โดย สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น จังหวัดพิจิตร

1. การบริหารความเสี่ยง โดย สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น จังหวัดพิจิตร

2. องค์กรที่กำหนด มาตรฐาน การควบคุมภาพในและบริหารความเสี่ยง คือ Committee of Sponsoring Organization of the Treadway Commission (COSO)

3. COSO – I COSO - II เน้นในการควบคุมภายใน ขยายหลักการควบคุมภายในมาบนหลักการ (Internal Control) ของการบริหารความเสี่ยง (COSO-ERM) (Enterprise Risk Managerment) มี 8 องค์ประกอบ 1. สภาพแวดล้อมของการควบคุม 1. สภาพแวดล้อมภายใน (Internal Environment : IE) 2. การกำหนดวัตถุประสงค์ (objective Setting:OS) 2. การประเมินความเสี่ยง 3. การระบุปัจจัยเสี่ยง (Event Identification :EI) 4. การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment : RA) 3. กิจกรรมการบริหารความเสี่ยง 5. กลยุทธ์ที่ใช้จัดการความเสี่ยง (Risk Response : RR) 6. กิจกรรมควบคุมความเสี่ยง (ControlActivity : CA) 4. ข้อมูลและการสื่อสารด้าน 7. สารสนเทศและการสื่อสาร (Information and บริหารความเสี่ยง Communication : IC) 5. การติดตามผลและเฝ้าระวังความเสี่ยง 8. การติดตามผล (Monitoring : M) 3

4. หน่วยงานทุกระดับ ยุทธศาสตร์, วัตถุประสงค์, เป้าหมาย COSO – ERM ( 8 องค์ประกอบ) IE,OS, EI, RA, RR, CA, IC 4

5. การบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในการบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายใน การบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายใน เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการบริหาร ตามหลักการ กำกับดูแลกิจการที่ดี 5

6. คำนิยาม การควบคุมภายใน คือกระบวนการที่คณะผู้บริหารและบุคลากร ในองค์กรกำหนดขึ้น ซึ่งเป็นการออกแบบ ในระดับที่สมเหตุสมผลเพื่อให้เกิดความ เชื่อมั่นในการบรรลุวัตถุประสงค์ ความเสี่ยง หมายถึง เหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์หรือการกระทำ ใดๆ อันก่อให้เกิดผลลัพธ์ด้านลบหรือ ผลลัพธ์ที่ไม่ต้องการ ทำให้งานไม่ประสบ ความสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนด 6

7. คำนิยาม (ต่อ) การบริหารความเสี่ยง หมายถึง กระบวนการที่กำหนดโดยคณะกรรมการบริษัท ผู้บริหารและบุคลากรขององค์กร สำหรับใช้ ประกอบการวางแผนดำเนินงานและการปฏิบัติงาน โดยคำนึงถึงเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นและมีผลเสีย หายต่อองค์กร และจัดการกับความเสี่ยงเหล่านั้น ให้อยู่ในระดับที่ยอมรับได้ เพื่อให้องค์กรมีความ มั่นใจว่าสามารถดำเนินงานให้บรรลุเป้าหมาย ที่วางไว้ได้ การประเมินความเสี่ยง หมายถึง กระบวนการที่ใช้ในการระบุความเสี่ยง การวิเคราะห์ ความเสี่ยง และการกำหนดแนวทางการควบคุมเพื่อ ป้องกันหรือลดความเสี่ยง และหาแนวทางแก้ไขและ ควบคุมให้ความเสี่ยงอยู่ในระดับที่เกิดความเสียหาย น้อยที่สุด 7

8. ประโยชน์ของการควบคุมภายในประโยชน์ของการควบคุมภายใน  เพื่อให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล  เพื่อให้ข้อมูลและรายงานทางการเงินที่ถูกต้องครบถ้วนและเชื่อถือได้  เพื่อให้บุคลากรมีการปฏิบัติตามนโยบาย กฎหมาย เงื่อนไข สัญญา ข้อตกลง ระเบียบข้อบังคับต่างๆ ของหน่วยงานอย่างถูกต้องและ ครบถ้วน  เป็นการป้องกันรักษาทรัพย์สิน  ความถูกต้องและครบถ้วนของการบันทึกบัญชี  การจัดทำข้อมูลทางการเงินที่เชื่อถือได้อย่างทันเวลา 8

9. ประโยชน์ของการบริหารความเสี่ยงประโยชน์ของการบริหารความเสี่ยง  เป็นการเชื่อมโยงยุทธศาสตร์กับเป้าหมาย  มุ่งไปสู่ความสำเร็จของยุทธศาสตร์กับเป้าหมาย  การคาดหมายเหตุการณ์ล่วงหน้า เพื่อช่วยตัดสินใจ  ลดโอกาสการเกิดข้อผิดพลาดและความเสียหาย  สร้างสัญญาณเตือนภัย  สร้างความเชื่อมั่นและร่วมมือกันในการปฏิบัติงาน  ทำให้มีการใช้เงินลงทุนและทรัพย์สินอย่างมีประสิทธิภาพ  ก่อให้เกิดการกำกับดูแลองค์กรที่ดี 9

10. กระบวนการบริหารความเสี่ยงกระบวนการบริหารความเสี่ยง 10

11. องค์ประกอบการบริหารความเสี่ยงองค์ประกอบการบริหารความเสี่ยง มี 8 ประการ คือ 11

12. 1. สภาพแวดล้อมของการบริหารความเสี่ยง  วัตถุประสงค์และเป้าหมาย  โครงสร้างองค์กร  วิธีการและขั้นตอน  กำหนดระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้  การสื่อสารข้อมูลไปสู่ผู้เกี่ยวข้อง 12

13. 2. วัตถุประสงค์และเป้าหมาย  กำหนดนโยบาย  กำหนดยุทธศาสตร์  วิธีการขั้นตอนในการบริหารความเสี่ยง 13

14. 3. ระบุความเสี่ยงและปัจจัยเสี่ยงต่างๆ  ต้องระดมสมองจากผู้รับผิดชอบต่างๆ  ข้อควรระวัง การระบุปัจจัยเสี่ยงไม่หมด 14

15. สาเหตุของความเสี่ยงอาจเกิดจากสาเหตุของความเสี่ยงอาจเกิดจาก ปัจจัยภายในของหน่วยงาน ลักษณะงาน ระบบการควบคุมภายในองค์กร การตรวจไม่พบข้อผิดพลาด สาเหตุอื่นๆ 15

16. สาเหตุของความเสี่ยงอาจเกิดจาก (ต่อ) ปัจจัยภายนอก  กฎหมาย  กฎเกณฑ์ของทางราชการ  การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีหรือ สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจสังคม และการเมือง 16

17. 4. การประเมินความเสี่ยง คือ การวัดระดับความเสี่ยง  วิธีวัดความเสี่ยง  วัดได้ เป็นตัวเลข  ไม่สามารถวัด เป็นตัวเลข  จัดระดับความเสี่ยง  พิจารณาจาก โอกาสเกิดกับผลกระทบ  พิจารณาระดับความเสี่ยงว่าอยู่ในระดับที่ ยอมรับได้ หรือไม่ได้ 17

18. การประเมินความเสี่ยง โดยทั่วไปมักจะประเมินระดับความน่าจะเกิด (Likelihood) และระดับผลกระทบ (Impact) ระดับที่ 5 – มากที่สุด 4 – มาก 3 – ปานกลาง 2 – น้อย 1 - น้อยมาก 18

19. ตัวอย่างการกำหนดระดับความน่าจะเกิดตัวอย่างการกำหนดระดับความน่าจะเกิด 19

20. 20

21. 21

22. ตัวอย่าง - แผนภูมิการประเมินระดับความเสี่ยง Risk Profile ระดับความรุนแรง (Impact) มีความเสี่ยงสูง (High) 5 มีความเสี่ยงปานกลาง (Medium) มีความเสี่ยงต่ำ (Low) มีความเสี่ยงต่ำมาก (Very Low) 4 ระดับความน่าจะเกิด 5. น่าจะเกิดมากที่สุด 4. น่าจะเกิดมาก 3. อาจจะเกิด 2. เป็นได้น้อย 1. เป็นไปได้มาก ระดับผลกระทบ 5. มากที่สุด 4. มาก 3. ปานกลาง 2. น้อย 1. น้อยมาก 3 2 1 1 2 3 4 5 โอกาสที่จะเกิด (Likelihood) 22

23. 5. กลยุทธ์ที่ใช้ในการจัดการกับแต่ละความเสี่ยง (Risk Response) พิจารณาจากระดับความเสี่ยงที่สูงหรือไม่สูง  ยอมรับความเสี่ยงได้  ระดับสูง มาตรการป้องกัน  ทำประกัน  เตรียมแผนรับเมื่อเกิดเหตุการณ์ขึ้น ถ้าสูงเกินกว่ารับได้ 23

24. ประเด็นสำคัญ ต้องพิจารณา ผลประโยชน์ เทียบกับความเสียหายและต้นทุน 24

25. 6. กิจกรรมการบริหารความเสี่ยง คือ วิธีปฏิบัติในการจัดการกับความเสี่ยง เช่น  หากยอมรับได้ วิธีปฏิบัติ คือไม่ต้องทำ  การทำประกัน  การป้องกัน  กิจกรรมการบริหารความเสี่ยง เป็นตัวกำหนด ต้นทุน  ต้องพิจารณาความคุ้มค่า 25

26. 7. สารสนเทศและการสื่อสารด้านบริหารความเสี่ยง • การรวบรวมข้อมูลทั้งภายใน และภายนอก ติดตามให้ทันสมัย การจัดทำเป็นรายงานส่งให้ผู้เกี่ยวข้องสม่ำเสมอ และทันต่อเหตุการณ์ • การสื่อสารเกี่ยวกับนโยบาย การบริหารความเสี่ยง • ระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้ การฝึกอบรมให้ความรู้เพื่อความมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล 26

27. 8. การติดตามผลและเฝ้าระวังความเสี่ยงต่างๆ ผู้บริหารใช้สำหรับติดตามความคืบหน้าของการ บริหารความเสี่ยง เพื่อพัฒนาหรือแก้ไขนโยบาย หรือกระบวนการ บริหารความเสี่ยง 27

28. ขั้นตอนการติดตามผล ต้องมีรายงาน ระดับความเสี่ยงสม่ำเสมอ ผลการจัดการกับความเสี่ยงต่างๆ และการแก้ไข กำหนดความถี่ในการจัดประชุม รวมกับเจ้าหน้าที่ระดับ ต่างๆ เพื่อรายงานเสนอผู้บริหารระดับสูงอย่างสม่ำเสมอ • การขออนุมัติการดำเนินกิจการด้านบริหารความเสี่ยงได้ อย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงที จะต้องให้ความสำคัญเป็นพิเศษในกรณีไม่ปฏิบัติตาม นโยบายการบริหารความเสี่ยง 28

29. หน่วยบริหารความเสี่ยงหน่วยบริหารความเสี่ยง และหน่วยตรวจสอบภายใน 29

30. หน่วยบริหารความเสี่ยงหน่วยบริหารความเสี่ยง ผู้บริหารองค์กรทำหน้าที่กำหนดนโยบายการบริหาร ความเสี่ยง กำหนดระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้ จากนั้นก็เป็นหน้าที่ของผู้รับผิดชอบในละหน่วยงานที่ จะระบุความเสี่ยงที่สำคัญของตนเอง พร้อมทั้งประเมิน ระดับความเสี่ยง และการจัดควบคุมความเสี่ยง จัดทำรายงาน นำเสนอ และขออนุมัติเกี่ยวกับ การจัดการด้านความเสี่ยง 30

31. หน่วยตรวจสอบภายใน มีหน้าที่ช่วยเหลือให้คำปรึกษาแนะนำและสอบทาน ความครบถ้วนสมบูรณ์ของการบริหารความเสี่ยงของ แต่ละหน่วยงาน ว่าได้มีการดำเนินการกระบวนการบริหารความเสี่ยงครบถ้วนหรือไม่ 31