ԹԵՄԱ 5 .

1. ԹԵՄԱ 5. ՄԱՐԴՈՒ ԷԿՈԼՈԳԻԱԿԱՆ-ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎԻՃԱԿԸ Երևան2011

2. ՄարդուէկոլոգիականիրավունքներիհասկացությունըՄարդուէկոլոգիականիրավունքներիհասկացությունը Մարդուէկոլոգիականիրավունքներըպետությանկողմիցճանաչված և օրենսդրությամբամրագրվածիրավունք-ներնեն, որոնցիրացումըթույլ է տալիսբնության հետ փոխազդեցության ընթաց-քում ապահովելանհատիբազմազան պահանջմունքների բավարարումը:

3. Իրավունքի բովանդակությունը • վարքագծի ազատություն իրավունքի նորմով սահմանված շրջանակներում • որոշակի բարիքներից օգտվելու հնա-րավորություն • որոշակի գործողություններ կատարելու և այլ սուբյեկտներից համապատաս-խան գործողությունների կատարում պահանջելու հնարավորություն • իրավունքների պաշտպանության հնարավորություն

4. Մարդու էկոլոգիական իրավունքների տեսակները • Առողջ և բարենպաստ շրջակա միջավայրում ապրելու իրավունք • Էկոլոգիական տեղեկատվության ստանալու իրավունք • Շրջակա միջավայրին առնչվող որոշումների կայացմանը մասնակցելու իրավունք • Արդարադատության մատչելիության իրավունք • Այլ էկոլոգիական իրավունքներ ...

5. Մարդու էկոլոգիական իրավունքները այլ հիմնարար իրավունքների համակարգում • Մարդուէկոլոգիականիրավունքներիհարաբերակցություննայլիրավունք-ներիհետ… • Մարդուայլիրավունքները` որպեսէկոլոգիականիրավունքներիիրաց-մանմիջոց… • Էկոլոգիականիրավունքները` որպեսայլիրավունքներիիրացմանմիջոց …

6. Մարդուառողջ և բարենպաստշրջակամիջավայրումապրելուիրավունքը • Բարենապստշրջակամիջավայրիհասկացությունը և չափանիշները… • Հարաբերակցությունըկյանքիիրավունքի և մարդուայլէկոլոգիականիրավունքներիհետ… • Հարաբերակցությունըմարդու` շրջակա միջավայրը պահպանելու պարտակա-նության հետ ...

7. ԷկոլոգիականտեղեկատվությունստանալուիրավունքըԷկոլոգիականտեղեկատվությունստանալուիրավունքը • Էկոլոգիականտեղեկատվությունտնօրինողները… • Էկոլոգիականտեղեկատվությանտարածմանեղանակները…

8. ԷկոլոգիականտեղեկատվությանհասկացությունըԷկոլոգիականտեղեկատվությանհասկացությունը • §Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇÝ í»ñ³µ»ñáÕ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõݦ` ó³Ýϳó³Í ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõݪ ·ñ³íáñ, ï»ë³Ó³ÛݳÛÇÝ, ¿É»ÏïñáݳÛÇÝ Ï³Ù ³ÛÉ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ÏñÇãÇ íñ³, Ñ»ï¨Û³ÉÇ Ù³ëÇÝ. • ³) ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÇ íÇ׳ÏÇ, ÇÝãåÇëÇù »Ý û¹Á ¨ ÙÃÝáÉáñïÁ, çñ»ñÁ, µÝ³ÑáÕÁ, ÑáÕÁ, ɳݹ߳ýïÁ ¨ µÝ³Ï³Ý ûµÛ»ÏïÝ»ñÁ, Ï»Ýë³µ³½Ù³½³ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ Ýñ³ µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÁ, Ý»ñ³éÛ³É` ·»Ý»ïÇÏáñ»Ý ÷á÷áËí³Í ûñ·³ÝǽÙÝ»ñÁ ¨ ÷á˳½¹»óáõÃÛáõÝÁ Ýßí³Í µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÇ ÙÇç¨, • µ) ³ÛÝåÇëÇ ·áñÍáÝÝ»ñÇ, ÇÝãåÇëÇù »Ý ÝÛáõûñÁ, ¿Ý»ñ·Ç³Ý, ³ÕÙáõÏÁ ¨ ׳鳷³ÛÃáõÙÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ϳ٠ÙÇçáóÝ»ñÁ, Ý»ñ³é۳ɪ í³ñã³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÁ, ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ áÉáñïÇ Ñ³Ù³Ó³Ûݳ·ñ»ñÁ, ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ûñ»Ýë¹ñáõÃÛáõÝÁ, åɳÝÝ»ñÁ ¨ Íñ³·ñ»ñÁ, áñáÝù ³½¹áõÙ »Ý ϳ٠ϳñáÕ »Ý ³½¹»É ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÇ íñ³ª ³) »ÝóϻïÇ ÇÙ³ëïáí, ͳËë»ñ-³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñ ѳñ³µ»ñ³ÏóáõÃÛáõÝÁ, ¨ ³ÛÉ ïÝï»ë³Ï³Ý í»ñÉáõÍáõÃÛáõÝÝ»ñáõ »Ýó¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝù ѳßíÇ »Ý ³éÝíáõÙ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ ³éÝãáõÃÛ³Ùµ áñáßáõÙÝ»ñ ÁݹáõÝ»ÉÇë, • ·) Ù³ñ¹Ï³Ýó ³éáÕçáõÃÛ³Ý ¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý, Ï»Ýë³å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ, Ùß³ÏáõóÛÇÝ ûµÛ»ÏïÝ»ñÇ ¨ ßÇÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ³ÛÝù³Ýáí, áñù³Ýáí ¹ñ³Ýù ÏñáõÙ »Ý ϳ٠ϳñáÕ »Ý Ïñ»É ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÇ íÇ׳ÏÇ, ϳ٠³Û¹ µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñáí ÙÇçÝáñ¹³íáñí³Í ³½¹³ÏÝ»ñÇ, ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³Ù í»ñÁª µ) »ÝóϻïáõÙ ÑÇß³ï³Ïí³Í ÙÇçáóÝ»ñÇ, ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ:

9. ԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությունըԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությունը

10. ՏեղեկատվությանտրամադրմանպայմաններըՏեղեկատվությանտրամադրմանպայմանները • Տեղեկատվությանտրամադրմանձևը(կրիչը) • Տեղեկատվությանտրամադրմանժամկետները • Հատուցելի՞ է արդյոքտեղեկատվու-թյանտրամադրումը

11. ԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությանսահմաններըԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությանսահմանները Տեղեկատվությանտրամադրումըմերժելուձևականհիմքերը • ѳñóáõÙÁ ëï³ó³Í å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÁ ãÇ ïÇñ³å»ïáõÙ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇÝ í»ñ³µ»ñáÕ Ñ³ñóíáÕ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³ÝÁ. • µ) ѳñóáõÙÝ ³ÏÝѳÛïáñ»Ý ³ÝÑÇÙÝ ¿ ϳ٠Ө³Ï»ñåí³Í ¿ ã³÷³½³Ýó ÁݹѳÝáõñ Ó¨áí ϳ٠• ·) ѳñóáõÙÝ ³éÝãíáõÙ ¿ ÝÛáõûñÇ, áñáÝù ·ïÝíáõÙ »Ý ݳ˳å³ïñ³ëïÙ³Ý í»ñçÝ³Ï³Ý ÷áõÉáõ٠ϳ٠í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Ý»ñùÇÝ ·ñ³·ñáõÃÛ³ÝÁ, »Ã» ÝÙ³Ý µ³ó³éáõÃÛáõÝ Ý³Ë³ï»ëí³Í ¿ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ ϳ٠Ө³íáñí³Í åñ³ÏïÇϳÛáí` ѳßíÇ ³éÝ»Éáí ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý ß³Ñ³·ñ·éí³ÍáõÃÛáõÝÁ ³Û¹ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý Ññ³å³ñ³ÏÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ: • Տեղեկատվությանտրամադրումըմերժելուբովանդակայինհիմքերը …

12. ԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությանսահմաններըԷկոլոգիականտեղեկատվությանմատչելիությանսահմանները Տեղեկատվությանտրամադրումըմերժելուբովանդակայինհիմքերը … Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇÝ í»ñ³µ»ñáÕ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝ ëï³Ý³Éáõ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùµ ϳï³ñí³Í ѳñóáõÙÁ ϳñáÕ ¿ Ù»ñÅí»É, »Ã» ³Û¹åÇëÇ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý Ññ³å³ñ³ÏáõÙÁ µ³ó³ë³µ³ñ ϳݹñ³¹³éݳª • ³) å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ·³ÕïÝÇáõÃÛ³Ý íñ³, »Ã» ³Û¹åÇëÇ ·³ÕïÝÇáõÃÛáõÝ Ý³Ë³ï»ëí³Í ¿ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ. • µ) ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ³½·³ÛÇÝ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý Ï³Ù Ñ³Ýñ³ÛÇÝ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý íñ³. • ·) ³ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý, ³ÝÓ³Ýóª ³ñ¹³ñ ¹³ï³Ï³Ý ùÝÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÇ íñ³ ϳ٠å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñǪ ùñ»³Ï³Ý ϳ٠ϳñ·³å³Ñ³Ï³Ý ·áñÍ»ñáíùÝÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ³ÝóϳóÝ»Éáõ ϳñáÕáõÃÛ³Ý íñ³. • ¹) ³é¨ïñ³ÛÇÝ ¨ ³ñ¹Ûáõݳµ»ñ³Ï³Ý ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý ·³ÕïÝÇáõÃÛ³Ý íñ³ª ³ÛÝ ¹»åù»ñáõÙ, »Ã» ÝÙ³Ý ·³ÕïÝÇáõÃÛáõÝÁ ûñÇÝ³Ï³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý ߳ѻñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý Ýå³ï³Ïáí å³Ñå³ÝíáõÙ ¿ ûñ»Ýùáí: ²Ûë ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³ÝÝ ³éÝãíáÕ ³ñï³Ý»ïáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ »Ýóϳ ¿ µ³ó³Ñ³ÛïÙ³Ý. • ») Ùï³íáñ ë»÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÇ íñ³. • ½) ³ÝÓÝ³Ï³Ý ïíÛ³ÉÝ»ñÇ ¨/ϳ٠ýǽÇÏ³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó í»ñ³µ»ñáÕ ³ñËÇíÝ»ñÇ ·³ÕïÝÇáõÃÛ³Ý íñ³, »Ã» ѳٳå³ï³ëË³Ý ýǽÇÏ³Ï³Ý ³ÝÓÁ ãÇïí»É ѳٳӳÛÝáõÃÛáõÝ ïñ³Ù³¹ñ»É ³Û¹åÇëÇ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝ Ñ³ë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³ÝÁª »ÉÝ»Éáí ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ý å³Ñ³ÝçÝ»ñÇó. • ¿) ѳñóíáÕ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ Ý»ñϳ۳óñ³Í »ññáñ¹ ÏáÕÙÇ ß³Ñ»ñÇ íñ³, »Ã» ³Û¹ ÏáÕÙÁãÇÏñáõÙ ÝÙ³Ý Ó¨áí í³ñí»Éáõ Çñ³í³Ï³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, ϳ٠»Ã» ³Û¹ ÏáÕÙÇ íñ³ ãÇ Ï³ñáÕ ¹ñí»É ³Û¹åÇëÇ å³ñï³íáñáõÃÛáõÝ, ¨ ³ÛÝ ¹»åù»ñáõÙ, »ñµ ³Û¹ ÏáÕÙÁãÇïí»É ѳٳӳÛÝáõÃÛáõÝ` Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ ѳٳå³ï³ëË³Ý ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ, ϳ٠• Á) ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ íñ³, áñÇÝ í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ ³Û¹ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ, ûñÇݳϪ ѳ½í³·Ûáõï ï»ë³ÏÝ»ñÇ µ³½Ù³óÙ³Ý í³Ûñ»ñÇ Ù³ëÇÝ:

13. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÁ гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¨ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ ÁݹáõÝí³Í ϳéáõó³Ï³ñ· ¿, áñÁÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë ³å³Ñáí»É ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇÝ ³éÝãíáÕ Ñ³ñó»ñáí áñáßáõÙÝ»ñÇ ÁݹáõÝÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇÝ:

14. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ Ð³ë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ (úñÑáõëÇ ÏáÝí»Ýódz, 2-ñ¹ Ñá¹í³Í, 4-ñ¹ Ù³ë) Ø»Ï Ï³Ù ³í»ÉÇ ýǽÇÏ³Ï³Ý Ï³Ù Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ, ¨ ѳٳӳÛÝ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ý Ï³Ù åñ³ÏïÇϳÛÇ` ¹ñ³Ýó ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñ, ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ ϳ٠ËÙµ»ñ: ޳ѳ·ñ·Çé ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ (úñÑáõëÇ ÏáÝí»Ýódz, 2-ñ¹ Ñá¹í³Í, 5-ñ¹ Ù³ë) Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇÝ í»ñ³µ»ñáÕ Ñ³ñó»ñáí áñáßáõÙÝ»ñÇ ÁݹáõÝÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ³½¹»óáõÃÛáõÝ ÏñáÕ ¨/ϳ٠ÝÙ³Ý ³½¹»óáõÃÛ³Ý »Ýóϳ ¨/ϳ٠Ýßí³Í ·áñÍÁÝóóáõ٠߳ѳ·ñ·éí³ÍáõÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ Ñ³ë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ. »ÉÝ»Éáí ëáõÛÝ ë³ÑÙ³ÝÙ³Ý ÇÙ³ëïÇó` ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñáí ½µ³ÕíáÕ ¨ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ Ý»ñϳ۳óíáÕ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáÕ áã ϳé³í³ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳٳñíáõÙ »Ý ߳ѳ·ñ·Çé ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ: ²½¹³ÏÇñ ѳٳÛÝù (§Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ íñ³ ³½¹»óáõÃÛ³Ý ÷áñÓ³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇݦ ÐÐ ûñ»Ýù 1-ÇÝ Ñá¹í³Í, 4-ñ¹ Ù³ë) ²½¹³ÏÇñ ѳٳÛÝù - Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ íñ³ ݳ˳ï»ëóáÕ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñݳñ³íáñ ³½¹»óáõÃÛ³Ý »Ýóϳ Ù³ñ½Ç (Ù³ñ½»ñÇ), ѳٳÛÝùÇ (ѳٳÛÝùÝ»ñÇ) µÝ³ÏãáõÃÛáõÝ:

15. Հասարակայնություն ??? гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ Þ³Ñ³·ñ·Çé ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ ²½¹³ÏÇñ ѳٳÛÝù

16. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ï³éáõó³Ï³ñ·Ç ÏÇñ³éáõÙÁ

17. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ï ͳÝáõóÙ³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñÁ • ijٳݳÏÇÝ Í³ÝáõóáõÙ • ̳ÝáõóÙ³Ý ÙÇçáóÇÝ Ý»ñϳ۳óíáÕ å³Ñ³Ý³çÝ»ñ • ̳ÝáõóÙ³Ý µáí³Ý¹³ÏáõÃÛ³ÝÁ Ý»ñϳ۳óíáÕ å³Ñ³ÝçÝ»ñ • ̳ÝáõóÙ³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñëï³Ï ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ³Ùñ³·ñáõÙ

18. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Í³ÝáõóÙ³Ý ÙÇçáóÝ»ñ • ¼ÈØ-Ý»ñ (Ñ»éáõëï³ï»ëáõÃÛáõÝ, é³¹Çá, ïå³·Çñ Ù³ÙáõÉ, ¿É»ÏïñáݳÛÇÝ Éñ³·ñ»ñ), • ³Ýѳï³Ï³Ý (ݳٳÏÝ»ñ, ͳÝáõó³·ñ»ñ) • Ññ³å³ñ³Ï³ÛÇÝ (ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñ, óáõó³å³ëï³éÝ»ñ)

19. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛ³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñÁ

20. гë³ñ³Ï³Ï³Ý ÉëáõÙÝ»ñ àñå»ë ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏ-óáõÃÛ³Ý Ó¨ ³½·³ÛÇÝ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛáõÝÁ ݳ˳ï»ëáõÙ ¿ ÙdzÛÝ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÉëáõÙÝ»ñÁ, áñáÝó ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ¨ ³ÝóϳóÙ³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ÏñáõÙ »Ý. • å»ï³Ï³Ý Édz½áñí³Í Ù³ñÙÇÝÁ, • ݳ˳ӻéÝáÕÁ • ѳٳÛÝùÇ Õ»Ï³í³ñÁ

21. гë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ï³éáõó³Ï³ñ·Ç ·áñͳéÙ³Ý ËáãÁݹáïÝ»ñÁ úñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý • гϳëáõÃÛáõÝÝ»ñ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¨ ³½·³ÛÇÝ Çñ³í³Ï³Ý ϳñ·³íáñÙ³Ý ÙÇç¨ • Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ íñ³ ³½¹»óáõÃÛ³Ý ÷áñÓ³ùÝÝáõÃÛ³Ý ¨ ѳë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý ÁÝóóϳñ·Ç ³Ýϳï³ñáõÃÛáõÝ • гë³ñ³Ï³Ï³Ý ÉëáõÙÝ»ñÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåÙ³Ý ¨ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ÏñáÕëáõµÛ»ÏïÝ»ñÇÙÇç¨ ¹»ñ»ñÇ áã Ñëï³Ï µ³ßËí³ÍáõÃÛáõÝ • гë³ñ³Ï³Ï³Ý ÉëáõÙÝ»ñ ãϳ½Ù³Ï»ñ-å»Éáõ ϳ٠·áñÍÁÝóóÇ Ë³ËïáõÙÝ»ñ ÃáõÛÉ ï³Éáõ ѳٳñ å³ï³ë-˳ݳïíáõÃÛ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÇ µ³ó³Ï³ÛáõÃÛáõÝ ²ÛÉ • Æñ³í³·Çï³ÏóáõÃÛ³Ý ó³Íñ ٳϳñ¹³Ï • سëݳÏóáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÇ í»ñ³µ»ñ-Û³É Ñ³ë³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý ³Ý¹³ÙÝ»ñÇ Çñ³½»Ïí³ÍáõÃÛ³Ý ó³Íñ ٳϳñ¹³Ï • àã µ³í³ñ³ñ Ñ»ï³ùñùñí³ÍáõÃÛáõÝ • ²ÝÑñ³Å»ßï ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý áã µ³í³ñ³ñ Ù³ïã»ÉÇáõÃÛáõÝ

22. Արդարադատության մատչելիության վերաբերյալ Օրհուսի կոնվենցիայի առաջադրած չափանիշները Հայաստանի Հանրապետությունը, որպես կողմ, պարտավոր է ապահովել ... Որ ցանկացած անձ, ով կարծում է, որ տեղեկատվություն ստանալու մասին հարցումը չի քննարկվել, մասամբ կամ ամբողջությամբ անհիմն մերժվել է, պատշաճ ձևով չի բավարարվել կամ այդ հարցման նկատմամբ ցուցաբերվել է 9-րդ հոդվածի դրույթներին չհամապատասխանող մոտեցում, ունենա դատարանում կամ օրենքին համապատասխան ստեղծված այլ անկախ և անկողմնակալ մարմնում ընդունված որոշման վերանայման հնարավորություն;

23. Արդարադատության մատչելիության վերաբերյալ Օրհուսի կոնվենցիայի չափանիշները • Հայաստանի Հանրապետությունը, որպես կողմ, պարտավոր է ապահովել, որ շահագրգիռ հասարակայնության ներկայացուցիչները, ովքեր ա) ցուցաբերում են բավականաչափ շահագրգռվածություն կամ որպես այլընտրանքային տարբերակ բ) համարում են, որ տեղի է ունեցել այս կամ այն իրավունքի խախտում, եթե դա համապատասխան Կողմի վարչական վարույթի նորմերով սահամանվում է որպես նախապայման, ունենան հնարավորություն դատարանում և/կամ օրենքին համապատասխան ստեղծված անկախ և անկողմնակալ մարմնում` ընդունված որոշումների վերանայման հնարավորություն` 6-րդ հոդվածի դրույթների շրջանակներում ընդունված ցանկացած որոշման, կատարված գործողության կամ անգործության օրինականությունը նյութական և ընթացակարգային իրավունքի տեսակետից վիճարկելու նպատակով

24. Արդարադատության մատչելիության վերաբերյալ Օրհուսի կոնվենցիայի չափանիշները Հայաստանի Հանրապետությունը, որպես կողմ, պարտավոր է ապահովել, • որ ազային օրենսդրությամբ սահմանված չափանիշներին համապատասխան, եթե այդպիսիք գոյություն ունեն, հասարակայնութ-յան անդամների համար մատչելի լինեն վարչական և դատական ընթացակարգերը` վիճարկելու համար մասնավոր անձանց` շրջակա միջավայրի վերաբերյալ ազգային օրենսդրության նորմերին հակասող գործողությունները կամ անգործությունը:

25. Արդարադատության մատչելիության վերաբերյալ Օրհուսի կոնվենցիայի չափանիշները Իրավական պաշտպանության միջոցները պետք լինեն • համարժեք և արդյունավետ, • արդարացի և անկողմնակալ • ժամանակին և ոչ անմատչելիորեն թանկ

26. ՀՀ-ում արդարդատության մատչելիության վերաբերյալ դրույթների իրացման ճանապարհին առկա խոչընդոտները Սուբյեկտիվ • Դատական համակարգի նկատմամբ հասարակության անվստահության մակարդակը • Դատավորների անկախության ոչ պատշաճ մակարդակը • Դտավորների իրազեկվածության ոչ պատշաճ մակարդակը ՀՀ էկոլոգիական օրենսդրության և Օրհուսի կոնվենցիայի դրույթների վերաբերյալ • Հասարակության էկոլոգիական-իրավական իրազեկվածության ցածր մակարդակը • Շրջակա միջավայրի որակի համար հասարակական և կորպորատիվ պատասխանատվության բացակայությունը Օբյեկտիվ • Գործողօրենսդրությանբացերը, հակասությունները • Սոցիալական, տնտեսական ն և էկոլոգիականշահերիճիշտհամադրմանմեխանիզմիբացակայությունը • Մարդուէկոլոգիականիրավունքների անբավարար ընկալվում որպես մարդու հիմնարար իրավունք

27. ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ