8.Ders Motivasyon Çalışan Memnuniyeti ve Ödüllendirme

1. 8.Ders Motivasyon Çalışan Memnuniyeti ve Ödüllendirme

2. İnsanları ne harekete geçirir? • Düşünceleri, • Umutları, • İnançları, • Arzuları, • İhtiyaçları, • Korkuları. Bunlara hitap eden uyaranlar.

3. Daniel Defoe’nin Robinson Crusoe’ sunu okudunuz mu?

5. Tom Hanks’in Cast Away Filmini izlediniz mi?

7. Robinson Crusoe ve Tom Hanksortak yönleri ne? • Adaya ilk düştüğünde parçalanan gemiden sahile savrulmuş birkaç yiyecek paketini topladı, daha sonra da birkaç başka eşyadan açıktan ve yağmurdan kurtulmak için korunacak kapalı bir yer yaptı. • Önce yiyeceklerini daha sonra da güvenli bir yeri düşündü. “Cast Away” filminde de Tom Hanks kendine adadaki meyve ve balıklardan yiyecek sağladıktan ve kendine güvenli bir yer yaptıktan sonra bir topa yüz çizdi ve insan haline getirip yalnız kalmaktan kurtuldu, böylelikle de kendine yakın birini ve sevebileceği birini yarattı. “Wilson” • R. Crusoe da Cuma ile ilişkilerinde öğretmen rolünü üstlenerek ( dil öğreterek,araç kullanmayı öğreterek) saygınlık ihtiyacını giderdi. Bu ihtiyaçlara Maslow “var kalma” ihtiyaçları demektedir.

8. Var kalmaihtiyaçlarıve iş • Fizyolojik ihtiyaçlar • Yemek yemek, barınmak, dinlenmek, korunmak... • Güvenlik ihtiyacı • Duygusal ve fiziksel olarak güvende hissetme ihtiyacı • Sosyal ihtiyaçlar • Bir grubun üyesi olma ihtiyacı • Saygınlık ihtiyacı • Saygı görme, statü sahibi olma ve başarı ihtiyacı • Kişisel bütünlük ihtiyacı • Kendini gerçekleştirme ihtiyacı.

9. Motivasyon, bir amacı gerçekleştirmek için belli miktarda çabayı harcamaya istekli olmak demektir. • Diğer bir deyişle bir şey yapma isteğidir. • Harekete geçiren itici güç, güdü, istek, dürtüdür. • Temel bir “psikolojik süreç” tir.

11. Motivasyon nedir? • Motiv, çalışanların tüm yetenekleri ile işe yöneltilmesinde harekete geçirici, hareketi devam ettirici ve olumlu yöne yöneltici güç demektir. • Motivasyon ise; çalışanları belli bir yöne doğru ve devamlı şekilde harekete geçirebilmek için gösterilen tüm çabalardır.

12. Motivasyonun oluşumu • Örneğin karnımız acıktı? ya da • Amirimizden yaptığımız işle ilgili övgü almaya ihtiyacımız var? ya da ..... Gereksinme Uyarılma Davranış Amaca ulaşma

13. Birincil güdüler • Fizyolojik temellidirler. • Öğrenmeye dayanmaz, doğuştan bu güdüler ile dünyaya geliriz. • Açlık, susuzluk, uyku, acıdan kaçınma, cinsellik, ebeveyn olma ile ilgili duygular

14. Genel güdüler • Birincil ve ikincil güdüler arasında gri bölge gibi tanımlanabilecek bir sınıflamadır. • Doğuştan, ancak fizyolojik temelli olmayan güdülerdir. • Bunlara “uyarıcı güdüler” de denilmektedir. • Bunların anlaşılması örgütlerdeki davranış çalışmaları bakımından önem taşımaktadır. • Merak, manipülasyon (bir konuda etkili olabilme), hareket güdüleri • Sevgi güdüsü (buradaki sevgi ilgilenme anlamında)

15. İkincil güdüler • Güç elde etme güdüsü • İnsanları ve olayları kontrol etme, otorite olma, rakipleri saf dışı bırakma isteği • Başarı güdüsü • Daha iyi olma, zor hedefler belirleme, vs. • Ait olma güdüsü • Bir grubun üyesi olma, kabul görme ihtiyacı

16. İkincil güdüler • Güvenlik güdüsü • İş güvencesi, ekonomik kayıplara karşı güvende olma isteği, sakatlık veya hastalığa karşı güvencede olma • Statü güdüsü • Ayrıcalıklı ve yüksek statüde olma güdüsü

17. Motivasyon teorileriklasik (içerik) kuramlar

18. süreç kuramları

19. Motivasyon sağlayıcı uygulamalar • Hedef belirleme • İş zenginleştirme

20. Ödül sistemleri • Yapılan iyi şeylerin devam ettirilmesini sağlamaya yönelik uygulamalardır. • Ücret düzenlemeleri • Takdir ve tanıma düzenlemeleri

21. Disiplin sistemleri • Personelin inanarak ve arzu ederek iş yeri kurallarına ve düzenine uygun davranış göstermesini sağlayan güç.

22. Motivasyon ve iş doyumu Motive olmuş çalışanların iş doyumu yüksek olacaktır. Çalışanların motivasyonuna önem veren kurumlar çalışma ortamı ile ilgili veri toplarlar.

23. Nedensellik zinciri • Bütün organizasyonlar, şirketler sonuç odaklıdır. Organizasyonlar diğer unsurların katkısıyla birlikte, insanlar aracılığıyla sonuçlara ulaşır. İnsanların sonuçlara etkisi ise davranışlar aracılığıyla gerçekleşir. Bu bir nedensellik zinciridir.

24. Beklenen Davranış • “Davranış” kavramı birbirleriyle nedensellik bağlantısı içinde olan “gerçekleşen” ve “beklenen” davranış olarak ikiye ayrılabilir.

25. Beklenen davranış motivasyon ilişkisi • Beklenen davranış kişinin sahip olduğu bilgi/beceriler ile  kişisel özelliklerden etkilenir. • Nedensellik zincirinin yaşamda uygulanabilir olmasındaki zorluk, gerçekleşen davranış ile beklenen davranış arasındaki farklılıktan kaynaklanmaktadır. Bu farklılık motivasyon ile açıklanır.

28. Bu etkileşim yapısına göre İK sistemlerinin temel rolü çalışanların beklenilen davranışları göstermesini sağlamaktır.

29. X • McGregor tarafından ortaya atılan bu kurama göre, insanlar yaradılış itibari ile tembel ve miskindir, işten kaytarmaya meyillidir. • Görevini kaybetme korkusu ya da para kazanma arzusu en büyük motive edici faktörlerdir.

30. X teorisi aşağıdaki varsayımlar üzerine kurulmuştur • Ortalama her insan işi sevmez ve ondan kaçmak için yollar arar. • Bu iş sevmezlikten dolayı çoğu insan zorlanmalı, yönetilmeli ve ceza ile tehdit edilmelidir. • Ortalama insanın hırsı yoktur ve yönetilmeyi tercih eder. • Sorumluluktan kaçarlar ve en yüksek değerleri güvenliktir. • Bu insanlarıiyi yönetebilmek için ceza gereklidir. Çoğu insan temelde tembelolduğundan, "sopa" gereklidir; yine de patron arkasını döndüğündeçalışmayı bırakacaklardır.

31. Y • Bilimsel yönetim anlayışının kurucusu Taylor tarafından ortaya atılan kuramdır. • Bu kurama göre insan “ekonomik bir varlıktır” • En temel motivasyon aracı ücret artışıdır. • Buna göre, çalışanların verimliliğini artırmak için sürekli ücret artışı yapmak gereklidir.

32. Dış kontrol ya da ceza tehditleri, insanları motive etmenin tek yoludeğildir. Çoğu insan hem fikir hedefe ulaşmak için kendilerini yönetirve kontrol eder.3. Hedefle hem fikir olmaları, o hedefe ulaşmaklailintilendirdikleriödüller sebebiyledir.4. Her ortalama kişi, doğru şartlar altında, sorumluluk istemeyi ve/veyakabul etmeyi öğrenir.5. İnsanların büyük çoğunluğu, kurumsal problem çözme konusunda, hayal etmek, ustalık ve yaratıcılık için yeterli kaynaklara sahiptir.6. Modern iş dünyasında, ortalama bir insanın entelektüelyeteneklerinin çok azı hareketegeçirilebilmektedir. Bu kişileri doğruyönetebilmek doğru "havuçları" bulmakla olabilir. İnsan kaynağınınpotansiyelini ortaya çıkaracak çözümleri bulmak yöneticiler düşmektedir.

33. İhtiyaçlar hiyerarşisi • Bu kurama göre, insan davranışlarını yönlendiren en önemli etken gereksinmelerdir. • Bu gereksinmeler (ihtiyaçlar) belli bir hiyerarşik sıra izlemektedir. • Maslow’a göre insan ihtiyaçları basamaksal bir yapı içinde beş grupta toplanmaktadır.

34. İhtiyaçlar Hiyerarşisi • Kendini gerçekleştirme • Saygınlık • Ait olma • Sevgi • Güvenlik • Fizyolojik MASLOW

35. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisi

36. Çift Faktör teorisi Güdüleyici etmenler • iş başarma • tanınma • sorumluluk • gelişme ve ilerleme VARLIĞI BİREYİ GÜDÜLER, YOKLUĞU DOYUM ÜZERİNDE ETKİ YARATMAZ Koruyucu etmenler • yönetim ve politikalar • denetim • ücret • çalışma koşulları VARLIĞI GÜDÜLEME ÜZERİNDE BİR ETKİ YARATMAZ, YOKLUĞU DOYUMSUZLUK YARATIR

37. Beklentiler teorisi Vroom • Bir insanın motive edilmesi; belirli bir davranışın amaca ulaştıracağı beklentisi ile o bireyin amaca verdiği öneme bağlıdır. • Güdüleme= arzulama derecesixbeklenti

38. Başarı Güdüsü Teorisi İnsanlarda yoğunluğu bireyden bireye değişen üç tür güdü vardır: • başarı güdüsü • bağlanma güdüsü • erk (güç) güdüsü

39. İnsanları ne harekete geçirir? • Çalışılan kurum, • Çalışma ortamı, • Yöneticiler, • Para, • Ödül sistemleri, • Fark edilmek, • Pozisyona bağlı güç, • Çalışma arkadaşları.

40. Bireylerin motivasyon farklılığı • Aynı bilgi beceri ve kişisel özelliklere sahip farklı kişilerin aynı davranışları sergilemeleri beklendiği halde farklı davranışlar sergilenmelerindeki sapma, motivasyonfarklılığından kaynaklanmaktadır. • Bir organizasyondaki İK sistemleri çalışanlarda motivasyon yaratmaya çalışır.

41. İş ve yaşam dengesi İş tatmini Verimli çalışma Stres