110 likes | 325 Views
چارتاقی نیاسر Chartaqi of Niasar. وضعیت طلوع و غروب خورشید در یک تقویم آفتابی باستانی/ رضا مرادی غیاث آبادی، 1387 Calendrical Structure of Niasar/ Reza.Moradi Ghiasabadi, 2008.
E N D
چارتاقی نیاسر Chartaqi of Niasar وضعیت طلوع و غروب خورشید در یک تقویم آفتابی باستانی/ رضا مرادی غیاث آبادی، 1387 Calendrical Structure of Niasar/Reza.Moradi Ghiasabadi, 2008
چارتاقی نیاسرChartaqi of Niasarمشخصات Specifications • نام مشهور: چارتاقی/ چهارطاقی نیاسر. • محل: صخرههای ارتفاعات غربی مشرف به شهر نیاسر، 30 کیلومتری غرب کاشان، 250 کیلومتری جنوب تهران، استان اصفهان. • مختصات جغرافیایی: 33 درجه و 58.28 دقیقه شمالی، 51 درجه و 8.53 دقیقه شرقی، ارتفاع 1760 متر، ارتفاع از دشت مجاور 380 متر. • شکل بنا: متقارن چهار وجهی، چهار پایه با چهار تاق به سبک کلیل پارتی و گنبدی بر روی بنا. چهار سوی بنا چشماندازی باز و بدون مانع. • جنس سازه: سنگهای رسوبی و متخلل محلی با جرم حجمی 2.1. سنگهای تراشخورده در بالای پایهها و لاشهسنگ در پایین پایهها. • اندازههای بنا: مساحت 142 متر مربع، ارتفاع 10.50 متر، طول هر ضلع 11.90 متر، طول بیرونی پایهها در سطح زمین 4.20 متر، فاصله میان پایهها 3.50 متر، طول بیرونی پایهها در ارتفاع یکمتری از سطح زمین 3.35 متر، فاصله میان پایهها 4.30 متر، طول بنا در این ارتفاع 11 متر.
چارتاقی نیاسرChartaqi of NiasarمختصاتSpans & Angles • قدمت: حدود 2000 سال، دوره پارتی (اشکانی)، به احتمال کمتر از اوایل دوره ساسانی. • محور بنا: 11 درجه میل شرقی نسبت به شمال جغرافیایی/ ستاره قطبی. • چشمانداز افق: ناهمواریهایی در افق در کمان نقطه انقلاب تابستانی تا زمستانی و غروب آنها بر اثر کوههایی با ارتفاع 0.5 تا 10 درجه. • رصد خورشید: در چارتاقی نیاسر، محور و ساختار بنا و نسبت اندازه طول پایهها به فاصله میان آنها و زاویههای منتج شده از آن به گونهای است که در هنگامهای گوناگونی از سال، پرتوهای خورشید به هنگام طلوع و غروب در راستاهای سنجیده شدهای از بنا میتابند و از روزنههای میان پایههای بنا دیده میشوند. در ادامه، گزیده نقشهها و عکسهایی از چگونگی این رویداد و توانایی چارتاقی نیاسر به عنوان نمونه شاخص و سالمی از دیگر چارتاقیهای ایران، عرضه میگردد. مطالعه برای دستیابی به دقت بیشتر در چند خطدید دیگر و نیز شناسایی خطدیدهای تازه، ادامه دارد.
چارتاقی نیاسرChartaqi of Niasarطلوع خورشید در انقلاب تابستانیSummer Solstice Sunrise تصویر Fig. 2.2 خطدیدهای دوگانهٔ نقطه طلوع انقلاب تابستانی / عکسها حدود 5 دقیقه پس از طلوع خورشید تصویر Fig. 2.1
چارتاقی نیاسرChartaqi of Niasarطلوع خورشید در انقلاب زمستانیWinter Solstice Sunrise ارتفاع خورشید ناشی از 2 درجه افق کوهستانی / عکسها حدود 2 دقیقه پس از طلوع خورشید تصویر Fig. 2.4 تصویر Fig. 2.3
چارتاقی نیاسرChartaqi of Niasarغروب خورشید در انقلاب تابستانیSummer Solstice Sunset ارتفاع خورشید ناشی از 10 درجه افق کوهستانی / حدود 10 دقیقه پیش از غروب خورشید تصویر Fig. 2.5
چارتاقی نیاسرChartaqi of Niasarغروب خورشید در انقلاب زمستانیWinter Solstice Sunset خطدیدهای دوگانهٔ غروب انقلاب زمستانی در امتداد قطر بنا / ارتفاع خورشید ناشی از 7 درجه افق کوهستانی / 2 دقیقه پیش از غروب خورشید تصویر Fig. 2.6
چارتاقی نیاسرChartaqi of NiasarیادمانReminiscent برای آگاهی بیشتر بنگرید به کتابهای «نظام گاهشماری در چارتاقیهای ایران» (1380) و «بناهای تقویمی و نجومی ایران» (1383) از همین نگارنده. www.ghiasabadi.com/ reza@ghiasabadi.com بازدیدکنندگان انقلاب تابستانی و زمستانی سال 1386