1 / 34

IRAKURGAIA

IRAKURGAIA. ESKEMA. BALIABIDEAK. INTERNET. Nutrizioa. Lehen irakurgaia. Zumarra, Europako herri askotako paisaiaren eta kulturaren zati den zuhaitza da, baina ehun mila milioi ale baino gehiago desagertu dira, hori ekiditeko gauza handirik egin ezinik.

roger
Download Presentation

IRAKURGAIA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET Nutrizioa

  2. Lehen irakurgaia Zumarra, Europako herri askotako paisaiaren eta kulturaren zati den zuhaitza da, baina ehun mila milioi ale baino gehiago desagertu dira, hori ekiditeko gauza handirik egin ezinik. Arrazoia grafiosi delako eritasuna da, “eritasun grafikoa” esan nahi du eta horrela deitzen zaio intsektu igorleek enborraren azalpean egiten dituzten irudi bitxiak direla eta. Udaberri hasieran, zumarreko pipiak deituriko kakalardo batzuk, grafiosiak jota hildako zuhaitzetatik jaiotzen direnak, euren galerietatik ateratzen dira hego txikietan eritasuna sortzen duen onddoa eramaten dutela, eta ale berrien adar edo enborrak bilatzen dituzte. Onddoa intsektu honen bitartez sartzen da enborrean eta azkar hedatzen da hodietan zehar, hauen buxadura eragiten du, sustraietaraino aurrera egiten du eta uraren eta elikagaien ohiko zirkulazioa eragozten du, eta ondorioz zuhaitza hil egiten da. Eritasuna Holandan agertu zen XX. mende hasieran. Ez dakigu bere jatorria ziurtasunez, nahiz eta badirudien Asiatik datorrela, non zumarrak sendoagoak diren. Hipotesietariko batek, Europara trenbideetan lan egitera etorritako txinatarrek sartu zutela dio. Haien ekipajeak zumar-egurrezkoak ziren eta beraietan heldu zen eritasuna sortzen duen onddoa. Miraflores plazako zumarra Madril (1965)

  3. HASIERA Edukien eskema Nutrizioa Ezaugarriak Digestioa Faseak Motak Digestio-prozesuak Animalia-nutrizioa Arnasketa Ezaugarriak Gas trukaketa Motak Landare-nutrizioa Ezaugarriak Elikagai xurgapena Garraioa Gas trukaketa Fotosintesia Metabolismoa Iraizpena Substantzien garraioa Ezaugarriak Zirkulazio-aparatuak Iraizpena Ezaugarriak Iraizpen-aparatuak

  4. Digestio-prozesua animalietan Arnasketa animalietan Nutrizioaren funtzioa Digestio-aparatu motak Digestio-prozesu motak Substantzien garraioa animalietan Gas trukaketako azalerak Arnasketa motak animalietan Arnasketa-aparatu motak animalietan Iraizpena animalietan Landareen elikadura Elikagai garraioa landareetan Iraizpen-aparatu motak Elikagai xurgapena landareetan Gas trukaketa landareetan Fotosintesia Metabolismoa eta arnasketa zelularra landareetan Iraizpena landareetan Estekak HASIERA Unitatearen azalpenerako baliabideak

  5. ELIKADURAN PARTE HARTZEN DUTEN PROZESUAK Nutrizio funtzioa ORGANISMO AUTOTROFOAK ORGANISMO HETEROTROFOAK Belarjaleak Organismo fotosintetikoak Haragijaleak Iragazleak Organismo kimiosintetikoak Orojaleak Sarraskijaleak

  6. ITZULI Nutrizioan parte hartzen duten prozesuak ANIMALIA-ELIKADURA LANDARE-ELIKADURA Digestio-prozesua Garraioa Garraioa Fotosintesia Metabolismoa Gas-trukea Iraizpena Arnasketa Ebapotranspirazioa Gas-trukea Elikagai xurgapena

  7. Digestio-prozesua, animalietan Digestio-prozesuaren faseak 2. DIGESTIOA 3. XURGAPENA 1. IRENSTEA Zelulak Elikagaiak Odola Zelulaz barnekoa Zelulaz kanpokoa 4. EGESTIOA Eginkari fekalak Kanpokoa Barnekoa

  8. Digestio-aparatu motak Barrunbe gastrikoa Digestio hodia Oskulua Haragijaleen digestioa Belarjale hausnarkarien digestioa Belarjale ez hausnarkarien digestioa Barrunbe gastrikoa

  9. GEZIAK SAKATU IRUDIA HANDITZEKO Artropodoak Poriferoak Moluskuak Zelenteratuak Ornodunak Digestio-prozesu motak Ornogabe batzuen digestio-prozesua Ornodun batzuen digestio-prozesua

  10. ITZULI Digestio-prozesu motak PORIFEROAK Koanozitoak ZELULA BARNEK0 PROZESUAK Poroak

  11. ITZULI Digestio-prozesu motak Barrunbe Gastrobaskularra ZELENTEREOAK Cnidoblastoak Garroak

  12. ITZULI Digestio-prozesu motak Hepatopankrea Uzkia Entzimak (zelulaz kanpoko digestioa) MOLUSKUAK Urdaila Ahoa

  13. ITZULI Digestio-prozesu motak Papoa ARTROPODOAK Uzkia Ahoa Arandoia Hestea Hestegorria

  14. ITZULI Digestio-prozesu motak Listu-guruina Faringea Urdaila Pankrea ORNODUNAK Ahoa Heste lodia Hestegorria Gibela

  15. Arnasketa animalietan Arnasketa zelularra Arnas aparatua O2 CO2 Mitokondrioa Gas-trukea Oxigenoa Energia Karbono dioxidoa

  16. Gas trukaketako azalerak Azalera beti hezeak Azalera meheak Odol-hodiz estaliak

  17. LARRUAZAL-ARNASKETA ZAKATZ-ARNASKETA TRAKEA-ARNASKETA BIRIKA-ARNASKETA Arnasketa motak, animalietan

  18. ITZULI Arnasketa motak, animalietan LARRUAZAL-ARNASKETA Lur-zizarea Gas-trukea Anfibio helduak

  19. ITZULI Arnasketa motak, animalietan Arrain hezurdunak Zakatz-arnasketa Arrain kartilagodunak Barne-zakatzak Operkulua Zakatza Uraren zirkulazioa Axolotea Odol-zirkulazioa Kanpo-zakatzak

  20. ITZULI Arnasketa motak, animalietan Intsektuak TRAKEA-ARNASKETA Trakeak Araknidoak Espirakulua Airea Miriapodoak

  21. ITZULI Arnasketa motak, animalietan Anfibioa Hegaztia BIRIKA-ARNASKETA Pareta leuneko birika Aire-zakuak Birika trenkadaduna Birika-albeoloak Narrastia Ugaztuna

  22. Substantzien garraioa, animalietan • Odola • Hidrolinfa • Hemolinfa Arteria Kapilareak Zelulak Bihotza Likido interstiziala Zaina Hodiak Garraio likidoa

  23. Zirkulazio-aparatu motak, animalietan Zirkulazio aparatu irekia Zirkulazio aparatu itxi bikoitza Bihotza Hemolinfa Zirkulazio nagusia Ostioloak Odol- zirkulazioaren noranzkoa Oxigeno ugariko odola Bihotza Zirkulazio txikia Zakatzak Oxigeno urriko odola Bihotza Zirkulazio aparatu bakuna

  24. Iraizpena animalietan Hondakin produktuak • Karbono • dioxidoa • Amoniakoa • Urea Truketako azalerak Kanpoaldea

  25. Iraitz-aparatu motak Intsektu baten iraitz-aparatua Ornodun baten iraitz-aparatua Digestio-hodia Giltzurruna Ureterra Gernu-maskuria Malpighiren hodixkak Guruin berdea Uretra Krustazeo baten iraitz-aparatua

  26. GARRAIOA ARNASKETA FOTOSINTESIA GAS TRUKAKETA IRAIZPENA ELIKAGAI XURGAPENA ELIKADURA HETEROTROFODUN LANDAREAK IKUSI GEZIAK SAKATU HANDITZEKO Landareen elikadura Organismo autotrofoak

  27. ITZULI Elikadura osagarria duten landareak • Landare haragijaleak: • Elikadura autotrofoa • Intsektuen gatz mineralak hartzen dituzte • Landare parasitoak: • Ez dute klorofilarik • Landare ostalariaren izerdi landua hartzen dute

  28. LANDAREEN ELIKADURA Elikagai xurgapena Izerdi gordinaren igoera Ile xurgatzaileak Ur eta gatz mineralen xurgapena

  29. LANDAREEN ELIKADURA Elikagai garraioa Izerdi gordinaren igoera Xilema (zelula hilak) Floema (zelula biziak) Izerdi gordinaren garraioa

  30. LANDAREEN ELIKADURA Gas trukaketa Estomak CO2 O2 Azpialdea

  31. LANDAREEN ELIKADURA Fotosintesia Gatz mineralak Materia organikoa Kloroplastoa Eguzki-argia CO2 O2 O2 Estoma CO2 H2O Izerdi landugabea Izerdi landua

  32. LANDAREEN ELIKADURA Metabolismoa eta arnasketa zelularra landareetan Elikagai ez-organikoak 1 O2 1 EGUNA Elikagai organikoak Fotosintesia 2 2 Erreakzio katabolikoak O2 GAUA Energia Erreakzio anabolikoak CO2 Elikagai organiko bakunak Almidoia, zelulosa, entzimak, etab. H2O Arnasketa zelularra

  33. Estomak O2 CO2 LANDAREEN ELIKADURA Iraizpena landaretan Hondakin produktuak (oinarrizko olioak) Bakuoloa Laranja Zelula arteko espazioa

  34. Elikadura prozesuak Landare-elikadura WEB GUNE HONETARA JOAN WEB GUNE HONETARA JOAN HASIERA Esteka interesgarriak

More Related