330 likes | 420 Views
Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση ως εναλλακτική λύση σε γυναίκες με πτωχή αναπαραγωγική πρόγνωση. Ε.Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών.
E N D
Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωσηως εναλλακτική λύση σε γυναίκες με πτωχή αναπαραγωγική πρόγνωση Ε.Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
προεμφυτευτική γενετική διάγνωση(Preimplantation Genetic Diagnosis – PGD) • λήψη κυττάρων από έμβρυα που δημιουργούνται με εξωσωματική γονιμοποίηση • ανίχνευσηγενετικών διαταραχών • χρωμοσωμικές διαταραχές • τεχνική φθορίζοντος υβριδισμού (FISH) • γονιδιακές διαταραχές • τεχνική αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) • μεταφορά στην μήτρα μόνο του/των υγιών εμβρύων Ε.Μακράκης 2006
προεμφυτευτική γενετική διάγνωση • Βιοψία πολικών σωματίων -ανίχνευση μόνο μητρικών διαταραχών • Βιοψία εμβρύου -έμβρυα 6-10 κυττάρων (3η ημέρα) -λήψη 1-2 κυττάρων • Βιοψία τροφεκτοδερμικών κυττάρων -στο στάδιο βλαστοκύστης (5η-6η ημέρα) -λήψη περισσοτέρων κυττάρων Ε.Μακράκης 2006
PGD: ενδείξεις • γονιδιακά νόσηματα γονέων • όταν και οι δύο γονείς είναι φορείς νοσήματος υπολειπόμενου χαρακτήρα • όταν ο ένας γονέας φέρει νόσημα επικρατούντος ή φυλοσύνδετου χαρακτήρα Ε.Μακράκης 2006
PGD: ενδείξεις • ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιών • ζευγάρια με απογόνους ή κυήσεις εμβρύων με χρωμοσωμική διαταραχή • γυναίκες προχωρημένης ηλικίας (>36 ετών)* • ζευγάρια με ιστορικό αποβολών (>2)* • ζευγάρια με ιστορικό πολλαπλών αποτυχιών IVF* • απόκτηση HLA συμβατών απογόνων* • για θεραπεία πάσχοντος παιδιού χρησιμοποιώντας τα βλαστοκύτταρα του αδελφού του *ESHRE PGD Consortium 2005 Ε.Μακράκης 2006
ESHRE PGD Consortium data collection Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης • γυναίκες προχωρημένης ηλικίας • οι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας • μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες • 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y • οι πιθανότητες κυήσης (φυσικήςή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας • γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF • >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύων • ασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά) • τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά • γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές • 1% πληθυσμού • το 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίες • μηισοζυγισμένεςμεταθέσεις(Robertsonian ή ανάστροφες) Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Munne et al, Hum Reprod 1999;14:2191 p<0,05 p<0,05 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Gianaroli et al, Fertil Steril 1999;72:837 p<0,01 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Munne et al, RBM online 2003;7:91 p<0,05 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Staessen et al, Hum Reprod 2004;19:2849 p=0,09 p=0,06 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Platteau et al, Fertil Steril 2005;84:319 (1) Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Platteau et al, Fertil Steril 2005;84:319 (2) p=0,42 p=0,39 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας Συμπεράσματα • οι υπάρχουσες μελέτες • διαφέρουν κατά πολύ στον σχεδιασμό τους • τα αποτελέσματά τους είναι δύσκολο να συγκριθούν • όλες οι μελέτες συμφωνούν ότι οι γυναίκες αυτές • έχουν μεγάλη αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων (40%-64%) • πολύ συχνά (25%) δεν έχουν τελικά έμβρυα για μεταφορά • η πλέον πρόσφατη, ισχυρή και προοπτική μελέτη • δεν ανέδειξε σημαντικά ωφέλη ως προς την έκβαση των προσπαθειών στις γυναίκες που έκαναν PGD Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης • γυναίκες προχωρημένης ηλικίας • οι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας • μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες • 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y • οι πιθανότητες κυήσης (φυσικήςή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας • γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF • >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύων • ασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά) • τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά • γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές • 1% πληθυσμού • το 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίες • μηισοζυγισμένεςμεταθέσεις(Robertsonian ή ανάστροφες) Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF Gianaroli et al, Fertil Steril 1999;72:837 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF Pehlivan et al, RBM online 2002;6:232 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF Munne et al, RBM online 2003;7:91 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF Taranisi et al, RBM online 2005;10:628 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF Platteau et al, RBM online 2006;12:334 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF • οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες αυτές • έχουν υψηλή αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων • όλες οι υπάρχουσες συγκριτικές μελέτες • δεν ανέδειξαν σημαντικά ωφέλη από την εφαρμογή PGD στις γυναίκες αυτές, ως προς την έκβαση μιάς νέας προσπάθειας Συμπεράσματα Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης • γυναίκες προχωρημένης ηλικίας • οι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας • μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες • 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y • οι πιθανότητες κυήσης (φυσικήςή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας • γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF • >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύων • ασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά) • τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά • γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές • 1% πληθυσμού • το 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίες • μηισοζυγισμένεςμεταθέσεις(Robertsonian ή ανάστροφες) Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές Rubio et al, Hum Reprod 2003;18:182 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές Werlin et al, 60th ASRM Conference, 2004 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές Platteau et al, Fertil Steril 2005;83:393 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές Munne et al, Fertil Steril 2005 p=0,007 Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές Συμπεράσματα • οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες αυτές • έχουν υψηλή αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων (30-60%) • παρατηρείται υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης ανωμαλιών στα χρωμοσώματα 16 και 22 • υπάρχει διχογνωμία για την αξία του PGD • υπέρμαχοι: τονίζουν τα υψηλά ποσοστά ανευπλοειδιών • ενάντιοι: τονίζουν τα υψηλά ποσοστά (έως και 70%) επόμενης κύησης χωρίς καμία παρέμβαση • τα μέχρι τώρα δεδομένα • δεν υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η εφαρμογή PGD αυξάνει τα ποσοστά κύησης στις γυναίκες αυτές Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες πτωχής πρόγνωσης Verlinsky et al, RBM Online 2005; 11:219 Ε.Μακράκης 2006
συζήτηση φαίνεται παράδοξο το ότι οι μελέτες γιατί να συμβαίνει αυτό ? ενώ αποδεικνύουν τα υψηλά ποσοστά ανευπλοειδιών στις γυναίκες με πτωχή αναπαραγωγική πρόγνωση δεν αποδεικνύουν καθαρά ότι η εφαρμογή PGD αυξάνει τις πιθανότητες κύησης στις γυναίκες αυτές Ε.Μακράκης 2006
συζήτηση • πρόβλημα επάρκειας μελετών • δείγμα γυναικών • συνήθως μικρό • ομάδες ελέγχου • συχνά, μη συγκρίσιμες (γυναίκες μικρής ηλικίας που κάνουν PGD για επιλογή φύλου) • ή, οι ίδιες οι γυναίκες • ποιότητα των εμβρύων • δεν αναφέρεται/αξιολογείται, ιδίως στις ομάδες ελέγχου • μεθοδολογία PGD: • διαφορετική (ανάλυση διαφορετικών χρωμοσωμάτων, βιοψία σε διαφορετικές ημέρες) • παράμετρος σύγκρισης • τα ποσοστά εμφύτευσης • που είναι επόμενο να εμφανίζονται αυξημένα επί εφαρμογής PGD διότι απλά μεταφέρονται λιγότερα έμβρυα Ε.Μακράκης 2006
συζήτηση • περιορισμοί τεχνικής PGD • περιορισμένος αριθμός χρωμοσωμάτων (έως 10) που μπορούν να αναλυθούν ταυτόχρονα με την μέθοδο FISH • η μέθοδος FISH ανιχνεύει μόλις το 69% των ανωμαλιών που ανιχνεύονται με την τεχνική comparative genomic hybridization • το φαινόμενο του μωσαϊκισμού • το κύτταρο που λαμβάνεται μπορεί να μην αντιπροσωπεύει το γενετικό υλικό του εμβρύου • PGD σε 1 κύτταρο: μεγαλύτερη πιθανότητα λάθους • PGD σε 2 κύτταρα: πιό ασφαλής, αλλά ίσως επηρεάζει το έμβρυο και συνεπώς τα ποσοστά εμφύτευσης • ίσως να υπάρχει φυσικός περιορισμός των ανευπλοειδικών κυττάρων σε ένα έμβρυο • PGD μπορεί τελικά να μειώνει τον αριθμό των διαθέσιμων εμβρύων Ε.Μακράκης 2006
συμπεράσματα • τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν υποδεικνύουν καθαρά κλινικό ώφελος από την μαζική υιοθέτηση PGD σε γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης • η PGD μπορεί να βοηθήσει στην στρατηγική μεταφοράς λιγοτέρων εμβρύων για την μείωση των πολυδύμων κυήσεων • η PGD μπορεί να βοηθήσει στην απόφαση για αλλαγή στρατηγικής σε ζευγάρια που παράγουν μόνο ή μεγάλο ποσοστό ανευπλοειδικών εμβρύων • χρειάζονται μεγαλύτερες και καλύτερα σχεδιασμένες μελέτες Ε.Μακράκης 2006
Ευχαριστώγιά την προσοχή σας Ε.Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών