Czerniak

1. Czerniak Arleta Giełdoń kl.1b LO

2. Czerniak-objawy • Czerniak - objawy • Aby dobrze poznać objawy czerniaka, warto zapoznać się z jego odmianami:1.Czerniak szerzący się powierzchownie występuje u osób około 40 roku życia. Ten typ czerniaka zlokalizowany jest u kobiet na kończynach dolnych, u mężczyzn na plecach. Objawami jest ciemna, niezbyt wypukła lub płaska plama, koloru ciemnoczarnego, ciemnobrązowego. Plama ta pokryta jest blaszkowatymi łuskami. Po kilku miesiącach lub latach staje się owrzodzona. 2.Czerniak zlokalizowany na częściach akralnych – miejscem zmienionym chorobowo są części dystalne kończyn. Jest to najrzadszy typ czerniaka, który może pojawić się u białej rasy.3.Czerniak wywodzący się z plamy soczewicowej – zlokalizowany jest na twarzy, najczęściej u osób w podeszłym wieku. Objawem niepokojącym jest pojawienie się okrągłej lub owalnej plamy o różnym odcieniu. W zaawansowanym stadium dochodzi do pojawienia się jednego lub wielu znamion koloru czarnego o kształcie guza.

3. 4.Czerniak guzowaty objawia się już na samym początku choroby guzem. Występuje najczęściej u mężczyzn po 50 roku życia. Specyficznym objawem tego typu czerniaka jest fakt, że zmiana chorobowa pojawia się nie tylko na znamionach barwnikowych, ale i na zdrowej skórze. Objawia się brązowym lub czarnym guzkiem, który często wywołuje owrzodzenia lub nadżerki.Do głównych objawów czerniaka zaliczamy przede wszystkim pojawienie się czarnego guzka, który otoczony jest stanem zapalnym w postaci rąbka. Zlokalizowany jest najczęściej w obrębie znamion barwnikowych. Objawami niepokojącymi są niewątpliwie świąd w okolicy zmiany oraz krwawienie.

4. Pieprzyki a czerniak • Czerniaki powstają w obrębie znamion barwnikowych oraz skóry uprzednio niezmienionej. Najgłówniejsze ryzyko powstania czerniaka występuje u osób o dużej liczbie znamion barwnikowych na skórze. Znaczący, bo aż 90% odsetek czerniaków zlokalizowanych jest na skórze. Ten rodzaj nowotworu może pojawić się wszędzie, gdzie znajdują się komórki barwnikowe. Dotyczy to zwłaszcza miejsc wewnątrz gałki ocznej, na błonie śluzowej - między innymi: narządów płciowych, w jamie ustnej, odbytu. Bardzo niebezpieczne są znamiona w miejscach ich stałego drażnienia. Wczesne rozpoznanie czerniaka jest niewątpliwie istotne w wyleczeniu, dlatego osoba, która zauważyła u siebie nagły lub znaczny wzrost znamienia, lub też świąd czy krwawienie w jego obrębie, powinna niezwłocznie zgłosić się do lekarza – dermatologa lub chirurga onkologa. Osoby posiadające liczne znamiona barwnikowe powinny badać swoje pieprzyki częściej niż raz w roku. Na czym polega badanie znamion barwnikowych pod kątem występowania czerniaka? Badanie takie polega na dokładnym obejrzeniu znamion barwnikowych przez doświadczonego lekarza.

5. Czerniak złośliwy • Czerniak złośliwy (łac. melanoma malignum, ang. malignant melanoma) – złośliwy nowotwór skóry, błon śluzowych albo błony naczyniowej gałki ocznej, wywodzący się z komórek barwnikowych wytwarzających melaninę - melanocytów. • Charakteryzuje się on dużą złośliwością z powodu szybkiego wzrostu, wczesnych i licznych przerzutów oraz niewielkiej podatności na leczenie

6. Patogeneza i czynniki ryzyka • Czerniak złośliwy wywodzi się z melanocytów, które uległy złośliwej transformacji. Prawdopodobnie przynajmniej w części przypadków związany jest zmutacjami w określonych genach, spowodowanymi przez działanie promieniowania nadfioletowego. Czynnikami ryzyka zachorowania na czerniaka złośliwego są: • długotrwała ekspozycja na słońce i promieniowanie ultrafioletowe, oparzenia słoneczne w dzieciństwie • oparzenia spowodowane popiołem odroślinnym • wrodzone znamiona • bardzo duża liczba znamion barwnikowych, znamiona w miejscach drażnienia • kolor skóry, włosów, oczu (rasa biała; jasna karnacja; rude lub blond włosy; niebieskie tęczówki; liczne piegi - określone fototypy skóry wg Fitzpatricka) • xerodermapigmentosum • czerniak występujący w rodzinie lub wcześniejsze zachorowanie u tego samego pacjenta.

7. Genetyczna predyspozycja związana jest z około 10% zachorowań i szeregiem genów, których mutacje są bezpośrednią przyczyną nowotworzenia. Do najlepiej poznanych genów związanych z rodzinnym czerniakiem należą CDK4 (12q14), P16 (9p21) i CMM1 (1p36).W patogenezie nowotworu prawdopodobnie mają także udział mechanizmy immunologiczne, stąd określa się go jako nowotwór immunogenny. W przebiegu melanoma powstają przeciwciała skierowane przeciwko antygenom glikoproteinowym na powierzchni komórek nowotworowych; obecne są limfocyty T swoiście reagujące z komórkami nowotworu; występują także limfocyty cytotoksyczne nieswoiste, ulegające uaktywnieniu pod wpływem IL-2. Znaczenia mechanizmów immunologicznych w patogenezie czerniaka dowodzi 3-5 krotny wzrost zachorowań w grupie osób leczonych immunosupresją i częstsze występowanie nowotworu w grupie pacjentów z AIDS. • Najważniejsze zespoły genetycznej predyspozycji do czerniaka złośliwego:

9. Jak zapobiegać? • O tym, że z czerniakiem można sobie poradzić pokazali Australijczycy, którzy paradoksalnie słońca mają pod dostatkiem. To dzięki akcjom uświadamiającym, czym jest rak skóry i częstym badaniom kontrolnym, udaje się aż 90 proc. czerniaków wykryć na tyle wcześnie, żeby były szanse na całkowite wyleczenie. Proste zabiegi mogą uratować życie. Chroń ciało, a szczególnie znamiona przed słońcem. Stosuj kremy z filtrami, a najlepiej nie wystawiaj znamion na długotrwałe działanie promieni. Unikaj solarium. Chroń oczy okularami z dobrym filtrem UVA, UVB. Obserwuj, znamiona i pieprzyki, zwróć uwagę, czy w ich miejscu nie ma zmian, czy znamię nie pojawiło się nagle lub zaczęło rosnąć, ma nieregularne, wystrzępione brzegi albo nierówną powierzchnię, zmienia kolor, swędzi, łuszczy się, krwawi lub sączy się z niego jakiś płyn. Chociaż najczęściej (70 proc.) czerniak rozwija się na znamionach i brodawkach, to nie jest to jedyne miejsce, które atakuje rak skóry. Może też występować w postaci guzka (20 proc.) pod skórą lub błoną śluzową. A także wewnątrz dłoni, na podeszwie stopy czy pod paznokciem. Każda więc zmiana na skórze powinna wzbudzić niepokój. Najlepiej jeśli obejrzy ją lekarz.

10. Możesz też profilaktycznie usunąć znamiona. O tym decyduje jednak lekarz, który stwierdza, czy mogą rozwinąć się w raka. Zabieg trwa zaledwie kilka minut i jest bezbolesny, bo stosuje się znieczulenie miejscowe. Po większych pieprzykach mogą zostać niewielkie blizny, które z czasem znikną, po małych nie zostanie żaden ślad. Nigdy jednak nie usuwaj znamion u kosmetyczki, a tym bardziej domowym sposobem. Nie zdrapuj pieprzyków!Łykaj witaminy C i E, chroniące komórki przed wolnymi rodnikami. Polscy naukowcy pracują nad szczepionką na czerniaka. Na razie sprawdza się ona u 55 proc. chorych, u których ją zastosowano. Znalezienie leku na raka to wciąż marzenie lekarzy i pacjentów. Nadal więc najskuteczniejszym sposobem jest zapobieganie chorobie i częste wizyty u lekarza. Najlepiej jeśli po wakacjach wybierzesz się do dermatologa na badanie kontrolne. Niech obejrzy znamiona, które budzą podejrzenia.

11. Nie daj się czerniakowi • Lekarze biją na alarm - w ciągu kilku lat liczba chorych na czerniaka wzrosła dwukrotnie. Radzimy, jak można chronić się przed tym wyjątkowo złośliwym rakiem.Co roku w Polsce lekarze wykrywają ok. 2 tys. przypadków czerniaka i z każdym rokiem ta liczba rośnie. Większości chorych nie udaje się uratować, bo za późno wykryto u nich nowotwór. Skąd ten szokujący wzrost zachorowalności? Powodów jest kilka. Przede wszystkim wciąż jest modna opalenizna, więc wystawiamy się na słońce bez opamiętania. Aż 90 proc. chorych na czerniaka w młodym wieku doznało oparzeń słonecznych. I nawet zimą nie dajemy skórze odpocząć, bo wtedy korzystamy z solarium. Za 5 proc. wszystkich przypadków czerniaka odpowiadają geny. Dlatego szczególnie czujne powinny być osoby, u których w rodzinie jest duża zachorowalność na raka. Nie bez znaczenia jest też dziura ozonowa, która sprawia, że do atmosfery przenika więcej promieni ultrafioletowych, a te sprzyjają zmianom nowotworowym skóry.

12. Czerniak

13. Uwaga na słońce! • Druga część lata obdarzyła nas sporą dawką słońca. O szkodliwości promieni napisano wiele, ale jak tu nie skorzystać z uroków plażowania będąc nad morzem. Szczególnie niebezpieczne jest wystawianie na słońce znamion i pieprzyków, to tutaj najczęściej rozwija się czerniak (w 50 proc. przypadków). Powodem jest duża ilość melanocytów w miejscach znamion, czyli komórek, które produkują melaninę - ciemny barwnik. Melanocyty są odpowiedzialne nie tylko za piękną, złotą opaleniznę, ale też są bardzo wrażliwe na działanie słońca. Pod wpływem promieni w znamionach mogą pojawić się komórki rakowe. Czerniak to jeden z bardziej niebezpiecznych nowotworów, bo jest złośliwy i szybko daje przerzuty. Na szczęście nie każde znamię musi oznaczać raka skóry, większość z nich to niegroźne skupiska komórek barwnikowych. Na czerniaka bardziej też narażone są osoby o jasnej karnacji, które gorzej znoszą opalanie.

15. Źródła: • Google.pl • Encyklopedia • Arleta Giełdoń