Ocena budynków mieszkalnych pod względem cech budownictwa zrównoważonego

1. Ocena budynków mieszkalnych pod względem cech budownictwa zrównoważonego mgr inż. arch. Patrycja Maciejowska-Haupt

2. Cel warsztatów – próba odpowiedzi na pytania: Dlaczego oceniać budynki? Jakie korzyści może przynieść ocena budynków pod względem cech budownictwa zrównoważonego mieszkańcom, środowisku, przedsiębiorcom? 3P – People, Planet, Profit Jak oceniać budynki? Jakie kryteria spośród wyznaczników projektowania zrównoważonego można uznać za najistotniejsze w regionie Małopolski?

3. Wymaganie Unii Europejskiej: ocena energooszczędności W dniu 4 stycznia 2006 r. weszła w życie unijna dyrektywa 2002/91/WE, wprowadzająca obowiązek certyfikacji budynków pod względem zapotrzebowania na energię. Certyfikaty pozwolą potencjalnemu nabywcy, jeszcze przed dokonaniem zakupu, poznać zapotrzebowanie na ciepło i koszt ogrzewania budynku. Nowe prawo ma na celu ograniczenie zużycia energii do celów grzewczych oraz promocję rozwiązań energooszczędnych. Budynki klasyfikowane będą pod względem zapotrzebowania na energię cieplną. Zostaną przypisane do siedmiu klas oznaczonych literami od A do G, podobnie jak ma to miejsce w przypadku sprzętu domowego, takiego jak lodówka, pralka czy zmywarka. Klasa energetyczna stanie się kryterium, którym klienci będą mogli kierować się przy dokonywaniu wyboru mieszkania lub domu. Świadectwa zachowają ważność przez okres 10 lat. Ocena energooszczędności

4. Propozycje oceny na różnych etapach procesu inwestycyjnego Ocena na etapie projektowania i inwestycji: Leadership in Energy and Environmental Design - US Green Buildings Council Stany Zjednoczone Ocena na etapie inwestycji oraz na rynku: Code for Sustainable Homes Eco Homes SEEDA Wielka Brytania

5. Zasady Green Architecture – LEED – SEEDA - Eco Homes Energia ▪ Energooszczędność ▪ Energochłonność ▪ Ochrona zasobów naturalnych ▪ Zużycie wody pitnej ▪ Gospodarka ściekami ▪ Gospodarka odpadami podczas budowy ▪ Redukcja emisji zanieczyszczeń ▪ Gospodarka odpadami podczas użytkowania ▪ Ochrona akustyczna ▪ Zużycie materiałów ▪ Transport ▪ Użycie terenu ▪ Forma urbanistyczna i architektoniczna ▪ Połączenie z istniejącą zabudową ▪ Dostępność ▪ Dzienne oświetlenie ▪ Społeczność ▪ Zewnętrzne przestrzenie prywatne i półprywatne ▪ Bezpieczeństwo ▪ Ekologia ▪ Bioróżnorodność ▪ Ochrona lokalnej flory i fauny ▪ Rozwój Cechy projektowania zrównoważonego

6. Ocena budynków - Propozycja SEEDA 1. Połączenie z istniejącą zabudową i społecznością 2. Użycie terenu, forma urbanistyczna i architektoniczna 3. Transport 4. Energia 5. Wpływ budynku na środowisko 6. Wpływ infrastruktury na środowisko 7. Zasoby naturalne 8. Ekologia 9. Społeczność 10. Gospodarka

7. Budynek Budynek / Zespół Zespół Użycie terenu, forma urb. i arch. Wpływ budynku na środowisko Połączenie z istniejącą zabudową i społecznością Ekologia Gospodarka Zasoby naturalne Energia Wpływ infrastruktury na środowisko Transport Społeczność Skala

8. Budynek Budynek / Zespół Zespół Redukcja negatywnego wpływu budynku na środowisko: ▪ Zużycie energii (energochłonność): - do utrzymywania komfortu cieplnego w budynkach: budownictwo pasywne, energooszczędność, materiały budowlane (energia zagnieżdżona), technologie - w gospodarstwie domowym: rozważne użycie energii, energooszczędny sprzęt, oświetlenie (oświetlenie dzienne) ▪ Zużycie wody systemy oszczędzania wody i odzyskiwania wody do celów gospodarczych, gromadzenie deszczówki ▪ Emisja hałasu urządzenia, transport, akustyka budynku ▪ Emisja zanieczyszczeń(CO2, SOx i NOx), emisja ozonu – stosowanie alternatywnych źródeł energii (np. biomasa),właściwości materiałów budowlanych, transport, urządzenia, technologia oczyszczania ścieków ▪ Dbałość o zdrowie i zadowolenie mieszkańców – komfort cieplny, jakość powietrza w budynku, oświetlenie dzienne, jakość architektury Wpływ budynku na środowisko

9. Budynek Budynek / Zespół Zespół Użycie terenu: ▪Inwestowanie w tereny o niskiej jakości ekologicznej rewaluacja terenów poprzemysłowych (tzw. brownfields) ▪Inwestowanie w tereny o podwyższonym ryzyku środowiskowym np. powodzi (stosując zabezpieczenia). ▪ Wprowadzenie prośrodowiskowych zmian do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym użycie terenu zgodnie z planami Forma urbanistyczna i architektoniczna: ▪ Zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ▪ Harmonijne połączenie powstających zespołów z istniejącą tkanką ▪ Stworzenie atrakcyjnej przestrzeni poprzez ciekawy układ urbanistyczny i formę architektoniczną Użycie terenu, forma urbanistyczna i architektoniczna

10. Zespół Zespół / Budynek Budynek Program ochrony przyrody poprzez podniesienie wartości ekologicznej lokalizacji inwestycji. ▪ Architektura krajobrazu kształtowanie terenu i zieleni ▪ Ochronę najważniejszych cech ekologicznych miejsca ▪ Tworzenie nowych miejsc występowania gatunków siedlisk, przejść dla zwierząt, zadrzewień, założeń wodnych Powstawanie nowej zabudowy mieszkaniowej może powodować wyginięcie gatunków. Dlatego sugeruje się tworzenie środowiska przyjaznego zarówno dla mieszkańców, jak i przyrody. Ekologia

11. Budynek Budynek / Zespół Zespół Gospodarka zasobami naturalnymi: odnosi się zarówno do budynku jak i zespołu mieszkaniowego ▪Zasada 3R – Reduce, Reuse, Recycle ▪Używanie materiałów, których produkcja ma najmniejsze skutki środowiskowe ▪Używanie materiałów, z których powstaje mało odpadów ▪Redukcja zużycia energii i stosowanie alternatywnych jej źródeł ▪Redukcja zużycia wody i jej odzyskiwanie Przez zasoby naturalne rozumie się: materiały budowlane, odpady, energię i wodę. 80% produkowanych w Wielkiej Brytanii materiałów budowlanych zużywanych jest w inwestycjach mieszkaniowych. Konsekwencje produkcji to: zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby i hałas. Zasoby naturalne

12. Budynek Budynek / Zespół Zespół Oszczędność zużycia energii podczas: ▪ Wytwarzania i transportu materiałów budowlanych i produktów ▪ Transportu ludzi i produktów pomiędzy budynkami ▪ Burzenia i transportu odpadów ▪ Budowanie w obrębie terenu lokalizacji (nie przewożenie prefabrykatów) ▪ Użytkowanie budynku podczas całego okresu jego życia (np. zmieniając przeznaczenie) W Wielkiej Brytanii 50% konsumpcji energii stanowi obsługa budynków. Emisja dwutlenku węgla jest główną przyczyną globalnych zmian klimatycznych: ocieplenia oceanów, topnienia lodowców, podnoszenia poziomu wody w oceanach, nasilenia burz i wiatrów. Energia

13. Budynek Budynek / Zespół Zespół Minimalizacja negatywnego wpływu infrastruktury na środowisko: (podobnie jak w przypadku budynków) ▪ Redukcja negatywnego wpływu materiałów budowlanych (energii do ich wytworzenia i transportu, właściwości) ▪ Redukcja zużycia energii i wody ▪ Redukcja zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby ▪ Wpływ na projektantów branży budowlanej Dla celów tej oceny przez infrastrukturę rozumie się drogi i ścieżki piesze, budowle inżynierskie i telekomunikacyjne. Wpływ infrastruktury na środowisko

14. Budynek Budynek / Zespół Zespół Transport w obrębie zespołu: ▪ Redukcja zanieczyszczenia środowiska i hałasu poprzez: – komunikację pieszą i rowerową w obrębie zespołu – rozwiniętą sieć, dobry dostęp i bezpieczeństwo korzystania z transportu publicznego, –dostępność podstawowych usług i miejsca dla rozwijania takiej działalności (pkt. 10) –stosowanie pojazdów o alternatywnym napędzie –systemy wypożyczania samochodów –lokalizacja miejsc parkingowych ▪ Dostępność dla osób niepełnosprawnych – „dom na wszystkie fazy życia” Transport

15. Zespół Zespół / Budynek Budynek • Zespół a miasto: • ▪Redukcja zapotrzebowania na energię potrzebną do transportu mieszkańców • poprzez: • – Rozwój transportu publicznego i integrowanie go w planach zagospodarowania przestrzennego • – Dobrą organizację - podnoszącą dynamikę rozwoju społeczności – dostępność pracy, usług. • – Łączenie nowych osiedli z istniejącymi węzłami komunikacyjnymi -inwestycja nie powinna być odległa od przystanków komunikacji zbiorowej dalej niż 1 km (ekwiwalent 15 min spaceru lub 4 min jazdy na rowerze). Należy zapewnić ciągi piesze i rowerowe. • ▪Bezpieczeństwo na ciągach pieszych i i w środkach komunikacji • ▪ Redukcja zanieczyszczenia środowiska i hałasu Transport

16. Budynek Budynek / Zespół Zespół Przyjazne społeczności środowisko: ▪Stosować się do zaleceń policji w sprawach bezpieczeństwa na etapie projektowania i użytkowania ▪ Odpowiednie zarządzanie społecznością ▪Przypominanie o wspólnych potrzebach społeczności – miejsca w obrębie zespołu dla rozwijania więzi Kiedy załamują się więzi społeczne, miejsce staje się nieprzyjazne do mieszkania. Ważny jest tu nie tylkoetap projektowania, ale również zarządzanie wspólnotą mieszkaniową, dopasowywanie środowiska mieszkaniowego do jej potrzeb. Społeczność

17. Budynek Budynek / Zespół Zespół Wpływ inwestycji na otaczającą zabudowę i społeczność: ▪ Na istniejącą infrastrukturę techniczną ruch drogowy, zaopatrzenie w wodę, odbiór ścieków etc. ▪ Wpływ na lokalne usługi np. transport publiczny, szkoły, usługi podstawowe, usługi medyczne etc. ▪ Różnice pomiędzy standardem przestrzeni wewnątrz a na zewnątrz realizowanej inwestycji poziom bezpieczeństwa, możliwości integracji z otoczeniem (niebezpieczeństwo tworzenia niedostępnych „gett” – enklaw) Połączenie z istniejącą zabudową i społecznością

18. Budynek Budynek / Zespół Zespół Opracowanie strategii rozwoju ekonomicznego regionu: ▪ Utrzymywanie wysokiego i stabilnego poziomu wzrostu gospodarczego – budownictwo mieszkaniowe jako zaplecze, a także miejsca pracy ▪ Efektywna ochrona środowiska i racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi (pkt. 7) ▪ Promocja prospołecznego stylu życia (pkt. 9) ▪ Postęp społeczny, zaspakajający potrzeby wszystkich grup społecznych – mieszkania o różnych standardach, dostępność ▪ Stwarzanie lokalnych możliwości zatrudnienia – włączanie funkcji usługowych, prywatna działalność gospodarcza, praca w domu, stworzenie możliwości lokalowych i technicznych ▪ Stworzenie możliwości kształcenia w miejscu zamieszkania - technologia Gospodarka

19. Warsztaty - pytania • Czy potrzebna jest ocena budynku pod względem cech budownictwa zrównoważonego? • (dla budynków nowobudowanych, na rynku wtórnym) Do czego może służyć? • Które z cech charakterystycznych dla projektowania zrównoważonego powinno się uznać za najważniejsze i dlaczego? • Ocena możliwości i barier ich wprowadzenia. • Czy ocena powinna dotyczyć również budownictwa indywidualnego? Czy z zachowaniem tych samych kryteriów? • W jaki sposób można zachęcić inwestorów prywatnych i instytucjonalnych do kupowania i budowania przyjaznych miejsc zamieszkania? • Finansowanie (dotacje, kredyty, proces legislacyjny) Pytania

20. Dziękuję