπτωσης- case study • Επισκόπηση/ gallop • Μελέτη Πεδίου • Συζήτηση –Αντιπαράθεση (Debate)- Κύκλος Συζήτησης • Παιχνίδια • Παιχνίδια ρόλων- προσομοιώσεις • Περιβαλλοντικά Μονοπάτια

20. Θεματικές Ενότητες ·        Κλίμα και κλιματικές αλλαγές ·        Βιοποικιλότητα ·        Νερό ·        Ενέργεια ·        Απορρίμματα ·        Τα δάση ·        Πολιτισμός και Περιβάλλον ·        Βιώσιμες κοινωνίες

21. Προσαρμογή του θέματος στις ιδιαιτερότητες του σχολείου ΤΟ ΝΕΡΟ ΟΙ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ

22. Διαθεματικότητα

23. Μελέτη Περιβάλλοντος • Αποτελεί πεδίο ... θέματα που συνεξετάζουν διάφοροι επιστημονικοί κλάδοι • Φυσικές Επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωγραφία...) • Κοινωνικές Επιστήμες (Ιστορία, Θρησκευτικά, Κοινωνιολογία, Γεωγραφία ...) • Περιβαλλοντική Εκπαίδευση • Αγωγή Υγείας • Αγωγή Καταναλωτή • Κυκλοφοριακή Αγωγή • Σύγχρονη Τεχνολογία...

24. Σχολικά Βοηθήματα • Δεν υπάρχει ένα μόνο ένα βοήθημα, αλλά ο εκπαιδευτικός αντλεί θέματα από όλα τα σχολικά εγχειρίδια. • Σπουδή Περιβάλλοντος Α΄+Β΄τάξη(Κυπριακό) • Μελέτη Περιβάλλοντος Α΄-Δ΄ τάξη (Ελλαδικό) • Πρώτα Βήματα στην Επιστήμη Α΄- Στ΄ τάξη • Γνωρίζω το περιβάλλον μου Γ΄ και Δ΄ • Γνωρίζω τον κόσμο Ε΄και Στ΄ • Διατροφή και Υγεία Ε΄και Στ • Βλέπω το σημερινό κόσμο (Ευέλικτη ζώνη) • Γλώσσα

25. Δίκτυα Π.Ε • Οικολογικά Σχολεία • Χρυσοπράσινο Φύλλο • Σποράκι – Πηγή Ζωής • Μαθαίνω για τα δάση • Πράσινες Γωνιές της Γειτονιάς μου

26. Οικολογικά Σχολεία • Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα • Εθνικός Χειριστής η CYMEPA • Βασικά θέματα: • Νερό • Ενέργεια • Απορρίμματα • Βιοποικιλότητα • Θάλασσα • Βράβευση κάθε τρία χρόνια

27. Καταρτισμός Περιβαλλοντικής Επιτροπής Επισκόπηση Περιβάλλοντος Καταρτισμός σχεδίου δράσης Εφαρμογή σχεδίου δράσης Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σύνταξη Οικολογικού Κώδικα Ενημέρωση γονιών, κοινότητας, ΜΜΕ Πρακτικά αποτελέσματα Περίγραμμα Δράσης

28. Δραστηριότητες Οικολογικών Σχολείων

29. Χρυσοπράσινο Φύλλο • Ελλαδοκυπριακή συνεργασία • Συνεργασία δύο σχολείων • Κοινό Θέμα • Διετές Πρόγραμμα • Ανταλλαγές επισκέψεων

30. ΤοΣποράκι - Πηγή Ζωής • Το θαύμα της δημιουργίας • Ένας μικρός και φαινομενικά ασήμαντος σπόρος μπορεί να μεγαλώσει και να δώσει μια νέα ζωή • 40 δομημένες δραστηριότητες Από τις δραστηριότητες μπορώ να… • Επιλέξω όσες ταιριάζουν στα δεδομένα των παιδιών • Να προσθέσω νέες δραστηριότητες • Να αναπροσαρμόσω τις ήδη υπάρχουσες στο χρόνο και τα δεδομένα της τάξης μου

31. Δραστηριότητες στα πλαίσια του Προγράμματος

32. «ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ» ‘LeAF’ ΠΗΓΑΙΝΩ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΓΙΑ ΑΥΤΟ • Αποκτώ γνώσεις και πληροφορίες για τα δάση • Ευαισθητοποιούμαι, σέβομαι, εκτιμώ • Αναπτύσσω υπεύθυνη δασική συμπεριφορά ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΟΥ ΒΙΩΣΗ, ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ

33. Πηγαίνω Εμπλέκομαι σε δράσεις Βιώνω Συμμετέχω στη λήψη αποφάσεων Μαθαίνω Δραστηριοποιούμαι Διαμορφώνω στάσεις Ανταλλάζω απόψεις ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

34. ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΓΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΜΟΥ • Είναι πρόγραμμα διακρατικής συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας • Μπορεί να είναι απλού τύπου ή μπορεί να έχει κοινωνική προοπτική Δράση και συμμετοχή-εμπλοκή κοινότητας Κοινωνική διάσταση Απλού τύπου • Συμμετοχή διαφόρων φορέων • Εμπλοκή κοινότητας • Προϋποθέτει πιο ολοκληρωμένους σχεδιασμούς με στόχο τη συμμετοχή μαθητών.μελών κοινότητας για διασφάλιση της βιωσιμότητας • Απλές δραστηριότητες προσαρμοσμένες στα διάφορα μαθήματα • Δημιουργικές δραστηριότητες

35. Βασική Αρχή του Προγράμματος ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΤΟΠΙΚΑ ΔΡΩ ΤΟΠΙΚΑ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΑ Δραστηριοποιούμαι στην κοινότητά μου: Σχολείο Γειτονία Χώρος έξω από το σχολείο

36. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΑΣΟΣ-ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΥΠΡΟΥ-ΕΛΛΑΔΟΣ Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λεμίθου- Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας-Πηλίου Έναρξη 2002

37. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Π.Ε. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΚΗ ΕΜΠΛΟΚΗ ΣΕ ΑΥΤΑ Εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο το 2003-2004 συμμετείχαν σε αυτό μέχρι τώρα 37 σχολεία από τη δημοτική και προδημοτική εκπαίδευση ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ • Συνεργασία σχολείου, μαθητών, γονέων , κοινότητας για τη διερεύνηση ενός προβλήματος του άμεσου περιβάλλοντος των μαθητών • Καθιέρωση νέων δικτύων συνεργασίας ανάμεσα στο σχολείο και τους γονείς • Συνειδητοποίηση της προσωπικής ευθύνης που ο καθένας φέρει για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων • Προώθηση της δράσης και της συμμετοχής, αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων σε προβλήματα της κοινότητας

38. Τι αναμένεται από τα παιδιά(1) • Συζητούν μεταξύ τους • Ερευνούν • Παίρνουν συνεντεύξεις • Κάνουν μετρήσεις • Πειραματίζονται • Πραγματοποιούν επισκέψεις • Μελετούν εγκυκλοπαίδειες, βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες

39. Τι αναμένεται από τα παιδιά (2) • Παίρνουν πληροφορίες από το διαδίκτυο • Ανταλλάζουν εμπειρίες με άλλα παιδιά • Συμμετέχουν σε διαγωνισμούς • Φτιάχνουν αφίσες • Γράφουν παραμύθια και ποιήματα • Συνθέτουν τραγουδάκια • Εικονογραφούν ιστορίες

40. Συγκρότηση Οικολογικής Επιτροπής Συνεδρίες Συμπλήρωση περιβαλλοντικού ελέγχου Κατάρτιση σχεδίου δράσης Εφαρμογή και παρακολούθηση σχεδίου δράσης Τήρηση Ημερολογίου και Βιβλίου Πρακτικών Ετοιμασία διαφωτιστικού υλικού Ετοιμασία Οικολογικών Πινακίδων Οργάνωση περιβαλλοντικών επισκέψεων - εκδρομών Αξιοποίηση 3 περιόδων: (1)

41. Συντονισμός συναδέλφων για προβολή της διαθεματικής προσέγγισηςτου περιβάλλοντος μέσα από όλα τα μαθήματα Επιλογή Ομιλητών Προγράμματα ανακύκλωσης - εξοικονόμησης νερού, ενέργειας, υλικών Αλληλογραφία με Εθνικό Χειριστή Ενημέρωση Υπουργείου Παιδείας Οργάνωση περιβαλλοντικών δράσεων και ημερίδων Ηλεκτρονική διδυμοποίηση μέσω διαδικτύου Οργάνωση οικολογικών βραδιών Προβολή στα ΜΜΕ Αξιοποίηση 3 περιόδων: (2)

42. Ο ρόλος του Επιθεωρητή(1) • Η Π.Ε. λόγω διαθεματικότητας είναι αρμοδιότητα και ευθύνη ΟΛΩΝ των ΕΔΕ, Γενικών και Ειδικών Θεμάτων. • Ιδιαίτερη η ευθύνη των οικείων ΕΔΕ λόγω των συχνότερων επισκέψεών τους στα σχολεία. • Οι ΕΔΕ συνεργάζονται με τον Επιθεωρητή Επιστήμης, στον οποίο το Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης ανέθεσε συντονιστικό ρόλο.

43. Ενημερώνεται Εξασφαλίζει το χρόνο Ελέγχει Ποιοι έχουν μείωση χρόνου Πώς αξιοποιείται ο χρόνος Καθοδηγεί Ενθαρρύνει Παρακολουθεί Συμμετέχει σε εκδηλώσεις ή δραστηριότητες Συζητεί με τα παιδιά για το περιβαλλοντικό τους πρόγραμμα Αξιολογεί Επιβραβεύει Ο ρόλος του Επιθεωρητή (2)

44. Το σχολείο έχει περιβαλλοντική πολιτική; Συστάθηκε στο σχολείο περιβαλλοντική επιτροπή ; Ορίστηκε συντονιστής; Είναι γνωστή η πολιτική αυτή; Εφαρμόζεται από όλους; Υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός κάλαθων αχρήστων και στη σωστή θέση; Το σχολείο μπήκε σε πρόγραμμα ανακύκλωσης; Γίνεται εξοικονόμηση νερού; Βασικά ερωτήματα που αφορούν κάθε σχολείο (1)

45. Μπορεί να γίνει στο σχολείο μου σύστημα επανασυλλογής ημιακάθαρτου νερού; (Τμήμα Υδάτων) Λαμβάνονται μέτρα για εξοικονόμηση ενέργειας; Υπάρχει πολιτική στην αγορά υλικών; Το κυλικείο του σχολείου προωθεί προϊόντα υγιεινής διατροφής; Ποιες βελτιώσεις μπορούν να γίνουν στο σχολικό κήπο; Μπορεί να επεκτείνουμε κάποια δράση στην κοινότητα; Βασικά ερωτήματα που αφορούν κάθε σχολείο (2)

46. Σχολικός Κήπος (1) • Tο καλύτερο μέσο για να γνωρίσουν οι μαθητές το φυσικό περιβάλλον • να εξοικειωθούν με πρακτικές δεξιότητες • να αποκτήσουν τις ορθές στάσεις που απαιτεί η ζωή σε ένα κόσμο που χρειάζεται αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθησία. • συμβάλλει ουσιαστικά στην καλαισθητική εμφάνιση του σχολείου

47. Σχολικός Κήπος (2) • Ανήκει στην οικεία Σχολική Εφορεία • Οι Διευθυντές των Σχολείων συνεργάζονται με τις Σχολικές Εφορείες για τον καθορισμό λογικού ποσού ειδικά για το σχολικό κήπο στους ετήσιους προϋπολογισμούς των εφορειών • Ενημερώνονται για το ποσό που εγκρίνεται • Αξιοποιούν το εγκριθέν ποσό • Για σημαντικές αλλαγές / βελτιώσεις στους σχολικούς κήπους ζητείται η έγκριση (και βοήθεια οικονομική ή άλλη) της οικείας Εφορείας και των Τεχνικών Υπηρεσιών του ΥΠΠ • Η συνεργασία και συνεισφορά των Συνδέσμων Γονέων είναι απαραίτητη. • Οι Δήμοι προσφέρουν σημαντική βοήθεια όταν τους ζητηθεί • Το ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΩΝ είναι σημαντικός συνεργάτης. Σε αυτό απευθυνόμαστε πριν προβούμε σε άλλες ενέργειες.

48. Σε κάθε σχολείο ... • Το κάθε παιδί να αισθάνεται ότι μπορεί το ίδιο να κάμει κάτι για το περιβάλλον. • Η συλλογική δράση εκπαιδευτικών και μαθητών και η αίσθηση της επιτυχίας ενός στόχου από όλους μαζί ενθαρρύνει για περαιτέρω δράση. • Και τα μικρά βήματα που γίνονται στην αντιμετώπιση ενός μεγάλου περιβαλλοντικού προβλήματος είναι σημαντικά.