Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu

2. Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu

3. Öğrenme Öğretme Model ve Yaklaşımları • Yapılandırmacı Yaklaşım • Çoklu Zeka Kuramı (Gardner) • İşbirliğine Dayalı Öğrenme (Vygotsky) • Probleme Dayalı Öğrenme (J. Dewey) • Proje Tabanlı Öğrenme • Okulda Öğrenme Modeli (Caroll) • Beyin Temelli Öğrenme • Tam Öğrenme Modeli (Bloom) • Öğretim Etkinlikleri Modeli (Gagne) • Anlamlı Öğrenme (Ausubel) • Programlı Öğretim (Skinner) • Temel Öğretim Modeli (Glasser) • Basamaklı Öğretim Programı (Nunley) • Kolb’un Öğrenme Stilleri • Bireyselleştirilmiş Öğretim

4. “İnsanlara bir şeyin nasıl yapılaması gerektiğini söylemeyin, yapılmasını istediğiniz şeyin ne olduğunu söyleyin ve yaratıcılıkları ile sizi nasıl hayran bırakacaklarını görün.” George S. Patton

5. 1. Yapılandırmacı Yaklaşım • “Yapılandırmacılık”, İngilizce “constructivism” sözcüğünün karşılığıdır • Yapılandırmacılığın gelişimine katkıda bulunan önemli düşünür ve araştırmacılardan bazıları : “DavidAusbel, John Dewey, Jean Piaget, Lev S. Vygotsky, JaromeBruner, ErnstVonGlasersfeld” dir • Yapılandırmacı yaklaşıma göre bilgi, kişiden (özneden) bağımsız değildir. • Kişi, bilgiyi diğer kişilerle etkileşerek yapılandırır; bilgiden kendi de çevresi de etkilenir. • Bilgi, zihinsel süreçlerden geçilerek yapılandırılır. • Bu yaklaşıma göre insanlar kendi anlayışlarını etkin bir biçimde yine kendileri oluştururlar. • Yeni bilgiler, gerçek deneyimler sonucunda eski bilgilerin üzerine yapılandırılır. • Belli bir bağlam için tek bir doğru yerine, aynı bağlam içinde geçerli olabilecek tüm doğruları (başka seçenekleri de) düşünebilmek en idealdir olanıdır.

6. Amaçları • Yapılandırmacılık yaklaşımında amaç, öğrenenlerin ne yapacaklarını önceden belirlemek değil, bireylere araçlar ve öğrenme materyalleri ile öğrenmeye kendi istekleri doğrultusunda yön vermeleri için fırsat vermektir • 1.Öğrenenler, öğrenmelerine etkin olarak katıldıklarında bilgi kalıcı olur, • 2. Öğrenenler, bilgiyi araştırıp keşfederek ve yorumlayarak çevre ile etkileşim kurarak bireysel bilgilerini yapılandırırlar, • 3. Öğrenme, etkin olarak eleştirel düşünme ve problem çözmeye dayanır, • 4.Etkin öğrenme ile öğrenenler içerik ve süreci ayni anda öğrenirler

7. Özellikleri • “Öğretmekten” çok “öğrenmeyi” merkeze alan bir anlayıştır. • Bilginin ya da anlamın etkin biçimde birey tarafından zihinde yapılandırıldığı görüşüne dayanır. • Bruner tarafından 1960’lı yılların başında sistematikleştirilmiştir. • Öğrenmenin, bilginin aktarılmasıyla değil, soru sorma, araştırma, problem çözme gibi öğrenci faaliyetleri ile gerçekleşeceğini savunur. • Öğrenme, bilgiyi pasif biçimde almak değil, bilgiyi yapılandırmaktır. • Öğrenmede örgencinin zihinsel ve fiziksel etkinliği temel alınır. • Öğretmenin rolü, örgenci ilgisini çekmek için problemler, sorular ve kavramlar etrafında bilgiyi organize etmektir. • Öğretmen öğrencilerin yeni bakış açıları geliştirmelerine ve önceki öğrenmeleri ile bağlantı kurmalarına yardımcı olmaktadır. • Etkinlikler öğrenci merkezli olup; ögrencilerin kendi sorularını sormaları, deney yapmaları ve sonuçlara ulaşmaları için etkinlikler düzenlenir.

8. Temel İlkeleri • Yapılandırmacılığın beş temel ilkesini şunlardır; • Öğrencileri konuya ilgi uyandıran problemlere yöneltmek • Öğrenmeyi en genel kavramlarla yapılandırmak • Öğrencilerin bireysel görüşlerini ortaya çıkarmak ve bu görüşlere değer vermek • Eğitim programını örgenci görüşlerine göre yönlendirmek • Öğrenmelerin değerlendirilmesini öğretim kapsamında ele almak • Ezber öğrenme yerine anlamlı öğrenmenin gerçekleşmesi ve bilginin yapısallaştırılması için örgencilerin doğal koşullarda öğrenmeye etkin olarak katılmaları gerekmektedir. • Öğrencilerin etkin olması, okuması, yazması, düşünmesi, sorular sorması, örnekler vermesi, kaynaklara ulaşması, deney yapması v.b demektir. • Öğrenme sürecinde öğrencinin sorumluluk yüklenmesi, bilginin yapılaştırılmasını ve gerçek hayatta kullanılmasını sağlamaktadır.

9. Yapılandırmacılığın Öğrenme İlkeleri • Öğrenme, pasif bir alma süreci değil, aktif bir anlam oluşturma sürecidir. • Öğrenme; bireylerin çeşitli kavramlar ile ilgili daha önceki anlayışlarını daha karmaşık ve daha geçerli hâle getirmek için yeniden yapılandırmasıdır. • Öğrenme; özneldir, bir bireyin öğrendiği şeyleri çeşitli semboller, metaforlar, imgeler, grafikler veya modeller yoluyla içselleştirmesidir. • Öğrenme;durumsaldır ve çevresel şartlara göre sekilenir; örgenciler, egzersiz yapmaktan ziyade, gerçek hayat problemlerine benzer nitelikteki problemleri çözmeyi öğrenirler. • Öğrenme; duygusaldır, dolayısıyla, öğrenmenin doğası bireyin kendi becerileri hakkında sahip olduğu görüşler, öğrenme amaçlarının açıklığı, kişisel beklentiler ve öğrenmeye karşı olan motivasyon gibi unsurlardan etkilenir. • Öğrenme sürecinde, öğrenme işleminin öğrencinin gelişimsel düzeyine uygunluğu, örgencinin ihtiyaçlarıyla ilişkisi veya gerçek hayatla bağlantısı gibi nitelikler önemlidir. • Öğrenme; gelişimseldir ve bireylerin sosyal, fiziksel, duygusal ve zihinsel gelişimlerinden etkilenir. • Öğrenme öğrenci merkezlidir; ögrencinin ilgi ve ihtiyaçlari etrafinda yoğunlaşır. • Öğrenme, süreklidir; belli bir yer veya zamanda başlayıp belli bir yer ve zamanda durmaz, aksine süreklilik arz eder.

10. Yapılandırmacı Öğrenme Faaliyetinin Aşamaları (5 E): • Dikkat Çekmek (Engage): • Keşfetmek (Explore): • Açıklamak (Explain): • Bilgiyi Anlamlandırmak (Elaborate): • Değerlendirmek (Evaluate): • Dikkat Çekmek (Engage): Öğrenciler geçmiş yaşantıları ile şu andaki yaşantıları arasında bağlantı kurmaktadırlar. Soru sormak, bir problemi tanımlamak, ilginç bir olayı anlatmak, örgencilerin dikkatini çekip öğrenmeye odaklanmalarına yardımcı olmaktadır. • Keşfetmek (Explore): Öğrenci öğrenme materyalleriyle doğrudan etkileşime girmekte ve materyaller yardımıyla öğrenmektedir. Grup çalışması sırasında paylaşmayı ve iletişimi sağlayan ortak yaşantıları tecrübe etmektedir. Öğretmen, sunduğu materyallerle öğrencilere rehberlik edip “yönlendirici” görevini yürütür.

11. Açıklamak (Explain): Çalışma gruplarında örgenciler arkadaşlarının bilgilerini, gözlemlerini, fikirlerini, sorularını destekler veya açıklarlar. Boyama, çizim, üç boyutlu sekiler yaparak, yazı yazıp şarkı söyleyerek ya da drama yoluyla yeni bilgilerini yansıtabilirler. • Bilgiyi Anlamlandırmak (Elaborate): Öğrenciler öğrendikleri kavramları kendi katkı ve düşünceleriyle genişletebilmekte, diğer ilgili kavramlarla ilişki kurmakta ve bilgisini gerçek hayatta kullanabilecek düzeyi kazanabilmektedir. • Değerlendirmek (Evaluate): Değerlendirme devamlılık isteyen önemli bir aşamadır. Öğretim sürecinin her aşamasında yer almalıdır. Bu süreçte; öğretmen gözlemleri, örgenci görüşmeleri, örgenci tümel dosyaları, proje ve probleme dayalı öğrenme ürünleri vb gibi teknikler kullanılabilir.

12. Yapılandırmacı öğrenmede ilk basamak örgenci ilgisini çekmek olmalıdır: • Bunun için bir gösteri sunulabilir, veriler gösterilir ya da bir film seyrettirilir. • Öğrencilerin konuyla ilgili ön kavramalarını ortaya çıkarmak için açık uçlu sorular sorulur. • Daha sonra var olan bilgileri ile uyuşmayan bazı bilgiler ya da veriler sunulur. • Öğrencilerin görev almalarına izin verilir. • Önceki bilgilerle farklı bilgi arasında uzlaşma sağlamak için, örgencilerin küçük gruplarda hipotez kurmaları ve deney yapmaları sağlanır. • Küçük grup etkileşiminde öğretmenin rolü kaynak olarak gruplar arasında dolaşmak ya da örgencilerin çalışılan ilke ile ilgili fikir geliştirmesine yardımcı olacak sorular sormaktır. • Deneyler için yeterli zamandan sonra, gruplar fikirlerini sınıfta tartışır ve bir karara varmaya çalışılır. • Öğreneni merkeze alan etkinliklerin ağırlıklı olarak kullanıldığı yapılandırmacı sınıflarda, bireyler kendi kendine öğrenme olanağına kavuşmaktadır. • Öğrenmeyi öğrenme, problem çözme becerisini kazanma anlamında düşünülmektedir. • Bilgiyi yapılandıran örgenciler, gerektiği durumlarda bilgi ve becerilerini kullanarak karsılaştıkları problemleri çözebilirler.

13. Yapılandırmacı Sınıflarda Öğretmen Rolleri: • Öğrencilerin ön bilgilerini açığa çıkarmak • Öğrenci liderliği, işbirliği ve katılımını sağlamak • Sınıf kontrolünü örgencilere bırakmaya istekli olmak • Derse yön vermek için örgenci düşüncesi, yaşantısı ve ilgilerini kullanmak • Yazılı materyal ve uzmanlar gibi alternatif kaynaklar sunmak • Öğrencinin öğrenebileceği pek çok kaynaktan birisi olmak • Açık uçlu sorular sormak, örgencileri kendi soruları ve cevaplarını düşünmeye yönlendirmek • Soruları cevaplandırmak için zaman tanımak • Öğrencileri olayların nedenlerini ve sonuçlarını bulmaya tevsik etmek • Öğrencileri kendi düşüncelerini test etmeye, kendi sorularını yanıtlamaya ve kendi varsayımlarını oluşturmaya teşvik etmek • Öğretmen fikri ya da kitapta yazılanlardan önce örgenci fikirlerini araştırmak • Öğrencileri diğer bireylerin kavramlarını sorgulamaya teşvik etmek • İşbirliği, bireysel saygıyı vurgulayan işbirlikli öğrenme stratejileri kullanmak

14. 2. Çoklu Zeka Kuramı

15. En akıllı insan kimdir? • William Shakespeare?.. • İbniSina?.. • AlberEinstein?.. • Farabi?.. • Pablo Picasso?.. • Fatih Sultan Mehmet?.. • Michael Jordan?.. • Bu soruya geleneksel zeka tanımlamasına göre cevap verilirse; • Sözel, • Dilsel, • Mantıksal, • Matematiksel, • alanda hangisi ağır basarsa O’dur • Ne var ki, bu insanların hepsi de kendi alanlarında yüksek seviyeli zekaya sahip, başarılı insanlardır.

16. Gardner zekayı; Problem çözme kapasitesi, Problemlerin çözümü için farklı çözüm yolları üretebilme kapasitesi, Yaşadığı topluma değerli kültürel ürünler katma gücü, olarak tanımlar.

17. Gardner’ a Göre Zekanın Özellikleri: • Zeka; insandaki beyin ve zihin sistemlerinin etkileşimi sonucu ortaya çıkan çok yönlü bir olgudur. • Zeka çok yönlülük göstermesine rağmen kendi içinde bir bütündür. • Her insan kendi zekasını geliştirme yeteneğine sahiptir. • Zeka değiştirilebilir ve öğretilebilir. • Her insan, çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir. • Her insan, zeka alanlarından her birini belli bir düzeyde geliştirebilir. • Çeşitli zeka alanları, genellikle bir arada, belli bir uyum içinde çalışırlar. • Bir insanın her alanda zeki olabilmesinin birçok yolu vardır.

18. Gardner’ e göre,zekanın gelişiminde destekleyici ve engelleyici çevresel etkenler: • Kaynaklara Ulaşım Şansı :Aile çok fakirse çocuk keman, piyano gibi müzikal zekayı geliştirebilecek enstrümanlara ulaşamadığından bu zekanın güçlenmesi, gelişmesi zorlaşabilir. • Tarihsel, Kültürel Faktörler :Okulda matematik ve fen bilimine dayalı programlar önemseniyorsa, öğrencinin mantık, matematik zekası gelişebilir. • Coğrafi Faktörler :Köyde yetişmiş bir çocuk apartmanda büyümüş bir çocuğa oranla bedensel zekasını daha çok geliştirebilir • Ailesel Faktörler :Ressam olmak isteyen bir çocuğun ailesi avukat olmasını istiyorsa çocuğun dil zekası desteklenecektir. • Durumsal Faktörler :Kalabalık bir ailede büyümüş ve kalabalık bir ailede yaşayan bireyler doğalarında sosyallik olmadıkça kendilerini geliştirmek için daha az zamana sahip olurlar.

19. Çoklu zeka kuramı; • Zekanın tek bir boyutta olmadığını, aksine her bireyin farklı derecelerde, çeşitli zekalara sahip olduğunu öne sürer. • Bu kuramın temel ilkelerini yaratıcı biçimde kullanıp, her öğrencinin bireysel farklılıklarına değer veren ve bunları güçlendiren programlar hazırlayabilmeleri için olanak sağlar. • Zekanın farklı boyutları vardır. Bu boyutlar birbirlerinden çok ayrı yapılar ya da özellikler değildir. • Örneğin, bir futbolcu; • bedensel zekayı; koşarken, yakalarken ve vururken, • uzamsal (şekil-uzay) zekayı; sahayı, diğer oyuncuların pozisyonlarını düşünürken, • dil ve sosyal zekayı; oyun kurallarını öğrenirken ve takım arkadaşlarıyla paylaşırken • özedönük (kişisel) zekayı; kendini değerlendirirken • kullanmaktadır.

20. Sosyal Zeka Doğa Zekası Sözel Zeka İçsel Zeka ZEKA ALANLARI Mantıksal- Matematiksel Zeka Bedensel Zeka Görsel-uzamsal Zeka Müziksel-Ritmik Zeka 7.8.2014

21. Zeka Alanları

22. 1- Sözel- Dilsel Zeka • Bu türdeki zeka ile birey, kendi dilinin gramer yapısını, sözcük dizimini, kavram telaffuzunu, sözcüklerin anlamına uygun olarak; büyük bir ustalıkla beceri ile kullanmayı başarır. • Kapasiteleri: • Düzeni ve sözcüklerin içeriğini anlama • Açıklama, öğretme, öğrenme • Mizaha dayalı anlatım • Yazılı ya da sözlü olarak etkili hitabet, • İkna ve etkileme gücü • Hatırlama ve geri getirme • Anlamaya yönelik çözümleyici sorular sorma • Özellikleri: • Okuma yazmayı sever. • Hikayeleri sever • Söyleyerek, duyarak ve görerek öğrenir. • İsimleri yerleri tarihleri iyi ezberler. • Ivır zıvır şeyleri ezberlemeyi severler • Meslekler:Şair, Yazar, Öğretmen Gazeteci, Politikacı, Hukukçu

23. 2- Mantıksal – Matematiksel Zeka • Bu tür zekaya sahip olan insanlar;mantık kurallarına ve benzerliklerine, neden-sonuç ilişkilerine ve benzer soyut işlemlere karşı çok hassas ve duyarlıdırlar. • Bu kişiler; kategorilere veya sınıflara ayırarak, genelleme yaparak, hesaplayarak, mantık yürüterek ve soyut ilişkiler üzerinde çalışarak iyi şekilde öğrenirler. • Kapasiteleri: • Soyut yapıları tanıma • Tümevarım yoluyla akıl yürütme • Tümdengelim yoluyla akıl yürütme • Bağlantı ve ilişkileri ayırt etme • Karmaşık hesaplamalar yapma • Özellikleri: • Olayların oluşum ve işleyişi hakkında çok soru sorar. • Soyut ve kavramsal düşünür, bilgiler arasında bağlantılar kurar. • Matematiksel hesaplama oyunlarını ilginç bulur. • Satranç ve briç gibi oyunları oynamaktan zevk alır. • Matematiksel problemleri kafasında kolayca çözer. • Matematiği, mantıksal bulmacaları çözmeyi sever. • Sebep-sonuç ilişkisi kurabilme kabiliyetleri çok iyidir. • Olayları ve nesneleri kategorilere ayırmayı bilir. • Meslekler: Matematikçi, Bilim Adamı, Muhasebeci, Bilgisayarcı

24. 3- Görsel Zeka • Bu tür zeka alanı, bir bireyin; objektif olarak gözlemleme veya görsel ve uzaysal fikirleri grafiksel olarak sergileme kabiliyetlerini içerir. • Bu zekaya sahip olan insanlar; renge, çizgiye, şekle, biçime, uzaya ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı aşırı duyarlıdırlar. • Kapasiteleri: • Aktif hayal gücü • Zihinde canlandırma • Grafik temsili, • Yer, yön, yol bulma • Nesneler arasındaki ilişkileri tanıma • İmajlarla zihinsel manevralar yapma • Özellikleri: • Varlıkları veya olguları görselleştirerek kavrarlar • Renklerle ve resimlerle çalışarak en iyi şekilde öğrenirler • Haritaları, çizelgeleri yazılı materyallerden daha kolay okur. • Sanat içerikli etkinliklerden, resimli yayınlardan hoşlanır. • Arkadaşlarına oranla daha çok hayal kurar. • Yaşına göre yüksek düzeyde beceri gerektiren figürleri ve resimleri çizer. • Film, slayt vb görsel sunuları izlemeyi tercih eder. • Kelimelere oranla resimlerden daha çok öğrenir • Meslekler: Ressam, Mimar, İzci, Rehber, Fotoğrafçı

25. 4-  Müziksel – Ritmik Zeka • Bu zeka türü ile bir kişinin; bir müzik parçasındaki ritme, akustik düzene, melodiye, müzikteki iniş ve çıkışlara, müzik aletlerine ve çevreden gelen seslere olan duyarlılığı kastedilir. • Bu zeka türündeki bireyler en iyi; ritim, melodi ve müzikle öğrenirler. • Kapasiteleri: • Müziğin ve ritmin yapısına değer verme • Müzikle ilgili şemalar oluşturma • Seslere karşı duyarlılık • Melodi, ritim ve sesleri taklit etme, tanıma • Ton ve ritimlerin değişik özelliklerini kullanma • Özellikleri: • Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar. • Güzel şarkı söyleyebilme yeteneğine sahiptir. • Bir şarkının makamını, notalarını ayırt edebilir. • Öğrendiği şarkıları paylaşmak ister. • Herhangi bir müzik aletini çok iyi çalar veya bunun eğitimini almak ister. • Bir şarkı duyduğunda farkında olmadan ona eşlik eder. • Konuşurken veya hareket ederken elleri ve ayakları ile ritim tutar. • Meslekler: Şarkıcı, Besteci, Müzisyen

26. 5-  Bedensel – Kinestetik Zeka • Bu tür zeka alanı; koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız gibi bazı fiziksel özelliklerin yanı sıra, dokunsak nitelikteki bazı becerileri de içermektedir. • Bu zeka türüne sahip bireyler;yaparak-yaşayarak, dokunarak ve hareket ederek en iyi şekilde öğrenirler. • Kapasiteleri: • Vücut hareketlerini kontrol etme, • Önceden planlanmış vücut hareketlerini kontrol etme, • Bedenin farkında olma, • Zihin ile beden arasında güçlü bir bağ kurma, • Pandomim yetenekleri, • Bedeni tümüyle iyi kullanma • Özellikleri: • Duygularını belirgin olarak vücut diliyle ifade eder. • El becerileri iyidir. • Bir veya birden fazla sportif faaliyette başarılıdır. • Yerinde duramaz,hareket etmeyi, kımıldamayı veya ritim tutmayı sever. • Başkalarının jestlerini, mimiklerini ve yüz ifadelerini kolaylıkla taklit eder. • Gördüğü her nesneyi dokunarak inceleme ve analiz etme eğilimindedir. • Koşmayı, sıçramayı, güreşmeyi ve benzeri fiziksel aktiviteleri yapmayı sever. • Meslekler: Atlet, Dansçı, Heykeltıraş, Cerrah, Aktör

27. 6-  Kişilerarası - Sosyal Zeka • Bu zeka türü ile bir insanın; diğer insanlardaki yüz ifadelerine, seslere ve mimiklere olan duyarlılığı ve diğer insanlardaki farklı özelliklerin farkına varır. • Başka insanların yaşantılarını iyi algılarlar, onların duygularını ve ihtiyaçlarını adeta yüzlerinden okurlar • Kapasiteleri: • İnsanlarla sözlü ya da sözsüz etkin iletişim kurma • Bir bireyin ruhsal durumunu ya da duygularını okuma • Grupta işbirliği içinde çalışma • Karşıdaki kişinin bakış açısıyla dinleme • Empati kurma • Sinerji kazanma ve yaratma • Özellikleri: • Çok arkadaşı vardır. Bir çok grubun üyesidir. • Sosyal etkinliklerin düzenleyicisidir. • Başkalarına karşı empati duyar ve onları önemser • Sınıfın gevezesidir. • Grup içerisinde doğal bir lider görünümündedir. • Problemi olan arkadaşlarına öğüt verir. • Organizasyonların, komitelerin baş elemanıdır. • Diğer insanlara bir şeyler anlatmaktan hoşlanır. • Arkadaşları onun fikirlerine değer verir. • Meslekler: Psikolog, Psikolojik Danışman, Öğretmen, Siyasetçi

28. 7-  Kişiye Dönük -İçsel Zeka • Bu zeka türü ile bir kişinin; kendini objektif olarak (kendisinin zayıf ve kuvvetli olduğu yanları ile birlikte) değerlendirmesi duygularının, isteklerinin ve ihtiyaçlarının farkında olması, kendini iyi disipline etmesi ve kendine güvenmesi gibi yetenekler kastedilir. • Kapasiteleri: • Konsantrasyon • Düşünsellik • Düşünme hakkındaki düşünce etkinlikleri • Değişik duyguların farkında olma • Özü tanıma ve değer verme • Yüksek düzeyli düşünme becerileri ve akıl yürütme • Özellikleri: • Bağımsızlık duygusu güçlüdür. • Kendisinin kuvvetli ve zayıf yönleri hakkında gerçekçi bir görüşe sahiptir. • Yalnız oynamaya veya ders çalışmaya bırakıldığında daha başarılıdır. • Hakkında çok fazla bahsetmediği en az bir ilgisi, hobisi vardır. • Ne yaptığını çok iyi bilir. • Kendi başına kalmayı tercih eder. • Kendine güveni yüksektir. • Meslekler: Sanatçı, Din adamı, Psikoterapist, Sosyal Hizmetler Uzmanı

29. 8-  Doğa Zekası • Gardner, geliştirdiği çoklu zeka kuramına, sonradan (1996’da) doğa zekasını da eklemiştir. • Doğa zekası; çevreye ait ince ayrıntıları fark edebilme yeteneğidir. bölgesel ya da küresel çevre değişikliklerini açıklama, ev hayvanları, doğa hayatı, bahçe ve park ilgisi, doğayı çekme davranışlarını kapsar. • Kapasiteleri: • Doğa ile bütünleşme • Doğal bitki örtüsüne duyarlılık • Canlılar ile etkileşim kurma, koruma • Doğanın tepkilerine karşı duyarlılık, • Doğadaki bitki ve hayvanları tanıma ve sınıflama • Özellikleri: • Değişik bitkilere ve hayvanlara karşı ilgilidir. • Açık havada olmaktan hoşlanır. • Bahçede bitkilerle uğraşmaktan hoşlanır. • Doğadaki varlıkları tanıma ve sınıflandırmaya meraklıdır. • Konuşmada doğal hayattan bol örnekleri vardır • Araştırarak, inceleyerek, gözlem yaparak öğrenir. • Çevre kirliliğine karşı çok duyarlıdır. • Doğayla ilgili dergi, kitap, filmleri takip eder. • Doğa olaylarına karşı meraklıdır. • Doğayla başbaşa kalmaktan hoşlanır. • Meslekler: Biyolog, Jeolog, Çiçekçi, Arkeolog, Meteorolog

30. Çoklu Zekâ Alanları Nasıl Belirlenebilir? • 1- Öğrencileri gözlemek: Öğrenciyi boş zamanlarında, olumlu- olumsuz davranışları gözlemek, • 2- Belge toplamak: Öğrencilere ait ürünleri (resim ,şiir vb.) toplamak, öğrenci etkinliklerinin belgelenmesi, kayda alınması 3- Okul kayıtlarını incelemek: Derslerden alınan notların incelenmesi, öğrenci hakkında diğer öğretmenlerin yazdığı raporların incelenmesi 4- Diğer öğretmenlerle iletişime geçmek: 5- Velilerle görüşmek 6- Öğrencilere sormak

31. Bireysel farklılıkların temele alındığı bir öğrenme-öğretme sürecinde; • farklı yollarla öğrenen bireylerin varlığının kabulü, • farklı yollarla öğretim anlayışını da beraberinde getirecektir. • Dolayısıyla; • öğretmenin tek bir öğretim stratejisiyle öğretim yapması • kuramın mantığı açısından anlamsızdır.

32. 3. İşbirliğine Dayalı Öğrenme (CooperativeLearning) • İşbirliğine dayalı öğretim nedir? • Öğrencilerin yönergeleri izleyerek bireysel bir görevi yerine getirmesi ve ilk bitirenlerin yavaş öğrencilere yardım etmesi midir? • Öğrencilerin aynı masa etrafında, yan yana ya da karşılıklı oturup konuşurken bireysel olarak ödev yapmaları olabilir mi? • Gruptaki bir öğrencinin tüm görevi üstlenip yerine getirmesi ve diğerlerinin sadece isminin çalışmada yer alması mıdır? • Öğrencilerin yetenek ve başarılarına göre gruplandırılması işbirliğine dayalı öğretim sayılabilir mi? • İşbirliğine Dayalı Öğretim: • Küçük bir grup öğrencinin; bir amacı gerçekleştirme, bir görevi tamamlama ya da bir problemi çözmek için yardımlaşarak birlikte çalışma yoluyla bir konuyu öğrenmeleri yaklaşımıdır. • Amacı: • Öğrencinin aktif olarak öğrenmesi ve aynı zamanda bireyin yaşadığı topluma katılımı ve birlikte yaşama becerilerini edinmesidir

33. İlkeleri: • Gruplar en az 2,en çok 5 ya da 6 kişiden oluşur. • Öğrenme küçük gruplar içinde gerçekleştirilir. • Öğrencilerin grup içinde etkileşimleri önemlidir. • Gruplar arasındaki yarışma daha önemlidir. • Başarı ya da başarısızlık gruplara aittir. • Öğrenciyi bütünleştirir ve dostluk duygularını arttırır. • Uygulama Aşamaları: • Takımların oluşturulması • Isınma etkinlikleri • Takımlarda konu ve görev dağılımının yapılması • Diğer gruplarla etkileşim • Takım içinde etkinlikler • Değerlendirme • David ve Roger Johnson’a Göre İşbirlikli Öğrenmenin Temel Unsurları: • Pozitif dayanışma (pozitiveinterdepence) • Bireysel sorumluluk (individualaccauntability) • Yüz yüze etkileşim (face-to-faceinteraction) • İşbirlikçi beceriler (collaborativeskills) • Grubun kendini değerlendirmesi (groupprocessing)

34. Öğretmen Rolleri; • Öğretmen işlevlerini öğrencilerle paylaşarak yerine getirir. • Öğretmen,grupta hiç kimsenin bilmediği soruları cevaplar. • Dersin amaçlarını, malzemeleri saptar, ne yapılacağını açıklar. • Öğrenci Rolleri: • Kendisinin ve arkadaşlarının sorumluluğunu taşıması • Etkinlik sırasında bazen öğrenci,bazen öğretici olması • Araştıran,soru soran,yanıt veren,karar alan,konuşan kısacası etkin bir öğrencidir. • Kullanılabilecek Teknikler: • Takım oyun turnuvaları tekniği • Öğrenci takımları başarı grupları tekniği • Ayrılıp birleşme tekniği • Küçük grupla öğrenme tekniği • Grup araştırma yöntemi • Tartışma grubu tekniği

35. Olumlu Yönleri: • Ekip çalışma becerisinin kazandırılması • Sosyal becerilerin gelişimi • Eleştirel düşüncenin gelişmesi • Kalabalık sınıflarda her öğrenciye soru sorma,cevaplama ve düşüncelerini açıklama fırsatı vermesi • Akademik başarı,yüksek özgüven,empatik yaklaşımı destekler • Problem çözmeyi ve yaratıcı düşünmeyi destekler • Kullanışlı bir yöntemdir ve maliyeti düşüktür. • Sınırlılıkları: • Grupların uygun yapısal özelliklere sahip olmaması • Hazıra konma etkisi • Sömürülme etkisi • Zenginin daha da zenginleşmesi • İyi öğrencilerin, kötü öğrencilerin önerileri ve açıklamalarına değer vermemesi • Grup büyüklüğünün artmasıyla bireysel çabaların düşmesi

36. 4. Probleme Dayalı Öğrenme (J. Dewey) • Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. • Dewey problemi; şüphe ve belirsizlik uyandıran herhangi bir şey olarak tanımlar • Probleme dayalı öğrenme; yeni bilgi öğrenimini problemler üzerinden yürütmeye, öğrenmede problemi kullanma prensibine dayalı bir yöntemdir • Problemde Aranacak Özellikler: • Problem öğrencinin ilgisini çekebilmeli, öğrencileri harekete geçirmeli, • Gerçek dünya ile mutlaka bir yönden bağ kurmalı, • Akıl yürütmeyi ve bilgiyi temel almalı, • Problem, işbirliğine müsait olmalı, • Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalı, • Öğrencinin önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları destekler nitelikte olmalıdır.

37. Öğrenme Basamakları: • Problem çözme çalışması, bulma, hazırlama, belirleme, tanımlama, veri toplama, analiz etme, tartışma, çözüm sunma, rapor hazırlama gibi aşamaları içerir. • Bulma : • Bu basamağı öğretmen gerçekleştirir. Konu ile ilgili öğrencilerin araştırabileceği, tartışabileceği, kendi öğrenmelerini sağlayacak bir problemi bulması gerekir. Öğrenciler problemlerini öğretmen rehberliğinde kendileri belirlemelidir. • Hazırlama : • Bu aşamada amaç öğrencileri desteklemektir. Öğretmen bu basamakta strateji ile ilgili farklı konularda daha önceden yapılmış örneklerle öğrencileri yönlendirebilir. • Belirleme: • Bu aşamada öğrencilerin problem ile ilgili olarak neler bildikleri ve daha neleri bilmelerinin gerektiğinin tespit edilir. Bu aşama problem ile ilgili olarak öğrencilerin kendi fikirlerinin farkına varmalarına da katkıda bulunur.

38. Tanımlama : • Bu aşamada öğrencilerden beklenen, problemi kendi cümleleriyle tanımlamalarıdır. Aynı problem farklı cümlelerle ifade edilince bazı durumlarda farklı çözüm önerileri geliştirmek gerekebilir. Örneğin; bir öğrenci problemi, “Dershane öğretiminin okul başarısına etkisi” şeklinde belirlerken diğer bir öğrenci, “Dershanelerin okul eğitimi üzerindeki olumsuz etkileri” şeklinde tanımlayabilir. Bu durumda farklı çözüm önerileri gelişecektir. • Planlama ve Veri Toplama : • Bu aşamada araştırmanın ayrıntılı planı yapılır . Öğrenciler veri toplama, anlamlandırma, planlama ve uygulama işlemlerinde desteklenmelidir. Öğrencilere, kaynaklara ulaşmada kütüphane, müze, çeşitli koleksiyonlar, internet gibi ortamlarda yapılabilecek araştırmalarla ilgili bilgiler verilmelidir. Öğrenciler kendi aralarında görev paylaşımı yaparak araştırmaya odaklandırılmalıdır. Bu aşama zaman bakımından en uzun, maddi imkanlar yönünden de zorluklar içerebilir. • Analiz Etme : • Bu aşamada öğrencilerden probleme ilişkin çözüm üretmeleri beklenir. Öğrenciler elde ettikleri verileri kullanarak konuya ilişkin analizler yaparlar.

39. Tartışma : • Bu aşamada öğrenci, analiz sonuçlarını sınıf ortamında gruptaki diğer arkadaşlarının sonuçları ile karşılaştırır. Gruptaki her birey kendi sonuçlarının sınırlı ve güçlü yönlerini böylece görmüş olur. Her çözüm önerisinin güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilir ve sonuçlar ortaya konur. • Çözümün Sunulması : • Burada amaç, probleme ilişkin ayrıntılı bir çözüm önerisi sunmaktır. Çözüm şekli kararlaştırıldıktan çalışmanın mevcut aşamaya nasıl getirildiğine ilişkin kısa bir sunum yapılır. Nelerin incelendiği, bunlara neden ihtiyaç duyulduğu, bunların problemi çözmede ne gibi katkısının bulunduğu açıklanır. Çözüm önerisi belirli öğrencilerin değil tüm grup üyelerinin ortak ürünü olmak durumundadır. • Rapor Hazırlama : • Bu aşamada öğretmen öğrencilerine örnek bir rapor taslağı hazırlamayı öğretmelidir. Bu durum öğretmenlerin değerlendirmesini kolaylaştıracağı gibi öğrencilerde de rapor hazırlama becerisini geliştirecektir.

40. 5. Proje Tabanlı Öğrenme • Proje ; bir tasarı, bir buluş, yapılacak etkinliğin tasarlanmasıdır. • Belli bir süre içinde ve belli bir bütçe dahilinde yürütülmesi gereken karmaşık bir iştir. • Daha başlangıç aşamasında süreci ve sonucu bütün boyutlarıyla hayal edebilme, varsayımda bulunabilme becerisi gerektirir. • Öğrenen merkezli tasarı geliştirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayalı bir öğrenme anlayışıdır.

41. Proje Çalışmasının Aşamaları: • Konunun seçimi • Konunun incelenip araştırılması • Araştırılacak konunun belirlenmesi • Zaman çizelgesinin hazırlanması • Deneylerin/gözlemlerin planlanması • Yardımcıların ve danışmanın önerisinin alınması • Deneylerin yapılıp projenin tamamlanması • Sonuçların incelenip tartışılması • Sonuçların izlenip raporlaştırılması

42. Amacı: • Proje tabanlı öğrenme modeli, müfredatın birbirinden bağımsız küçük bilgiler yığını olarak öğretilmesine karşı geliştirilmiştir. • Bu model bir ya da daha fazla alanın temel kavramları ve prensipleri üzerine odaklıdır ve bir ders senaryosu içinde mümkünse birden fazla dersin öğrenme hedeflerini kapsar. • Bu modelle; eleştirel düşünebilen, analiz ve organizasyon yapabilen, bilgiye ulaşma yollarını keşfeden, öğrendiği bilgileri başka alanlara transfer edebilen, farklı yöntemler, çözüm yolları geliştirebilme becerisi kazandırabilen, işbirlikli çalışabilen bireyler yetiştirmek hedeflenir. • Öğretmenin Rolü: • Danışmanlık, rehberlik, gözlemcilik, gelişmeleri iyi takip ve her türlü fikre açık olmak, • İyi iletişimi kurmak ve teknoloji imkanlarını iyi kullanabilmektir

43. Özellikleri: • Öğrenenlerin kendi bilgilerini kurmalarına fırsat vererek öğrenmelerini zenginleştirir. • Öğrencileri aktifleştirir, bir şeyler üretmeleri için derinlemesine çalışmaya yönlendirir. • Farklı zeka türlerine uyarlanabilir. • Öğrenenlere kendi öğrenme stilleri ile öğrenme fırsatı verir. • Ailelere, çocukların performansları ve gelişimleri ile ilgili bilgi edinme fırsatı sunar. • Yararları: • Amaçlara nasıl ve ne zaman ulaşılacağını ve yollarını öğretir. • Zamanın verimli kullanımı ve planlaması becerisini kazandırır. • Çalışmalarda kullanılacak teknoloji, kaynakların belirlenmesi, maliyetin önceden hesaplanması gibi becerilerin gelişmesine yardımcı olur. • Projede görev alan katılımcıların çok yönlü gelişimine zemin hazırlar.

44. Proje Temelli Öğrenmede Öğrenenin Rolü Araştır Sorumluluk al Problem Çöz ÖĞRENEN Farklı derslerle ilişki kur İşbirlikli çalış İçerikle etkileşime gir Çaba harca

45. Etkili Kullanım İlkeleri: • Proje konusu, öğretmen tarafından mutlaka onaylanmalı, • Projenin konusu, öğrenci kapasitesinin çok altında veya üstünde olmamalı, • Projelerin tamamlanabilmesi için gerekli araç-gereçler hazırlanmalı ve öğrencilerin kullanımına sunulmalı, • Proje konuları, öğrencilerin ilgi ve yetenekleri ortaya çıkarmaya ve onları geliştirmeye yönelik olmalı, • Projeler, hem sınıf içinde hem de sınıf dışında tamamlanabilecek şekilde esnek bir yapıda olmalıdır.

46. 6. Okulda Öğrenme Modeli (Caroll) • Okulda öğrenme modeli, ek zaman ve öğrenme imkanları sağlandığında, hemen hemen tüm öğrencilerin, okullarda öğretilmek istenen tüm yeni davranışları öğrenebileceğini ileri süren öğrenme modelidir. • Caroll yeteneği, “öğrenilecek malzemenin tam olarak öğrenilmesi için, kişinin ihtiyaç duyduğu zaman miktarı” olarak tanımlar. • Onun modeli, okullarda sabit olarak ayrılan süreler yerine her öğrencinin kendi öğrenme zamanının ayarlanması temeline dayanır. • Bu  modele dayalı olarak birbirinden tamamen farklı iki temel öğretme yaklaşımı geliştirilmiştir ki, bunlar; Keller’in “Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi” ve Bloom’un “Tam öğrenme Modeli”dir.  • Caroll modelinin beş öğesi  vardır ki, ilk üçü öğrenci niteliklerine, son ikisi de öğretme sürecine aittir.   • Bunlar; • “Yetenek, Öğretimden Yararlanma Yeteneği, Sebat, Fırsat, Öğretimin Niteliği”dir.

47. Yetenek: • Yetenekli öğrencilerle daha az yetenekli öğrencilerin öğrenme süreleri eşit değildir. Planlamada bu durum dikkate alınmalıdır.  • Öğretimden Yararlanma Yeteneği: •  Öğrencinin öğrenme işine katılması ve öğrenmeyi sürdürmesi yeni öğrenileceklerle doğrudan ilgili daha önce öğrenilmiş bilgi ve becerilerini hatırlamasına ve kullanmasına bağlıdır. Önkoşul öğrenmesi olanlar daha hızlı önkoşul öğrenmeleri eksik olanlar daha yavaş öğrenirler. • Sebat (Sabır): • Öğrencinin istekli olarak öğrenmeye ayırdığı zaman ifade eder.  • Fırsat: • Öğrenme için verilen zamanı ve imkanları kapsar. Her öğrencinin öğrenme zamanı ve imkanları farklıdır. Öğretimde bu farklılıklar dikkate alınmalıdır.   • Öğretimin Niteliği: • Öğretim hizmetlerinin ek zaman gerektirmeyecek şekilde düzenlenmesini kapsar. Süresi içinde tamamlanamayıp ek zamana ihtiyaç gösteren bir öğretim hizmeti nitelikli sayılmaz. İyi planlanmış, nitelikli öğrenme ve öğretim hizmeti şarttır.  

48. Carroll’un “Okulda Öğrenme Modeli”nin üç temel dayanağı vardır. • Bloom daha sonra bu dayanakları “Tam Öğrenme Modeli” olarak kullanmıştır. • Bu dayanaklar: • İyi öğrenen ve öğrenemeyen öğrenciler vardır. • Hızlı öğrenen ve hızlı öğrenemeyen öğrenciler vardır. • Uygun öğrenme koşullarında öğrenme gücü, öğrenme hızı ve öğrenmeye isteklilik bakımından öğrencilerin büyük bir çoğunluğu birbirine benzemektedir. • Gerekli zaman ve uygun öğrenme imkanları sağlandığında her öğrenci öğrenir. • Her öğrencinin öğrenme için ihtiyaç duyduğu zaman farklıdır ve bu uygun zamanda nitelikli öğretim yapılmalıdır.

49. Okulda Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler:    • I. Öğretme-Öğrenme Süreciyle Doğrudan Geliştirilemeyecek Faktörler: • Öğrencinin olgunlaşma düzeyi, • Genel yeteneği, • Öğretmenin kişilik özellikleri, • Ailenin sosyo-ekonomik statüsü • II. Okullardaki Öğretme-Öğrenme Sürecinde Değiştirilebilir Faktörler: • Öğrencilerin dersle ilgili ön öğrenmeleri, • İlgisi, tutumu, başarılı olabileceğine olan inancı,  • Öğretim hizmetinin niteliği.      • Öğrenme Düzeyinin Yükseltilmesi ve Öğrenme Farklılıkları En Aza İndirilmesi : • Öğrenmeyi etkileyen değiştirilebilir özellikleri,öğretme-öğrenme sürecinde olumlu hale getirerek öğrencilerin öğrenme düzeyinin yükseltilebileceğini göstermektedir.  ·         •  Öğrenciler arasındaki öğrenme farklılıkları en aza indirilebilir ve sonuçta okullar, öğrencilerin kendilerini gerçekleştirmelerine yardım edebilen kurumlar haline gelebilir

50. Okulda Öğrenme Modelinin Uygulanması • Öğretime başlamadan önce, kazandırılmak istenen hedeflerin davranış cinsinden ifade edilmesi gereklidir. • Hedef davranışlar, öğretim ortamının düzenlenmesi, öğrenmedeki güçlük ve eksiklerin belirlenmesi çok önemlidir. • Öğretim, iyi tanımlanmış öğretme üniteleri ile örgütlenmelidir. • Bir üniteden diğerine geçmek için, işlenen ünitede öğrencilerin tam öğrenme hedefine ulaşması sağlanmalıdır.  • Her ünitenin sonunda öğrencilere dönüt sağlayacak, öğrenme güçlüklerini teşhis etmeye yönelik izleme testleri verilmeli ve elde edilen sonuçlara göre öğrencideki öğrenme eksiklikleri giderilmelidir. • Öğrenme için öğrencilere yeterli süre verilmelidir.  • Öğretim hizmetinin niteliği, başarıyı artıran en önemli faktör olduğundan öğretim , öğrencilerin giriş davranışlarına uygun olarak düzenlenmelidir. • Davranışlar arasındaki önkoşul ilişkiler belirlenmeli, öğrenciler öğrenme işine güdülenerek, aktif olarak öğrenmeye katılmaları sağlanmalıdır.