SPÓŁDZIELNIE

1. SPÓŁDZIELNIE KRAKÓW 14.05.2009 Anna Bulka

2. Korzenie spółdzielczości. Wartości i zasady spółdzielcze. • Spółdzielnia jako przedsiębiorstwo. Gospodarka spółdzielni. • Rodzaje spółdzielni. • Zalety i ograniczenia działania w oparciu o ustawę Prawo spółdzielcze. AGENDA

3. Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy jest dobrowolną i samodzielną organizacją spółdzielczą zrzeszającą spółdzielnie pracy i organizacje, które założyły Związek lub do niego przystąpiły. Związek działa od 1991 na podstawie ustawy Prawo spółdzielcze.

4. Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy przeprowadzanie lustracji zrzeszonych spółdzielni; prowadzenie na rzecz zrzeszonych spółdzielni działalności instruktażowej, doradczej, kulturalno-oświatowej, szkoleniowej i wydawniczej; reprezentowanie interesów zrzeszonych spółdzielni wobec organów administracji państwowej organów samorządu terytorialnego; reprezentowanie zrzeszonych spółdzielni za granicą; inicjowanie i rozwijanie współpracy między spółdzielniami oraz współdziałanie z placówkami naukowo-badawczymi: promowanie spółdzielni zrzeszonych i niezrzeszonych w kraju i za granicą; prowadzenie archiwów i składnic dokumentów.

5. Agencja Rozwoju Spółdzielczości w Krakowie powstała w 2000 r. na podstawie projektu finansowanego przez szwedzką organizację KF Project Centre, który zatytułowany był: „Lokalny rozwój spółdzielczości w dwóch krajach Europy Środkowo – Wschodniej”. Projekt oprócz strony szwedzkiej i polskiej obejmował również partnerów słowackich, czego efektem było powstanie Agencji Rozwoju Spółdzielczości w Martinie. Agencja została utworzona na bazie doświadczeń sieci Agencji Rozwoju Spółdzielczości (Cooperative Development Agencies), które działają w Szwecji i innych krajach zachodnioeuropejskich, skutecznie i trwale przyczyniając się do zmniejszenia stopy bezrobocia w tych regionach.

6. ARS jest jednostką organizacyjną ZLSP popularyzującą nowatorskie formy działalności spółdzielczej oraz działającą na rzecz powoływania nowych podmiotów spółdzielczych Celem Agencji jest wspieranie rozwoju ruchu spółdzielczego i podnoszenie jakości życia społeczności zamieszkującej dany region, a w szczególności: 1 . Prezentacja nowego wizerunku Spółdzielni jako podmiotu dobrze sprawdzającego się w gospodarce rynkowej, mogącego przyczynić się do rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. 2. Podejmowanie działań zmierzających do wspierania istniejących podmiotów spółdzielczych i udzielanie pomocy w procesie przygotowania do integracji z Unią Europejską, a następnie sprostania konkurencji na Wspólnym Rynku. 3. Tworzenie nowych miejsc pracy w ramach walki z narastającym bezrobociem i przyczynianie się do rozwoju lokalnego, poprzez pomoc w tworzeniu nowych form spółdzielczych. 4. Promowanie idei samopomocy i solidaryzmu społecznego. 5. Promowanie przedsiębiorczości i nowoczesnych rozwiązań gospodarczych, których zadaniem jest wszechstronny rozwój obywateli. 6. Wspieranie i prowadzenie wszelkiego rodzaju działalności oświatowo – edukacyjnej. 7. Promowanie wartości i międzynarodowych zasad spółdzielczych, szczególnie w środowisku młodzieży. 8. Działania na rzecz aktywizacji życia społecznego, wdrażanie zasad demokracji ekonomicznej i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

7. Pierwsza spółdzielnia 1844 Anglia Spółdzielnia Sprawiedliwych Pionierów (Rochdale Society of Equitable Pioniers)

8. samopomoc, • demokracja, • równość, • sprawiedliwość, • solidarność oraz • uczciwość, otwartość, odpowiedzialność społeczna i troska o innych WARTOŚCI SPÓŁDZIELCZE

9. dobrowolnego i otwartego członkostwa • demokratycznej członkowskiej kontroli • ekonomicznego uczestnictwa (współ- odpowiedzialności) członków • autonomii i niezależności • oświaty, szkolenia i informacji • współpracy między spółdzielniami • troski o lokalną społeczność ZASADY SPÓŁDZIELCZE

10. GOSPODARKA NARODOWA SEKTOR PUBLICZNY SEKTOR PRYWATNY WŁASNOŚĆ PRYWATNA KRAJOWA WŁASNOŚĆ PAŃSTWOWA SPÓŁDZIELNIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE JEDNOSTKI GOSPODARCZE ORGANIZACJISPOŁECZNYCH, POLITYCZNYCH I ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH JEDNOOSOBOWE SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA OSOBY FIZYCZNE PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA GOSPODARSTWA POMOCNICZE JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO Z KAPITAŁEM PRYWATNYM ZAKŁADY BUDŻETOWE ŚRODKI SPECJALNE FUNDACJE I ZAKŁADY FUNDACJI INNE PAŃSTWOWE JEDNOSTKI GOSPODARCZE POZOSTAŁE (NP.SC ZAKŁADY KOŚCIOŁÓW I ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH WŁASNOŚĆ KOMUNALNA WŁASNOŚĆ ZAGRANICZNA PRZEDSIĘBIORSTWA I INNE ZAGRANICZNEPODMIOTY GOSPODARCZE KOMUNALNE ZAKŁADY BUDŻETOWE SPÓŁKI Z UDZIAŁEM GMIN FILIE I PRZEDSTAWICIELSTWA ZAGRANICZNYCH OSÓB PRAWNYCH JOINT VENTURES Z PRZEWAGĄ KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO WŁASNOŚĆ MIESZANA WŁASNOŚĆ MIESZANA SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO Z PRZEWAGĄ UDZIAŁU KAPITAŁU SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO PRZEWAGĄ UDZIAŁU KAPITAŁU SEKTORA PRYWATNEGO SKARBU PAŃSTWA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH JOINT VENTURES Z PRZEWAGĄ POLSKIEGO KAPITAŁU SEKTORA PRYWATNEGO INNYCH PAŃSTWOWYCH OSÓB PRAWNYCH JEDNOSTEK STANOWIĄCYCH WŁASNOŚĆ KOMUNALNA ŹRÓDŁO: S.Dębski, Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw, WSiP,Warszawa 1994

11. spółdzielcze kapitałowe • Działanie zrodzone z idei • Sposób działania kolektywny • Dobro ogólne • Odwoływanie się w działaniu do całego ruchu spółdzielczego • Ukierunkowanie działania na sposób rozwiązywania problemów • Działanie z pobudek pragmatycznych • Sposób działania indywidualny • Własny zysk • Odwoływanie się w działaniu do całego samego siebie • Ukierunkowanie działania na wzrost efektywności spółdzielcze i kapitałowe podejście do działania firmy wg J. Stryjana

12. Różnice

13. SPÓŁDZIENIA jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym, o zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą

14. Spółdzielnia działa w oparciu o uchowany Statut, Prawo spółdzielcze i inne przepisy np. ustawę o rachunkowości, prawo pracy, ustawę o swobodzie działalności gospodarczej itd… Podstawy prawne

15. Zasady dotyczące prowadzenia gospodarki w spółdzielniach określa dział VII Prawa Spółdzielczego Art. 67.[Zasady gospodarki spółdzielni] Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego przy zapewnieniu korzyści członkom spółdzielni.

16. 13 branż spółdzielczych; • 13 000 przedsiębiorstw spółdzielczych; • Krajowa Rada Spółdzielcza • Organizacje sektorowe, jak Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy; Spółdzielczość w Polsce w liczbach:

17. Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne, których celem jest prowadzenie wspólnego gospodarstwa rolnego oraz działalność na rzecz indywidualnych gospodarstw rolnych członków, • Spółdzielnie Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, które świadczą usługi dla rolnictwa oraz środowiska wiejskiego; • Spółdzielnie Pracy i Usług i Spółdzielnie Budowlane, których przedmiotem działalności jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa opartego na osobistej pracy członków • Spółdzielnie socjalne • Spółdzielnie Inwalidów i Spółdzielnie Niewidomych • Spółdzielnie “Samopomoc Chłopska” • Spółdzielnie Mleczarskie Sektorowy podział spółdzielni:

18. Spółdzielnie Rzemieślnicze • Banki Spółdzielcze • Spółdzielnie Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Cepelia” tworzące nowe kultywujące tradycyjne wartości kultury materialnej; • Spółdzielnie Spożywców “Społem” • Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo - Kredytowe • Spółdzielnie Ogrodniczo-Pszczelarskie • Spółdzielnie Mieszkaniowe zaspokajające potrzeby mieszkaniowe członków oraz potrzeby gospodarcze, kulturalne wynikające z zamieszkiwania w spółdzielczym osiedlu lub budynku. Sektorowy podział spółdzielni:

19. 1. Możliwość realizacji idei spółdzielczych 2. Ochrona interesów członków 3. Demokratyczne podejmowanie decyzji Zalety

20. 4. Możliwość uzyskania stabilnych zasad postępowania 5. Podstawy do działania spółdzielni jako przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego Zalety c.d.

21. 1. Niewielka znajomość przepisów prawnych, 2. Ograniczenia w podejmowaniu decyzji 3. Zmienność przepisów prawa Ograniczenia

22. 4. Nieprzemyślane zmiany przepisów prawa 5. Wydłużenie podjęcia decyzji w niektórych sprawach 6. Wpływ osób niekompetentnych na zarządzanie spółdzielnią Ograniczenia c.d

23. Spółdzielnie mogą być bardzo dobrym środkiem budowania potencjału małych i średnich przedsiębiorstw na rynku tworzących najwięcej miejsc pracy. Spółdzielnia jest tą formą gospodarowania, która umożliwia wykorzystanie profitów płynących ze współpracy i skali działalności (siła nabywcza, potencjał ekonomiczny, rozwój zarządzania, możliwości szkolenia i biadań, dzielenie ryzyka) przy zachowaniu swojej niezależności. Większość jednak podmiotów nie-spółdzielczych jest nieświadoma, że forma spółdzielcza może być właściwym instrumentem wspomagania ich działalności. Obszary w których spółdzielnie mają ważną rolę do odegrania

24. Spółdzielnie są środkiem zapewnienia wysokiej jakości usług. Struktura spółdzielcza, której użytkownicy są jednocześnie członkami jest zmuszona do dostosowania świadczonych usług do ich wymogów potrzeb. Ponadto spółdzielnie są zdolne do dostarczenia usług, które nie są atrakcyjne dla podmiotów nastawionych na zysk. Spółdzielnie jak dowodzi doświadczenie europejskie są najbardziej przyjazną korzystną formą organizowania się rolników. Zapewniają im silniejszą pozycję na rynku jednocześnie tworzą miejsca pracy w środowisku najbardziej ich potrzebujących. Obszary w których spółdzielnie mają ważną rolę do odegrania

25. Spółdzielnie mogą poprawić wskaźnik przeżywalności przedsiębiorstw. Według szacunków Komisji Europejskiej ok. jedna trzecia przedsiębiorstw Europie w najbliższym dziesięcioleciu dokona transferu własności w dużym stopniu poza kręgiem rodzinnym obecnego właściciela. Pracownicy są szczególnie zainteresowani w utrzymaniu trwałości swoich przedsiębiorstw. Brakuje im jednak środków finansowych wsparcia. Stąd też zalecenie Komisji z 1994 roku wzywa państwa członkowskie do promowania transferu przedsiębiorstw na rzecz spółdzielni pracowników poprzez stosowanie różnych instrumentów wsparcia. Obszary w których spółdzielnie mają ważną rolę do odegrania

26. Agencja Rozwoju i Promocji SpółdzielczościZwiązku Lustracyjnego Spółdzielni Pracyul. Malborska 65, 30 - 646 Krakówtel./fax.: 012/ 265-73-90dziękuję za uwagę anna@spoldzielnie.org.pl Anna Bulka