TI THEÅ

1. TI THEÅ

3. Ti thể - Caáu taïo - Hình sôïi, ngaén : roäng 0,5 -1µm daøi 1-10 µm - Di ñoäng, meàm deûo vaø luoân bieán daïng • Coù ôû haàu heát teá baøo Eukaryotae -Soá löôïng thay ñoåi tuøy thuoäc nhu caàu trao ñoåi chaát cuûa teá baøo

4. Caáu taïo cuûa ti theå caét doïc Maøng trong Maøng ngoaøi Vaùch ngaên Maøng trong

5. Ti thể - Caáu taïo • Bên ngoài có 2 maøng: maøng ngoøai • maøng trong • Moãi maøng ñöôïc caáu taïo bởi các phân tử phospholipid vaø protein • Bên trong là chất nền

6. Caáu taïo Ti thể - • Maøng trong: - Gaáp neáp  maøo - Maøo xeáp song song vaø vuoâng goùc vôùi maøng ngoài • Maøng ngoøai: • - Chöùa nhieàu protein keânh • - Caùc phaân töû coù kích thöôùc • < 5.000 dalton coù theå qua keânh naøy

7. Caáu taïo Ti thể - - Hình daïng maøo khaùc nhau tuøy loïai TB: + Teá baøo gan chuoät: maøo hình taám + Teá baøo voû thöôïng thaän: maøo hình oáng - Có các theå hình chuøy: chöùa men - Coù tính thaám choïn loïc cao hôn so vôùi maøng ngoøai

8. Ti thể Thaønh phaàn hoùa hoïc - Moãi maøng ñöôïc caáu taïo goàm 1 lôùp phospholipid vaø caùc protein. - Maøng trong chöùa: • Men oxy hoùa • Men cuûa chuoãi hoâ haáp • Men toång hôïp ATP • Proteinvaän chuyeån

9. Ti thể Thành phần hóa học - Chaát neàn (matrix): + ADN voøng + Ribosome + Men oxy hoùa pyruvat vaø acid beùo, men trong chu trình acid citric (Krebs), men ñeå taùi baûn ADN, toång hôïp ARN, toång hôïp protein.

10. Ti thể Chöùc naêng “Nhaø maùy taïo naêng löôïng” töø ñöôøng, chaát beùo vaø caùc nguyeân lieäu khaùc vôùi söï coù maët cuûa oxy • Hoâ haáp teá baøo C6H12O6 + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + ATP

11. Ti thểChöùc naêng • Hoâ haáp teá baøo C6H12O6 + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + ATP • Söï phosphoryl hoùa oxid hoùa: xaûy ra ôû maøng trong cuûa ti theå • Chu trình Kreb: xaûy ra trong matrix cuûa ti theå • Naêng löôïng ñöôïc döï tröõ döôùi daïng ATP (Adenosin triphosphate) ATP  caàn cho hoïat ñoäng soáng cuûa teá baøo

12. CAÙC GIAI ÑOÏAN CHÍNH CUÛA SÖÏ HOÂ HAÁP TEÁ BAØO

13. Ti thểSự phân chia của ti thể - Khi teá baøo phaùt trieån Ti theå phaân chia - Ti theå tieán haønh phaân chia suoát caû gian kyø - Söï phaân chia cuûa ti theå gioáng nhö söï töï nhaân ñoâi cuûa vi khuaån

14. SÖÏ PHAÂN CHIA CUÛA TI THEÅ

15. Ti thểSự di truyền của ti thể - TI theå chöùa heä thoáng di truyeàn hoøan chænh goàm: ADN, ARN, ribosome, men caàn thieát cho söï taùi baûn ADN, phieân maõ, giaûi maõ - ADN cuûa ti theå coù hình voøng vaø ôû trong chaát neàn cuûa ti theå - ADN ti theå cuûa ngöôøi coù 16.569 bp vôùi 37 genes (13 proteins, 22 tARN, 2 rARN) - Söï phieân maõ vaø dòch maõ cuûa ADN cuûa ti theå chòu söï kieåm soùat cuûa ADN cuûa nhaân ÔÛ ñoäng vaät coù vuù, phaàn lôùn mtADN ñöôïc di truyeàn töø meï

16. Ti thể Taùc duïng cuûa thuoác khaùng sinh vaø taùc nhaân moâi tröøông ñoái vôùi ti theå Khaùng sinh öùc cheá söï toång hôïp protein cuûa ti theå Khaùng sinh öùc cheá söï toång hôïp protein cuûa ti theå + Duøng khaùng sinh ít ngaøy  ít gaây haïi cho ti theå vaø teá baøo + Duøng khaùng sinh nhieàu ngaøy  aûnh höôûng xaáu ñeán ti theå +Duøng chloramphenicol lieàu cao + nhieàu ngaøy  öùc cheá taïo hoàng caàu vaø baïch caàu ôû tuûy xöông

17. Ti thểTác dụng của thuốc kháng sinh và tác nhân môi trường đối với ti thể (tt) • Ti theå deã bò aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá moâi tröôøng, deã bò thay ñoåi hình thaùi vaø sinh lyù: + Khi cô theå ñoùi  ti theå thay ñoåi hình daïng  ti theå bò tan raõ + Trong dung dòch nhöôïc tröông  ti theå bò phoàng leân + Trong dung dòch öu tröông  ti theå bò keùo daøi ra + Chaát ñoäc, chaát phoùng xaï  thay ñoåi hoaëc phaù huûy caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa ti theå

18. LAÏP THEÅ

19. Lạp thể - Chæ coù ôû thöïc vaät - Caùc loïai laïp theå: + Loïai khoâng maøu: voâ saéc laïp + Loïai coù maøu: luïc laïp vaø saéc laïp - Caùc lïoaïi laïp theå coù nguoàn goác chung vaø coù theå bieán ñoåi töø daïng naøy sang daïng khaùc + Luïc laïp  Saéc laïp + Voâ saéc laïp  Luïc laïp +Voâ saêc laïp  Saéc laïp

20. 1. Vô sắc lạp: Laïp boät: tích luõy tinh boät 2. Sắc lạp: Khoâng chöùa dieäp luïc maø chöùa caùc chaát maøu khaùc: vaøng, ñoû, da cam, vaøng cam (carotenoid)

21. 3. Luïc laïp - Phaàn coù maøu luïc cuûa thöïc vaät (coù nhieàu ôû laù) - Chöùa dieäp luïc  thu naêng löôïng aùnh saùng - Cuøng vôùi dieäp luïc, enzymes vaø nhöõng chaát khaùc  quang hôïp: toång hôïp chaát höõu cô töø naêng löôïng maët trôøi

22. Lục lạp - Cấu tạo - Hình caàu hoaëc hình baâu duïc, maøu luïc saùng - Moät bao vôùi hai maøng: maøng ngoøai, maøng trong - Goàm 40 - 60 choàng tuùi deïp hình dóa granum - Moãi tuùi deïp  thylakoid

23. Lục lạp - Cấu tạo • Ba ngaên :khoaûng giöõa caùc maøng, chaát neàn (stroma) vaø khoûang trong thylakoid • Caùc khoûang trong cuûa caùc thylakoid noái thoâng vôùi nhau + Maøng ngoøai cho caùc chaát thaám qua deã daøng + Maøng trong ít thaám  treân maøng coù caùc protein vaän taûi +Maøng thylakoid khoâng cho caùc ion thaám qua • Stroma chöùa nhieàu men; ADN voøng; ribosome; haït tinh boät; gioït môõ; vitamin D, E, K; caùc muoái K+, Na+, Ca++, Fe++, Si++

24. Lục lạp - Chức năng Quang hôïp Quang hôïp xaûy ra theo hai nhoùm phaûn öùng:

25. Lục lạp - Chức năng • Caùc phaûn öùng phuï thuoäc aùnh saùng (quang hoùa hoïc) + Caàn aùnh saùng + Caùc phaûn öùng xaûy ra ôû maøng thylakoid + Giaûi phoùng O2, + Naêng löôïng aùnh saùng  hoùa naêng (ATP, NADPH)

26. Lục lạp - Chức năng • Caùc phaûn öùng toái (hoùa hoïc): - Xaûy ra trong stroma cuûa luïc laïp - Khoâng tröïc tieáp duøng aùnh saùng - Duøng NADPH vaø ATP töø phaûn öùng saùng  carbohydrat töø CO2 cuûa khí quyeån (chu trình Calvin)

27. BOÄ XÖÔNG TEÁÂ BAØO

28. Bộ xương tế bào Boä xöông teá baøo hieän dieän trong khaép baøo töông cuûa teá baøo Eukaryotae Goàm maïng löôùi caùc sôïi protein + protein phuï: • OÁngvi theå • Sôïi actin • Sôïi trung gian

29. BOÄ XÖÔNG TEÁ BAØO ÔÛ EUKARYOTAE

30. Bộ xương tế bào – chức năng - Naâng ñôõ, duy trì hình daïng teá baøo - Xaùc ñònh vò trí khoâng gian cuûa caùc baøo quan trong teá baøo - Vaän chuyeån caùc chaát vaø caùc baøo quan trong teá baøo

31. Bộ xương tế bào – chức năng - Di chuyeån cuûa teá baøo • Vò trí baùm chaët cuûa caùc phaân töû mARN ñeå laøm deã söï dòch maõ - Thaønh phaàn thieát yeáu cuûa boä maùy phaân chia teá baøo

32. Ống vi thể - Cấu tạo -OÁng roãng, thaúng, ñöôøøng kính 25nm - Ñöôïc taïo bôûi caùc protein hình caàu: tubulin - Caùc tubulin keát thaønh töøng caëp  heterodimer / tubulin  truøng hôïp  13 sôïi nguyeân cuûa oáng vi theå

33. Ống vi thể Tính hữu cực và tính linh động -OÁng vi theå coù caáu truùc höõu cöïc: + Ñaàu coäng: gaén caùc phaân töû tubulin (dimer / tubulin ) vi oáng taêng tröôûng nhanh choùng + Ñaàu tröø : gaén trung theå  beàn - OÁng vi theå laø caáu truùc raát linh ñoäng (khoâng beàn ñoäng hoïc): + Taïo môùi, hay keùo daøi (truøng hôïp) + Ruùt ngaén hay bieán maát (khöû truøng hôïp)

34. Ống vi thể Tính hữu cực và tính linh động YÙ nghóa: Yeáu toá quan troïng trong söï taêng tröôûng cuûa vi oáng vaø caùc cöû ñoäng ñònh höôùng cuûa teá baøo

35. Ống vi thể Tính hữu cực và tính linh động Ứng dụng: OÁng vi theå nhaïy vôùi caùc chaát caûn phaân chia teá baøo (colchicin, colcemid, vinblastin, vineristin…) thuoác trò ung thö

36. Ống vi thể - Vị trí - Vaøo gian kyø: oáng vi theå xuaát phaùt töø trung taâm teá baøo toûa ra khaép baøo töông oáng vi theå baøo töông

37. Ống vi thể - Vị trí - Vaøo thôøi kyø phaân chia: oáng vi theå baøo töông giaûi theå oáng vi theå cuûa thoi phaân baøo

38. Ống vi thể • Loâng vaø roi - OÁng vi theå coù ôû loâng vaø roi cuûa moät soá teá baøo:

39. Ống vi thể Caáu taïo cuûa loâng : - Kieåu caáu truùc (9+2) (teá baøo Eukaryotae) - Hai oáng vi theå trung taâm: oáng hoøan chænh - Caùc ñoâi oáng vi theå ôû chu vi: 1 oáng hoaøn chænh + 1 oáng khoâng hoøan chænh + Oáng hoaøn chænh: 13 sôïi nguyeân + Oáng khoâng hoøan chænh: 10 sôïi nguyeân

40. Ống vi thể Cấu tạo của lông : (tt) - Moãi ñoâi oáng vi theå cuûa moät sôïi truïc: noái lieàn vôùi theå goác - Theå goác coù caáu truùc töông töï trung töû - 2 oáng vi theå trung taâm cuûa sôïi truïc : chaám döùt tröôùc khi ñeán theå goác

41. Ống vi thể Sự vận động của lông hoặc roi: - Caùc oáng vi theå trong sôïi truïc tröôït leân nhau  söï vaän ñoäng cuûa loâng hroi

42. Ống vi thể Sự vận động của lông hoặc roi:

43. Sợi Actin - Cấu tạo -Ñöôøng kính: 7nm - Ñöïôc taïo bôûi 2 chuoãi xoaén actin - Tieåu ñôn vò actin laø caùc protein hình caàu - Cuøng vôùi myosin  chöùc naêng co duoãi cuûa teá baøo

44. Myosin • - Hình que daøi • Hai ñaàu cuoän laïi thaønh 2 hình caàu • Goàm 6 chuoãi polypeptide: 2 chuoãi naêng vaø 2 ñoâi chuoãi nheï

45. Sợi Actin - Cấu tạo - Khi caàn thieát  caùc phaân töû actin ñöôïc truøng hôïp nhanh choùng  sôïi actin - Khi khoâng caàn thieát  sôïi actin giaûi theå

46. Sợi Actin - Cấu tạo - Taäp trung ngay döôùi maøng sinh chaát  duy trì hình daïng teá baøo • Hình thaønh vi mao: • + Loõi vi mao: 40 sôïi actin  boù song song • + Goác cuûa vi mao: sôïi actin + miosin • Boù sôïi actin + boù sôïi myosin  co ruùt • + YÙ nghóa trong phaân baøo • + Söï co cô - Söï vaän ñoäng teá baøo

47. Sợi trung gian - Cấu tạo -Chæ tìm thaáy ôû ñoäng vaät ña baøo -Ñöôïc taïo bôûi caøc protein hình sôïi - Ñöôøng kính 10nm - Caùc tieåu ñôn vò protein hình sôïi quaán xoaên theo kieåu sôïi thöøng

48. Sợi trung gian – Vị trí -Maïng löôùi sôïi trung gian bao quanh nhaân vaø keùo daøi ra ngoïai vi teá baøo - lieân keát vôùi maøng nguyeân sinh chaát - Maïng sôïi trung gian ñan keát chaët cheõ ngay döôùi maøng trong cuûa bao nhaân laù sôïi cuûa voû nhaân

49. Sợi trung gian – Chức năng -Laø thaønh phaàn vöõng beàn vaø ít hoøa tan  laøm beàn cô hoïc cho teá baøo + Maïng löôùi caùc sôïi protein  teá baøo bieåu moâ lieân keát nhau  laøm taêng söùc beàn vöõng cuûa caùc teá baøo naøy + Lôùp keratin  lôùp voû raén chaéc baûo veä lôùp ngoøai cuûa côù theå ñoäng vaät: choáng noùng, choáng maát nöôùc...

50. TRUNG THEÅ