1 / 55

Vaqif Məşədi oğlu Əliyev

Vaqif Məşədi oğlu Əliyev. “ Yeni CdBa 2 Cu 3 O 7- δ və Bi 2 Sr 2 ZnCu 2 O Х yuxarı temperaturlu ifratkeçiricilər və onların elektrofiziki xassələri ”. 1. La 2-x Ba x CuO 4 T c = 30 K, 1986-ci il

senwe
Download Presentation

Vaqif Məşədi oğlu Əliyev

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Vaqif Məşədi oğlu Əliyev “Yeni CdBa2Cu3O7-δ və Bi2Sr2ZnCu2OХ yuxarı temperaturlu ifratkeçiricilər vəonların elektrofiziki xassələri ”

  2. 1. La2-xBaxCuO4 Tc= 30 K, 1986-ci il La2-xSrxCuO4 Tc=40 K, 2. YBa2Cu3O7-x Tc= 90 K, 1987-ci il 3. Bi2Sr2Can-1CunO4+2n (n= 1, 2, 3….), 1988-ci il a) Bi2Sr2Cu2Ox (2202) Tc=10 K b) Bi2Sr2CaCu2Ox (2212) Tc=80 K c)Bi2Sr2Ca2Cu3Ox (2223) Tc=110 K 4) Tl2Ba2Ca2Cu3O10 Tc=127 K, 1988-ci il 5) HgBa2Can-1CunO2n+2+d (n=1-6) Tc=138 K, 1993-cü il 6) MgB2 Tc=40 K, 2001-ci il 7) Fullerion C60Rb Tc=30 K, 1993-cü il 8) SmFeAsO1–xFx (х = 0,15) Tc = 40 К, 2008-ci il 9) Ba1–xKxFe2As2(х = 0,4) Tc = 37 К, 2009-cu il

  3. Şək. 1. Oksigen şəraitində yandırılmış YВа2Сu3O7-δnümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı (Т0=91К)

  4. Şək.2. Hava şəraitində yandırılmış YВа2Сu3O7-δ nümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı (Т0=85К)

  5. Şək. 3.YBa2Cu3O7-δ nümunəsinin rentgenoqramması

  6. Şək.4. Bi2Sr2CaCu2Ox nümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı

  7. Şək.. 5. Bi2Sr2CaCu2Oхnümunəsinin rentgenoqramması

  8. Şək. 6. Bi2Sr2CaCu2Oх nümunəsinin (nüm. №6) xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı (Т0=80К)

  9. Şək. 7. Bi2Sr2CaCu2Oхnümunəsinin (№6) В: 1-0; 2-0,1; 3-0,2; 4- 0,5; 5-0,9; 6-2Тl şəraitində xüsusi müqavimətlərinin temperatur asılılıqları = 5  8

  10. Şək. 9. Bi2Sr2CaCu2Oхnümunəsinin (№6)xüsusi müqavimətinin müxtəlif temperaturlarda Т, К: 1- 79,8; 2-81,2; 3- 82,9; 4- 84,3; 5- 86,6; 6- 88,0; sahə asılılıqları (punktir xətlər-(В) –nin düzxətli hissəsınin n -ə qədər ekstrapolyasiyasını göstərir)

  11. Ф= 2,07. 10-7 Гс.см2 (və ya 2,07.105Тl.Å2) =19,46 Å = 3,24 Å.

  12. buradaW=IU-qızdırıcının gücü, S - nümunənin en kəsik sahəsi,l-termocütlər arasındakı məsafə, ∆Т – yuxarı və aşağı termocütlər arasındakı temperaturlar fərqidir. kэ = LT, burada L-Lorens ədədidir (2,4. 10-8 Вт Ом·К-2)

  13. Şək. 11. İstilikkeçirmənin ümumi (a) və elektron (б) hissəsinin temperatur asılılığı: 1–YBa2Cu3Ox; 2- Bi2Sr2CaCu2Ox

  14. Şək. 12. Y1-xCdxBa2Cu3O7-δnümunələrinin xüsusi müqavimətlərinin temperatur asılılıqları, х: 1-0,1; 2-0,3; 3-0,4; 4-0,5; 5-0,7

  15. Şək.13. Cd Ba2Cu3O7-δnümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperaturasılılığı

  16. Şək. 14. Nümunələrin xüsusi müqavimətlərinin temperatur asılılığı: 1- YBa2Cu3O7-δ, 2- CdBa2Cu3O7-δ

  17. Şək. 15. Nümunələrin rentgeneqramması: 1- YBa2Cu3O7-δ , 2- CdBa2Cu3O7-δ

  18. Şək..16. Cd Ba2Cu3O7-δnümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı: а – birinci ölçü(Тмин1 = 275 К); б – 72 saatdan sonrakı ölçü (Тмин2 = 252 К); в –minimumsuz əyri, daha 24 saat sonrakı ölçü. Bütün ölçülərdə Т0 =86 К.

  19. AL= MT = = c2(T)/d2= 2[c(0)/d]2-1 =1,203(l/ab)(16/ħ)[c(0)/d]2kВT Burada a- əlaqə parametri; d - parçalama parametridir; e=ln(T/Tcmf) (Т–Тсmf )/ Тсmf

  20. Tcr = Tc {1 + 4(с(0)/d)2}

  21. Şək.19. CdBa2Cu3O7-δ nümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı : 1- eksperimental nöqtələr; 2- ρn= 5,42 + 0,0075Т ifadəsi ilə ekstrapolyasiya olunmuş asılılıq n = 0 +  T

  22. ∆σ(Т) = -1 (T) - n-1(T) Şək. 20. Əlavə keçiriciliyin Δσ(1) və onun loqarifmasının ln Δσ (2) temperatur asılılığı.

  23. ln∆σ(Т) = a+b/T; ∆σ = D exp (b/T), burada a, b, D –sabitlərdir. D=A(1-T/T*) və b = * qəbul etsək, ∆σ = A (1-Т/Т*) exp (∆*/Т) olar. Burada  = (Т-Тс)/Тс; 0 = d-11,7 Å ; Тс=90,2 К; Т=92,2 К; Т*=280 К. * = *(Тc) 2*(Tc)/kTc 4÷6; optimal appraksimasiya 2Δ*(Tc)/kTc = 5,2 qiymətində baş verir, onda *(Тс) =225,51К, А = 2,72 olur.

  24. Şək. 21. Əlavə keçiriciliyin Δσ(1) və onun loqarifmasının ln Δσ (2) temperatur asılılığı. 3-cüəyri- eksperimental nöqtələrin qəbul olunmuş tənliklərlə hesablanmış appraksimasiya əyrisidir

  25. Şək. 22. CdBa2Cu3O7-δnümunəsində mövcud olan psevdozolağın* temperatur asılılığı *275= 33,5 мэВ*252= 57,5 мэВ

  26. Burada J = (2с(0)/d)2 - laylar arası birləşdirici sabitdir. Tənlikdə TTc ( bu zaman J  ;  = (T/Tc -1) olur)) olduqda  -1 -ə mütənasib olur (2D keçid). T  Tc halında isə (J )  dəyişərək -1/2 –ə mütənasib olur (3D).

  27. Cədvəl №1. YTİK Y(Cd)-Ba-Cu-O materialların faza keçidi parametrləri

  28. Şək. 25. İK nümunələrin istilikkeçirmələrinin temperatur asılılığı: 1- YBa2Cu3O7-δ (№ 19), 2- CdBa2Cu3O7-δ (№ 18)

  29. Şək. 26. İK nümunələrin termoe.h.q.-lərinin temperatur asılılığı: 1- YBa2Cu3O7-δ , 2- CdBa2Cu3O7-δ

  30. Şək. 27. Bi1,7Pb0,3Sr2Ca2 Cu3Oх (а) nümunəsinin xüsusi müqavimətinin temperatur asılılığı və gətirilmiş elektrik keçiriciliyinin ln(Т–Тс)/Тс (б) ifadəsindən asılılığı

  31. Şək. 28. İK nümunələrin xüsusi müqavimətlərinin temperatur asılılığı: 1- Bi2Sr2CaCu2Ox (nüm.24), 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox (nüm.25)

  32. Şək. 29. Nümunələrin rentgeneqramması: 1- Bi2Sr2CaCu2Ox , 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox

  33. Şək.30. Nümunələrin əlavə keçiriciklərinin temperatur asılılığı: 1- Bi2Sr2CaCu2Ox; 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox

  34. Cədvəl 2. YTİK Bi(Pb)-Ca(Zn)-Cu-O materialların faza keçidi parametrləri

  35. Şək. 31. İK nümunələrin istilikkeçirmələrinin temperatur asılılığı: 1- Bi2Sr2CaCu2Ox, (nüm.24); 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox (nüm. 25)

  36. Şək. 32. İK nümunələrin termoe.h.q.-lərinin temperatur asılılığı:1- Bi2Sr2CaCu2Ox (nüm.24), 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox (nüm.25)

  37. Ф(Т) = Ф(Т) - Ф(Т)L(T) L(T)= L(T)= L (T) = a0 = (T0 – T)-1. ln (mсп / mн) Т1-Т2 =3,52/aо, burada (T1-T2) və ya rT - İK-in yayılma oblastıvə ya keçid temperaturunun enidir. Т0- hər iki fazanınnisbi paylarının bərabər olduğu температур; aо-yayılmış faza keçidini xarakterizə edən sabitdir və həcmdə baş verən mümkün fluktuasiya, enerji və temperaturanın ona təsirini göstərir.

  38. Şək. 33. 1- Bi2Sr2CaCu2Ox və 2- Bi2Sr2ZnCu2Ox nümunələrin ifratkeçirici və normal fazaların paylanmasının temperatur asılılığı Zn: Ca: a0=1,353K-1; To=82,29K a0=0,926K-1; T0=80,33K

  39. Şək. 34. 1-Bi2Sr2CaCu2Ox və 2- Bi2Sr2ZnCu2OxİK materiallaın faza keçidlərinin sürətinin (1 ; 2)temperatur asılılığı Zn:dL0/dT=0,34; ∆Т=2,6К; Ca: dL0/dT=0,22;∆Т=3,8К.

  40. Şək.35. 1- YBa2Cu3O7-δ; 2- CdBa2Cu3O7-δnümunələrin ifratkeçirici və normal fazaların paylanmasının temperatur asılılığı Y: Cd: a0=2,12K-1; T0= 88,44K a0=1,248K-1; T0= 90,21K

  41. Şək.36. 1- YBa2Cu3O7-δ , 2- CdBa2Cu3O7-δİK materiallaın faza keçidlərinin sürətinin (1 ; 2)temperatur asılılığı Y: dL0/dT=0,5; ∆Т=1,66К ; Cd: dL0/dT=0,3;∆Т=2,82К

  42. NƏTİCƏLƏR 1. YBa2Cu3O7- yuxarı temperaturlu ifratkeçirici (YTİK) material alınmış və ittri əsaslı YTİK materialların alınması rentgenfaza ysulu ilə təsdiq edilmişdir. Göstərilmişdir ki, alınma texnoloqiyasından asılı olmayaraq sintez zamanı birfazalı yuxarı temperaturlu ifratkeçirici YBa2Cu3O7-materialı əmələ gəlir. 2. Tədqiqat nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, tərkibində CuO artıqlığı bismut əsaslı YTİK materiallarda normal fazada xüsusi müqavimətin aşağı düşməsinə səbəb olur və eyni zamanda ifratkeçirici (İK) temperaturu bir gədər azalır. Müəyyən edilmişdir ki, bismut əsaslı YTİK materialların keçid temperaturu bərk fazadakı reaksiyanın sonunda havada soyutma ilə bitərkən yavaş temperatur rejimində soyutmaya nisbətən 10 K artır. 3. Bi-Sr-Ca-Cu-O bismut sistemində 2212 və 2223 fazalı keramik nümunəıər alınmışdır. Göstərilmişdir ki, 2212 fazası başqa fazalara nisbətən daha dayanıqlıdır. Müəyyən edilmişdir ki, komponentlərin başlanğıc indekslərindən asılı olmayaraq ifratkeçirici fazanın yaranmasında əsas amil bərk fazada reaksiyanın gedişi və soyutma üsuludur.

  43. 4. Bismut əsaslı YTİK materialların faza keçidinin əsas parametrlər: , kritik sahə eninə və uzununa ; anizotropluq koeffisienti koherentlik uzunluqları təyin edilmişdir. Elektrofiziki və termoelektrik tədqiqatların analizi nəticəsində geniş temperatur intervalında və maqnit sahəsinin təsiri ilə ittri və bismut YTİK materialların kuper cütlərinin koherentliklərinin uzunluqları, 2D-3D keçidi temperaturları hesablanmışdır. Göstərilmişdir ki, 2D-3D keçid temperaturu bismut əsaslı YTİK-lərdə ittri əsaslı materiallara nisbətən genişdir. Maqnit sahəsində keçid oblastında (T) genişlənmə və kritik sahənin temperatur asılılığında sınma müşahidə edilmişdir. Birinci sınma zəif sahədə (0,2 Tl) baş verir və bu aşağı kritik sahənin İK-yə təsiri ilə izah olunur. T(B) və дВс/дТ asılılıqlarından alınan nəticələrin təhlili göstərir ki. bu faktlar bismut əsaslı YTİK-lərdə Bc(T) asılılığının anizotrop olmasından, ifratkeçiriciliyin kvaziikiüzlü mexanizmindən və bu İK materialların tərkiblərinin qeyri-bircinsliyindən irəli gəlir. 5. TTc şərti daxilində “vaxtından əvvəl” xüsusi müqavimətin () azalması müşahidə edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, bu əlavə keçiriciliklə əlaqədardır və Tc(1÷1,06) yaxınlığında keçiricilik üçölçülü, Tc(1,06÷1,15) oblastında isə ikiölçülü xarakterə malik olması ilə əlaqədardır. Müəyyən edilmişdir ki,bismut əsaslı YTİK materiallarda Tc yaxınlığında kuper cütləri ilə əlaqədə olan elektronların (T,B) –yə elə də böyük təsiri yoxdur.

More Related